BukharaMuseum by Sher_Ali_Jurayev

"Buxoroning yozma yodgorliklari" ekspozitsiyasi bo‘ylab sayohat
YouTube platformasida ham premyera.

#Ensiklopediya
#Muzeyga_Sayohat

InfoLIB - Axborot-kutubxona jurnalining 2024-yil 4-sonida "Коллекция Ремпеля в музейном фонде Бухары" mavzusida navbatdagi maqola e'lon qilindi. Maqolani quyidagi havola orqali o'qishingiz mumkin...

BukharaMuseum by Sher_Ali_Jurayev - Siz uchun maxsus

#Exclusive
#Interview

Buxoro davlat muzey-qo‘riqxonasi Numizmatika ekspozitsiyasi, unda namoyish qilinayotgan turli davr tangalari haqida muzey xodimi Nargiza Xalikova intervyusi. Videolavhadan qiziqarli ma'lumotlar o'rin olgan

BukharaMuseum by Sher_Ali_Jurayev uchun maxsus

#Ensiklopediya

Сарой зардўзлик устахоналари

Сарой зардўзлик устахоналари Бухоро аркида, пошшолик биноларида, олий давлат амалдорларининг ҳовлиларида жойлашган бўлиб, улар амир хазинаси томонидан таъминлаб турилган. 1860-1885 йиллар мобайнида Аркда бор-йўғи битта зардўзлик устахонаси мавжуд эди, кейинчалик эса 1885-1911 йиллар давомида бунинг устига яна битта устахона қўшилди. Дастлабкиси хамон ўша арк ичида, давлатнинг бош вазири хисобланган қушбегининг пошшолик уйида бўлиб, иккинчиси вазирдан кейинги ўринда турувчи йирик амалдор, амирнинг молия ва солик ишларини юритувчи закотчининг пошшолик уйида жойлашган эди.
Қози калон Кози Бадриддиннинг уйида жойлашган муваққат зардўзлик устахонаси хам сарой устахоналари даражасидаги ҳуқуққа эга эди. Бу устахона кози калоннинг ўғилларидан бирининг хатна туйи муносабати билан шох рухсатига биноан ташкил этилган эди. Тўйда шоҳга соврини тўй, яъни кўпдан-кўп совғалар хадя этилган. Булар ичида кимматбаҳо тошлар ва зарлар билан тикилган зарбофт тўндан тортиб неча турлик зардўзлик буюмлари ҳам бор эди. Бирон бир тантанали маросим ўтказиш ёки амирга совға-салом тайёрлаш лозим бўлиб қолган дамларда кейинчалик ҳам Қози Бадриддиннинг устахонасидан фойдаланилган. Ҳар сафар ўз уйида совға-салом тайёрлаш учун амирдан махсус рухсатнома олинар эди.
Амир Абдулаҳаднинг 1894 йилда Карманага бутунлай кўчиб ўтиши муносабати билан шу пайтгача узлуксиз ишлаб келган сарой устахонаси фаолияти тўхтади. Сарой буюртмаларини аввал хусусий усталар, кейин эса Карманада қайта ташкил этилган Чорбоғигул саройи қошидаги устахонада бажарилган. Фақат орадан йигирма йил ўтгач, 1915 йилдан манғитлар сулоласининг сўнгги вакили Олимхон даврида Бухорода Қушбеги Мирзо Урганжийнинг уйида пошшолик устахонаси очилди.
Пошшолик зардўзлик устахонаси қушбеги ихтиёрида бўлган. Буюмлар миқдорининг қанча бўлишидан қатъий назар ҳар бир устахонада кунда йигирмадан қирк кишигача одам ишлаган. Устахонага тажрибали уста бошчилик қилиб, уни устакор деганлар. У энг малакали зардўзлар ичидан танлаб олиниб, қушбеги томонидан тасдиқланган. Устакор одатда, тарҳкашлардан сайланган. Гул тикиш санъатида қоровулбеги унвонига сазовор бўлган уста Салим узоқ йиллар устакорлик лавозимида ишлаган. Бундан ташкари бирин-кетин бу лавозимда ишлаган уста Шоиддин хамда Салимнинг укаси уста Абдушукур ҳам тарҳкаш бўлган. Қози Бадриддин устахонасида бу вазифани машҳур тарҳкаш Уста Амонжон адо этган. Устакор устахонадаги барча ишлар учун масъул шахс ҳисобланган. У уста зардўзларга иш бериб, иш олган, буюртмаларнинг бажарилиши муддати ва иш сифатини кузатиб борган, тикиш учун зарур ашёларни тарқатган (барқут, шойи, ип ва ҳоказо). Фақат калёбатун деб аталувчи энг қимматбаҳо зар ип қушбеги идораси ичидан тайинланган махсус шахс - мирзо калёбатунчи ихтиёрида бўлган. Ишчи ёллаш ва уни бўшатиш ҳуқуқи ҳам унга мансуб бўлган.

Маълумотлар Полина Андреевна Гончарованининг "Бухоронинг зардўзлик санъати" (Тошкент, Ғафур Ғулом нашриёти,1986 й.) китобидан олинди. (12-13-бет)