Asrorbek Muhammad Sodiq 🇵🇸

🔬Диний илм билан чекланган талабани мутаассибликда айблаш адолатданми?

⚖️ Маълумки, дунёдаги барча илмларни ўзлаштиришнинг иложи йўқ. Хусусан, ҳозирги замонда ҳатто битта фаннинг ҳам чуқурлигига етиб бориш катта меҳнат талаб этади. Буни ҳамма тан олади. Масалан, биз Алберт Эйнштейндан ўзбек тилини яхшироқ биламиз. Лекин нега ҳамма Эйнштейнни мақтайди? Чунки у ўзи киришган соҳанинг устаси эди. Инсоннинг илмий даражаси унинг барча соҳалардаги билимлари билан эмас, балки ўзи танлаган мутахассисликдаги ютуқлари билан баҳоланади.
Шунингдек, дин илмлари билан шуғулланувчи одамдан ҳамма нарсани билишни талаб қилиш адолатдан эмас. Эйнштейндан араб тили қоидаларини сўрасангиз, табиий равишда у бунга жавоб бермас эди, чунки у арабшунос эмас. Аммо бир талаба дин илмларини ўрганиб, бошқа соҳаларни чуқур билмаса, уни камчиликда айблаш одат тусига кирган. Лекин шунга эътибор қаратайлик: математиканинг қанчалик чуқур илм эканини тан оладиган одам, фиқҳ ва бошқа шариат илмларининг ҳам ўта мураккаб эканини тушуниши керак. Ҳар бир соҳада тахассус талаб этилади, ва ҳеч ким барча соҳаларни чуқур ўрганишга қодир эмас.
Толиби илмдан бошқа фанлар бўйича савол сўраб уни қийнаётган кишилар эса ёки тушунмаслик ёки нохолис ёндашув сабабидан шундай қилади. Ҳар ким ўзига яраша мутахассисликка эга бўлади. Жамиятда шифокор қандай зарур бўлса, фақиҳ ва ҳадис илмини ўрганувчилар ҳам шунчалик муҳимдир. Диний илмларни ўрганувчи талабанинг рағбатини тушириш ўрнига, унга қўллаб-қувватлов кўрсатиш керак.
Ҳурматли биродарлар, бошқалар танлаган соҳага ҳурмат билан қаранг. Жамиятнинг турли соҳаларида етук мутахассисларни етиштириш – умумий манфаатдир. Диний илм ўқувчи одам сиёсатни билмаса, бу уят эмас. Ҳар бир соҳада шу соҳа бўйичагина чуқур билим талаб этилади ва буни англашимиз зарур.

®️ Абдулбосит Абдулвоҳид

https://t.me/muhaddisuz

“Kosasi oqarishi” haqida bir fikr keladi menga: deyarli hamma tovarlarni narxlarini hukumat belgilaydi — chunki aksar tovarlar uchun bozor mavjud emas. Hali ham bozor iqtisodiyotini yarata olmadik. Eng muhim bozorlardan biri — energetika. Bu iqtisodiy tarmoqda vatanimizda hech qachon bozor mavjud boʻlmagan ham. Endi qarang, bozor boʻlmaganligi uchun qaysidir energetika turini tanlashgani kimni aybi, xalqnimi yoki qaror qabul qilganlarnimi? Menimcha xalqni aybi emas.

Hozir masalan boshqa masalalar ham bor, deylik suvni juda koʻp isteʼmol qilishimiz bor — ayniqsa qishloq xoʻjaligida. Bunga kim aybdor? Fermermi? Albatta yoʻq. Aybdorlar shu suvga egalik qilmagan davlat tashkilotlari. Milliardlab tonna suv qumga ketadi — nimaga? Chunki ariqlar betonlashtirilmagan. Nimaga betonlashmagan? Chunki suvni isrof boʻlishini xarajatlari hech kimni boʻyniga zarar boʻlib yozilmaydi. Xalq boyligi xolos. Uni isrof boʻlishi yoki tejalishi hech kimni manfaatida emas. Lekin nega suv qaysidir joyga yetib bormaydi? Yoki suvda uzilish bor degan savol qoʻyilsa — uni “isrof” qilayotgan xalq va fermerlar aybdor deb koʻrsatiladi. Bu menimcha adolatsiz tashxis va muammoni yechmaydi.
Mavjud oʻyin qoidalarni yaratadigan tashkilotlar — jumladan Oliy Majlis bor. Ular hukumatdan buni talab qilishlari kerak. Yaʼni agar nimadir sizningcha isrof boʻlayotgan boʻlsa, yoki notoʻgʻri taqsimlanayotgan boʻlsa, u yerdagi ragʻbatlarga qarang, balki shunday tarqatilishi tizimi tuzilgandir.

Gaz haqida ham fikr shunday. Gazni narxi va umumiy energetikani tarqatish tizimiga qaraylik. Nima uchun odamlar gaz ishlatadilar? U iqtisodiy maʼnoda “vigodno”mi yoʻqmi? Buni qanday bilib olamiz — narx orqali. Odamlar va korxonalar oʻzlari keyin biladi nima qilishni, istasa gaz yoqadi, istasa yoqmaydi. Lekin qiyshiq ragʻbatlar va no real narxlar orqali tuzilgan tizimda odamlar qanday energetika manbasini ishlatayotganlikda ayblash menimcha yaxshi emas.

Osonlashtirish uchun, bundan bir necha yil oldin, svet oʻchgan bozorda yurgandim, har bir doʻkonda dizeldan generator qoʻyilgan edi. Agar sanab koʻrsangiz, bir kv elektr energiyasi uchun, bu dizel generatorlarni yoqish juda qimmatga tushadi. Lekin nega ular dizel yoqishayotgan edilar qimmat boʻlsa ham? Chunki markazlashgan elektr energiyasi yoʻq edi, hech qaysi narxga. Oʻshanga qimmat boʻlsa ham, dizellik generator ishlatishga majbur boʻlishdi. Demak energetikada ham, boshqa bozorlar kabi, ikkinchi muqobiliga solishtiriladi, agar siz hech qaysi narxda svet ola olmasangiz, dizel generatordan chiqqan elektr narxi ham, yoʻqdan koʻra boʻlaveradi. Xuddi shunday, uyini koʻmirda “burjuykada” isitayotgan, tashqarida oʻchoqda ovqat qilayotgan uy xoʻjaliklari uchun — har qanday narxdagi gaz olish - ozini oqlaydi — chunki alternativasi oʻta qimmat. Endi bordi-ku arzon narxdan elektr bilan uylarni taʼminlashsa va uy xoʻjaliklari hisoblab koʻrib "elektr gazdan arzonroq ekan" degan xulosani koʻrishsa, aminmanki har kim gaz yoqishni istamay qoʻyadi. Lekin bu tanlov berilmagunicha bu haqida gapirish hali erta.

Toʻgʻrisi, menga bu gap oldin dollarni alishtirishga boʻlgan taqiq haqidagi mulohazaga oʻxshadi. Oʻshanda ham, “qiynalib ishlab topgan dollariga chet eldan ayollarni ichki kiyimini olib keladigan xalqni kosasi oqarmaydi” deyishgan edi. Bu aytmoqchi to'liq iqtibos.

Isroil kuchlari va Hamas oʻrtasidagi otashkesim hamda mahbuslarni ozod qilish boʻyicha kelishuvga nihoyat erishildi. Uzoq kutilgan onlar ham keldi. Ammo bungacha shu vaqtgacha misli koʻrilmagan talafot va qirgʻinlarga yoʻl qoʻyildi. Ayni paytda vayronaga aylangan hududni qayta tiklash kamida 1.2 milliard dollar va 15 yil vaqt talab qiladi. Gʻazodagi jami binolarning 70 foiz qismi butunlay vayron boʻlgan. Binolar qoldiqlari, tosh va betonlarning jami hajmi 42 million tonna boʻlib, bularni tozalash uchun juda katta resurs va energiya talab etiladi. 1.8 million kishi boshpanasiz qolgan. Umumiy zarar koʻlami 19 milliard dollarga yaqinlashadi. Oʻtgan vaqt mobaynida hududdagi chorvaning 95 foiz qismi so'yilgan. 137 ta maktab va universitet, 823 ta masjid vayron boʻlgan. Yoʻllarning uchdan ikki qismi yaroqsiz holga kelgan. 46 ming kishi halok boʻlgan. Bundan tashqari bu miqdor yana yarim baravarga oshishi mumkin.

@Tafakkur_chizgilari

Rulda ishlatish - avtohalokatga

Ertalab ishlatish - diqqat yo’qolishiga

Uxlashdan oldin ishlatish - sifatsiz uyquga

Ovqatlanishda ishlatish - ko’p yeyishga

Suhbatlashganda ishlatish - nizolarga

Hojatxonada ishlatish - gemorroyga olib boradi.

Telefon jonivorni shu joylarda ishlatmay qo’ysak nima bo’larkin?