Kimyo DTM 2024 | 2025 yechimi

#Foydali

📚 Organik kimyo

Mavzu: Sikloalkan CnH2n

Sikloparafin, Siklan Naften, Polimetilen deb nomlanuvchi nomlari ham bor.

📝 Sikloalkanlar deb tarkibida uglerod va vodorod atomlaridan tashkil topgan to'yingan siklik birikmalarga aytiladi.

Olinishi:

1. Alkanlarning digalogenli hosilalariga aktiv metal yoki Zn ta'sirida:

Br−(CH₂)n−Br + Mg=CnH2n + MgBr₂

Br−(CH₂)₃−Br + Zn=C₃H₆+ZnBr2 (Gustavson)

Br−(CH₂)₃−Br + 2LiHg (litiy amalgama)=C₄H₈ + 2LiBr + 2Hg

2. Benzolni gidrogenlab olinadi

C6H6+3H2=C6H12

3. Ikki asosli karbon kislotalarning kalsiyli tuzlarini pirolizga uchratib va hosil boʻlgan siklik ketonni qaytarish yo'li bilan.

[(CH2)nCOO]2Ca=CaCO3+(CH2)nC=O

(CH2)nC=O+2H2=(CH2)n+1+H2O

Kimyoviy xossalari:

1. Birikish reaksiyasi (Br2, H2, HBr ) Kichik siklilaridan onsonroq kechadi.

C3H6+H2=C3H8


C3H6+HBr=C3H7Br

2.O'rin olish yuqori siklli sikloalkanlar birikish emas o’rin olish reaksiyasiga kirishadi. Zanjir ochilmaydi.

C₅H₁₀+Cl₂=C₅H₉Cl+HCl

3. Oksidlanish yuqori temperaturada kuchli oksidlovchilar ta’sirida 2 asosli kislotalar hosil qiladi.

C₅H₁₀ + 5O=HOOC(CH₂)₃COOH (glutar kislota) + H₂O

4. Nitrolanish 5 va undan ortiq a’zoli sikloalkanlar alkanlar singari nitrolanadi. (Konavalov reaksiyasi)

C6H12+HNO3=C6H11-NO2+H2O

5. Degidrogenlash:

C6H12=C6H6+3H2 (Zelinskiy)

6. Fenolni gidrogenlab siklogeksanol, uni oksidlab siklogeksanon, yana oksidlab 2 asosli karbon kislota (Adipin kislota) olinadi.

C₆H₅OH => C₆H₁₁OH => C₆H₁₁=O => HOOC(CH₂)₄COOH

fenol, siklogeksanol, siklogeksanon,
adipin kislota

Ishlatilinishi:

C₆H₇(OH)₅- kversit, C₆H₆(OH)₆-inozit deyiladi. Ular o'stiruvchi moddalar sifatida ishlatiladi.

#Foydali

📚Organika

✅ Sikloalkanlar uchun umumiy formulalar

1⃣ Umumiy formulasi CnH2n

2⃣ Molekulyar massasi 14n

3⃣ Pratonlar soni 8n

4⃣ Elektronlar soni 8n

5⃣ Neytronlar soni 6n

6⃣ Barcha zarrachalar soni 22n

7⃣ Umumiy bogʻlar soni 3n

8⃣ C-C bogʻlar soni n

9⃣ C-H bogʻlar soni 2n

🔟 Sigma bogʻlar soni 3n

1⃣1⃣ P bogʻlar soni 0 ga teng

1⃣2⃣ Umumiy bogʻ xosil qilishda qatnashgan elektronlar soni 6n

1⃣3⃣ Gipridlangan orbitallar soni 4n

1⃣4⃣ Gipridlanmagan orbitallar soni 2n

Eng yaxshilarni sizlar uchun tayyorladim oʻqib chiqsangiz foydasi tegadi degan umiddamiz📌📌

⚠️Boshqa kanal adminlar manba bilan olishini unutmang♻️

✍ @Student_kimyo

🔻Kanalga obuna boʻlish
@MEGA_KIMYO_ILMI

Yana bir tushunish qiyin boʻlgan malumotlar sodda tarzda 🤯

Izomeriyani yaxshi oʻrgana olmayotganlar uchun