Baliqchi tuman AKM 📖 Rasmiy kanali

#Буюклардан

       Шукр бир боғ бўлса, неъматлар шикордир. Оллоҳ севган қулини балога дучор қилади: сабр этса ўзи учун сайлайди, шукр этса кучлироқ  суяди, бошқалардан айиради.

     Инсонларнинг баъзилари Оллох,нинг қаҳри учун, баъзилари эса Оллоҳнинг меҳри учун шукр қиладилар. Иккаласи ҳам хайрлидир. Чунки шукр қаҳрни лутфга айлантирган бир зидди заҳардир.

     Ношукрликнинг боши очкўзликдир. Очкўз кимса ҳар доим қўлига киргандан кўпроғини истайди. Уни шу кўйга солган бало суқдир. Кетганидан кам келиш  шукр йўлидаги бир тўсиқдир.

      Мавлоно Румий.
📚📚📚📚📚📚📚📚📚📚📚📚

Bugun 8-mart 2025-yil, shanba.

👉 BAYRAMLAR:

🌏 Xalqaro xotin-qizlar kuni.

🔹 MILLIY BAYRAMLAR:

🇰🇿 Qozogʻiston, 🇺🇦 Ukraina - Yerni boshqarish kuni.
🇦🇱 Albaniya 🇱🇦 Laos - Onalar kuni.
🇸🇾 Suriya — Inqilob kuni.
🇵🇭 Filippin - Davao de Oro provonsiyasiga asos solingan kun.

👉 VOQEALAR:

- 1169 - Andrey Bogolyubskiy uch kunlik hujumdan so'ng Kiyevni egallab oldi va uni talon-taroj qildi.
- 1618 - Nemis astronomi Iogann Kepler oʻzining sayyoralar harakatining uchinchi qonunini kashf qildi.
- 1658 - Daniya va Shvetsiya o‘rtasida Roksill shartnomasi imzolandi.
- 1702 - Anna Styuart Angliya, Shotlandiya va Irlandiya qirolichasi bo‘ldi.
- 1722 - Pyotr I ning farmoniga binoan Peterburgda ob-havoni muntazam ravishda kuzatish ishi yoʻlga qoʻyildi.
- 1736 - Nodirshoh Eron shohi bo‘ldi.
-1759 - Parij parlamenti Deni Didroning „Ensiklopediya“sini qoralab chiqdi.
- 1802 - Nemis havaskor astronomi Genrix Olbers dastlabki mitti sayyora - Sererani kashf qildi.
- 1809 - Ivan Krilovning „Masallar“ nomli birinchi kitobi dunyo yuzini koʻrdi.
- 1862 - Nyu-Yorkda soʻnggi amerikalik qaroqchi - Nataniel Gordonni dorga osishdi.
- 1873 - Kanadaning shimoli-sharqiy hududlarida spirtli ichimliklar savdosi taʼqiqlab qoʻyildi.
- 1887 - Everett Xorton teleskopik qarmogʻi uchun patent oldi.
- 1900 - „Sanʼat dunyosi“ uyushmasi tuzildi, unga A. N. Benua, K. A. Somov, M. V. Dobujinskiy, N. K. Rerix, Ye. Ye. Lansere v. b. aʼzo boʻlishdi.
- 1910 - Kopengagenda Sotsialistik Internatsional 8-martni Xalqaro xotin-qizlar kuni deb e’lon qildi.
- 1910 - Fransiyada Eliza Derosh uchuvchi guvohnamasiga ega bo‘ldi va dunyoda birinchi uchuvchi ayolga aylandi.
- 1927 - O‘zbekiston SSRda “Hujum” kampaniyasi boshlandi. 100 000 dan ortiq xotin-qiz paranjisini gulxanga tashlashdi.
- 1944 - Bolqorlar deportatsiyasi boshlandi.
- 1950 - SSSR atom bombasiga ega ekanligini e’lon qildi.
- 1963 - Xitoy 1858-yilda Rossiya bilan tuzilgan Aygun shartnomasini bekor qildi va SSSRdan yerlarni qaytarib berishni talab qildi.
- 1965 - Janubiy Vyetnamga AQShning dastlabki quruqlik qo‘shinlari kiritildi.
- 1965 - Xalqaro xotin-qizlar kuni bo‘lgan 8-mart dam olish kuniga aylandi.
- 1973 - Shimoliy Irlandiyada referendumda ishtirok etganlarning 59%i Buyuk Britaniya tarkibida qolish uchun ovoz berishdi.
- 2014 - Malayziyaning Boeing 777-200ER samolyoti izsiz yo‘qoldi.

👉 TAVALLUDLAR:

- 1864 - Apte Xari Narayan (1919) - hind yozuvchisi, ma'rifatparvar.
- 1866 - Lebedev Petr (1912) - Rus fizigi, fiziklarning birinchi rus ilmiy maktabini yaratgan.
- 1879 - Gann Otto (1968) - Nemis fizigi va radiokimyogari, Nobel mukofoti sohibi (1945).
- 1886 - Kendall Edvard Kalvin (1972) - Amerkalik biyokimyogar, Nobel mukofati  sohibi (1950).
- 1894 - Aaltonen Vyaynyo Valdemar (1966) - fin haykaltaroshi.
- 1910 - Claire Trevor (2000) - amerikalik kinoaktrisai.
- 1911 - Ahmedov Bardiyor - xuquqshunos, O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan fan arbobi (1975).
- 1914 - Hamidova Manzura (1998) - O’zbekiston xalq artisti (1969).
- 1914 - Yakov Zeldovich (1987) - rus nazariyotchi-fizigi, akademik (1958).1939-yilda uranning bo'linishidagi zanjir reaksiyasini birinchi bo'lib hisoblab chiqdi (Yu. B. Xariton bilan hamkorlikda).
- 1920 - Burnasheva Qamara (2000) - O’zbekiston xalq artisti (1960).
- 1923 - Yo’ldosheva Muhabbat  - O’zbekiston xalq artisti (1969). 
- 1928 - Mirkarimova Qunduz - raqqosa, baletmeyster va pedagog, O’zbekiston xalq artisti (1966).
- 1930 - Mazohidova Rahima - xonanda va aktrisa, O’zbekiston xalq artisti (1976).
- 1957 - Sintiya Rotrok - amerikalik kinoaktrisa, jangavor san’at ustasi.
- 1975 - Sulton Ibragimov - rossiyalik professional bokschi, sobiq jahon chempioni.
- 1990 - Petra Kvitova - chex tennischisi, ikki karra Uimldon turniri g‘olibasi (2011 va 2014).
- 1994 - Raʼnoxon Omonova - oʻzbek suzuvchisi, Oʻzbekistonning koʻp karra chempioni, Olimpiya oʻyinlari ishtirokchisi, Xalqaro sport ustasi.
- 2000  - Daniel Magnusson - shved kyorlingchisi, ikki karra jahon chempioni, Olimpiya chempioni.

Nega aynan 8-mart?

Dunyoda ko’plab maxsus kunlar mavjud. Har bir maxsus kunning qabul qilinishiga biron voqea sabab bo’lishi mumkin. 8-Mart xalqaro xotin-qizlar bayramining qutlanishiga sabab bo’lgan voqea esa, afsuski fojiadan iborat.
1857-yilning 8-mart kuni Amerikaning Nyu York shahrida 40 ming to’quv ishchisi mehnat sharoitining yaxshilanishini talab qilgan holda tekstil fabrikasida ish tashlash e’lon qiladi.
Fabrika boshqaruvchilari afsuski, bunga zolimlarcha qarshilik ko’rsatadilar. Buning boshqa fabrikalarga ham ta’sir ko’rsatishini oldini olish uchun ish tashlash e’lon qilgan ayollarni fabrika binosiga qamab qo’yadilar.
Lekin, o’sha payt noma’lum sabablarga ko’ra, fabrika binosida yong’in sodir bo’ladi. Afsuski, ayol ishchilardan juda ozchiligi bu fojiadan tirik qolishga muvaffaq bo’ladi. Fabrikadagi yong’indan qocha olmagan 129 ishchi ayol esa, jon beradi.
Bu voqea nafaqat mamlakatda balki, butun dunyoda katta shov-shuvga sabab bo’ladi. İshchi ayollarning janoza marosimiga 100 mingdan ziyod aholi qatnashadi.
Oradan ko’p vaqt o’tishiga qaramasdan, bu voqea aslo unutilmaydi.
1910-yili Daniyada o’tkazilgan ayollar yig’ilishida masala takror o’rtaga tashlanadi.
1857-yilning 8-mart kuni fabrika yong’inida hayotdan ko’z yumgan ishchi ayollar xotirasi uchun 8-mart xalqaro xotin-qizlar kuni sifatida xotirlanishi haqidagi taklif bir ovozdan qabul qilinadi.
1- va 2-Jahon urushi yillarida ba’zi davlatlarda xotin-qizlar kunining nishonlanishi man qilingan.
Bu fojia o’z mamlakatida sodir bo’lishiga qaramasdan, Amerika ham ushbu kunni 1960-yil oxirlarida xotin-qizlar kuni deb qabul qilgan.
BMT Umumiy kengashi 1977-yilning 16-dekabr kungi yig’ilishida 8-martning Xalqaro xotin-qizlar kuni sifatida qutlanishini qabul qilgan. Bu esa, xotin-qizlar kuniga bo’lgan e’tiborni yanada kuchaytirdi.

Ayollar jamiyatni tashkil qilgan eng muhim xalqalardan biridir. Jamiyatda ayolning roli bor ekan, u jamiyatda madaniyat bor demakdir. U jamiyat ilg’or demakdir, unumdor demakdir.
Ayol huquqini inson huquqidan ajratish mumkin emas.

Ayollarning talablari natijasida boshlangan kurashda butun dunyoda, qolaversa O‘zbekistonda ayollarning huquqini ta’minlash va sharoitlarini yaxshilash uchun katta masofa bosib o’tildi. Lekin, bu yetarli emas. Statistik ma’lumotlarga ko’ra, dunyoda har 3 ayoldan biri hayotida oila ichi zo’ravonlik va haqoratlarga duch kelmoqda. Ayollarga nisbatan kuch ishlatish dunyoda keng tarqalgan, lekin ularga berilgan jazolar qoniqarli emas.
Butun dunyoda 15 yoshdan 45 yoshgacha bo’lgan ayollar turli kasalliklar va avtohalokatlar natijasida emas, balki erkaklar tomonidan qo’llangan zo’ravonlik natijasida nobud bo’lmoqda yoki majruh bo’lib qolmoqda.
BMT tomonidan olib borilgan tadqiqotga ko’ra, dunyodagi mehnatning 66%i ayollar tomonidan amalga oshiriladi. Bunga qaramasdan ayollar dunyodagi jami daromadning faqatgina 10%iga ega xolos. Dunyodagi butun mol-mulkning faqatgina 1%i ayollarga tegishli.
Dunyoda sodir bo’layotgan urushlarning eng katta jabrlanuvchisi ham ayollardir. Vatangado bo’lib, boshpanasiz, ko’chishga majburlanib, nomusidan xavotir olib, ham ona ham ota vazifasini zimmasiga olib, qo’rquv va qiyinchilikda yashashga majbur bo’lmoqdalar.

8-Mart xalqaro xotin-qizlar kuni butun dunyoda ayollarning muammolariga takror razm solish va ularga bo’lgan e’tiborni yanada kuchaytirish jihatidan muhim kun hisoblanadi.

Ushbu kun munosabati bilan butun dunyodagi mo’tabar onaxonlarni, opa-singillarni va butun ayollarni 8-Mart xalqaro xotin-qizlar bayrami bilan chin yurakdan muborakbod etamiz.

#tabrik

Muqaddas ayol


Oshiqlaring poyingga gul otib ham bo‘ldi,

Xilvatlarda labingdan bol totib ham bo‘ldi,

Va bu hakda kimlargadir sotib ham bo‘ldi,

Sen bari bir muqaddassan,

Muqaddas ayol!



“Avval: “Kel-ey, quchog‘imga to‘l, balq”, dedilar,

Unamading, ayol o‘zi ters “xalq”, dedilar.

Icholmagach yuz o‘girib sho‘r, talx, dedilar,

Sen bari bir muqaddassan,

Muqaddas Ayol!



Sen daryosan, o‘pganini qirg‘oq yashirar,

Juftim bo‘l, — deb chopganini har toq yashirar,

Jannatim, — deb quvonmasdan qumloq yashirar,

Sen bari bir muqaddassan,

Muqaddas Ayol!



Asli bu bor ermaklarning borar yeri Sen,

Rostu yolg‘on ertaklarning borar yeri Sen,

Asov otday erkaklarning borar yeri Sen,

Sen bari bir muqaddassan,

Muqaddas Ayol!



Chorlashganda sen kelsang, goh bekor kelsang-da,

Mast davraga bir sarin yel, bir tor kelsang-da,

Xor kelsang-da, nomardlarga goh xor kelsang-da,

Sen bari bir muqaddassan,

Muqaddas Ayol!



Qimtinasan, astagina ko‘tarasan bosh,

Ming yillikdir ko‘zingdagi jovdiragan yosh,

Gunohkorlar mingu bitta Senga tegar tosh,

Sen bari bir muqaddassan,

Muqaddas Ayol!



Harir, xushbo‘y badaningda toshlar izi bor,

Ko‘kragingda egilgan ne boshlar izi bor,

Quyosh izi, kuydirgan quyoshlar izi bor,

Sen bari bir muqaddassan,

Muqaddas Ayol!

Halima XUDOYBERDIYEVA,

O‘zbekiston xalq shoiri.

Bugun 6-mart 2025-yil, payshanba.

👉 BAYRAMLAR:

🌏 Butunjahon limfedema kuni.

🔹 MILLIY BAYRAMLAR:

🇬🇭 Gana - Mustaqillik kuni.
🇺🇸 AQSh - Tish shifokori kuni.
🇺🇸 AQSh - Milliy liboslar kuni.
🇮🇶 Iroq - Milliy bag'rikenglik va birgalikda yashash kuni.
🇳🇫 Norfolk - Tashkil topish kuni.
🇺🇸 AQSh - Muzlatilgan oziq-ovqat mahsulotlari kuni.

👉 VOQEALAR:

- 845 - Samarrada 42 amoriy shahidlari qatl etildi.
- 961 - Vizantiya imperatori Nikefor II tomonidan Xandakning zabt etilishi, Krit amirligining tugatilishi.
- 1521 - Fernan Magellan Guam orolini kashf qildi.
- 1629 - Ferdinand II Restitutsion ediktni qabul qildi.
- 1714 - Ingliz muhandisi Henry Mill mashinka uchun patent oldi.
- 1788 - Norfolk oroliga birinchi flotning kelishi; mahkumlar uchun birinchi turar-joylarning tashkil etilishi.
- 1790 - Stomatologik burg'u ixtiro qilindi.
- 1801 - Markiz de Sad „Justine“ romani uchun hibsga olindi.
- 1804 - «Nyu kastl» - «Yangi qulf» deb nomlangan birinchi parovoz yaratildi.
 - 1834 - Kanadada York shahri Toronto deb o‘zgartirildi.
- 1869 - Dimitriy Mendeleyev birinchi kimyoviy elementlar jadvalini e'lon qildi.
- 1857 - AQSh Oliy sudi qullar fuqarolar emas, balki mulk deb qaror chiqardi.
- 1882 - Serbiya qirollik deb e’lon qilindi.
- 1883 - Amerikalik ixtirochi Xayram Maksim birinchi bo'lib pulemyotni ixtiro qildi.
- 1899 - Nemis kimyogari Feliks Xoffmann aspiringa patent oldi.
- 1902 - „Real Madrid“ futbol klubi tashkil topdi.
- 1924 - Vatikanda birinchi radiopriyomnik o‘rnatildi.
- 1941 - Andijon, Namangan va Surxondaryo viloyatlari tashkil topdi.
- 1946 - "Eniac" deb nomlangan dastlabki tez ishlovchi kompyuter AQShda ishlatila boshladi.
- 1948 - Rossiyada Gʻarb madaniyati muzeyi yopildi.
- 1957 - Gana mustaqillikka erishdi.
- 1964 - Kassius Kley o'z ismi va familiyasini rasmiy ravishda “Muhammad Ali” deb o'zgartirdi.
- 1975 - Nishon va Qiziriq tumanlari tashkil etildi.
- 1984 - Britaniya  shaxtiyorlarining ish tashlashi boshlandi.
- 1990 - Afg'onistonda prezident Muhammad Najibulloh hukumati davlat to'ntarishiga urinishni bostirdi.
- 1992 - Oʻzbekiston va Germaniya davlatlari oʻrtasida diplomatik aloqalar oʻrnatildi.
- 1995 - Yevropa Ittifoqiga a'zo bo'lgan 15 davlat bilan Turkiya Respublikasi o'rtasida "Boj ittifoqi bitimi" imzolandi.
- 1997 - Buyuk Britaniya qirolichasi Yelizaveta II o'zining birinchi rasmiy veb-saytini ochdi.
- 2018 - Rossiya harbiy-havo kuchlarining An-26 samolyoti Suriyaning Xmeymim aviabazasiga qo‘nayotganda halokatga uchradi va 39 kishi halok bo‘ldi.
- 2022 - Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi: Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy oltita shaharga: Xarkov, Chernigov, Mariupol, Xerson, Gostomel va Volnovaxaga “Ukraina Qahramon shahri” faxriy unvonini berdi.

👉 TAVALLUDLAR:

- 1340 - Jon Gaunt (1399) - Lankasterning 1-gersogi, Lankaster xonadonining asoschisi.
- 1405 - Xuan II Kastiliya (1454) - Kastiliya va Leon qiroli.
- 1475 - Mikelanjelo (1564) - Uyg‘onish davrining buyuk italyan haykaltaroshi, me’mori, rassomi va shoiri.
- 1870 - Oskar Shtraus (1954) - avstriyalik bastakor.
- 1884 - Aleksandr Belyayev (1942) - rus ilmiy fantastika yozuvchisi.
- 1889 - Hamza Hakimzoda Niyoziy (1929) - shoir, dramaturg.
- 1913 - Aleksandr Pokrishkin (1985) - aviatsiya marshali (1972), 3 marta Sovet Ittifoqi Qahramoni.
- 1927 - Gabriel Garsia Markes (2014) - kolumbiyalik yozuvchi, Nobel mukofoti sohibi (1982).
- 1929 - Fozil Iskandar (2016) - rus va abxaziya yozuvchisi va shoiri.
- 1936 - Mirzayev To’ra - folklorshunos olim.
- 1937 - Valentina Tereshkova - rus kosmonavt-uchuvchisi (1963),  jahonda 1-ayol kosmonavt.
- 1940 - Xayitova Olmaxon (2014) - xonanda, O‘zbekiston xalq artisti.
- 1978 - Lara Koks - avstraliyalik aktrisa va model.
- 1989 - Agneshka Radvanska - polshalik tennischi ayol.
- 1992 - Olga Meganskaya - Rossiyalik qoʻshiqchi.
- 2001 - Zoe Sadovski-Sinnott - yangi zelandiyalik snoubordchi, Olimpiada chempioni (2022).