Telegram-канал "Strategic Focus: Central Asia" — @StratFocusCA

Strategic Focus: Central Asia

20 Dec, 09:13

AQShning Toshkentdagi elchixonasi Public Diplomacy bo’limiga quyidagi lavozimlarga munosib va malakali talabgorlarni qidirmoqda:

- Press and Media Coordinator
- Digital Production Assistant

Arizalar topshirish muddati: 2025-yil, 2-yanvar.

Batafsil: https://erajobs.state.gov/dos-era/uzb/vacancysearch/searchVacancies.hms

Strategic Focus: Central Asia

1k 0 15 1 12

Suriyada tashqi kuchlarning roli: muammolar va istiqbollar

Anvar Qodirov, mustaqil tadqiqotchi

Asad hokimyatining tugatilishidan so‘ng, Suriya inqirozining yangi bosqichi boshlandi: tashqi o‘yinchilarning manfaatlari mamlakat ichidagi vaziyatni shakllantirishda davom etmoqda. Asosiy o‘yinchilar sonining oltidan uchtagacha qisqarishiga qaramay (Turkiya, AQSh va Isroil), Suriyani barqarorlashtirish istiqbollari hanuz noaniq bo‘lib qolmoqda.

Eron va Rossiya: o’yindan chetlatilish

Asad rejimining asosiy tayanchlaridan biri bo‘lgan Eron, uning qulashidan keyin o‘z ta’sirini sezilarli darajada yo‘qotdi. Eron Islom inqilobi qo‘riqchilari korpusi va Hizbulloh kuchlarining zaiflashishi Tehronning Suriyadagi strategik yo‘nalishining o‘zgarishini ko‘rsatadi. Rossiya esa Tartus va Xmeymim bazalarini saqlashga e’tibor qaratib, mamlakat ichki siyosatidagi ishtirokini minimallashtirdi – shubhasiz, bu Moskvaning mintaqadagi ta’sirini keskin kamaytirdi.

Turkiya: janubiy chegaralarni himoya qilish

Anqara Suriya milliy armiyasi bilan aloqalaridan foydalanib, Kurdiston ishchilar partiyasi bilan bog‘liq kurd guruhlariga qarshi kurashni davom ettirmoqda. Asadga qarshi isyonchilarni qo‘llab-quvvatlash Turkiyaning o‘z chegaralari bo‘ylab kurd tahdidini minimallashtirishga qaratilgan uzoq muddatli strategiyasini aks ettiradi.

AQSh: IShIDga qarshi kurash va diplomatik muvozanat

Amerika kuchlari Suriyaning sharqida qolib, e’tiborni Islom davlatiga qarshi kurashga qaratmoqda. Turkiya tomonidan qo‘llab-quvvatlanayotgan kuchlarning bosimiga qaramay, AQShning Suriya Demokratik Kuchlariga ko‘rsatayotgan yordami Vashingtonning terrorizmni jilovlashga bo‘lgan sodiqligini ko‘rsatadi. Biroq AQSh liderlari qanday qilib Suriyadagi ta’sirni saqlab qolib, bevosita harbiy aralashuvni kamaytirish masalasida muammolarga duch kelmoqda.

Isroil: Golandagi yangi voqelik

Asadning qulashidan keyin Isroil harbiy operatsiyalarni kuchaytirdi va taxminan 500 havo zarbasini amalga oshirdi (Isroil rasmiylarining aytishicha, bu hujumlar kimyoviy qurol ishlab chiqaradigan obyektlarga qaratilgandi). BMT tanqidiga qaramay, Golanda pozitsiyalarni egallash va strategik zarbalar Isroilning xavf-xatarlarga javob berishga tayyorligini namoyish etadi.

Ziddiyatlar va birlashish istiqbollari

Suriyaning yangi rahbariyat uchun asosiy vazifa – qarama-qarshi guruhlarni yarashtirish va tashqi bosimlar davom etayotgan bir paytda mamlakatni tiklash. Turkiya, AQSh va Isroil BMT Xavfsizlik Kengashining 2254-sonli rezolyutsiyasini qo‘llab-quvvatlashni bildirgan bo‘lsa-da, ular o‘z milliy manfaatlarini ilgari surishda davom etmoqda, bu esa Suriya ichki kuchlarining birlashish va tiklanish masalalaridan chalg‘ishiga sabab bo‘lmoqda.

Umuman olganda, Suriya geosiyosiy manfaatlar to‘qnashuvining maydoni bo‘lib qolmoqda, har bir tomon o‘z maqsadlarini ilgari surmoqda. Tashqi ta’sirni bartaraf etish va inklyuziv boshqaruvga o‘tish – yangi rahbariyat ustuvor vazifadir, biroq bu maqsadga erishish mamlakatning tashqi o‘yinchilar manfaatlari o‘rtasida muvaffaqiyatli manevr qila olishiga bog‘liq bo‘ladi.

Strategic Focus: Central Asia

3.7k 2 6 8

Strategic Focus: Central Asia

19 Dec, 06:46

🎉 Strategic Focus: Central Asia — 1 yil siz bilan! 🎉

1 yil avval kanalimiz o‘z yo‘lini boshlagan edi, maqsad — sizga tahlillar, yangi g‘oyalar va yangicha qarashlar ulashish edi.

Shu vaqt ichida:
📈 10 minga yaqin obunachi kanalimizga qo’shildi;
📊 Siz uchun muhim bo‘lgan o‘nlab mavzularni yoritdik.
📝 Kanalimizni chuqur muhokama va yangi fikrlar manziliga aylantirdik.
📚SFCA a’zolari o’zining mingdan ortiq muxlislariga ega @erontahlili, @westalliance, @xorijiyoav kabi yangi tahliliy loyihalarini boshladilar.

Bizni o‘qib, fikr bildirishda davom etayotganingiz va o‘sishimizga ilhom berganingiz uchun katta rahmat! 🚀

Oldinda bizni — yanada katta marralar kutmoqda!

Strategic Focus: Central Asia

3.1k 3 2 3 58

Strategic Focus: Central Asia

17 Dec, 18:57

Yaqin Sharqda yangi voqelik: Isroil strategiyasi – Eron tahdidiga qarshi kurash va mintaqaviy hamkorlik sari

Amos Yadlin, MIND Israel kompaniyasi prezidenti, Isroil harbiy razvedkasining sobiq rahbari

Avner Golov, MIND Israel kompaniyasi vitse-prezidenti, Isroil Xavfsizlik Kengashi katta direktori

2023-yil 7-oktabr kuni Hamasning Isroilga hujumi Yaqin Sharq kelajagi uchun 3 xil raqobatlashuvchi ssenariyni ko’rsatib berdi: Hamas doktrinasi, Eron-Hizbulloh strategiyasi va AQShning mintaqaviy barqarorlik modeli.

Ammo bu yondashuvlarning birortasi ham barqaror bo‘lmadi, deydi ekspertlar. HAMAS ko‘p tomonlama front orqali Isroilni ichkaridan yemirishni maqsad qilgan edi; Eron va Hizbulloh uzoq davom etuvchi urush orqali Isroilni zaiflashtirish va AQShni mintaqadan siqib chiqarishga urindi; AQSh esa Isroil va Saudiya Arabistoni o‘rtasida munosabatlarni normallashtirish va mudofaa hamkorligini kuchaytirish orqali barqarorlikka erishmoqchi bo‘ldi.

Ayni vaqtda mazkur yondashuvlarning muvaffaqiyatsizligi Isroilning yangi mintaqaviy tartibot strategiyasi uchun imkoniyat yaratdi. Tahlilchilarga ko’ra, Isroil o‘zining harbiy yutuqlaridan foydalangan holda Yaqin Sharqning yangi siyosiy kelajagini shakllantirishga kirishishi mumkin.

Isroil strategiyasi: harbiy muvaffaqiyatdan siyosiy tartib sari

Isroilning harbiy kampaniyasi Hamasning G‘azodagi infratuzilmasini yo‘q qildi. Shuningdek, Hizbulloh va Eronning mintaqaviy ta’siriga jiddiy zarba berdi. Shunga qaramay, harbiy g‘alabalar hali uzoq muddatli siyosiy strategiya bilan mustahkamlanmagan.

Isroil quyidagilarni amalga oshirish uchun imkoniyatdan foydalanishi kerak: 1) Saudiya Arabistoni boshchiligida mo‘tadil mintaqaviy koalitsiya tuzish; 2) AQSh ko‘magida yangi mintaqaviy xavfsizlik arxitekturasini shakllantirish; 3) Falastinliklar uchun siyosiy kelajakni taqdim etish (albatta, radikal guruhlarsiz).

Koalitsiyani mustahkamlash: AQSh va arab hamkorlari

Isroil bu maqsadga yolg‘iz erisha olmaydi. Yangi tartibni amalga oshirish uchun AQSh, Saudiya Arabistoni, Misr, Iordaniya, BAA va boshqa arab davlatlarining qo‘llab-quvvatlashi zarur. AQSh bu jarayonda yetakchilik qilib, umumiy mudofaa alyansini shakllantirishi kerak. Alyansning maqsadlari quyidagicha bo’ladi: a) shia va sunniy ekstremizmi bilan kurash; b) havo va raketadan mudofaa tizimlarini mustahkamlash; d) Eronga qarshi ishonchli strategiyani ishlab chiqish.

Falastinning siyosiy kelajagi

Yangi mintaqaviy voqelikda Falastin masalasi markaziy o‘rin tutishi kerak. Bu boradagi yondashuv moslashuvchan va bosqichma-bosqich bo‘lishi lozim. Falastin boshqaruvi samaradorligini namoyish etishi va radikalizmni yo‘q qilish yo‘lida faol harakat qilishi kerak. G‘azo qayta tiklanishi faqat uning demilitarizatsiyasi amalga oshirilgandan so‘ng boshlanishi lozim.

Tahdid va imkoniyatlar

Isroil tarixiy burilish nuqtasida turibdi: u hozirgi vaziyatdan foydalanib mintaqada barqaror tartib o‘rnata oladimi yoki yangi beqarorlik to‘lqiniga duch keladimi? Muvaffaqiyatning kaliti AQSh va arab ittifoqchilari bilan hamkorlikda, shuningdek, o‘z ichki siyosatidagi ekstremistik unsurlarni jilovlashda yotadi.

Xulosa qilib aytganda, Isroil strategiyasi – bu nafaqat harbiy g‘alaba, balki Yaqin Sharq kelajagini qayta ko‘rib chiqish imkoniyati hamdir. AQSh va arab davlatlari qo‘llab-quvvatlagan koalitsiya mintaqaviy xavfsizlikni ta’minlash, Falastinliklarga siyosiy istiqbol yaratish va Eronga qarshi samarali kurash orqali barqaror va farovon mintaqa uchun asos yaratishi mumkin.

Strategic Focus: Central Asia

3.3k 2 17 12 26

Strategic Focus: Central Asia

17 Dec, 17:25

Репост из: Eron-Turkiya: tahlil va xabarlar

Quyidagi davlatlar orasida asosiy xalqaro huquqbuzar qaysi?

Опрос

AQSh
Rossiya
Xitoy
Isroil
Turkiya
Boshqa

1479 голосов

1.9k 0 4 31 37

Strategic Focus: Central Asia

17 Dec, 17:11

Zamonamizning uchta asosiy xalqaro huquqbuzarlari: Rossiya, Isroil va Turkiya

S.Pinxasova, mustaqil tadqiqotchi

Jahon tartiboti to‘liq dekonstruksiyani boshdan kechirmoqda va bu jarayonning asosiy voqealari Yaqin Sharqda kechyapti. Aynan shu mintaqada xalqaro huquqning inqirozi ochiq-oydin namoyon bo‘lmoqda va uning butunlay yemirilishiga tahdid solmoqda.

Rossiya

Moskva uzoq vaqtdan buyon xalqaro normalarni o‘z manfaatlariga moslab, ularni “dekonstruksiya qilish” huquqiga da’vo qilib keladi. BMT rezolyutsiyalari, xalqaro sanksiyalar va Xalqaro jinoiy sud qarorlari Rossiyaning harakatlarini qisman cheklab kelgan edi. Biroq Rossiya yolg‘iz qolganida xalqaro izolyatsiyaning og‘irligini his qilardi, bu esa uning buzilishlarini alohida keskinlashtirgan.

Isroil

Yaqin Sharqdagi vaziyat xalqaro huquqni buzish bo’yicha yangi “chempion”ni kashf etdi. Isroil XJS qarorlarini tan olmaydi, BMTning tinchlikparvar missiyalariga e’tibor bermaydi va gumanitar tashkilotlarning G‘azo sektorida faoliyat yuritishiga to‘sqinlik qiladi. G‘azodagi tinch aholi, jurnalistlar va Qizil Xoch xodimlari qurbon bo‘lishi yangi norma bo‘lib qolgan. Bundan tashqari, Isroil Hizbullohni Livanga bostirib kirish va Suriya hududida “bufer zonalar”ni kengaytirish uchun bahona sifatida ko‘radi. Isroil harakatlarining asosi xalqaro huquq bilan emas, balki sionistik “jonga-jon, ko‘zga-ko‘z” tamoyiliga borib taqaladi.

Turkiya

Turkiya prezidenti Erdo‘g‘anning bayonotlari Birinchi jahon urushi yakuni va uning natijasida o‘rnatilgan chegaralarni shubha ostiga qo‘yishga olib kelmoqda. Bu pozitsiya xalqaro huquqqa qarshi tahdid bo‘lib, boshqa davlatlarning hududiy suverenitetini qayta ko‘rib chiqish uchun xavfli pretsedent yaratadi.

Xalqaro huquqning inqirozi va ikki xil standartlar

Bu uch davlat: Rossiya, Isroil va Turkiya — xalqaro huquqni kuchlilar huquqi va milliy manfaatlar bilan almashtirayotganini ko‘rsatmoqda. Ammo G‘arbning reaksiyasi vaziyatni yanada og‘irlashtirmoqda. Agar XJS qarori Rossiya uchun majburiy bo‘lsa, nega u Isroilga nisbatan qo‘llanilmaydi? Bunday ikkiyuzlamachilik G‘arbga bo‘lgan ishonchni zaiflashtirib, Global Janub davlatlarining noroziligini kuchaytiradi.

Ukraina va dunyo uchun oqibatlar

Xalqaro huquqning yemirilishi Ukrainaga jiddiy tahdid soladi, chunki uning pozitsiyasi aynan shu huquqning mutlaqligiga tayanib keladi. Agar Yaqin Sharqda “bufer zonalar” va vaqtinchalik nazorat tan olinsa, bu xavfli pretsedent boshqa hududlarga ham yoyilishi mumkin.

Xulosa qilib aytganda, hozirgi vaqtda xalqaro huquqning taqdiri aynan Yaqin Sharqda hal bo‘lmoqda. G‘arbning ma’naviy ustunligini yo‘qotishi xalqaro normalarning qadrsizlanishiga olib keladi. Xalqaro huquq siyosiy ikkiyuzlamachilik qurboniga aylansa, bu butun dunyo tizimi uchun xavfli tartibsizliklarga olib kelishi mumkin.

Strategic Focus: Central Asia

2.4k 1 16 21 31

Strategic Focus: Central Asia

17 Dec, 16:40

@westalliance kanalida “Tramp effekti” va uning global ta’siri haqida post chiqdi. Quyida asosiy tezislar keltirilgan:

- Si Szinpinning Tramp inauguratsiyasiga taklif qilinishi - oliy darajadagi muloqotga tayyorlik signali;

- Eronning yadroviy obyektlariga zarba berish ehtimoli kuchaymoqda, chunki Tehron hozir zaif holatda (proksi kuchlarning susayishi, havo mudofaasining zaifligi va mintaqadagi muvaffaqiyatsizliklar);

- AQSh Yevropadan Kiyevni qo‘llab-quvvatlashda ko‘proq mas’uliyat kutmoqda.

Batafsil: https://t.me/westalliance/460

2.5k 0 3 12

Strategic Focus: Central Asia

15 Dec, 11:31

@westalliance kanalida Rossiya tomonidan shakllantirilgan “avtokratlar o’qi” va unga qarshi G’arbning ehtimoliy strategiyasiga oid post chiqdi. Quyida asosiy tezislar keltirilgan:

- “Avtokratlar o‘qi”: Rossiya, Xitoy, Eron va Shimoliy Koreya G‘arb tartibotiga qarshi aloqalarni mustahkamladilar;

- Sanksiyalar cheklangan: Rossiya iqtisodiyotini aylanma yo‘llar orqali saqlab, savdoni Markaziy Osiyo va Turkiya orqali yo‘naltirmoqda;

- Rossiyaning ittifoqchilari: Shimoliy Koreya qurol va askarlar yetkazib bermoqda, Eron dronlar bilan ta’minlamoqda, Xitoy ikki tomonlama texnologiyalarni yetkazib bermoqda;

- G‘arb strategiyasi: “O‘q”ni ichki ziddiyatlar orqali bo‘lib tashlash, neytral davlatlar bilan aloqalarni mustahkamlash, avtokratlarning zaif tomonlarini ko‘rsatib berish.

Batafsil: https://t.me/westalliance/456

3.2k 0 6 1 27

Strategic Focus: Central Asia

15 Dec, 08:23

XITOY_XALQ_RESPUBLIKASI_IQTISODIY_JIHATDAN_AFGʻONISTON_VA_POKISTON.pdf

175.8Кб

3.4k 0 25 5 21

Strategic Focus: Central Asia

14 Dec, 09:34

Asadning qulashi: Rossiya va Markaziy Osiyo uchun saboqlar

Asad rejimining tugatilishi Rossiyaning ishonchli ittifoqchi sifatidagi obro‘siga jiddiy zarar yetkazdi. Ko‘p yillar davomida Moskva o‘zini avtoritar rejimlar uchun barqarorlik kafili sifatida ko‘rsatib keldi, biroq Suriyadagi muvaffaqiyatsizlik ushbu obro‘ni puchga chiqardi. Shu bilan birga, bu mag‘lubiyatning oqibatlari Yaqin Sharq doirasidan tashqariga chiqib, Markaziy Osiyo uchun ham muhim ahamiyat kasb etadi.

Kreml imidjiga zarba va uning oqibatlari

Suriya Rossiyaning tashqi siyosat strategiyasining asosiy elementlaridan biri bo‘lib, Moskvaning global ta’sirini namoyish qiluvchi dalil sifatida xizmat qilgan edi. Ammo Asad hukmronligining tugatilishidan keyin Rossiyaning imkoniyatlari cheklanganligi yaqqol namoyon bo‘ldi. Ushbu mag‘lubiyat Moskvaning o‘z sheriklarini himoya qila olmasligini anglatadi, bu esa Markaziy Osiyoda xavfsizlik sohasida Rossiya qo‘llab-quvvatlashiga tayanadigan davlatlar uchun alohida ahamiyatga ega.

Rossiya ta’siri an’anaviy ravishda kuchli bo‘lib kelgan Markaziy Osiyo Suriya mojarosining saboqlarini inkor eta olmaydi. Asadning ag‘darilishi Moskva o‘z majburiyatlaridan voz kechishi mumkinligini ko‘rsatadi. Bu, ayniqsa, Rossiyadagi iqtisodiy va siyosiy qiyinchiliklarning o‘sishi sharoitida, Kreml himoyasining ishonchliligi haqida savollarni keltirib chiqaradi.

Suriya va Ukraina: parallellar va strategiyalar

Ayni vaqtda, Rossiyaning Suriyadagi mag‘lubiyati uning Ukrainadagi mojaroga bo‘lgan yondashuviga ta’sir qilishi mumkin. Kreml tomonidan chiqarilgan xulosalardan biri shuki - raqiblar bilan ortiqcha murosalar strategik yo‘qotishlarga olib keladi. Ushbu saboq Moskvaning muzokaralardan voz kechib, Ukrainadagi harbiy eskalatsiyani kuchaytirishga undashi mumkin.

Markaziy Osiyo davlatlari uchun bu Rossiya bilan o‘zaro munosabatlarni qayta ko‘rib chiqish zaruriyatining signali bo‘lishi mumkin. Agar Moskva Ukrainada kuch ishlatishga urg‘u bersa, u mintaqadagi sheriklari xavfsizligiga yetarli e’tibor qaratolmasligi ehtimoli yuqori.

Markaziy Osiyo: tahdidlar va imkoniyatlar

Suriya tajribasi Markaziy Osiyo davlatlari uchun o‘z tashqi siyosat va iqtisodiy aloqalarini diversifikatsiya qilish zarurligini namoyish etdi. Garchi Rossiya muhim sherik bo‘lib qolsa-da, uning majburiyatlarni bajarish qobiliyati tobora ko‘proq savol ostida qolmoqda.

Bunday sharoitda Markaziy Osiyo boshqa xalqaro o‘yinchilar, jumladan Xitoy, Turkiya yoki Fors ko‘rfazi davlatlari bilan hamkorlikni kuchaytirishi kerak. Bundan tashqari, Suriyadagi voqealar faqat harbiy kuchga tayangan holda barqarorlikni saqlab bo‘lmasligini ko‘rsatadi. Barqarorlikni saqlash uchun iqtisodiy rivojlanish, institutlarni mustahkamlash va moslashuvchan diplomatiyani o‘z ichiga olgan kompleks yondashuv zarur.

Xulosa qilib aytganda, Asad rejimining halokati tarixi faqat Rossiyaning Yaqin Sharqdagi ta’sir yo‘qotishi emas, balki Markaziy Osiyo uchun muhim saboqdir. Moskvaning barqarorlik himoyachisi sifatidagi obro‘sining pasayishi mintaqani Rossiya bilan o‘zaro munosabatlar strategiyalarini qayta ko‘rib chiqishga undaydi. Global o‘zgarishlar davrida Markaziy Osiyo davlatlari Moskva bilan hamkorlikni mustahkamlash va muqobil sherikliklarni rivojlantirish o‘rtasida muvozanatni izlashlari kerak.

Strategic Focus: Central Asia

4.1k 1 25 7 48

Strategic Focus: Central Asia

14 Dec, 09:19

✔️ Isroil Suriyaga kirib bormayapti, ular qaroqchilarga o’xshab bosqinchilik qilmoqda.

Strategic Focus: Central Asia

3.2k 0 3 4 72

Strategic Focus: Central Asia

14 Dec, 09:17

Репост из: Suhrob Bo‘ronov | Rasmiy kanal

Исроил армияси Сурия ҳудудига кириб бормоқда

Маълумотларга кўра, Исроил ҳарбий кучлари Жўлон тепаликлари орқали Сурия ҳудудидаги 2 та қишлоқни назорат остига олган. Улар бу орқали Дамашққа 25 км масофада яқинлашган.

Мавжуд вазият кўрсатиб турганидек, Суриядаги Асадлар режимини қулаши Исроил, Туркия ва Ғарб манфаатларига хизмат қилаётгани аста-секин ойдинлашмоқда. Исроилнинг ошкора тарзда Сурия ҳудудига кириб бораётганига қарши ҲШТ томонидан қатъий жавоб чораси кўрилмаётгани, яқинда Туркия Ташқи ишлар вазири Ҳоқон Фидан ва Миллий разведка ташкилоти раҳбари Иброҳим Каллиннинг Дамашққа ташриф буюриши ва Анқара томонидан Дамашқда Туркия элчихонаси фаолияти йўлга қўйилиши ҳақидаги хабарлар пайдо бўлгани юқоридаги фикрларни тасдиқлагандек бўлмоқда. Бу дегани ҳозирги вазият "баъзи кучлар" "Сурия озод бўлди" деб овоза қилаётганидек ҳолатда эмас.

👉@suhrob_buranov

3.1k 0 14 1 35

Strategic Focus: Central Asia

14 Dec, 06:39

SUN’IY ONG VA YARIMO‘TKAZGICHLI CHIPLAR UCHUN RAQOBAT.pdf

346.8Кб

3.9k 0 34 10 21

Strategic Focus: Central Asia

12 Dec, 15:46

Tolibon rahbariyatiga qarshi uyushtirilgan kechagi suiqasd bo’yicha tahlilchilar bir qator taxminlarni ilgari surmoqdalar.

@erontahlili ekspertlari suiqasdni IShID-Xuroson terrorchilarining hujumi deb baholadilar.

@westalliance tahlilchilari esa qotillik elitalar o’rtasidagi ichki nizolar natijasi ekanligiga ishora qilmoqdalar.

@suhrob_buranov yozishicha, Haqqoniy o’limida yoki Pokiston razvedkasi, yoki shaxsan Afg’oniston Amirining qo’li bor.

Yuqoridagi ikki g’oya katta asosga ega bo’lishiga qaramay, bizning fikrimizcha, hujum haqiqattan ham IShID terroristlari tomonidan amalga oshirilgan deb o’ylaymiz.

Savol: Sizga qaysi versiya yaqinroq?

Strategic Focus: Central Asia

4.3k 0 2 13 17

Strategic Focus: Central Asia

12 Dec, 12:34

Eronning Bashar Asad rejimining qulashiga nisbatan munosabati: tahdid va istiqbollar tahlili - davomi

Eron OAV nigohi: sabablar tahlili va yangi strategiyani izlash

Davlatga yaqin Eron ommaviy axborot vositalari, jumladan Fars News, Asadning qulashi sabablarini anglashga urinmoqda. Ular Suriya rahbariyatining a) xalq ko‘magining ahamiyatini past baholaganini, b) iqtisodiy tanazzul, d) korrupsiya, e) tashqi va’dalarga haddan tashqari ishonishni tanqid qilmoqda. Eronlik tahlilchilar Damashq o‘z vaqtida demokratiya va Tehrondan bevosita yordam olish masalasida qat’iy qadam tashlamaganidan afsusda.

Shunga qaramay, eronlik ekspertlar pozitiv kayfiyatni saqlashga harakat qilmoqdalar. Ular «Qarshilik o‘qi» faqatgina Suriyadan iborat emasligini, balki Yaman, Iroq, Livan, Falastin va Eronni ham o‘z ichiga olishini ta’kidlashmoqda. Bu hodisa Damashqdagi mag‘lubiyatni «Qarshilik o‘qi»ning tugashi emas, balki cho‘zilgan kurashdagi vaqtinchalik muvaffaqiyatsizlik sifatida talqin etilmoqda. Oldinda siyosiy, mafkuraviy va harbiy janglar bo‘lishi, ularda Suriya tajribasi qimmat saboq sifatida qo‘llanilishi mumkinligi qayd etilmoqda.

Yangi tahdidlar va Eronning moslashuv yo‘llari

Suriyaning qo‘ldan ketishi Eronni qayta qurishga chaqiriq, deydi ekspertlar. Endi Tehron boshqa hududlarda o‘z ta’sirini kuchaytirish, yangi hamkorlik yo‘llarini topish va strategik konfiguratsiyani qayta shakllantirishga majbur. Ma’naviy-mafkuraviy sa’y-harakatlar, gumanitar va texnologik loyihalarga urg‘u berish hamda iqtisodiy strategiyani qayta ko‘rib chiqish Eronga Damashqni yo‘qotish oqibatlarini yumshatishga yordam berishi mumkin. Ulkan ambitsiyalarga ega Eron ishonchli hamkor sifatida Suriyaga tayanish imkoni yo‘qolgach, yangi strategik formulalarni izlashga majbur.

Xulosa qilib aytsak, Suriyada Asad rejimining qulashi Eron uchun shok bo‘ldi, bu vaziyat uning mintaqaviy strategiyasidagi zaif tomonlarini ochib tashladi. Shunga qaramay, eron matbuoti ritorikasidan ko‘rinib turibdiki, Tehron o‘z maqsadlaridan voz kechmoqchi emas.

U mag‘lubiyat saboqlarini o‘rganib, mafkuraviy, ma’naviy va siyosiy asoslariga tayanib, boshqa frontlarda kurashni davom ettirmoqchi. Muhimi shundaki, Eron yangi voqelikka qanday moslashadi va Suriyadagi tayanchni yo‘qotgan holda ham o‘z strategik maqsad va ta’sirini mintaqada saqlab qola oladimi, degan savol ochiq qolmoqda.

Strategic Focus: Central Asia

3.9k 0 6 3 15

Strategic Focus: Central Asia

12 Dec, 10:50

Eronning Bashar Asad rejimining qulashiga nisbatan munosabati: tahdid va istiqbollar tahlili

Suriyada Asad rejimining tugatilishidan keyin Tehron jiddiy geosiyosiy zarbaga uchradi va o‘nlab yillar davomida shakllangan «Qarshilik o‘qi»ga asoslangan munosabatlar tizimini xavf ostida qoldirdi: Yaqin Sharqdagi muhim ittifoqchi yo‘qotilishi Tehronning AQSh va ularning hamkorlariga qarshi kurash hamda shia va Eron ta’sirining kengayishi strategiyasiga asoslangan tashqi siyosati inqirozini aks etmoqda.

Eron-Suriya aloqalarining tarixiy va geosiyosiy ahamiyati

Yillar davomida Suriya Eron uchun arab dunyosiga iqtisodiy, harbiy va mafkuraviy kirish uchun «ko‘prik» vazifasini bajargan. Asad davrida Eron o‘zining strategik loyihalarini amalga oshirishi, o‘zaro muammoli munosabatlardagi arab davlatlariga chiqish yo‘llarini topishi, «Hizbulloh» kabi «Qarshilik fronti» unsurlari bilan aloqalarni mustahkamlashi mumkin edi. Eron Suriya iqtisodiyoti, infratuzilmasi va, albatta, harbiy sohasiga katta mablag‘lar yo‘naltirdi: Tehron buni o‘z ta’sirini mustahkamlashga qaratilgan uzoq muddatli sarmoya sifatida ko‘rdi.

Eski modelning qulashi va strategik xavflar

Endi esa, vaqt sinovidan o‘tgan va Eron uchun muhim bo‘lgan dunyoviy-totalitar davlat ta’sir maydonidan yo‘qolgan bir paytda, Tehron o‘z strategiyasini qayta ko‘rib chiqishga majbur. Damashqning boy berilishi «Qarshilik o‘qi»da jiddiy bo‘shliq yuzaga keltirdi. Suriya Eron uchun nafaqat ittifoqchi, balki 1) O‘rta yer dengiziga chiqish, 2) Isroilga bosim o‘tkazish va 3) mintaqada kuchni namoyish etishdagi uchun muhim poydevor edi. Asad rejimining qulashi shu davrgacha erishilgan ko‘p yillik natijalarni puchga chiqarishi mumkin.
Agar ilgari Tehron Damashq bilan hamkorlikka tayangan bo‘lsa, hozirgi yangi vaziyatda Eron «takfirchi» guruhlar (Eron manbalarida Damashqdagi vaziyatni belgilab beradigan kuchlar) bilan to‘qnash keladi. Bu barcha strategik o‘yinlarni murakkablashtiradi, Eron loyihalariga tahdidni kuchaytiradi va umuman mintaqaviy kuchlar muvozanatini Eronga qarshi bo‘lganlar foydasiga o‘zgartiradi.

Strategic Focus: Central Asia

3.2k 0 7 51

Strategic Focus: Central Asia

12 Dec, 09:54

Global iqlim o‘zgarishi oqibatlarini bartaraf etish bo‘yicha dadil qadamlar

Ma’lumki, so‘nggi yillarda O‘zbekiston BMT bilan ko‘ptomonlama hamkorlikni rivojlantirish, xususan, sog‘liqni saqlash, ekologiya hamda iqlim o‘zgarishi yo‘nalishlarida qator loyihalar ustida ishlar olib bormoqda. Xususan, “yashil” iqtisodiyot, iqlim o‘zgarishi, savdoni rivojlantirish va Orolbo‘yi mintaqasini ijtimoiy-ekologik muammolarini hal etish yo‘nalishlarida ko‘plab loyihalar yo‘lga qo‘yilganini misol tariqasida keltirish mumkin.

Joriy yilning 12 noyabr sanasida O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoyev Ozarbayjon Respublikasi Prezidenti I.Alievning taklifiga ko‘ra BMTning Iqlim o‘zgarishi bo‘yicha hadli konvensiyasi Tomonlari konferensiyasining 29-sessiyasida ishtirok etdi.

Sammit davomida Davlatimiz rahbari nutq so‘zlab, O‘zbekistonda iqlim o‘zgarishi bo‘yicha olib borilayotgan sa'y-harakatlar bo‘yicha ma'lumot berdi. Jumladan, Prezident Sh.Mirziyoyev yurtimizda uglerod neytralligiga erishish bo‘yicha keng miqyosdagi islohotlar, havoga isciqxona gazlari chiqarilishini kamaytirish, shuningdek, “yashil” energetika ulushini sezilarli darajada oshirish, elektromobil' va “yashil” vodorod klasterlari, quyosh va shamol generatsiya xablarini yaratish, “yashil makon” dasturi doirasida ko‘kalamzor hududlarni keskin ko‘paytirish to‘g‘risida to‘xtalib o‘tdi.

Ta’kidlash joizki, O‘zbekiston Prezidenti Sh.Mirziyoyev global iqlim o‘zgarishlari oqibatlarini birgalikda yengib o‘tish bo‘yicha qator tashabbuslarni ilgari surdi. Bular jumlasiga iqlim xatarlarini aniqlash uchun yetakchi davlatlar va xalqaro institutlarning texnik ko‘magini kengaytirish, transchegaraviy suv resurslari ifloslanishining oldini olish, genetik resurslarning mintaqaviy bankini ishga tushirish hamda jahon iqlim poytaxtlari alyansini tashkil etish kabi takliflar kiradi.

Bundan tashqari, Davlat rahbari tashkil etilgan sammit doirasida Yevropa kengashi raisi Sharl Mishel, Finlyandiya Prezidenti A.Stubb, Chernogoriya Prezidenti Ya.Milatovich, Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki prezidenti Odil-Reno Basso, Islom taraqqiyot banki prezidenti Muhammad al-Jassir va boshqa xalqaro tashkilotlar rahbarlari bilan bir qator uchrashuvlarni o‘tkazdi.

Shuningdek, Prezidentimiz O‘zbekiston, Qozog‘iston va Ozarbayjon o‘rtasida "yashil" energiyani rivojlantirish va uzatish sohasidagi o‘zaro bitimni imzoladilar. Tadbir davomida O‘zbekiston yetakchisi ushbu loyiha global energetik o‘zgarishlarga salmoqli hissa qo‘shish mumkinligini alohida ta’kidlab o‘tdi.

Bundan tashqari, Prezident ishga tushirilayotgan loyihaning iqtisodiy samarasi to‘g‘risida to‘xtalib o‘tib, bu orqali o‘n minglab ish o‘rinlari yaratilishi, energetika infratuzilmasining rivojlanishi hamda texnologik va ishbilarmonlik aloqalari kengayishini qayd etdi.

Qayd etish lozimki, sammit doirasida O‘zbekiston birinchi xonimi Ziroat Mirziyoyeva “Yoshlarning iqlim o‘zgarishi bo‘yicha harakatlardagi yetakchiligi” mavzusida tashkil etilgan forumda qatnashdi. Unda Z.Mirziyoyeva so‘zga chiqib, iqlim o‘zgarishining salbiy oqibatlari yosh avlod – go‘daklar, bolalar va o‘smirlar hayotiga salbiy ta'sir ko‘rsatayotganini, xususan, ularning tabiiy ofat, qurg‘oqchilikdan, suv va oziq-ovqat tanqisligidan aziyat chekayotganini ta’kidladi.

Tadbir davomida O‘zbekiston, Ozarboyjon, Vengriya, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston va Turkiya tomonidan 2024-2030 yillarda Barqaror rivojlanish madaniyatini ilgari surish hamda bolalar va yoshlarni iqlim kun tartibiga jalb qilish bo‘yicha xalqaro strategiya hujjati imzolandi.

Strategic Focus: Central Asia

3.2k 9 15 23

Strategic Focus: Central Asia

12 Dec, 06:55

Tojikistonlik siyosatshunos olim Sherali Rizoyon:

HAQIQAT, TASAVVUR VA “QO‘RQINCHLI AFSONALAR” O‘RTASIDA

Suriya va Yaqin Sharqdagi vaziyatning ehtimoliy rivojlanish masalasi ko‘plab ekspertlar, tadqiqotchilar hamda oddiy odamlar e’tiborini o‘ziga jalb qilmoqda. Bashar Asad rejimining qulashi Markaziy Osiyo davlatlariga qanday ta’sir ko‘rsatishi mumkinligi haqidagi munozaralar jarayonida, axborot maydonida uch turdagi yondashuvga duch kelyapmiz: puxta tahlil, asossiz fantaziyalar (yoki xohishni haqiqat sifatida ko‘rsatish) hamda jamoatchilik ongiga ta’sir o‘tkazish maqsadida “qo‘rqinchli ertaklar” va “dahshatli rivoyatlar”ni yaratish.

Men tashqi siyosat bo‘yicha mutaxassis nomiga da’vo qilmayman, chunki hozir ayrimlar bu sohani “xususiylashtirib”, “zo‘rlab” oldilar. Ammo ko‘p yillik tahlil tajribasiga ega shaxs sifatida quyidagilarni aytmoqchiman:

Birinchidan, haqiqat shuki, bizning xohish-istaklarimizdan qat’i nazar, Suriyadagi vaziyat hamda umuman Yaqin Sharqdagi voqealar rivoji Markaziy Osiyo davlatlariga ta’sir qiladi. Bu holat yana bir bor ko‘rsatadiki, tashqi o‘yinchi davlatlar doimo o‘z manfaatlari va ustuvorliklaridan kelib chiqadi. Kimdir o‘z manfaatini chetga surib, bizning ustuvorliklarni inobatga oladi, deb umid qilish — xomxayoldir va bu “pishmagan odam” kompleksi bilan bog‘liq. Bizning vazifamiz — vaziyatni diqqat bilan kuzatish, saboq olish va har qanday ssenariyga tayyor bo‘lish.

Ikkinchidan, mintaqamizdagi ba’zi tahlilchilar (ham ochiq, ham yopiqlari) ba’zan mavjud bo‘lmagan tahdidlarni izlashga yoki ko‘zga yaqqol tashlanadigan faktlarni e’tiborsiz qoldirishga moyil. Bunday yondashuv Yaqin Sharq vaziyatini to‘liq aks ettirmaydi, balki xohishning haqiqat sifatida qabul qilinish jarayonini tushunishga yordam beradi. Bu xuddi xayoliy bir haqiqatni yaratishga o‘xshaydi: masalan, kimdir doimo mintaqamiz farovonligi tarafdori, boshqalar esa faqat “g‘ov” qo‘yish bilan band, degan tasavvur tanqidga dosh bermaydi. Bashar Asad rejimini ag‘darishda katta rol o‘ynagan ayrim aktorlar o‘z manfaati yo‘lida proksi kuchlardan foydalangan ekan, ular xuddi shunday vositani Markaziy Osiyo uchun ham ishlab chiqishi mumkinmi degan savol tug’iladi. Bunda “bizning istisnoligimiz”ga umid qilish befoyda. Avvalo, o‘z vatanimiz taqdiri haqida o‘ylashimiz lozim, ertaklar va va’dalarga ishonish emas.

Uchinchidan, Markaziy Osiyo davlatlariga nisbatan “qo‘rqinchli ertaklar” va “dahshatli rivoyatlar” yaratish texnologiyalari anchadan beri qo‘llanib kelinadi. Bu ishni amalga oshirganlar yuqori darajada sinovdan o‘tkazilgan uslublar va vositalar yordamida qaror qabul qiluvchilar hamda ularga hujjatlar tayyorlovchi shaxslar ongiga ta’sir o‘tkazishga harakat qilishadi. Ammo bu “axborot jangchilari” bir narsani unutishmoqda: mintaqa davlatlari allaqachon immunitet hosil qilgan va barcha tuxumlarni bitta savatga qo‘ymaydi. Agar ularning maqsadi vahima urug‘ini sochib, shu orqali o‘z istaklarini ro‘yobga chiqarish yoki o‘zini qondirish bo‘lsa, bu o‘q nishonga yetmaydi.

Juda ishonamanki, tashqi siyosatni o‘rganish bilan shug‘ullanadigan har kim bu uchta tezisdan o‘z xulosasini chiqaradi. Bugungi kunda Yaqin Sharqdagi vaziyatni hamda jalb qilingan davlatlarning yondashuvlarini chuqur tahlil qilish zarur.

Va nihoyat, eng muhimi: doimo ogoh bo’ling.

Strategic Focus: Central Asia

3.4k 0 10 7 31

Strategic Focus: Central Asia

11 Dec, 20:15

@erontahlili kanalida Turkiyaning Suriyadagi bo’lajak siyosatiga oid post chiqdi. Quyida asosiy taxminlar keltirilgan:

- Anqara barcha siyosiy guruhlarini aks etuvchi vaqtincha hukumat tuzish g‘oyasini ilgari suradi;

- Erdog’an kurd kuchlarini (AQSh tomonidan qo’llab-quvvatlanayotgan) siqib chiqarish uchun harbiy amaliyotlarni boshlaydi;

- Turkiya mamlakatda istiqomat qilayotgan suriyalik qochqinlarni ortga qaytarishga harakat qiladi;

- Anqara Suriyani tiklash bo’yicha xalqaro donorlarning faoliyatini muvofiqlashtiruvchi pozitsiyasini egallashga intiladi.

Batafsil: https://t.me/erontahlili/594

3.5k 0 1 31

Strategic Focus: Central Asia

11 Dec, 14:00

Tolibon hukumatidagi fraksiyalar haqida batafsil:

https://t.me/StratFocusCA/1609

3.7k 0 2 8

Доход с канала от 1500 подписчиков

Есть интересный контент?

Рекламная сеть Telegrow

Strategic Focus: Central Asia

Гео и язык канала

Категория

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

Strategic Focus: Central Asia

9 767

Популярное в канале

Язык сайта

Доход с канала от 1500 подписчиков

Есть интересный контент?

Рекламная сеть Telegrow

Strategic Focus: Central Asia

Гео и язык канала

Категория

9 767

Популярное в канале