SHARQ TONGI rasmiy kanal

#кун_тарихи

Бугун - 2025 йилнинг 10 марти, душанба. Ушбу сана билан бевосита боғлиқ айрим бир муҳим байрамлар, воқеалар, жараёнлар ва шахслар ҳақидаги тарихий маълумотлар

Бутунжаҳон буйрак (World Kidney Day) куни ёдга олинади.
Халқаро парик (International Wig Day) куни нишонланади.
Озарбайжонда миллий театр куни тантана қилинади.
1503 (вафоти 1564) йил – Муқаддас Рим империяси императори Фердинанд I мураккаб сиёсат ва бошқарув оламига келган.
1535 йил – испан денгизчиси Томас де Берланга Эквадордан 974 км ғарбда Галапагос оролларини кашф этган.
1628 (вафоти 1694) йил – итальян биологи, шифокори, ўсимлик ва ҳайвонларнинг микроскопик анатомияси асосчиларидан бири Марселло Мальпиги фоний оламга келган.
1710 йил – рус тилида “География ё Ернинг қисқача таърифи” номли дастлабки босма китоб нашрдан чиққан.
1801 йил – Британияда аҳолини рўйхатга олиш бошланган.
1861 (таваллуди 1814) йил – шоир, ёзувчи, рассом, миллий адабий тил асосчиси Тарас Шевченко қазо қилган.
1862 йил – AҚШда илк бора қоғоз пуллар чиқарилган.
1905 йил – Лондонда “Chelsi” футбол клуби ташкил топган.
1908 (вафоти 1979) йил – КВ – 1 ҳамда ИС танклари конструктори Жозеф Котин амалда жанг-жадал майдонига келган.
1910 (вафоти 1979) йил – туркшунос олим, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган фан арбоби Виктор Решетов дунёга келган
1927 (вафоти 2005) йил – машҳур шарқшунос, манбашунос олим, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган фан арбоби Исматулла Абдуллаев Наманган шаҳрида таваллуд топган.
1932 йил – театршунос, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган санъат арбоби, санъатшунослик доктори, “Эл-юрт ҳурмати ордени” соҳиби Муҳсин Қодиров Шаҳрисабзда дунёга келган.
1933 (вафоти 2014) йил – тилшунос-туркийшунос олим, Ўзбекистон ФА академиги, филология фанлари доктори Эргаш Исмоилович Фозилов Янгийўл шаҳрида туғилган.
1936 (вафоти 2022) йил – ўзбек театр ва кино санъатининг йирик намояндаси, тилимизга ўгирилган 100дан зиёд бадиий фильмларга овоз берган Ўзбекистон халқ артисти Тўти Юсупова Самарқандда чинакам ижод оламига келган.
1936 йил – FIFAнинг 8- президенти Йозеф Блаттер миллионлар ўйини – футболни янада тараққий эттириш учун келган.
1938 йил – машҳур зоолог олим, Ўзбекистон ФА академиги Жалолиддин Азимов Андижон илм-фан дунёсига келган.
1954 йил – хонанда, Қорақалпоғистон, Ўзбекистон ва Татаристон халқ артисти Тамара Дўсумова дунёга келган.
1957 (ўлдирилган 2011) йил – Саудия шайхи, “1- рақамли террорчи” сифатида баҳоланган Усама бин Ладен туғилган.
1960 йил – Kaнадада ҳиндулар сайлов ҳуқуқини олган.
1982 йил – ноёб астрономик ҳодиса содир бўлган – 9 сайёра Қуёшнинг бир томонида бир чизиққа тизилган.
1990 йил – Москвада Литва истиқлолини қўллаб-қувватлашга бағишланган кўпмингсонли митинг ўтказилган.
1992 йил – ЎзР ФА Ўғитлар институти ташкил этилган.
1997 йил – Ўзбекистон Республикаси Биринчи Президенти Ислом Каримов “Кадрлар тайёрлаш бўйича Миллий дастур тузиш тўғрисида”ги беҳад муҳим фармойишга имзо чеккан.
2006 йил – “Mars Reconnaissance Orbiter” сайёралараро автоматик станцияси Марс планетасига етиб борган.
2015 (таваллуди 1953) йил – оламга машҳур шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф дорулбақога риҳлат қилган.
2022 йил – Миниатюра санъати ЮНЕСКОнинг номоддий маданий мероси репрезентатив рўйхатига киритилган.
2023 йил – ЮНИСЕФ Ўзбекистонда ўтказган тадқиқотларга кўра, 18 – 19 ёшли ўсмир қизларнинг 37 фоизи эркак киши аёлини гап қайтарганлиги, овқат тагига олиб кетганлиги, кўчага сўроқсиз чиққанлиги учун калтаклашини нормал ҳолат деб билар экан.
2023 йил – Legatum Prosperity Index рейтингида Ўзбекистон экологияси энг ёмон дунёдаги 6 давлат қаторига киритилган.
2024 (таваллуди 1942) йил – Наманганнинг сонет жанрида ҳам ижод қилган таниқли шоири, таржимони, ирригатори Муҳаммад Мирзо дорулбақога риҳлат қилган

➡️📰"SHARQ TONGI"ning tarmoqdagi rasmiy sahifalariga a’zo bo‘ling:👇

Telegram | Youtube | Facebook

#кун_тарихи

Бугун - 2025 йилнинг 9 марти, якшанба. Ушбу сана билан бевосита боғлиқ айрим бир муҳим байрамлар, воқеалар, жараёнлар ва шахслар ҳақидаги тарихий маълумотлар

Халқаро диджейлар (World DJ Day) куни тантана қилинади.
Бутунжаҳон ноанъанавий фикрлайдиган инсонлар куни.
АҚШда диетологлар (Registered Dietitian Nutritionist Day) куни.
886 (таваллуди 787) йил – Балхда дунёга келган форс математиги, астрономи ва астрологи Абулмазар (Абу Машар Жаъфар ибн Муҳаммад ал-Балхий) Воситда қазо қилган.
1074 йил – Рим папаси Григорий VII барча турмуш қурволган руҳонийларни черковдан буткул бадарға қилган.
1230 йил – болгар подшоси Иван Асен II Клокотница жангида Византия императори Фёдор Комнин қўшинларини мағубиятга учратган, ўзини оиласи ва армияси билан асирга олган.
1309 йил – Папа Климент V Авиньон тутқунлигига тушган.
1454 (вафоти 1512) йил – флоренциялик номи машҳур денгизчи Америго Веспуччи амалда саёҳат оламига келган.
1500 йил – Васко да Гама экспедицияси 13 та кемада эзгу орзу-ниятлар оғушида жуда узоқ сафарга жўнаб кетган.
1661 (таваллуди 1602) йил – Неаполда дунёга келган диний ва сиёсий арбоб, Франциянинг 1- министри (1642 – 1651, 1963 – 1661) Жулио Мазарини Венсен шаҳрида вафот этган.
1749 (вафоти 1791) йил – машҳур сиёсатчи ва нотиқ, француз инқилоби етакчиларидан бири Оноре Мирабо туғилган.
1804 йил – Франция Луизианани АҚШга топширган.
1814 (вафоти 1861) йил – шоир ва мусаввир Тарас Шевченко Звенигород уездида бесарҳад ижод оламига келган.
1839 (вафоти 1881) йил – машҳур рус композитори Модест Мусоргский куй, оҳанг, наво оламига йиғлаб келган.
1858 йил – филадельфиялик Альберт Фотс оддийгина кўчада турадиган почта яшигига патент олиб, тарихда қолган.
1863 йил – Рус ҳукумати император Александр II иштирокида “Тошкент масаласи”ни махсус кенгашда муҳокама қилган.
1902 (вафоти 1985) йил – қозоқ шоири Ғабит Мусрепов туғилган.
1918 йил – Россия пойтахти Петрограддан Москвага кўчган.
1921 йил – Фитрат Туркистон республикасининг расмий вакили сифатида Бухоро республикасига борган. Янги ташкил этилган республика билан маданият ва маориф ишларида самарали ҳамкорликни йўлга қўйишга киришган.
1923 йил – Туркистон, Бухоро ва Хоразм Республикаларини иқтисодий бирлаштириш тўғрисида қарор қабул қилинган, Тошкентда Ўрта Осиё Иқтисодий Кенгаши ташкил этилган.
1934 (вафоти 1968) йил – Рўйи заминнинг биринчи космонавти Юрий Гагарин (фамилияси маъноси “учмоқ”ни англатади) Смоленск области Гжатск (ҳозирги Гагарин) районидаги Клушино қишлоғида амалда Коинотга келган.
1953 йил – Moсквада Иосиф Сталин дафн маросимидаги ур-тўполон, тиқилинчда юзлаб одамлар ҳалок бўлган.
1958 (вафоти 2022) йил – атоқли фермер, жамоат арбоби, Ўзбекистон Қаҳрамони Лола Муротова таваллуд топган.
1964 йил – биринчи “Ford Mustang” – “Pony Car” кичик спорт автомобиллари завод конвейеридан чиқиб келган.
1966 йил – Франция НАТО таркибидан чиқиб кетган.
1977 йил – AҚШ ва Канадада сахарин моддасини озиқ-овқат ҳамда тиббиётда ишлатиш қатъий тақиқлаб қўйилган.
2010 йил – Ҳиндистон қонунчилик ҳокимиятининг юқори палатаси миллий парламентдаги 33 фоиз ўринни айнан хотин-қизларга ажратиш ҳақидаги тарихий қарорни қабул қилган.
2018 йил – Самарқандда ўзбек ҳамда тожик халқларининг икки буюк шоири – Навоий ва Жомий шарафига ўрнатилган ёдгорликнинг тантанали очилиш маросими ўтказилган.
2020 (тавалуди 1948) йил – журналист, шоир, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган маданият ходими Азим Суюн оламдан ўтган.
2022 йил – Оксфорд ислом тадқиқотлар марказида дунёда машҳур олти муҳаддисдан бири Имом Термизийнинг янги нашрдаги “Сунани Термизий шарҳи” тақдимоти ўтказилган.
2023 йил – “Абдулла Орипов” бадиий фильми намойиши бўлган.

➡️📰"SHARQ TONGI"ning tarmoqdagi rasmiy sahifalariga a’zo bo‘ling:👇

Telegram | Youtube | Facebook