Dr Muhammadin

🤔O'rtola Joylar Soni Chegaralangan

👆Vebinarda Qatnashmoqchi Bo'lganlar Manga A'loqaga Chiqila👇

@Dr_Muhammadin

DENTIN-PULPA KOMPLEKSI.

Dentin va dentin kanalchalari.

Dentin Emal ostida joylashgan tish qattiq toʻqimasi boʻlib chaynov paytida bosimni kompensatsiya qilib tishga mustahkamlik va elastiklik beradi. Dentinning yana bir muhim funksiyasi bu pulpa toʻqimasini butunligini saqlashga yordam beradigan himoya funksiyasidir.

Dentin emal va sement bilan qoplangan holatda ham dentin kanalchaliri ichidagi suyuqlik orqali tish pulpasiga taʼsurot signallari oʻtib turadi. Harakat faqat pulpa tomonga emas balki pulpadan toʻqima suyuqligi, plazma va boshqa moddalar korinishda tashqi tomonga ham harakat amalga oshiriladi.

Qandaydir sabab bilan ochilib qolgan dentin va uning kanalchalari bakteriyalar invaziyasi (kirib ketishi) uchun qulay sharoit boʻladi. Nuqson qancha chuqur boʻlsa shuncha koʻp kanalchalarga yoʻl ochiladi.
Dentin kanalchalari emalga yaqin yuzalarda 1 mm² da 20 000 atrofida boʻlib, diametri 0,5 mkm tashkil qiladi. Pulpa tomon esa kanalchalar konvergensiyalani (bir biriga yaqinlashadi) va 1 mm² da 50 000 kanalchalar pulpaga ochiladi, diametri esa 2,3 - 3 mkm boʻladi.
Yuqorida aytib oʻtganimizdek taʼsurotlar dentin kanalchalari orqali pulpaga oʻtadi. Bu taʼsurotlar yoʻlida birinchi bolib odontoblastlar turadi.

Instagram | Telegram

DENTIN-PULPA KOMPLEKSI.

Odontoblastlar. Dentinni himoya mexanizmi.

Odontoblastlar yaqqol funksiyasi bu dentinni shakllantirish va saqlab qolishga qaratilgan. Dentin ostida(oʻsimtasi dentin ichida) va pulpa periferiyasida joylashgan odontoblastlar mikroorganizmlar yoʻlida birinchi qarshilik koʻrsatuvchi struktura hisoblanadi. Odontoblastlar ishlab chiqargan molekulalar mikroorganizmlarga qarshi kurashish va pulpaga havf yaqinligini bildirish vazifalarini bajaradi. Shu bilan odontoblastlar nafaqat dentin hosil qilish balki immun himoya tizimida ham ishtirok etadi.

Dentinning hosil boʻlishi.
Odontoblastlar tish rivojlanish paytida oʻz osigʻi atrofida dentin hosil qilib boradi. Bu birlamchi dentin deb ataladi. Hayot davomida odontoblastlar dentin hosil qilib pulpa boshligʻi tomon harakat qiladi va natijada pulpa boʻshligʻi yosh oʻtgani sari torayib boradi. Bu narsani yoshi katta bemorlarda endodontik davolash jarayonida hisobga olishimiz kerak.
Oddiyroq qilib chuntiradigan boʻlsak odontoblastlar quyidagi xildagi dentinlarni hosil qiladi. (Baʼzi adabyotlarda yoki institutda ustozlar shu tasnifni soʻrashadi)
• birlamchi dentin - tish rivojlanish paytida hosil boladigan dentin.
• ikkilamchi dentin - tish rivojlanib boʻlganidan keyin yosh oʻtishi davomida normal holatda hosil boʻladigan dentin
• uchlamchi dentin - patologik jarayonlarga javob reaksiyasi va himoya funksiyasi oʻlaroq paydo boʻladigan dentin.
Lekin baʼzi adabiyotlarda ikkilamchi va uchlamchi dentinni bitta qilib "oʻrinbosar dentin" deb atashadi. Nazarimizda shu terminni ishlatish maʼqulroq, yaʼni tish rivojlanishida birlamchi dentin hosil boʻladi, undan keyingi paydo boʻlgan dentin esa "oʻrinbosar dentin".
Oʻrinbosar dentin hosil boʻlishiga omillar
1. Yosh oʻtgani sari.
2. Infeksion omilga qarshi himoya sifatida.
3. . Vrach tomonidan turli manipulatsiyalar amalga oshirish jumladan Plomba qoʻyganimizdan soʻng. Tishni oʻzini ozi himoya qila olish xususiyatini eʼtiborga olish lozim.

Ikkilamchi odontoblastlar. Dentin ostida joylashgan odontoblastlar osimtalari bilan dentin kanallariga kirib turgani uchun boshqa joyga surila olmaydi yoki boʻlinib koʻpaya olmaydi. Shundan kelib chiqib birlamchi odontoblastlar oʻlsa dentin hosil boʻlmaydimi degan savol paydo boʻladi. Soʻngi tadqiqotlarga qaraganda dentinga yaqin joylashgan asos hujayralar odontoblastlarga oʻxshab differensialanishadi va oʻrinbosar dentin hosil qilishda ishtirok etishadi.

Instagram | Telegram

Yaxshi savol berish haqida…, 2-qism

“Bir insonga uni beradigan javoblaridan ko’ra uning savollariga qarab baho berish kerak” - Voltaire

Savol so’rashda nimalarga e’tibor berish kerak? Yaxshi savol berish uchun nima qilish kerak? Bugungi post mana shu haqida.

Bu mavzuni menga “Norvegiyada o’qish va yashash” mavzusida beriladigan savollar misolida ko’rib chiqamiz. Vaziyatingizga moslashtirib olaverasiz qolganini 😊

Savol berishda mana shunga yaqinroq holda savollarimizni shakllantirsak o’zimizga foydaliroq bo’ladi degan fikrdaman.

Norvegiyada o’qish bu Googledan javob topish mumkin bo’lgan savol bo’lsada, tushunishga oson bo’lishi uchun misol tariqasida olamiz.

1. Savolda aniqlik muhim.

Aniq savol aniq javob olish imkonini beradi. “Men Norvegiyada magistratura qilmoqchiman. Nima qilay?” Bu ancha keng qamrovi keng savol. O’rniga “Men Oslo universitetida iqtisod bo’yicha 2025-yili magistratura qilmoqchiman. Men uchun eng birinchi qadam nima?” mana shu savol bo’lsa aniqroq javob olish mumkin.


2. Savolingizni bir necha aniq detallarga bo’lib bering.

Javob berishni osonlashtiradi. Misol “Norvegiyada yashash harajatlari uchun; uyga, transportga, ovqatga, kiyim kabilarga o’rtacha talaba hayoti uchun minimum va maksimum qancha ketadi?”


3. “Siz nima qilgan bo’lar edingiz…?” mazmunidagi savol odatda yaxshi natija beradi. Bunda javob beruvchidagi mas’uliyatni faqat o’zida qoladi, erkinroq va aniqroq javob olasiz. Misol “Men ishimni tashlab Norvegiyaga o’qishga ketishimni tavsiya etasizmi?” degan savol javob beruvchiga katta mas’uliyat yuklaydi va umumiy, mavhum javob olasiz. Men ketgin desamu, ertaga siz bu qarordan afsus qilsangiz men nima qilaman degan mas’uliyati bo’ladi menda. Shuning uchun yo javob berishdan qochishim mumkin, yoki umumiy javob berishim mumkin. Undan ko’ra “Siz Uzbda yaxshi to’laydigan ishingiz bo’lganida ham, Norvegiyada magistraturaga o’qishga ketgan bo’larmidingiz?” deya savol berish ma’qulroq. Bu savolda eng markaziy punkt nega Uzbdagi ishni tashlab ketgan bo’lar edim degan qismiga aniqroq javob olish imkoni bor.


4. Savol berayotganda misollar bilan bering.

Misol uchun mana bunday “Osloda o’qiyotgan yoki o’qigan ko’p o’zbeklar bor. Ular bilan siz aloqadasiz, qanday xatolar eng ko’p takrorlanganligiga guvoh bo’lgansiz?” Bu savol menga kamida 3-4 ta talaba bo’lib kelgan odamda uchragan umumiy xatolarni aytib berish imkonini beradi.


5. Savolda qarama-qarshilik so’ralishi ham yaxshi.

Misol uchun “Norvegiyada 10 yilga yaqin yashayapsiz. Eng katta plyus va minuslari nimadan iborat?”


6. Qiziquvchanlik bilan savol so’rash. Misol uchun “Norvegiya haqida o’zbek jamiyatida keng tarqalgan noto’g’ri fikrlar qaysilar deb o’ylaysiz?”


7. Savolni so’ragandan so’ng, to’xtab insonni eshitish va nima deyayotganiga sinchkovlik bilan e’tibor berish juda muhim.

Juda ko’pchilik qiladigan xato javobga e’tibor bermaydi, uning savoliga javob berilayotgan vaqtda o’zini keyingi savolini yoki o’zi keyin nima deb gapirishini o’ylab turadi. Savol beruvchi sifatida fikr bildirish shart emas. Ammo tinglash juda-juda muhim.



8. Javob beruvchining qadriyatlariga mosroq savol berish.

Misol “Norvegiyada musulmonlar bormi?” degandan ko’ra “Biz hayit kunlari dam olamiz, Norvegiyada hayit bayrami kuni ishlashga to’g’ri kelsa nima qilinadi?” savoli kengroq ma’lumot olish imkonini beradi. Shunda javob beruvchi qanchalik taqvodor yoki ateist bo’lsin diniy bayramlar uchun qonuniy dam olish kuni belgilanishini aytadi. Na six kuyadi, na kabob shunda.

✅Olingan Manba:
👤Bek Olimjon
07.04.24
Norvegiya

Instagram | Telegram