ҚУЁННИНГ БИОЛОГИК ХУСУСИЯТЛАРИ
Қуён ўсимликхўр кемирувчилар оиласига мансуб жонивордир. Жинсий ва
жисмоний жиҳатдан 3-4 ойга тўлганида етилади. Урғочи қуённинг ҳомиладорлик
даври 29-31 кун давом этади.
Туксиз туғилган қуёнча танаси момиқ билан ҳаётининг биринчи ҳафтаси
давомида буркана бошлайди, 9-, 10- кунга келиб кўзи очилади, 15-20 кундан
кейин инидан чиқиб, онаси истеъмол қилаётган емдан таътий бошлайди. Бироқ,
токи ажратиб қўйилганига қадар онасини эмишда давом этаверади. 18-20 кун
ўтгач сут тишларининг алмашиниш жараёни бошланиб, ушбу жараён биринчи ой
охирида якунига етади. Аксарият она қуёнлар серсут бўлиб, кам безовта қилинса,
болалари узоқ вақт ўз инларида қолаверади.
Янги болалаган урғочи 2-3 кундан сўнг жинсий майил билдириб, такрор
уруғланиши мумкин. Қуёнбоқарлар қуённинг ушбу хусусиятидан, жониворлар
бошини кўпайтириш мақсадида унумли фойдаланадилар.
Қуён бутун ҳаёти давомида тулаб боради. Тулаш жараёни:
илк бор ñ қуёнча бир ойга тўлганида;
иккинчи маротаба ñ 3,5-4,5 ойга тўлганида;
учинчи бор ñ 7-7,5 ойга тўлганида бўлиб ўтади.
Бундан ташқари мавсумий, яъни баҳор ва куз ойларида ҳам тулаш жараёни
бўлиб ўтади.
Қуённи бўрдоқига қўйиш ва сўйиш мобайнида тулаш жараёнини ҳисобга
олмоқ лозим. Сўйиш фурсати етганида қуённинг мавсумий ёки ёши бўйича тулаш
жараёнлари якунига етган бўлиши даркор.
Тулаш мобайнида қуён момиғи осон ажралади. Момиқ олиш учун
мўлжалланган қуён зотини етиштирувчи қуёнбоқарлар жониворнинг ушбу
хусусиятини билиши керак. Бундай зот момиқлари ҳар 2-2,5 ойда юлиб олинади.
Яхши боқилган тўрт ойли қуён вазни 3-3,5 кг га етади. Яъни, туғилган
фурсатига нисбатан 60 баробар оғир бўлади.
Қуённинг ҳид билиш қобилияти кўриш қобилиятига нисбатан сезиларли
ривожланган. Она қуён болалари орасига бегона қуёнчалар қўшиб қўйилганида,
уларнинг рангларидан қатъий назар ҳидига кўра ажратиб олиб, нобуд қилиши
билан ушбу хусусият ўз тасдиғини топади. Қуён емни ҳам ҳидига кўра ажратиб
қўяди. Емнинг янги турига эҳтиёткорона муносабат билдириб, ҳидига кўникиши
узоқ кечади. Жониворни емнинг янги турига ўргатиш амали кишидан сабр-тоқат
талаб қилади.
Қуён табиатан ўз уясини ер қазиб тайёрлайди. Шу боис ҳам катакка қамалган
ҳомиладор қуён, болалашдан олдин, катакнинг энг пастқам ва қоронғи жойини
қидиради. Модомики шундай экан, катак туғруқхонасининг эшиги яхлит, яъни
тешик-деразасиз бўлиши, полига ўрнатиладиган панжара эса ёруғ хонадагига
нисбатан пастроқ қилиб ётқизилиши ёки умуман олиб қўйилиши лозим.
Она қуённинг сутлилиги янги туғилган болаларининг ҳолатига кўра
белгиланади. Серсут урғочининг қуёнчалари уяда тинч ётиб, таначалари думалоқ,
терилари ажинсиз силлиқ ва ялтироқ бўлади. Бундай қуёнчалар тез ўсади.
Қуённинг сутлилигини бошқача усул қўллаб, яъни болалаган урғочини
белига ётқизиб, сут безларини бармоқларингиз билан эзиб кўриб ҳам
аниқлашингиз мумкин. Урғочи серсут бўлса, елинидаги сут йирик томчи
https://t.me/joinchat/AAAAAFLXUgeS4zoJVxX3SQДавоми ⬇️
