Nimagadir fikr bildirar ekanmiz, xolislikdan bizni parda to‘sib turadi. Deylik mashhurlik pardasi. Mansab pardasi. Oshna-og‘ayni, qarindosh-urug‘lik pardasi...
Xalq shoirining she’rini ochiq tahlil qilishga uning NOMI yo‘l bermaydi. Chunki o‘rtada u katta shoir, hamma gapi to‘g‘ri, har aksirig‘i — she’r degan dogma bor. Va chetlab o‘tamiz haqiqatni. To‘g‘rirog‘i yashiramiz. Yashirish — fazilat go‘yo. Birovning aybini yashirish kerak degan chiroyli gap yo Isoning o‘zganing ko‘zidagi cho‘pni ko‘rasan-u o‘z ko‘zingdagi xodani ko‘rmaysan kabi hikmatiga
aloqador emas. Bu Naqshbandning haqiqatni kerak bo‘lsa, yelkamga chiqib ayt, deganidir. Har qanday holatda borni bor, yo‘qni yo‘q deya olish jasorat ham emas, ehtiyoj. Insoniylik. Kundalik ehtiyojlardan biri. Lekin parda bor ongimizda. Bu parda haqiqatni chetlab o‘tish bilan birga, oddiy voqeadan KATTA qahramonlik, ojizlikdan jasorat yasab bera oladi. Nitshe qirol bilan bir kunda tug‘ilgani uchun buyuk emas.
Qaysidir ijod maxsuliga baho beryabsizmi, muallifini o‘ldiring avval. Uning soyasi, salobati, shuhrati bosib turmasin boshingizni. O‘lgan muallif haqida esa yanayam yolg‘on gapirishga o‘tamiz.
Qaysidir voqeni tahlil qilayotganda ham ishtirokchilari mansabini unuting.
O‘rtamiyona narsani hech qanday buyuk ulug‘lash buyuklashtirib qo‘yolmaydi.
Parda — tobelik. Ommaviy e’tirof, ommaviy shovurga tobelik.
Biror hodisani yashirish bilan go‘yo yaxshi ko‘rinishingiz mumkin omma oldida, lekin asl haqiqat yo‘qolmaydi.
Aslidan boshqacha ko‘rsatish qon-qonimizga singib ketgan. Paxta planini ortig‘i bilan topshirdik! Berilgan topshiriq yuz foiz amalga oshirildi! Kambag‘alchilikka chek qo‘yildi!
Qo‘rquv bilan parda uyqoshday.
Shunay qilinishi kerak deb o‘ylaymiz. O‘ylamaymiz, o‘z-o‘zidan shunday qilamiz. Ikki odam gurunglashayotganda doim borni yo‘q, yo‘qni bor qilib ko‘rsatishga chiranadi. Kimdir haqida gap ketsa, u to‘g‘rida kimlardir aytgan tashbihlarni jamlab, o‘zimizga ma’qulini tanlab olamiz ichidan.
Falon yil ko‘chada bir adabiyotshunosni uchratib qoldim. Menga aytdiki: Tabriklayman, Erkin A’zam "Tafakkur" ning birinchi sahifasida she’ringizni bosibdi. Bu sizni qabul qildi adabiyot degani...
O‘zining ko‘zi yo‘qmidi? Bor edi! Avvaldan tanirdi. Lekin u kishi Erkin A’zamga tobe. Parda. U odam Erkin aka asarlari haqida hech qachon xolis yozolmaydi. Boshqalar haqida ham. Chunki Erkin aka bir ishorasi bilan o‘zgartirib yuborishi mumkin qarashini.
Pardani yirtish — o‘zini tanigan, bahosini, darajasini biladigan odamning ishi. Lekin u ahmoq bo‘lsa, parda yirtilgach ham o‘zgarmaydi avvalgi holat. Chunki faqat ahmoqlargina o‘zgarmasdir. Ahmoq pardani yirtganda ham, pardani yirtish kerak degan odamning gapini ushlab qoladi. Yangilanmaydi. To boshqa birov boshqa yo‘lga boshqarmaguncha shu gap soyasida yashaydi.
Jontemir