Yosh kitobxon roʻyxati - 2024

​​#kun_tarixi

🗓24-yanvar – fransuz dramaturgi va publitsisti Pyer Bomarshe (1732-1799) tugʻilgan kun.

📌1732-yil 24-yanvarda Fransiya qirolligi poytaxti Parij shahrida tugʻilgan.

📌 Asl ismi: Pyer-Ogyusten Karon (1757-yilda oʻziga Bomarshe familiyasini tanlagan).

📌Otasi – Andre-Sharl Karon oddiy soatsoz boʻlgan.

📌Yoshligidan musiqiy isteʼdodi va notiqligi tufayli yuqori tabaqa vakillari orasida shuhrat qozongan.

📌Pyer Fransiya qiroli Lyudovik XV (1715-1774) saroyida ham xizmat qilgan va uning qizlariga arfa chalishni oʻrgatgan.

📌1764-yili Ispaniya poytaxti Madridga koʻchib oʻtadi. Ispaniyada hayratlanarli ishlar koʻrsatib, aqli orqali vazirlik darajasiga chiqadi.

📌1767-yili Parijga qaytib, „Ejen“ nomli ilk sahna asarini yozadi.

📌1770-yilda yozgan „Ikki doʻst“ dramasi shuhrat qozonmagan.

📌„Xotiralar“ nomli asarida Fransiyadagi sud tizimining poraxoʻrligi va samarasizligini fosh etgan.

📌Amerikadagi ozodlik urushi vaqtida Bomarshe britan mustamlakalarini oʻq-dori va qurollar bilan taʼminlagan (1777-yilda 5 mln. livrni ularga bergan).

📌„Figaro“ trilogiyasining ikki asari „Sevilyalik sartarosh“ (1775) va „Figaroning uylanishi“ (1784) dramalari adibga katta shuhrat olib kelgan. Har ikki asarda ham Bomarshe inqilob jarchisi sifatida namoyon boʻldi.

📌1785-yilda Bomarshe qisqa muddatga hibsga olindi, lekin tez orada ozod qilindi.

📌1787-yili Antonio Salyeri operasi uchun „Tarar“ librettosini yozadi.

📌„Aybdor ona yoxud Ikkinchi Tartyuf“ (1792) asari „Figaro“ trilogiyasini yakunladi.

📌1799-yil 18-mayda Parijda vafot etgan.


@yosh_kitobxon_kitoblari

​​#kun_tarixi

23-yanvar – fransuz yozuvchisi, sanʼatshunos olim, diplomat, psixologik roman janri asoschilaridan biri Stendal (1783-1842) tugʻilgan kun.

📌1783-yil 23-yanvarda Fransiyaning Grenobl shahrida tugʻilgan.

📌Asl ismi: Anri Mari Beyl.

📌Otasi – Sheryuben Beyl Grenoblda advokat boʻlgan.

📌Onasi – Genrietta Beyl Anri 7 yoshga toʻlganida vafot etgan.

📌Grenobldagi maktabda lotin tili, matematika, falsafa, mantiq va sanʼat tarixini oʻrgangan.

📌1799-yili Anri Parijdagi Politexnika maktabiga oʻqishga yuborilgan. Biroq oʻqishni istamay Napoleon armiyasi safiga dragun (otliq askar) sifatida qoʻshilgan.

📌1802-yilda armiyadan ketib, Parijga boradi. U yerda falsafa, adabiyot va ingliz tilini oʻrganadi.

📌Kundaliklarida yozishicha, oʻsha davrda fransuz dramaturgi Molyer kabi boʻlishga ahd qilgan.

📌1805-yilda Napoleon armiyasi safiga intendant (qoʻshin taʼminoti masalalarini hal qiluvchi shaxs) sifatida kirgan Anri fransuzlarning Italiya, Germaniya va Avstriyadagi yurishlarida qatnashgan.

📌1812-yilgi Napoleonning Rossiyaga yurishida qatnashgan boʻlajak adib Borodino jangi va Moskva yongʻiniga guvoh boʻlgan.

📌U sayohatlari davomida voqealarni qalin daftarlarga yozib borgan, Berezina daryosini kechib oʻtayotganda ularning bir qismi yoʻqolgan.

📌Burbonlar sulolasi hokimiyatga kelgach, Stendal Italiyaga ketgan va Milan shahrida yashagan.

📌Milanda „Gaydn, Motsart va Metastazio biografiyasi“ (1815), „Italiyada rassomchilik tarixi“ (1817), „1817-yilda Rim, Neapol va Florensiya“ asarlarini yozgan.

📌1822-yili Parijga qaytgan Stendal „Sevgi haqida“, „Rasin va Shekspir“ asarlarini yozgan.

📌1827-yilda ilk romani – „Armans“ yozilgan. 1829-yili „Vanina Vanini“ qissasi yaratilgan.

📌1830-yilda Triest shahrida fransuz konsuli etib tayinlagan va umrining oxirgacha shu lavozimda ishlagan.

📌1830-yilda nashr etilgan „Qizil va qora“ asari adibga shuhrat olib kelgan.

📌„Parma ibodatxonasi“ (1839) asarida Italiya shimolini egallagan Avstriya zulmini qoralagan.

📌„Vittoriya Akkoramboni“, „Chenchi“, „Gersoginya Palliano“, „Kastrolik abbatisa“ singari yoʻl xotiralarini yaratgan. Bundan tashqari, Stendal „ Xudbinning xotiralari“ va „Anri Bryular hayoti“ avtobiografik qissalari, „Lyusyen Leven“, „Lamyel“ romanlari, „Minna Vangel“ qissasini yozgan.

📌1842-yil 23-martda Parijda vafot etgan. Monmartr qabristoniga dafn etilgan.

📌„Qizil va qora“ va „Parma ibodatxonasi“ asarlari Hasan Toʻrabekov tomonidan oʻzbek tiliga oʻgirilgan.


@yosh_kitobxon_kitoblari

​​#iqtibos

„Nuqul oʻtmishidan noliydigan odam kelajagini barbod qilishi mumkin. Oʻz ildizini inkor qilgan daraxt qurib qoladi“.

© Oʻtkir Hoshimov


@yosh_kitobxon_kitoblari

​​#iqtibos

„Sen taqdiri azalni emas, avvalo, oʻzingni yengishga harakat qil. Dunyoni tartibga solishga urinma. Eng avval oʻz istaklaringni boshqara bil“.

©Rene Dekart


@yosh_kitobxon_kitoblari

​​#kun_tarixi

22-yanvar – ingliz shoiri, lordi va romantik sheʼriyatning yorqin namoyondasi Jorj Gordon Bayron (1788-1824) tugʻilgan kun.


📌1788-yil 22-yanvarda Angliya qirolligi poytaxti Londonda tugʻilgan.

📌Uning ota-bobolari qirol Vilgelm I Fotih (1066-1087) naslidan boʻlib, XI asrda Normandiyadan Angliyaga kelib qolgan.

📌1801-yilda Xarrou maktabiga borgan. U yerda oʻqitiladigan qadimiy tarix va oʻlik tillar boʻlajak shoirni umuman qiziqtirmagan.

📌Yosh Bayronni maktabda faqat ingliz klassik adiblarining asarlari qiziqtirgan.

📌Keyinchalik Kembrij universitetida oʻqigan. Ammo u talabalar orasida suzish, ot minish, boks tushish, sharob ichish, karta oʻynash kabi odatlari bilan ajralib turgan.

📌1807-yilda Bayronning birinchi kitobi „Bekorlik soatlari“ nashr etilgan.

📌1809-yildan shoir Angliya parlamenti aʼzosiga aylangan va lord unvoniga ega boʻlgan.

📌1809-yil iyun oyida Bayron ilk sayohatga chiqdi. U Portugaliya , Ispaniya, Albaniya, Gretsiya, Turkiya va Kichik Osiyoning boshqa hududlariga tashrif buyurdi, Dardanell boʻgʻozini kemada bosib oʻtdi

📌Safardan qaytgach, „Chayld Harold ziyorati“ dostonini (1812, 1817-18) yaratdi.

📌Sharq dostonlari turkumidagi "Kofir", "Abidoslik kelin" (1813), "Qaroqchi", "Lara" (1814), "Korinf qamali", "Parizod" (1816) kabi dostonlari Nizomiyning "Layli va Majnun", Firdavsiyning "Yusuf va Zulayho" asarlari taʼsirida yozilgan.

📌1816-yil noyabrda Bayron Venetsiyaga ko'chib o'tdi, u yerda sheʼriy asarlarini davom ettirdi.

📌Bayron 1817-1822-yillarda Italiyada yashaydi. "Tasso shikoyati" (1817), "Mazepa" (1818) poemalari, "Manfred" (1817), "Xotin" (1821) dramalarida adolatsizlikka qarshi kurashga chaqiradi, inson va dunyo muammosi yetakchi mavzu boʻlgan.

📌Bayron 1818-yilda "Don Juan" sheʼriy romanini yozishga kirishgan. Asarda inson va muhit masalasi birinchi oʻringa chiqqan. Bunda Bayron romantizmdan realizmga oʻtgan (asar tugallanmagan).

📌1815-yilda tugʻilgan qizi Ada Lavleys keyinchalik mashhur ingliz matematigiga aylangan.

📌Bayron adolatsizlik va zulmga qarshi isyonkor tabiati bilan ajralib turardi. Bu tabiati uning qismatiga ham koʻchdi.

📌1821-yili Yunonistonda turklar asoratiga qarshi isyon boshlanadi. Bayron Angliyada yunonlarga yordam berish uchun tuzilgan Filellen qo'mitasi bilan muzokara qilib, u yerga borishga qaror qiladi.

📌Oʻz mablagʻidan foydalanib, qurol va kemalar sotib olgan Bayron 1823-yil 14-iyulda Yunonistonga suzib ketdi.

📌Lord Bayron Angliyadagi barcha mulkini sotishni buyurgan va pulni isyonchilar harakatiga xayriya qilgan.

📌 Doimiy dengiz safariga koʻnikmagan shoir 1824-yil yanvarida xastalanib qoladi.

📌Lord Bayron 1824-yil 19-aprelda Yunonistonning Mesolongion shahrida 36 yoshida vafot etdi. Shoirning jasadi keyinchalik Angliyaga olib kelinib, Nottingemshirdagi oilaviy qabristonga dafn etilgan.

📌Uning "Manfred" dostoni Rauf Parfi tomonidan oʻzbek tiliga tarjima qilingan.


@yosh_kitobxon_kitoblari

​​🗓 #bugun #kuntarixi

20-yanvar — adib Xurshid Davron tavallud topgan kun!

Xurshid Davron 1952 yilning 20 yanvarida Samarqand shahri yaqinidagi Chordara qishlog’ida tavallud topgan. Toshkеnt universitetining jurnalistika fakultetini tugatgan (1969). Uzoq yillar nashriyot sohasida, Ma’naviyat va ma’rifat markazida, O’zbеkiston Milliy teleradiokompaniyasida faoliyat yuritgan.

📚 Nazm:
▪️“Qadrdon quyosh” (1979)
▪️“Shahardagi olma daraxti” (1979)
▪️“Tungi bog’lar”(1981),
▪️“To’marisning ko’zlari” (1984),
▪️“Bolalikning ovozi” (1986),
▪️“Bahordan bir kun oldin” (1997) va b

📚 Nasr:
▪️“Samarqand xayoli” (1991),
▪️“Sohibqiron nabirasi” (1995),
▪️“Shahidlar shohi” (1998),
▪️“Bibixonim” (2006),
▪️“Kubroning tushlari” (2010) 

📚 Dramaturgiya:
▪️“Boburshoh” (1996)
▪️ “Algʻul yoki Mirzo Ulugʻbek”
▪️“Temurnoma” teleserial (1996),
▪️“Jaloliddin Xorazmshoh”(Noʻmiq Kamol asari) telespektakl (1998),
▪️“Buxoroyi sharif” film-operasi,
▪️“Ming bir rivoyat” teleloyihasi va b.

Oʻzbekiston xalq shoiri Xurshid Davron 1989 yilda Mahmud Qoshgʻariy nomidagi Xalqaro mukofot, 1997 yilda “Doʻstlik” ordeni, 2009 yilda Xalqaro “Oltin qalam” milliy mukofoti bilan taqdirlangan.

❓ Siz adibning qaysi kitoblarini o‘qigansiz?

@mutolaa_sehri

Olimning Behbudiy haqida fikrlari
_
📹📹💬@mutolaa_sehri