#masnaviy_Xamsa
“Layli va Majnun”dan:1. Boshkim qo‘shib ikki egma qoshi,
Husn ichra ikisining taloshi.
Chun voqif o‘lub bu mojarog‘a,
Mushkin xutaba kirib arog‘a.Nasriy bayon:Tutashgan ikki qoshi o‘zaro husn talashib mojaro boshlagan choqda, qora xoli bundan voqif bo‘lib oraga kirgan.
Badiiy san’atlar:Tashxis – ma’shuqning qoshlari va qora xoli shaxslantirilgan;
Husni ta’lil – yorning ikki qoshi orasiga qora xolining joylashganiga shoirona, yolg‘on izoh keltirilmoqda;
Mubolag‘a.2. Chun vusma berib alarg‘a tazyin,
Minoyi o‘lub hiloli mushkin.
Yo‘qkim iki sarvi navdamida,
Har sori nasimdin xamida.Nasriy bayon:O‘sma ularga ziynat berganda, yangi oyga o‘xshagan qora qoshi ko‘kimtir bo‘lib tovlanar yoxud yangi o‘sib chiqqan ikki sarv niholi shabadadan ikki tarafga egilib turardi.
Badiiy san’atlar:Istiora – “hilol” so‘zi “qosh” ma’nosida kelmoqda; “iki sarv” so‘zi “ikki qosh” ma’nosida qo‘llanmoqda;
Ruju’ – “Yo‘qkim” so‘zi orqali dastlabki fikrdan qaytib boshqa fikr berilmoqda;
Husni ta’lil – ikki qoshning egik ekaniga shoirona, yolg‘on izoh keltirilmoqda;
Mubolag‘a.3. Ko‘zlar iki sho‘x kofiri mast,
Har qaysig‘a boqsa uyqu hamdast
Ul sarvlar ostida uzolib,
Uyqu tamaig‘a soya solib.Nasriy bayon:Sho‘x, rahmsiz ikki ko‘zi esa mast kofirlardek uyqusirab, haligi sarvlar ostida uyqu umidi bilan cho‘zilib yotibdi.
Badiiy san’atlar:Tashbeh – yorning ikki ko‘zi mast kofirlarga o‘xshatilmoqda;
Tashxis – ko‘zlar shaxslantirilgan;
Husni ta’lil – ikki ko‘zning ikki qosh ostida joylashganiga shoirona, yolg‘on izoh keltirilmoqda;
Mubolag‘a.
4. Mujgon safining qaro balosi,
Ko‘zlar uza soyaning qarosi.Nasriy bayon:Kiprik saflari qora balodek, qora ko‘zlar ustidagi qora soyadek.
Badiiy san’atlar:Tashbeh – yor kipriklari qora baloga, qora soyaga o‘xshatilmoqda.
5. Yo‘q soyaki, to‘rt saf chekib zang,
Majmui libosi surmayi rang.Nasriy bayon:Soya ham emas, balki to‘rt qator saf tortgan surma rang kiyingan zangi qoʻshinlaridir.
Badiiy san’atlar:Ruju’ – “yo‘q” so‘zi orqali dastlabki fikrdan qaytilmoqda;
Tashbeh – yor kipriklari zangi (habash) qo‘shiniga o‘xshatilmoqda.
6. Ochquncha yumub ko‘z ul sipah tez,
Bir-birga tegib qilurg‘a xunrez.Nasriy bayon:Ko‘z ochib yumguncha kipriklar ikki qo‘shindek qon to‘kmoq uchun bir-biriga tashlanadi.
Badiiy san’atlar:Istiora – “sipah” so‘zi “kipriklar” ma’nosida qo‘llanmoqda;
Tashxis – kipriklar shaxslantirilmoqda;
Husni ta’lil – kipriklarning bir-biriga tegishiga shoirona, yolg‘on izoh keltirilmoqda;
Mubolag‘a.Odiljon Rahmatulloh
KANALGA ULANISH:
👇👇👇
https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy