ТАРБИЯИ ФАРЗАНД ❁

ОДОБИ МУОШИРАТ
Одоби муошират чист? – ин санъати баланди рафтор ва суханронӣ мебошад, ки ҳангоми риоя кардани он кас ба муваффақиятҳои дилхоҳ метавонад комёб гардад. Муомила ин ҳаммаънои калимаи «муошират» мебошад ва риояи он на танҳо сухан гуфтан ва шунидани дигарон мебошад, ин ҳамчунин маҷмуи рафтор ва ҳаракатҳоро дар худ таҷассум мегардонад. Одоби муошират ин пулест (русӣ Мост) барои алоқаи хуб ва зич байни мардум. Чи қадаре ки одоби муошират баланд бошад ҳамон қадар хуб аст ва шахсони муомилаи бади муоширатдоштаро «беадаб» меноманд ва баръакси онҳоро «боадаб» мегӯянд.

Масалан табассум намудан, гуфтори дилписанд, ҷавоби фаврӣ додан, сухани кофӣ гуфтан, дастгирии ҷисмонӣ, тӯҳфа кардан ва ғайраҳо ин амалҳои муошират кардан мебошад, ки ҳангоми бо сифати баланд иҷро кардани он кас ба вазифаву мартабаҳои баланд ва ҳамчунин муҳаббату эҳтиром (обрӯй), зиёд соҳиб мешавад.

Одамон ҳар гуна хоҳиш, ақл, боигарӣ, тасаввурот, забон, ҷинс, миллат, нажод, афт ва ғайраро соҳибанд ки вобаста ба ин омилҳо бо ҳар яки онҳо муомилаву муошираи хоса кардан нисбатан дурусттар аст. Масалан бо чи хеле ки бо падар муошира карда мешавад бо дӯстон ва ҷинси мухолиф чунин сухангӯи кардан чандон дуруст нест, чун ки бо падар бояд боэҳтиромона, бо дӯстон шӯхиона ва бо дӯстдошта меҳрубонона муомила кардан мувофиқтар аст, ки дар ниҳоят самараи баланд медиҳад.

Худ бузургони тоҷику-форс вобаста ба одоби муошират чунин гуфтаанд:

Сухан бисёр дону андаке гӯй,

Якеро сад магӯ, садро яке гӯй.

Сухан дониста гӯй то дӯстро душман надагардонӣ,
Дар ёд доред, ки ҳар як инсонро вобаста ба амалаш – суханаш сатҳи муошираташро баҳо додан мумкин аст ки оиди ин бузургон гуфтаанд:

То мард сухан нагуфта бошад,

Айбу ҳунараш нуҳуфта бошад.

Хуллас дар байни тоҷикон одоби муоширатро бо калонсолон, волидайн, дўстон, роҳбарон, руҳониён, кўдакон, хешу табор, муаллимон, ҳамкорон ва ғайраҳо бештар фарқ ва дидан мумкин.

Руйхати муоширати беҳтарин – қоидаҳо:

Саломи самимӣ;
Аҳволпурсии самимӣ;
Хоксорона рафтор намудан;
Бо табассум сухан гуфтан;
Афт турш накардан;
Суханро шаффофу пурра гуфтан;
Дурўғ нагуфтан;
Такаббурӣ накардан;
Суханони дигаронро гўш карда тавонистан;
Таҳқир накардан;
Меҳрубонона амал кардан;
Эҳтиром кардан.

┄┅অঠই✯❀✯ইঠঅ┅┄

http://T.ME/tarbiyai_farzand

#ТОҶИКӢ...

Гавҳарам тоҷик, маконам тоҷикист,
“Миллатам тоҷик, забонам тоҷикист”.
Тоҷикӣ чун лафзи аҳли ҷаннат аст,
Ин ҷаҳону он ҷаҳонам тоҷикист.
Фӯтаи рангинкамонам дар миён,
Ҳам замин, ҳам осмонам тоҷикист.
Ҳалқа андар гардани гардун зада,
Ин каманди Каҳкашонам тоҷикист.
“Бишнав аз най чун ҳикоят мекунад”:
Мағзи нойи устухонам тоҷикист.
Бар тани ман номи дигар мениҳӣ?
Чун кунӣ ҷонам? Ки ҷонам тоҷикист!
Аз даҳони хеш мегӯям сухан,
Эй даҳанмардум! Даҳонам тоҷикист.
Гулфишону базрафшонам якест,
Ҳам баҳору ҳам хазонам тоҷикист.
Аз насими Рукнободам шунав:
Бӯйи Ҷӯйи Мӯлиёнам тоҷикист.
Серчашмам чун Самарқанди чу қанд,
Қурси хуршедии нонам тоҷикист.
Ин дару он дар ҳама дурри дарӣ,
Исфара то Исфаҳонам тоҷикист.
Балху Шерозу Бухорову Ҳисор,
Суғду Вахшу Хутталонам тоҷикист.
Асли тоҷик одамийят будааст,
Одамийятро нишонам тоҷикист.
Тоҷикӣ дар хоб ҳам гӯям сухан,
Баски дар рӯҳи равонам тоҷикист.
Гар хаёле бигзарад аз дил ниҳон,
Бегумон ҳарфи ниҳонам тоҷикист.
Гар гумоне бигзарад андар хаёл,
Ҳам хаёлу ҳам гумонам тоҷикист.
Мордӯшо, бар сари бемағзи ту
Зарбати гурзи гаронам тоҷикист.
Шоҳиди гӯёи оғози вуҷуд –
Бораи Майтайниёнам1 тоҷикист.
Ҷӯйборонанд бо ман ҳамзабон,
Шарфаи оби равонам тоҷикист.
Ҳамзабони ман бувад кабки дарӣ,
Мисли ӯ сабки баёнам тоҷикист.
Бе парасту нест сақфи хонаам,
Лафзи мурғи ошёнам тоҷикист.
Достони ростон шаҳномаам,
Паҳлавии паҳлавонам тоҷикист.
Истода ҳамчу Кохи садсутун,
Пайкари Боми Ҷаҳонам тоҷикист.
Будаму бошам ҳамон ки будаам,
Ҷовидона ҷовидонам тоҷикист.

------- Майтайниён - номи деҳа дар зодгоҳи муаллиф, ки қадимтарин калимаи ҳиндуориёист ва решаи “меҳан”.

25-06-2017
(Рустами Ваҳҳоб).

T.me/tarbiyai_farzand

Yomon yiqilmadim

Bolaligimda yiqilib tushganimda, dadam juda qattiq xavotir olardilar. Keyin xavotirlari jahl ko'rinishida namoyon bo'lardi. (Ha, ba'zan xavotir jahl ko'rinishida gavdalanadi).
Har doim yiqilganimda, "Ana, yiqilding, endi yig'laysan", derdilar jahl bilan.
Men esa o'zimni ojiz ko'rsatishni istamaganimdan, qolaversa, yig'lasam battar gap eshitsam kerak deb o'ylab yig'lamasdim. Qanchalik og'riqli, qanchalik qattiq yiqilgan bo'lmay yig'lamasdim. "Yomon yiqilmadim. Yig'lamayman",-derdim shahd bilan.Tez turib kiyimlarimni qoqardim.

O'sha vaziyatda garchi o'zim tushuntirib bera olmagan bo'lsam ham "yomon yiqilmadingmi, qizim?"deya so'rab, kiyimlarimni qoqishlariga, oddiy qo'llab-quvvatlov bilan tushunilishga ehtiyoj sezgandirman. Lekin buni ololmaganman.

Yillar o'tib, jonim og'risa, qiynalsam ham buni bildirmaslik, yaqin kishilardan yordam, qo'llab-quvvatlov kutmasdan o'zim uchun harakat qilish odatini bolaligimda shunga o'xshash vaziyatlarda menga qilingan munosabat hamda mening reaksiyam asosida shakllanganini angladim.

Menga qanchalik qiyin bo'lmasin kimgadir aytishga, yorilishga qiynalardim. Aslida bechora bo'lgan vaziyatlarimda ham o'zimni "bechora" ko'rsatmaslikka harakat qilardim.

O'zini qo'llab-quvvatlash, ba'zan yaqin insonlardan yordam ola bilish, qiyinchiliklarni tan olish ojizlik emas, aslida kuchlilarga xos xususiyatligini ulg'ayib anglayapman.

@tarbiyai_farzand
T.me/tarbiyai_farzand