Pulli Gap

Moliyaviy yostiqcha nima va u nega kerak?

Hamma ham kutilmagan xarajatlardan himoyalangan emas. Ba’zida daromad manbai vaqtinchalik yo‘qolishi yoki to‘satdan katta xarajatlar yuzaga kelishi mumkin.

Shu kabi vaziyatlarda moliyaviy yostiqcha — jamg‘arilgan zaxira puli — yordamga keladi. Bu mablag‘ hayotning noqulay davrlari stresssiz o‘tishi va qarzlarga botmaslik uchun zarurdir.

📌Xo‘sh, moliyaviy yostiqchani “xavfsizlik buferi” deb ham atashadi, chunki bu mablag‘ kutilmagan xarajatlardan yoki daromadning vaqtinchalik kamayishidan himoya qiladi.

Masalan, ishsiz qolganingizda yoki sog‘liq bilan bog‘liq to‘satdan chiqimlar paydo bo‘lganda, moliyaviy yostiqcha yordamga keladi.

Moliyaviy yostiqchani qanday baholash mumkin?

Moliyaviy yostiqchaning miqdori har bir kishining hayot tarzi va xarajatlariga bog‘liq, ammo umumiy qoidalar bor:

👍 Oylik xarajatlar hisobini chiqarish: Yashash uchun zarur bo‘lgan barcha xarajatlarni hisoblang — uy-joy, oziq-ovqat, transport, kredit to‘lovlari va boshqa majburiy to‘lovlar.

👍 3-6 oylik xarajatlarni qoplash – xavfsiz variant: Odatda, moliyaviy yostiqcha 3 oylik asosiy xarajatlar miqdoridan kam bo‘lmasligi tavsiya etiladi, lekin 6 oylik miqdor yanada ishonchli himoya beradi.

👍 Har oy zaxira uchun ma’lum summa ajratish: Har oy daromadingizning kamida 10-15% ni zaxira jamg‘armaga qo‘yib borish yostiqcha yaratishga yordam beradi.

Shunday qilib, moliyaviy yostiqcha orqali siz moliyaviy barqarorlikka erishib, to‘satdan kelib chiqadigan xarajatlarga tayyor bo‘lasiz.

Ma’lumotlarimiz foydali bo‘lgan bo‘lsa, layk bosing va do‘stlaringizga ulashishni unutmang.

Telegram • Instagram • YouTube • TikTok

Pullar bir joyda turganda o‘z qadrini yo‘qotishini ko‘pchilik yaxshi biladi.

Pulni ushlab turmasdan ko‘paytirishning bir qancha usullari bo‘lib, ulardan biri oltinga sarmoyadir.

Azaldan oltin odamlar uchun eng samarali investitsion vositalardan biri hisoblanadi.

So‘nggi paytlarda oltin narxining o‘sishi esa ko‘pchilik o‘zbekistonliklarni unga ancha qiziqtirib qo‘ydi.

👍 Oltinga qiziqish yuqori

Dunyo bo‘yicha oltin narxi 1 unsiyaga nisbatan hisoblanadi. Bu taxminan 28,3 gramm bo‘ladi. Yil boshida 1 unsiya oltin 1 700 dollar edi, hozir esa 2 600 dollar atrofida baholanmoqda.

Mana nimaga oltinga qiziqish yuqori. Ushbu qimmatbaho metallga O‘zbekistonda ham sarmoya kiritish mumkin.

Ko‘pchilik oltinga sarmoya kiritishda taqinchoqlarni sotib olishni tanlaydi. Biroq ular 100 foiz oltindan tayyorlanmaydi va qayta sotguncha bozordagi narxga sotish amrimahol.

👍 Bunday holatda banklardan oltin quymalarini sotib olish ancha foydali

Markaziy bank har ish kunida oltin quymalarining narxini e’lon qilib boradi. Ular yuqori sifatga (999,9 proba) ega bo’lib, 5 gr, 10 gr, 20 gr yoki 50 gr ko‘rinishida bo‘ladi.

Yil boshida bir gramm oltin 840 ming so‘mga baholanar edi. Hozir esa uning narxi 1,1 mln so‘mgacha oshgan. O‘sish ko‘rsatkichi — 31,5 foiz.

👍 Avvalroq qayerda edim?

Agarda siz yanvar oyida 50 grammlik oltin quymasini 42 mln so‘mga sotib olganingizda, hozir uni 55,3 mln so‘mga sotgan bo‘lar edingiz.

Bu esa oltinni ushbu davrdagi har qanday bank omonatlariyu, ko‘chmas mulkdan ham foydaliroq sarmoya vositasiga aylantiradi.

Eng muhimi siz oltinni qayta sotmoqchi bo‘lsangiz, banklar xuddi o‘sha kuni Markaziy bank tomonidan belgilangan narx bo‘yicha sizdan ularni sotib oladi.

Qaysi bankda qancha quyma borligini esa mana bu yerdan bilib olsangiz bo‘ladi. Shu orqali o‘zingizga qulay bankni topib, u yerdan quymalarni sotib olishingiz mumkin.

👍 Unutmang!

Oltin narxi o‘zgaruvchan bo‘lib, pasayishi ham, oshishi ham mumkin. Investitsion qarorlaringizga faqatgina o‘zingiz javobgar bo‘lasiz.

Ma’lumotlarimiz foydali bo‘lgan bo‘lsa, layk bosing va do‘stlaringizga ham ulashing!

Telegram • Instagram • YouTube • TikTok

🛒 Bilasiz, chegirmalar kuni boshlangan. Bu esa kutilmagan sarf-xarajatlar va hatto qarzlarning paydo bo‘lishi ehtimolini oshiradi.

Shu sababli, biz ortiqcha qarzga botmasligingizga yordam beruvchi bir nechta maslahatlarni topdik!

👍 Byudjet belgilab oling

Sarflaydigan summangizni oldindan aniqlab, bu chegaradan chiqmaslikka harakat qiling. Har bir xaridni rejalashtirishda byudjetingizdan ortiq summa sarflamaslik muhim.

👍 Zaruriy ehtiyojlar ro‘yxatini tuzing

Chegirmadagi har bir tovar sizga haqiqatdan ham kerak bo‘lmasligi mumkin. Xarid qilishdan oldin, yaxshilab o‘ylab qaror chiqaring.

👍 Har qanday qarzdan qoching

Chegirmalarga berilib qarzga kirib qolishingiz mumkin.Unutmang, o‘z pulingizga emas, balki qarzga xarid qilayotgan tovarlaringiz uchun to‘lovlarni qaytarish qiyin bo‘lishi mumkin.

👍 Impulsiv xaridlarga “Yo‘q” deng

Chegirma kunlari har bir reklamadagi mahsulot sizga “juda kerakli”dek ko‘rsatiladi. Lekin hissiyotlarga berilish o‘rniga, o’zingizga “bu haqiqatan menga kerakmi?” degan savolni bering.

👍 Har bir chegirmani tekshirib ko‘ring

Chegirma yoki narx tushirilganlik to‘g‘risidagi maʼlumotga ishonmasdan, avval shu mahsulotning bozordagi real narxini qiyoslang. Baʼzan “katta chegirmalar” shunchaki marketing usuli bo‘lishi mumkin.

👍 Moliyaviy maqsadlaringizni unutmang

Pulingizni jamg‘arib, kattaroq bir xaridni amalga oshirmoqchimisiz? 11.11 chegirmalariga berilmaslik orqali uzoq muddatli maqsadlarga erishishingiz mumkinligini unutmang.

Yodda tuting: har bir sarflangan so‘m — bu tanlov.

Moliyaviy erkinlik va orzu-maqsadlarga erishish yo‘lida faqat zarur narsalarni olib foydali xaridlarni amalga oshiring.

Telegram • Instagram • YouTube • TikTok

So‘nggi yillarda O‘zbekistonda kredit foizlari yuqorilashmoqda. Bunga esa bir qancha sabablar bor.

Keling, bugun mana shu sabablardan ba'zilarini ko‘rib chiqamiz:

👍 Yuqori inflyatsiya darajasi

O'zbekistonda inflyatsiya darajasi nisbatan yuqori bo'lib, bu kredit foizlariga to'g'ridan-to'g'ri ta'sir qiladi.

Banklar kredit berishda inflyatsiyani hisobga olishga majbur, chunki inflyatsiya oshishi bilan pulning qadri tushib ketadi. Bu xavfni qoplash uchun banklar foizlarni oshirishadi.

👍 Xatar va moliyaviy barqarorlik omillari

Banklar kredit berishda qaytarilmaslik xavfini hisobga oladi. Kreditlar qanchalik xavfli bo'lsa, bank foizlarni shunchalik yuqori belgilaydi.

O‘zbekistonda ko'plab kichik va o'rta bizneslar yangi bo'lib, barqaror daromadga ega emas, bu esa kreditlarning qaytarilishiga bo'lgan xavfni oshiradi.

👍 Resurslar yetishmasligi

Ko‘pgina banklarda yetarli pul mablag‘lari yo‘qligi sababli, ular bor resurslarini asosan kreditlarga yo‘naltirishadi.

O‘zbekistonda katta miqdordagi pul mablag‘lari bilan ishlaydigan moliyaviy bozorlar cheklangan, shuning uchun kreditlar qimmatroq bo‘ladi.

👍 Markaziy bankning stavkalari

Markaziy bankning asosiy stavkalari ham tijorat banklarining kredit stavkalariga ta'sir qiladi.

Ushbu postni kredit foizlari yuqoriligidan doim noliydigan do'stingizga yuborib qo'ying)

Telegram • Instagram • YouTube • TikTok

Moliyaviy xavfsizlik: Pullarni firibgarlardan qanday himoya qilish mumkin?

Firibgarlikning turlari ko‘payayotgan bir paytda moliyaviy xavfsizlikka ko‘proq e’tibor berishingiz kerak.

O‘z mablag‘laringiz va shaxsiy ma’lumotlaringizni firibgarlardan himoya qilish nafaqat mahorat, balki rivojlantirish kerak bo‘lgan odatga ham aylanishi zarur.

Bugun aynan shu maqsadda bir nechta oddiy, ammo samarali tavsiyalarni berib o‘tmoqchimiz:

👍 Qiyin va takrorlanmaydigan parollarni ishlating

Oddiy kombinatsiyalardan qoching va har bir akkaunt uchun turli parollar ishlating.

👍 Ikki bosqichli tasdiqlash

Akkountlaringizni 2 bosqichli tasdiqlashdan o‘tkazing, bu qo‘shimcha xavfsizlikni taqdim etadi.

👍 Karta maʼlumotlarini oshkor etmang

Hech qachon kartangizning raqami, CVV va amal qilish muddatini boshqalarga aytmang.

👍 Tranzaksiyalarni tekshiring va ogohlantirishlarni yoqing

Operatsiyalarni muntazam ko‘rib chiqing va SMS-ogohlantirishlarni yoqing.

👍 Shubhali havolalardan ehtiyot bo‘ling

Nomaʼlum havolalarga kirmang va notanish yuboruvchilardan kelgan fayllarni ochmang.

👍 Ommaviy Wi-Fi’dan foydalanmang

Moliyaviy operatsiyalar uchun mobil internet yoki VPNdan foydalaning.

Ma’lumotlarimiz foydali bo‘lgan bo‘lsa, uni do‘stlaringizga ham ulashing!

Telegram • Instagram • YouTube • TikTok

Moliyaviy mustaqillikka erishish odatda juda qiyin va uzoq yo‘ldek ko‘rinadi.

Lekin pullaringizni to‘g‘ri boshqarish orqali bu tasavvur qilganingizdan osonroq.

Aytaylik, kutilmaganda muammoli vaziyatga tushib qoldingiz. Ammo qo‘lingizda qancha pul borligi, uni qayerga va qanday sarflaganingizni bilmaysiz, hisob-kitob qilmagansiz. 

Ana shunda pulni rejalashtirib ishlatish, ya’ni shaxsiy byudjetni boshqarishning ahamiyatini tushunasiz.

Keling, bunda biz ham sizga yordam beramiz – shaxsiy byudjetingizni boshqarishdagi uchta foydali odatni ko‘rib chiqamiz.

👍 Xarajatlarni yozib borish

Har doim barcha xarajatlaringizni yozib boring. Bu sizga pulingiz qayerga ketayotganini tushunishga yordam beradi va kerak bo‘lmagan xarajatlaringizni aniqlaydi.

Maslahat: Xarajatlarni hisoblash uchun ilovalar yoki oddiy Excel jadvalidan foydalanishingiz mumkin.

👍 Byudjet tuzish

Oylik byudjet ishlab chiqing. Unda barcha daromadlaringiz va xarajatlaringizni kiritishingiz kerak. Bu ham pulni nazorat qilish va ortiqcha xarajatlardan qochishga yordam beradi.

Maslahat: Byudjetni qat’iy (masalan, ijaralar, kommunal to‘lovlar) va o‘zgaruvchan (ovqat, kiyim-kechak) xarajatlarga ajratish, moliyani yaxshiroq boshqarishga yordam beradi.

👍 Zaxira yaratish

Har oy ma’lum miqdorda pulni zaxira uchun ajrating, bu sizga kutilmagan xarajatlar uchun moliyaviy tayanch bo‘ladi.

Maslahat: O‘z daromadingizning kamida 10 foizini zaxira fondiga ajratishga harakat qiling. Bu sizni favqulodda vaziyatlarda qarzlardan qochishga yordam beradi.

💵 Bu odatlar sizga shaxsiy byudjetingizni samarali boshqarishga va moliyaviy barqarorlikka erishishga yordam beradi.

Telegram • Instagram • YouTube • TikTok

Toshkentda Qashqadaryodan 2,4 barobar ko‘p — hududlarda o‘rtacha ish haqi qanday?

O‘zbekistonda 2024-yilning yanvar—sentabr oylarida o‘rtacha oylik ish haqi 5,2 mln so‘mni tashkil etibdi.

Hududlar kesimida eng yuqori ko‘rsatkich Toshkent shahriga tegishli bo‘lgan — 8,7 mln so‘m.

Eng kam o‘rtacha oylik ish haqi esa Qashqadaryo viloyatida qayd etilgan — 3,6 mln so‘m.

👍 Ma’lumotlarimiz foydali bo‘lgan bo‘lsa, uni do‘stlaringizga ham yuboring.

Unutmang, bu bizni yanada ruhlantiradi!)

Telegram • Instagram • YouTube • TikTok

Agar rasmiy daromadga ega bo‘lsangiz, hayotingizda bir marta bo‘lsa ham sizdan kafil bo‘lishni so‘rashgan bo’lsa kerak.

Odatda kredit olinayotganda garov, sug‘urta yoki kafillik talab qilinadi. Kafil topish ko‘pincha garov va sug‘urtadan ko‘ra qulayroq tuyuladi.

👍 Kafil kim?

Kafil – bu boshqa shaxsning majburiyatlarini bajarishi uchun javobgarlikni zimmasiga olgan odam.

Qarz oluvchi to‘lovni amalga oshirmasa yoki kechiktirsa, bank qarzni kafildan talab qiladi.

Banklar ko‘pincha kafillik shartnomasi tuzilgach, to‘g‘ridan-to‘g‘ri kafilning bank kartasidan kreditni undirib olishadi.

👍 O‘ylab ko‘rganmisiz?

Kafillik nafaqat yaqinlar bilan bog‘liq ishonch masalasi, balki moliyaviy xavf hamdir.

Ba'zida tanishlaringizning va’dalariga ishonib kafil bo‘lasiz, ammo vaziyat o‘zgarib qolishi mumkin.

Kafil bo‘lishdan oldin har doim yaxshilab o‘ylang – qarz oluvchi o‘z majburiyatlarini bajarishga qodirmi?

👍 Kafillikni bekor qilish mumkinmi?

Ayrimlar, kafil sifatida shartnoma tuzganidan keyin keyinroq undan voz kechaman deb o‘ylaydi.

Ammo bunday qilib bo‘lmaydi. Shu sababdan ham kafil bo‘lishdan avval yaxshilab o‘ylang, siz kafil bo‘layotgan odam qanchalik ishonchli?

👍 Ma’lumotlarimiz foydali bo‘lgan bo‘lsa, uni do‘stlaringizga ham ulashing!

Telegram • Instagram • YouTube • TikTok

Oxirgi vaqtlarda onlayn firibgarliklarning turi ko‘payib bormoqda. Birgina misol:

Odamlarning nomiga o‘z ishtirokisiz kredit rasmiylashtirilgani haqida SMS xabarlar kelayotganini eshityapmiz.

Bu esa firibgarlarning urinishlaridan biri bo‘lishi mumkin.

Agar shunday bo‘lsa, ulardan qanday himoyalanish kerak?

👍 Yechim

Bu uchun Freeze xizmati joriy qilingan. Ushbu xizmatni yoqsangiz, sizning kredit tarixingiz haqida hech kim ma’lumot ololmaydi.

Demak, hech qaysi bank yoki mikrokredit tashkiloti sizning nomingizga kredit ham ajrata olmaydi.

Ha, aytgancha, xizmatdan foydalanish davrida kredit olishni rejalashtirsangiz, xizmatni o‘chirib, keyin kredit uchun ariza berishingiz mumkin.

Hozirda xizmatdan foydalanish bepul.

2025-yil 1-yanvardan esa xizmat pullik asosida bazaviy hisoblash miqdori (BHM) ning 0,03 barobari miqdoridagi haq evaziga amalga oshiriladi.

Xizmatni my.gov.uz orqali yoqishingiz mumkin.

👍 Bu borada to‘liq video-qo‘llanma tayyorlashimizni istaysizmi?

Unday bo‘lsa ushbu postimizga like bosing va uni do‘stlaringizga ham ulashing)

Telegram • Instagram • YouTube • TikTok

Onlayn kredit olishda yangi tizim

Firibgarlik holatlari sonining ko‘payayotgani uchun Markaziy bank onlayn kredit berish bo‘yicha vaqtinchalik yangi tartib joriy qilmoqda.

Tartib 2024-yilning 1-noyabridan 2025-yilning 1-apreligacha amalda bo’ladi.

Bu qadam firibgarlarning odamlar nomiga noqonuniy kredit rasmiylashtirishini oldini olishga qaratilgan.

Chunki, birgina 2024-yilda bu yo‘nalishdagi zarar 15 milliard so‘mga yetdi va xavfsizlikni kuchaytirish zaruriyati paydo bo‘ldi.

👍 U qanday bo’ladi?

Yangi tartibga ko‘ra, odamlar endi onlayn kredit olish uchun bankning mobil ilovasida ariza topshirishda biometrik identifikatsiyadan o‘tishi talab etiladi.

Bu kreditni aynan fuqaroning o‘zi olganini tasdiqlash imkonini beradi.

Kredit arizasi yuborilgandan keyin, fuqaroning kredit tarixi ikki bosqichda tekshiriladi: birinchi bosqich ariza qabul qilingandan keyin, ikkinchisi esa kredit mablag‘lari ajratilishidan oldin amalga oshiriladi.

Salbiy kredit tarixiga ega shaxslar uchun kredit ajratilish rad etilishi yoki unga berilayotgan summa qisqartirilishi mumkin.

👍 Yana bir muhim jihat

Agar fuqaro mobil ilovadan yangi ro‘yxatdan o‘tgan bo‘lsa, unga 48 soat ichida P2P o‘tkazmalar, hisoblar va elektron hamyonlarga pul o‘tkazish, xorijga pul o‘tkazmalari kabi operatsiyalarga cheklovlar o‘rnatiladi.

Bu muddat ichida fuqaro kreditni firibgarlarning ta’sirisiz olganini tasdiqlashi kerak.

Agar fuqaro 48 soat ichida tasdiq bermasa yoki kredit firibgarlar ta’siri ostida olingani aniqlansa, kredit bekor qilinadi va mablag‘lar bank hisobiga qaytariladi.

Shu bilan birga, fuqaro kreditni olishda uni sarflash yoki tovarlar va xizmatlar uchun to‘lovlarni amalga oshirishga hech qanday cheklovlar o‘rnatilmaydi.

Bu qadam kredit tashkilotlari va fuqaro o‘rtasida ishonchni mustahkamlash, firibgarlar tomonidan noqonuniy kredit olish holatlarining oldini olishga xizmat qiladi.

👍 Ma’lumotlarimiz foydali bo‘lgan bo‘lsa, uni do‘stlaringizga ham ulashing!

Telegram • Instagram • YouTube • TikTok

Ko‘pchilik kredit olish jarayonida aynan nimalarni hisobga olish kerakligini yoddan chiqaradi.

Shu sababli, bugun biz sizga ular haqida ma’lumot beramiz.

👍 Kredit olishda uchta jihatga e’tibor qaratish kerak:

⏺ Foizi; 

⏺ Muddati; 

⏺ Boshlang‘ich to‘lovi.

Bu nima uchun muhim?

Masalan, muddati uzoqroq kredit sizga oylik to‘lovlar bo‘yicha arzonroqqa tushishi mumkin.

Lekin umumiy summada foizlar uchun ko‘proq to‘lashingizga to‘g‘ri keladi. 

Boshlang‘ich to‘lovni ko‘proq to‘lasangiz kreditning umumiy narxi pastroq bo‘ladi.

📲Yodda tuting

Banklardan kredit olish doimo ishonchli hisoblanadi.

Ijtimoiy tarmoqlar orqali taklif qilinayotgan muddatli to‘lovlarning foizi odatda yuqoriroq bo‘ladi. 

Moliyaviy savodxonligi kamroq odamlar esa aldanib qolishi ham mumkin.

Bilasiz, bugungi kunda O‘zbekistondagi banklar ko‘plab turdagi kreditlarni taklif qilmoqda. 

Ularning eng manfaatlilarini esa bizning kanalimizda kuzatib borishingiz mumkin)

👍 Ma’lumotlarimiz foydali bo‘lgan bo‘lsa, uni do‘stlaringizga ham ulashing!

Telegram • Instagram • YouTube • TikTok

Bugundan ipoteka kreditlari uchun subsidiya ajratish jarayoni yana boshlandi.

👍 Subsidiya — bu davlat tomonidan beriladigan yordam

Ipoteka krediti orqali uy sotib olishda boshlang‘ich to’lov yoki foizlarning bir qismini qoplab berish uchun ajratiladi. Yakunda bu pullarni davlatga qaytarib berish shart emas.
 
Masalan, siz yillik 17,5 foizga ipoteka krediti olgan bo‘lsangiz, dastlabki besh yil mobaynida foiz to‘lovlarining 12 foiz qismini o‘z hisobingizdan, 5,5 foiz qismini davlat subsidiyalari yordamida to‘lashingiz mumkin bo‘ladi.
 
Lekin, 2025-yil va undan keyingi yillarda Markaziy bankning asosiy stavkasidan oshgan qismigina subsidiya bilan to‘lanar ekan.
 
Shuningdek, yangi uylarni sotib olishda ipoteka kreditlarining boshlang’ich to’lovini bir qismini qoplash uchun subsidiyalar — qat’iy 30 million so‘m miqdorida.
  
👍 Kimlarga beriladi?

Qonunchilikka ko‘ra, subsidiyalar uy-joyga muhtoj fuqarolarni aniqlashning ijtimoiy mezonlariga asosan 30 va undan yuqori ball to‘plaganlarga ajratiladi.
 
Misol uchun, kam ta’minlangan oilalar, ijtimoiy faol yoshlar, chekka hududlarda ishlash uchun boshqa hududdan kelgan oliy ma’lumotli mutaxassislar va tibbiyot xodimlarining arizalari yuqoriroq baholanadi.
 
Ha, yana bir ma’lumot, subsidiya olish uchun my.gov.uz portali orqali elektron tarzda ariza yuborsangiz bo’ladi.

Arizalar 19 ish kunida ko‘rib chiqiladi. Ariza beruvchilar soni ko‘p bo‘lganda, kim avvalroq ariza bergan bo‘lsa, shunga birinchi subsidiya ajratiladi.

Komissiya quyidagi hollarda arizani rad etishi mumkin:

👍 ilgari uy-joy va imtiyozli ipoteka krediti boʻyicha subsidiya olgan oila aʼzolarining takroriy arizasi;
👍 taqdim etilgan maʼlumotlarning talab qilinadigan ijtimoiy mezonlarga mos kelmasligi;
👍 joriy yilda hududga ajratilgan subsidiyalar soni tugab qolganida;
👍 oʻrtacha oylik daromad miqdorining komissiya talablariga mos kelmasligi;

Subsidiya berish tartibi haqida to‘liq ma’lumot olish uchun videomizni tomosha qiling.

Telegram • Instagram • YouTube • TikTok