Yurisprudensiya

Tanqid va obro‘sizlantirish o‘rtasidagi chegara

Bugun Davlat xizmatini rivojlantirish agentligi ijtimoiy tarmoqlarda shaxsni, jumladan, davlat xizmatchisini obroʻsizlantirish va tuhmat qilish uchun javobgarlik belgilanganligini eslatdi. O‘zi, obro‘sizlantirish deganda aynan nima nazarda tutilishi haqida batafsil ma'lumot bermoqchiman.

Obro‘sizlantirish – bu kimningdir obro‘siga, sha’ni va qadr-qimmatiga zarar yetkazadigan, haqiqatga mos kelmaydigan va asossiz ma’lumotlarni tarqatish degani. Oddiy qilib aytganda, bu biror kishining yaxshi nomini, ishonchini yoki hurmatini yo‘qqa chiqarishga urinish hisoblanadi.

Obro‘sizlantirishga kiradigan holatlar quyidagicha bo‘lishi mumkin:

1. Tuhmat – biror odamni qilmagan ishida ayblash. Masalan, biror kishini firibgarlikda yoki noqonuniy faoliyatlarda ayblash, lekin bu gap haqiqatga to‘g‘ri kelmasa.

2. Sha’nga putur yetkazish – odamni sharmanda qiladigan yolg‘on ma’lumotlarni tarqatish, masalan, uning shaxsiy hayoti haqida yolg‘on yoki bo‘rttirilgan gaplarni tarqatish.

3. Ish obro‘siga zarar yetkazish – kompaniya yoki tashkilotni noto‘g‘ri va noxolis ma’lumotlar bilan obro‘sizlantirish. Masalan, biror kompaniyaning mahsuloti xavfli yoki sifatsiz deb yolg‘on ma’lumot tarqatish.

Ammo mansabdor shaxslarni tanqid qilish obro‘sizlantirishga kirmaydi, agar tanqid asosli va faktlarga tayangan bo‘lsa. Tanqid – ularning ish faoliyatini yaxshilash, xato va kamchiliklarini ko‘rsatish uchun qilinadi va buni huquq doirasida amalga oshirish mumkin. Biroq, tanqid qilish bahonasida shaxsiyatga tegish yoki yolg‘on ayblovlar bilan ularning obro‘siga zarar yetkazish obro‘sizlantirish hisoblanishi mumkin.

Kanalga a'zo bo'lish uchun
👉 Yurisprudensiya

Hech narsa o'zgarmaydi-mi?

Oliy Majlis va mahalliy kengashlarga bo'lib o'tgan saylovlardan keyin hokimlar o‘zgarmadi, endi senatorlar ham yangilanmasa, keyin vazirlar ham o‘z o‘rnida qolaversa — unda nima o‘zgaradi?

Geraklitning "Hamma narsa bir holatdan ikkinchi holatga o‘tadi" degan fikriga biznikilar qo‘shilmaydimi? Qachongacha yangilanish va o‘zgarishlar haqidagi gaplar quruq qoladi? Tizim o‘zgarishi uchun, balki, chinakam o‘zgarishlar va yangi yetakchilar kerakdir?

Kanalga a'zo bo'lish uchun
👉 Yurisprudensiya

Mana yana bir “kutilgan yangilik”

Toshkent viloyatidan Senatga ayni shaxslar qayta saylanishdi. Zoyir Mirzayev, Abdulla Xursanov, Mahmud Toirov va Malika Qodirxonova yana senatorlikni davom ettiradigan bo‘ldi. Qiziq, hudud rivoji uchun yangi fikrlar, boshqa yetakchilar emas, yana “eski” nomzodlar tanlandi. Aholi orasidan kelib chiqadigan yangi ovozlar va ularning talablarini ifoda etadigan vakillar kerak emasmi? Viloyat aholisi nega yangilik o‘rniga “sinovdan o‘tgan kadrlar”ni yana ko‘rishi kerak?

Senatda doimiylikning yomon tomoni shundaki, yangicha qarashlar, yangi fikrlar rivojlanishga, o‘zgarishga yordam beradigan kuch. Lekin amaldagi senatorlarning doimiy qayta saylanishi haqiqatan ham faqatgina tajribami yoki shu holat “kutilgan natija” sifatida qaralayaptimi – ko‘p savollar ochiq qolmoqda.

Bu hol, xuddi “yangiliklarni unutib, odatdagidek davom etaveramiz” deganga o‘xshaydi. Balki, viloyat vakillari xalq ishonchini qozongan va boshqa nomzodlar, afsuski, ular bilan raqobatlashish imkoniyatiga ega emasdir?

Kanalga a'zo bo'lish uchun
👉 Yurisprudensiya

⚡️Xalq deputatlari viloyat, tuman va shahar kengashlarining qo‘shma yig‘ilishida Toshkent viloyati hokimi Zoyir Mirzayev Senat a’zosi etib saylandi.

Kanalga a'zo bo'lish uchun
👉 Yurisprudensiya

⚡️Davlat xizmatining ayrim sohalari uchun suhbat savollari:

Ijtimoiy himoya ;

Adliya;

Ichki ishlar.

Kanalga a'zo bo'lish uchun
👉 Yurisprudensiya

Texnik xodimlarning mehnatiga haq to'lash

Ko‘plab davlat idoralarida texnik xodimlar boshqaruv xodimlari bilan teng, ba’zan esa ko‘proq ishlashadi. Hujjat tayyorlash, arxiv ishlari, kompyuter texnikasiga xizmat ko‘rsatish kabi vazifalar bilan shug‘ullanib, ular jarayonlarning asosiy tayanchiga aylangan. Biroq, bu mehnat uchun oyliklari boshqaruv xodimlariga qaraganda ikki-uch baravar kam.

Bu farq faqat oylikda emas, bayram pullarida ham seziladi. Texnik xodimlarga to‘lanadigan qo‘shimcha to‘lovlar boshqaruvdagilarnikidan ancha past. Oylik va bayram pullaridagi bu tengsizlik, ularning mehnatiga nisbatan adolatsizlikni ko‘rsatadi.

Texnik xodimlar davlat idoralarining samarali ishlashiga katta hissa qo‘shishsa-da, ular uchun sharoitlar va haq-huquqlarni yaxshilash zarur. Mehnatga yarasha haq to‘lanishi, ularni rag‘batlantirish va ish samaradorligini oshirish uchun muhim ahamiyatga ega.

Kanalga a'zo bo'lish uchun
👉 Yurisprudensiya

Bolalar ta'minoti uchun eng kam aliment miqdori qancha?

Agar ota-ona voyaga yetmagan bolalarini moddiy ta’minlash masalasida o‘zaro kelishib olmagan bo‘lsa, sud aliment miqdorini ota-onaning har oylik daromadidan quyidagicha belgilaydi:

🔹 Bir bola uchun— daromadning 4 dan bir qismi (ya’ni 25%);
🔹Ikki bola uchun — daromadning 3 dan bir qismi (ya’ni 33%);
🔹Uch va undan ortiq bola uchun — daromadning yarmi (ya’ni 50%) undiriladi.

Shuningdek, bu to‘lov miqdori ota-onaning moddiy yoki oilaviy ahvoliga qarab, sud tomonidan oshirilishi yoki kamaytirilishi mumkin.

Shuni unutmang, har bir bola uchun belgilangan aliment miqdori eng kam ish haqining 26,5 foizidan (ya’ni 306 075 so‘mdan) kam bo‘lmasligi shart. Agar uch yoki undan ortiq bola bo‘lsa, aliment umumiy miqdorda kamida 918 225 so‘m qilib belgilanadi.

Kanalga a'zo bo'lish uchun
👉 Yurisprudensiya

Rasul Kusherbayev kabi deputatlar

Parlament haqidagi fikrlar turlicha bo'lishi mumkin, lekin menimcha, haqiqiy Parlament bo'lishi uchun, unda kamida o'n foiz deputatlar Rasul Kusherbayevga o'xshagan jonkuyar va xalqni tushunadigan shaxslar bo'lishi kerak. Bunday odamlar nafaqat siyosatda faol, balki xalqning dardini tinglash, uning ehtiyojlarini anglash va shu asosda qarorlar qabul qilishga intilishadi.

Rasul Kusherbayev kabi deputatlar, o'z faoliyatini xalqning manfaatlarini himoya qilish yo'lida amalga oshiradi. Bunday shaxslar faqat o'z partiyasining yutug'i yoki saylovchilari uchun ishlamaydi, ular barcha insonlar uchun yaxshilik qilishni, jamiyatni rivojlantirishni o'z vazifasi deb biladi.

Agar Parlamentda bunday odamlar ko'paysa, biz ularning qarorlarida haqiqiy adolat va xalqqa yo'naltirilgan sa'y-harakatlarni ko'ramiz. Aks holda, Parlament faqat rasmiy bir organ bo'lib qoladi, unda faqat siyosiy raqobatlar va manfaatlar hukmron bo'ladi. Shuning uchun, haqiqiy Parlamentni shakllantirishda, avvalo, xalqni tushunadigan, uning dardini anglaydigan va faqat xalq uchun ishlaydigan deputatlar kerak.

Parlamentda qancha deputat ishlagan bo'lsa ham, xalq deyarli hech qaysi birini tanimaydi. Lekin Rasul Kusherbayevni xalq hali ham unutmagan. R.Kusherbayev har doim xalqning manfaatini birinchi o'ringa qo'ygan, shuning uchun ham uning ismi hali ham esda.

Kanalga a'zo bo'lish uchun
👉 Yurisprudensiya

Talabalarga besh muhim maslahat

1.Yaxshi domla toping va unga shogirt tushing "O'qituvchi – bu yo'lboshchi, u sizni muvaffaqiyatga olib borishi mumkin." – John C.Maxwell. Universitetda yaxshi domlalarni topish juda muhim. Ular nafaqat bilim berishadi, balki hayotiy maslahatlar, qarorlar qabul qilishda yo'l ko'rsatadilar.

2. Do'stlar orttirish va har bir yangi tanishuvni imkoniyat deb qarang. "Hayotdagi eng yaxshi narsalar hech qachon yolg'iz emas, ular odamlar bilan birga bo'ladi." – Jim Rohn. Universitetda yangi do'stlar orttirish juda muhim. Har bir yangi tanishuv yangi imkoniyat yaratadi. Do'stlar bilan bilim almashish, birgalikda o'rganish va yangi fikrlar yaratish – bu sizni yanada kuchliroq qiladi.

3. Baho uchun hech qachon o'qimang. "Bilim – bu hech qachon tugamaydigan sayohatdir." – Albert Eynshteyn. Baho olish uchun o'qish – bu qisqa muddatli maqsad, lekin asl maqsad o'z bilimlaringizni chuqurlashtirish va hayotda muvaffaqiyatga erishishdir. Baho – faqat bir ko'rsatkich, lekin bilimlar bilan boyishning o'zi asl g'oya bo'lishi kerak.

4. O'zingizni bilimli ekanligingizni hech kimga isbotlashga hojat yo'q. "Kimdir sizni qanday ko'rsa, bu uning fikri, sizning haqiqiyligingiz esa faqat sizga tegishli." – Maya Angelou. O'zingizni isbotlashga hech kimning oldida majbur emasiz. Haqiqiy bilim – bu o'zgarishda va amaliyotda namoyon bo'ladi. O'z bilimlaringizni boshqalarga ko'rsatish o'rniga, o'zgarishlar orqali muvaffaqiyatga erishishga harakat qiling.

5.Hozir tavakkal qilish vaqti, tavakkal qilishdan qo'rqmang.
"Katta yutuqlarni erishish uchun, ba'zida siz kichik muvaffaqiyatsizliklarga duch kelishingiz kerak." – Robert Kiyosaki. Hayotda ko'plab imkoniyatlar mavjud, ammo ularni qo'lga kiritish uchun ba'zida tavakkal qilish kerak. Agar xatoga yo'l qo'ysangiz, bundan o'rganing, lekin har doim harakatda bo'ling.

Kanalga a'zo bo'lish uchun
👉 Yurisprudensiya

Hamma narsaning narxi 10 foizga oshirilganida, oyliklar ikki-uch baravarga ko‘tariladigan davrlar kelib qolar, chunki hozirda aksini kuzatyapmiz.

Kanalga a'zo bo'lish uchun
👉 Yurisprudensiya

Qisqartirishlar va adolatsizlik

Bugungi kunda qisqartirishlar deganda ko‘plab tashkilotlarda, ayniqsa davlat idoralarida, ko‘pincha faqat bir narsa nazarda tutiladi: quyi bo‘g‘indagi xodimlarning ish yukini oshirish. Bu jarayon yuqori lavozimdagilarga deyarli ta’sir qilmaydi; natijada, eng ko‘p ishlaydigan va kam maosh oladigan xodimlar ortiqcha yuklamalar bilan "ta’minlanadi". Bu holat nafaqat adolatsizlikni yuzaga keltiradi, balki butun tizimning samaradorligini pasaytiradi.

Agar siz quyi bo‘g‘inda ishlayotgan bo‘lsangiz, qisqartirishlar bevosita sizga taalluqli bo‘lishi mumkin. Yaqinda bir nechta xodim bajargan ishni bitta xodimga yuklash adolatli qarormi? Xodimlar qo‘shimcha yuklamalar bilan ishlashga majbur bo‘lishayotgan bo‘lsa, ularning oyligi ham oshirilishi zarur. Ammo, amalda, faqat yuqori lavozimdagi rahbarlarning maoshi oshadi.

Qisqartirishlar qachon adolatli hisoblanadi? Faqatgina qisqartirilgan xodimning vazifalari ham to‘liq yo‘q bo‘lgan taqdirda, yoki agar qisqartirilgan xodimning vazifalari boshqa xodimlarga yuklatilsa, ushbu vazifalar yuklatilgan xodimlarga qo‘shimcha maosh belgilangan taqdirdagina adolatli deb qaralishi mumkin.

Shunday sharoitlar yaratilsagina, xodimlar o‘z vazifalariga bo‘lgan mas’uliyatini saqlab qolishadi va ortib borayotgan ish yukidan motivatsiyasizlanmasdan samarali ishlashlari mumkin.

Kanalga a'zo bo'lish uchun
👉 Yurisprudensiya

Oʻzbekistonda “Yurisprudensiya” yoʻnalishi boʻyicha ikkinchi mutaxassislikni quyidagi oliy taʼlim muassasalarida olish mumkin

1. Jamoat xavfsizligi universiteti
2. Buxoro davlat universiteti
3. Fargʻona davlat universiteti
4. Namangan davlat universiteti
5. Qoraqalpoq davlat universiteti
6. Termiz davlat universiteti
7. Urganch davlat universiteti
8. Oʻzbekiston Respublikasi Huquqni muhofaza qilish Akademiyasi
9. Oʻzbekiston Milliy universiteti
10. Toshkent Xalqaro universiteti
11. Oʻzbekiston Respublikasi Mehnat va ijtimoiy munosabatlar Akademiyasi
12. Toshkent davlat Agrar universiteti

Kanalga a'zo bo'lish uchun
👉 Yurisprudensiya

Davlat xizmatiga kirishni istaganlarga asosiy maslahatlar

Qonunlarni bilish. Davlat xizmatida qonun-qoidalarni bilmasangiz, uzoqqa bormaysiz. Asosiy qonunlar, huquqiy tartiblar haqida umumiy tushunchaga ega bo’lish kerak. Bu sizni «bilimli odam» qilib ko’rsatadi va xatolardan asraydi. Ayniqsa, Konstitutsiya va "Davlat fuqarolik xizmati to'g'risida"gi qonun haqida tushunchangiz bo'lsa, davlat xizmatiga oid huquqlar va majburiyatlarni aniq bilasiz.

Davlat xizmatchisi uchun etikani tushunish. Davlat xizmatida o'zini qanday tutish kerakligi haqida axloqiy qoidalar bor. Buni bilish - o'z joyingizni va chegaralaringizni his qilishda yordam beradi. Xullas, halollik va birovlarning manfaatini hurmat qilishni unutmang.

Oddiy hujjat bilan ishlashni biling. Davlat xizmatida oddiy hujjatni to’g’ri yozish va o’qish ham san’at! Ariza, hisobot yoki xabar bo'lsin – rasmiy tilda, aniq va to'g'ri yozish zarur. Shu narsani puxta o’rgansangiz, yo’lingiz yanada ochiladi.

Kompyuter savodxonligi. Bugungi kunda ko’p davlat idoralari raqamlashtirilgan va hujjatlar elektron shaklda yuritiladi. Microsoft Word, Excel, PowerPoint dasturlarida ishlashni, elektron pochta orqali muloqot qilishni va hujjatlarni raqamli tarzda arxivlashni o’rganing. Bularni bilish orqali zamonaviy davr talablariga moslashib, ishni tezroq va samaraliroq bajarasiz.

Davlatda nima yangilik bo’layotgani haqida xabardor bo’ling. Hukumat qanday islohotlar qilayotgani, dolzarb loyihalar haqida umumiy tasavvurga ega bo’ling.

Shunday qilib, asosiy bilimlar va ko’nikmalar bilan qurollanganingizda, davlat xizmatida o'zingizni ishonchli his qilasiz. Davlat xizmati – bu xalq uchun xizmat qilish, va bu katta mas’uliyat talab etadi.

Kanalga a'zo bo'lish uchun
👉 Yurisprudensiya

Huquq va erkinliklarning chegarasi

O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 21-moddasiga ko‘ra, har bir inson o‘z hayotini erkin rivojlantirish, o‘z qobiliyatlari va orzularini amalga oshirish huquqiga ega. Ushbu huquq uning shaxsiy rivojlanish imkoniyatlarini kafolatlaydi va har bir insonning tanlovi va qarorlariga hurmat bilan yondashishni talab qiladi. Ammo bu erkinliklar cheksiz emas – inson o‘z erkinliklarini amalga oshirish jarayonida boshqalarning huquq va erkinliklarini ham hurmat qilishi shart.

Bu yerda davlatning vazifasi muvozanatni ta’minlashdir – shaxsiy erkinliklarni himoya qilish bilan birga, jamiyat xavfsizligi va boshqa shaxslarning huquqlari zarar ko‘rmasligini ta’minlashi kerak.

Masalan, har bir kishi ijtimoiy tarmoqlarda o‘z fikrini erkin bildirish huquqiga ega. Biroq, boshqa insonlarni haqorat qilish yoki ular haqida noto‘g‘ri ma’lumotlar tarqatish qonunan taqiqlanadi, chunki bu boshqa shaxslarning sha’ni va qadr-qimmatiga zarar yetkazishi mumkin.

Shuningdek, bu modda davlatning fuqaroga faqat qonun asosida majburiyat yuklashi mumkinligini anglatadi. Hech kimga uning roziligisiz yoki qonunga zid ravishda majburiyat yuklanishi mumkin emas.

Xulosa qilib aytganda, har bir inson o‘z huquqlarini amalga oshirishda erkin, lekin uning huquqlari jamiyat va davlat manfaatlari bilan muvofiqlashtirilishi kerak. Shunday tartib orqali jamiyatda tinchlik va hamjihatlik saqlanadi, har bir insonning huquq va erkinliklari himoyalanadi.

Kanalga a'zo bo'lish uchun
👉 Yurisprudensiya