Yosh onalarga maslahatlar

🔔Витамин D етишмаса!!!

❗️Сут ва дон сингари кўплаб озиқ-овқат маҳсулотлари D витамини билан бойитилганлигини биласизми?

✅Ҳақиқат шундаки, анъанавий озиқ-овқат манбаларидан ушбу бебаҳо дармондорини етарли даражада олиш жуда қийин. Ва бу модда сизнинг суякларингиз, мушакларингиз, тишларингиз ва ҳатто иммун тизимингиз соғломлиги учун жуда муҳимдир.

📝Агар организм D витаминини керакли миқдорда олмаса, саломатлик билан боғлиқ ҳар қандай муаммолар бошланади:

➡️Мушакларда кучсизлик ва оғриқ

✅D витамини мушакларнинг тўғри ишлашига ёрдам беради, унинг етишмаслиги эса кучсизлик ва оғриқларга сабаб бўлади. Вужудингиз худди гриппга ўхшаб оғришни бошлайди. Ва агар сиз танқисликни тўлдирмасангиз, вазият янада ёмонлашиши турган гап.

➡️Бош оғриғи ва бош айланиши

✅D витамини етишмаслиги «сокин қотил» деб номланган юқори қон босимига олиб келади. Аксар одамлар гипертонияни сезмайдилар, ҳозирда жиддий юрак муаммоларини келтириб чиқаришга айнан шу сабаб бўлмоқда. Агар сизни тез-тез бош оғриғи ва бош айланиши безовта қилса, бу ҳолда албатта шифокорга мурожаат виллинг.

➡️Юқумли касалликлар

✅Агар сиз тез-тез грипп ва шамоллашни юқтириб олсангиз, демак, иммун тизимингиз жуда кучсиз. Ушбу муаммонинг сабабларидан бири иммунитет ҳужайраларининг ишлаши учун зарур бўлган D витамини етишмаслиги бўлиши мумкин. Тадқиқотлар шуни кўрсатдики, бу модда етишмовчилиги муаммоси бўлмаган болаларнинг касал бўлиш эҳтимоли жуда кам.

➡️Oшқозон билан боғлиқ муаммолар

✅Агар сизга целиакия (мултифакториал хасталик, овқат ҳазм қилишнинг бузилиши), ичак яллиғланиши ташхиси қўйилган бўлса ёки жиғилдонингиз қайнаса ва ичингиз қотса, D витамини иллатларни енгиллаштиради.

➡️Кўп терлаш

✅Aгар бирор бир сабабсиз ортиқча терлашни сезсангиз, дарҳол шифокорингизга мурожаат қилишингиз керак. Терлашнинг кўпайиши сабабларидан бири ҳам D витамини камлигидир.

➡️Тушкунлик

✅D витамини етишмаслигининг яна бир аломати бу руҳий тушкунлик, асоссиз қайғу ва хафагарчиликдир. Аммо организм керакли миқдордаги моддани олиши биланоқ, бу муаммоларнинг барчаси иссиз йўқолади.

📝Витамин D танқислигини тўлдириш мумкин

✅Агар сизда шунга ўхшаш аломатлар бўлса, аввало шифокорга мурожаат қилинг. Оддий қон таҳлили вазиятни аниқлаб беради. D витамини етишмовчилигининг бартараф этишнинг жуда кўп оддий йўллари бор:

🗯Ўз рационингизни D витаминига бой озиқ-овқатлар: тухум сариғи, қизил икра, мол гўшти, жигари, пишлоқ, балиқ, сут маҳсулотлари, дуккаклилар ва шарбатлар билан тўлдиринг.

Витаминга эга бўлишнинг яна бир самарали усули – қуёшда тобланиш. Ҳафтасига уч марта 15 дақиқадан қуёш нурлари остида ётиш етарлидир. Фақат бу вақтда қуёшдан ҳимояловчи кремлар суртмаслик керак.

📖Хулоса қилиб айтганда, D витамини танқислиги жиддий саломатлик учун оқибатларга олиб келиши мумкин. Аммо тўғри овқатланиш ва мўътадил қуёш ванналари бу муаммони ҳал қилади.

© Doctor Ganiyev

@Yosh_onalarga_maslahatlar 🤱

👶🏻 БОЛАЛАРДА НУТҚ РИВОЖЛАНИШИ

🔹Туғилгандан 5 ойгача
- "Куу", "Агу" ва шунга ўхшаш товушлар
- Роҳатланиш ва норозилик товушларини турлича талаффуз қилади

🔹6 ойдан 11 ойгача
- "Йўқ-йўқ"ни тушунади
- "Ба-ба-ба" каби товуш чиқаради
- Маъносиз "ма-ма" ёки "да-да" дейди
- Ҳаракатлар ёки имо-ишоралар билан мулоқот қилишга ҳаракат қилади
- Овозларингизни такрорлашга ҳаракат қилади
- Биринчи примитив сўзни айтади

🔹12 ойдан 17 ойгача
- Оддий саволларга оғзаки бўлмаган ҳолда жавоб беради
- Шахс ёки объектни белгилаш учун 2-3 сўз айтади (талаффузи аниқ бўлмаслиги мумкин)
- Оддий сўзларга тақлид қилишга ҳаракат қилади
- 4-6 сўзгача билади

🔹18-23 ой
- 50та сўздан иборат луғат, талаффузи кўпинча тушунарсиз
- Овқатларни номи билан сўрайди
- Ҳайвон товушларини чиқаради, масалан, "моо"
- "Яна бер" каби иккита оддий сўзни бирлаштира бошлайди
- “Меники” каби олмошларни ишлата бошлайди

🔹2-3 ёшда
- "-да", -га" қўшиб йўналиш ёки жойлашишни белгилай олади
- “У”, “мен” каби олмошларни билади
- Таърифловчи сўзларни билади, масалан, "катта" ёки "чиройли"
- 3 сўздан иборат гаплардан фойдаланади
- Нутқ аниқроқ бўлиб боради, лекин барибир якунловчи товушларни қолдириши мумкин. Нотаниш одамлар айтганини кўпини тушуна олмаслиги мумкин
- Оддий саволларга жавоб беради
- Сўроқ интонациясидан фойдаланади
- Кўплик сонни ишлата бошлайди

🔹3-4 ёшда
- Озиқ-овқат ёки кийим каби объектларни гуруҳларга ажратади
- Рангларни аниқлайди
- Кўпгина нутқ товушларини ишлатади, лекин л, р, с, ш, ч, з  каби қийинроқ товушларни бузиб айтиши мумкин. Бу товушлар 7-8 ёшга қадар тўлиқ ўзлаштирилмаслиги мумкин
- Ундош товушларни сўз бошида, ўртасида ва охирида қўллай олади. Баъзи қийин ундошлар бузилган бўлиши мумкин, лекин уларни айтишга уринади
- Нотаниш одамлар айтганларини кўпини тушунишлари мумкин
- "вилка" ёки "машина" каби нарсалардан фойдаланишни тасвирлай олади
- Шеърлардан завқланади ва тилдаги маъносизликларни тан олади, масалан: “Бошингда филми?”
- Ғоялар ва ҳис-туйғуларни ифодалайди
- Гапларни такрорлайди

@Yosh_onalarga_maslahatlar 🤱

🌐 ​​Chaqaloq va go‘dak 👶🏻

Tibbiy jihatdan yosh bolalar turli nomlar bilan tasniflanadi. Ya’ni,
🔸 Go‘dak – bir yoshgacha bo‘lgan bola;
🔸 Chaqaloq — tug‘ulgandan to‘rt haftaligigacha;

Bundan tashqari, ona qornidagi rivojlanishining muddatiga ko‘ra,
🔹 Oy-kuni yetib tug‘ilgan bolalalar – homiladorlikning 38-42 haftasida tug‘ilgan bolalar;
🔹 Chala tug‘ilgan bolalar – homiladorlikning 28-38 hatalari oralig‘ida tug‘ilgan bolalar;
🔹 Yaxshi rivojlanmagan bolalar – ona organizmidan tashqarida ya’ni tashqi muhitda yashashga moslashmagan chala tug‘ilgan bolalardir. Bundan tashqari, oy-kuni yetgan lekin turli omillar (tamaki, spirtli ichimlik, narkotik, jinsiy kasalliklar, infeksion kasalliklar, noqulay tashqi muhit, turli kimyoviy preparatlar ) ta’sirida ham homila yaxshi rivojlanmasligi mumkin.
🔹 Muddatidan o‘tib tug‘ilgan bolalar – homiladorlikning 42- haftasidan keyin o‘ziga xos belgilar, bosh suyagi qattiqligi, terisi ujmaygan, markaziy asab tizimi kamchiligi, bilan tug‘ilgan bolalar.

♻️ Tug‘ilgandan keyin bola organizmida anchagina o‘zgarishlar yuz beradi. Masalan, ona organizmidan kislorod, ozuqa kelishi to‘xtaydi. Birinchi chinqirish bilan o‘pkalar o‘z faoliyatini boshlaydi, bola mustaqil nafas ola boshlaydi. Qon aylanish hamda moddalar almashinuvi o‘zgaradi. Chaqaloqlik davrida barcha a’zolar tashqi muhitga moslasha boradi, shakllanadi va davr oxiriga kelib moslashish tugaydi. Endi bolada shakllanish, o‘sish jarayonlari tezlashadi. Ya’ni, jismoniy va ruhiy-psixik jihatda bola rivojlana boradi, barcha a’zolarning funksiyalari takomillashadi.

Go‘dak vazni va bo‘yi ✅

📅 Oy-kuni to‘lib tug‘ilgan bolaning vazni o‘rtacha 3200-3500 gramm, bo‘yi esa 49-53 sm ni tashkil etadi. Chala tug‘ilgan bolaning vazni odatda 2550 gr dan, bo‘yi 47 sm dan kam bo‘ladi. Muddatidan o‘tib tug‘ilgan bolaning vazni 4000 gramdan ortiq bo‘ladi, bo‘yi ko‘p o‘zgarmaydi. Chaqaloq hayotining dastlabki, 3-4 kunida vazni 100-300 gramga kamayadi. Ya’ni, normal fiziologik vazn kamayishi sodir bo‘ladi. Bu vaqtda chaqaloq onasi yoki oila a’zolari xavotirlanishi shart emas. Lekin, vazn juda kamayib ketsa, darhol chaqaloqni pediatr ko‘rigiga olib borish zarur. Ikkinchi hafta oxiriga borib bola tug‘ilgandagi vazniga yetib oladi. Yendi esa bolaning bir yoshgacha bo‘lgan bo‘y o‘sishi va vazn ortishini tartiblab ko‘rsatsak:

💠 Birinchi oy oxirigacha bola vazni 700-800 gramga ortadi;
💠 4-5 oygacha bolalar vazni 2 barobar ortadi;
💠 Yil oxiriga kelib, bir yoshga to‘lgach uning vazni 10 kilogramga yetadi.

🔅 Dastlabki, 3 oyda bola bo‘yi 2.8-3 sm dan har oyda o‘sadi;
🔅 4-6 oyda 2,5 sm dan o‘sadi;
🔅 7-9 oylarida 1,5-2 sm atrofida o‘sadi;
🔅 10-12 oylarida 1 sm dan oshadi.

🗯 O‘rtacha hisobda hayotining birinchi yilida gavda uzunligi 25 smgacha oshib, yil oxirida 75 smni tashkil yetadi. Chala tug‘ilgan bolaning yillik bo‘y o‘sish ko‘rsatkichi 25-44 smni tashkil qilib, bir yoshida bola 68-73 smga tenglashadi.

@Yosh_onalarga_maslahatlar 🤱