Uzun tuman Axborot-kutubxona markazi/Elektron adabiyotlar/Niqob taqing!!!

#Hikoya
Аka-ukalar, opa-singillar bir dasturxon boshiga yigʼilganimizda:

– Eng katta boylik nima, – deb soʼrardi otam rahmatli dabdurustdan.

Qay birimiz: “Mol-mulk”, boshqamiz: “Sogʼlik” deb oʼz taxminimizni aytardik. Otamiz boshini sarak-sarak qilardi-da:

– Eshitinglar, bir rivoyat aytib beraman, oʼzlaringiz maʼno ajratib olasizlar, – derdi.

“Rivoyat etishlaricha bir boyning uch oʼgʼli boʼlgan ekan. Boy umri davomida halol yashab, mol-mulkini oshirgan, boshi yostiqqa yetganda esa davlatidan farzandlari qanday foydalanishlarini bilish niyatida ularni huzuriga chorlabdi:

– Oʼgʼillarim, sizlarni xor-zorlik koʼrmasin degan niyatda mehnatdan boʼyin tovlamadim, yiqqan boyligim yetar deb harakatdan toʼxtamadim, endi ularni taqsimlab berish oson boʼlsin degan niyatda tilloga aylantirdim, mana, har biringizning ulushingiz, buning hisobidan har shaharda bir qalʼa solib kelinglar. Hayotda qanday oʼrin tutganlaringizni bilib, koʼnglimni orom toptirib soʼngra omonatimni topshirmoqchiman, – debdi.

Farzandlar uch tomonga qarab yoʼl olishibdi. Katta farzand oldidan chiqqan har bir manzilgohda mohir ustalarni yollab, koshona qurdirib ketaveribdi. Otasidan olgan ulushi tugagach, koʼnglini toʼq qilib iziga qaytibdi. Ikkinchi oʼgʼil ham akasidan qolishmabdi, oʼnlab kentlarda saroy qurdiribdi.

Kenja farzand yoʼl yuribdi, yoʼl yursa ham moʼl yuribdi, oʼnlab kentlardan oʼtibdi. Bir shaharning karvonsaroyida hordiq chiqarib oʼtirganida ikki yoʼlovchining suhbatini eshitib qolibdi:

– Shu shaharda bir Hotamday saxovatpesha kishi yashardi. Maqsad-muddaosi ezgulik qilish, gʼariblarning dilini chogʼlash, kiyimsizning egnini butlash, ochlarning qornini toʼqlash edi. Yaqinda noshud xizmatkorning aybi bilan bor mol-mulki yongʼinda gʼorat boʼlibdi, – deb hikoya qilibdi birinchi yoʼlovchi.

– Bechora, endi nima ish qilayotgan ekan, – soʼrabdi ikkinchisi.

– Mehnatning aybi yoʼq, odamlarning eshigida xizmat qilib guzaronini oʼtkazayotgan emish. Lekin birni ikkiga aylantirish uning uchun mushkulot emas, hozir ham topgan toʼrt-besh chaqasini zarurmandlardan ayamayotganmish, hali koʼrasan, tagʼin uning boyligi hisobga sigʼmas boʼlishi shubhasiz, uni yaratgan egamning oʼzi qoʼllaydi.

Kenja oʼgʼil ertasi kuni oʼsha saxovatpesha insonni izlab topibdi, qarasa bir hasis boyning devorini urib berayotgan ekan. U bilan doʼst tutinibdi, asta-sekin oʼz boyligi evaziga uning savdo-sotiqni yoʼlga qoʼyishiga koʼmaklashibdi.

Xullas, kenja oʼgʼil qaysi shaharga bormasin, otasi bergan ulushni oʼziga bir umrlik doʼstlar orttirishga sarflabdi.

Vaqti yetib uch oʼgʼil ota huzuriga bosh egib kirishibdi.

– Qani, men bergan ulushni nimalarga sarfladingizlar, eshitib koʼnglim orom olsin, – soʼrabdi boy.

Katta va oʼrtancha oʼgʼil qaysi kentlarda saroy, qalʼa qurganlarini bir-biridan shoshib hikoya qilishibdi. Boy ularning aytganlarini eshitib uzoq sukutga ketibdi-da, soʼngra kenja farzandiga qarab:

– Siz nima qildingiz bolam? – debdi.

Kenja oʼgʼil oʼnlab shaharlardan orttirgan yuzlab doʼstlari, ularning xayr-saxovatli ishlari, bu ezgu aʼmollarga oʼzi qanday hissa qoʼshganligi haqida zavq-shavq bilan gapirib beribdi.

Xastalik toʼshagida yotgan boyning yuziga nur enibdi:

– Barakallo oʼgʼlim, haqiqiy, men istagan qalʼani sen bunyod etibsan. Saroylar buziladi, qalʼalar yemiriladi, ammo dunyoda inson uchun sirini ishonadigan, dardini boʼlishadigan doʼstdan ulugʼroq, azizroq qalʼa topilmaydi, – deb kenja oʼgʼlini olqishlabdi”.
@uzuntumanAKM