Репост из: Ilyos Safarov
1989-yilda O‘zbekistonda davlat tilining huquqiy asoslarini belgilash bo‘yicha “Davlat tili to‘g‘risida”gi qonun qabul qilinib, unga ko‘ra o‘zbek tiliga - Davlat tili maqomi berilgan. Bu esa davlat idoralaridagi barcha faoliyat to‘liq o‘zbek tilida bo‘lishi kerakligi qoidasini mustahkamlagan. Masalan, shu tartib bilan mamlakatda qabul qilinadigan har qanday qonun, qaror va farmonlar, to‘ldiriladigan ariza va blanklar, beriladigan e’lon va ma’lumotlarning barchasi o‘zbek tilida bo‘lishi shart. Odamlar, ijtimoiy hayot, masalan, oilada istalgan tilda gapiraverishi mumkin, bu uning huquqi, lekin davlat idorasida tartib qonunda belgilangani kabi bo‘lishi, ishlashi kerak. Ammo afsus, til borasidagi asosiy qonunimiz qabul qilinganiga ikki haftadan keyin 35 yil to‘lyapti hamki, hokimiyat, hukumat uning ijrosini amalda ta’minlolgani, bajarolgani yo‘q.
Bugun “Hududiy elektr tarmoqlari aksiyadorlik jamiyati” “Energosavdo” filiali Yashnobod tuman bo‘limiga borgandim. Bo‘limda esa vatandoshlar idoraga taqdim qilinadigan hujjatlar haqida faqat suratda ko‘ringan qog‘ozdangina ma’lumot olishlari mumkin ekan.
Jamiyatning menga xizmat ko‘rsatayotgan xodimidan davlat tilida ma’lumot berishni so‘raganimda, “boshqa ma’lumotnoma yo‘q, xohlasangiz, shu, bo‘lmasa, ana, yuqoriga murojaat qiling. Buniyam o‘z hisobimdan chiqartirdim”, – degan javobni oldim.
Albatta, men-ku mijozga bu tarzda muomala qiladigan, vatandoshlarga davlat tilida xizmat ko‘rsatishni istamaydigan xodim ustidan idora rahbariga shikoyat yozdim, uning chorasi ko‘riladigan, ma'lumotlar o'zbek tilidagisiga almashtiriladigan bo‘ldi, lekin hukumatning o‘zi siyosiy iroda ko‘rsatmasa, amaldagi qonunlar ijrosini ta’minlolmasa, qo‘rqsa, ko‘rib ko‘rmaganga olsa, umumiy vaziyat o‘z-o‘zidan o‘zgararmikin? Minglab idora va filiallardagi bu kabi holatlar tartibga kelarmikin?
Nahotki, hukumat tepasidagilar o‘z qo‘l ostidagilarga xoy, ish yuritishingni o‘zbek tilida qil, yig‘ishtir karam sho‘rvangni, qonunni o‘qi-chi, nima deb yozilgan, deyolmaydi. Hechqursa shu qattiq turishning o‘zi bilan bitib ketadigan ishlarga-da, qurbi yetmaydi?
Ha demay boshda do‘ppi, egnimizga chopon kiygan holda o‘zbek tili bayramini nishonlaymiz. Yuqori minbarlardan turib til haqida balandparvoz nutq, tabriklar qilinadi, she’r, qo‘shiqlar aytiladi. Ammo asl holatimizga qaralsa, bir o‘zbek davlat idorasiga borib davlat tilida ma’lumot ololmay qaytaveradi yoki begona tilda xizmat ko‘radi, “Yaponamama” kabi kafelarga kirib rus tilida gapirmagani uchun ovqatlanolmay chiqaveradi va achinarlisi, uning murojaatiga hech bir idorada e’tibor berilmaydi. Bu oddiy, o‘rganilgan, tabiiy jarayon sifatida qaralaveradi.
Qadring baland bo‘lsin, ona tilim!
@haqiqatdailyos
Bugun “Hududiy elektr tarmoqlari aksiyadorlik jamiyati” “Energosavdo” filiali Yashnobod tuman bo‘limiga borgandim. Bo‘limda esa vatandoshlar idoraga taqdim qilinadigan hujjatlar haqida faqat suratda ko‘ringan qog‘ozdangina ma’lumot olishlari mumkin ekan.
Jamiyatning menga xizmat ko‘rsatayotgan xodimidan davlat tilida ma’lumot berishni so‘raganimda, “boshqa ma’lumotnoma yo‘q, xohlasangiz, shu, bo‘lmasa, ana, yuqoriga murojaat qiling. Buniyam o‘z hisobimdan chiqartirdim”, – degan javobni oldim.
Albatta, men-ku mijozga bu tarzda muomala qiladigan, vatandoshlarga davlat tilida xizmat ko‘rsatishni istamaydigan xodim ustidan idora rahbariga shikoyat yozdim, uning chorasi ko‘riladigan, ma'lumotlar o'zbek tilidagisiga almashtiriladigan bo‘ldi, lekin hukumatning o‘zi siyosiy iroda ko‘rsatmasa, amaldagi qonunlar ijrosini ta’minlolmasa, qo‘rqsa, ko‘rib ko‘rmaganga olsa, umumiy vaziyat o‘z-o‘zidan o‘zgararmikin? Minglab idora va filiallardagi bu kabi holatlar tartibga kelarmikin?
Nahotki, hukumat tepasidagilar o‘z qo‘l ostidagilarga xoy, ish yuritishingni o‘zbek tilida qil, yig‘ishtir karam sho‘rvangni, qonunni o‘qi-chi, nima deb yozilgan, deyolmaydi. Hechqursa shu qattiq turishning o‘zi bilan bitib ketadigan ishlarga-da, qurbi yetmaydi?
Ha demay boshda do‘ppi, egnimizga chopon kiygan holda o‘zbek tili bayramini nishonlaymiz. Yuqori minbarlardan turib til haqida balandparvoz nutq, tabriklar qilinadi, she’r, qo‘shiqlar aytiladi. Ammo asl holatimizga qaralsa, bir o‘zbek davlat idorasiga borib davlat tilida ma’lumot ololmay qaytaveradi yoki begona tilda xizmat ko‘radi, “Yaponamama” kabi kafelarga kirib rus tilida gapirmagani uchun ovqatlanolmay chiqaveradi va achinarlisi, uning murojaatiga hech bir idorada e’tibor berilmaydi. Bu oddiy, o‘rganilgan, tabiiy jarayon sifatida qaralaveradi.
Qadring baland bo‘lsin, ona tilim!
@haqiqatdailyos