Dr Mushtariy Mamuriy

Yana bir muhim eslatma
Seminar sotib olganlar ham

Neomaslahati kanalidagi efirlar zapislarini beriladigan "hos kanalga" qo'shilishlari mumkin.

Bilasiz kanalga efir o'tish uchun eng sara mutaxasislar taklif qilinadi va ular beradigan bilimlarni kurs qilib sotishadi aslida.

Maqsaddan uzoqlashmaymiz.
Bolalar sog'lom bo'lishi uchun har bir ona bilishi kerak bilimlar beriladi. Nafaqat bilimli balki insoniylik jihatlarini ham inobatga olinadi.

To'g'risi bu seminar tashkil qilinishi uchun 2 oydan buyon tayyorgarlik ko'rilyapti. Bu haqida alohida aytib beraman. Ochig'i oson emas.
Lekin seminar ko'p onalar duosiga sabab bo'ladi deb o'ylayman.

@dokmer_admin
@dokmer_mm

Joylaringizni band qilish uchun ularga yozasiz.

Seminar bo'yicha savollarni
Komentda qoldirsangiz ham bo'ladi javob beramiz

Autizm mavzusi dolzablaahayotgani hisobiga mutahassislar uchun ham seminarimiz bor. Bunday imkoniyatni boy bermang⤵️

Bir kuni ko’rikga olib kelishgan bolakayda autizm spektr buzilishi borligini tushintirib, bazi test va tekshiruvlardan o’tib bolaga mos dastur ishlab chiqish kerakligini aytdam, bolakay buvisi yig’lab yubordilar. Tushintirganimda o’zida bu belgilar borligi va butun umr ularni hamma fe’li og’irligida ayblashar ekan. Ahir atayin qilmas efim, ahir menda autizm bor ekanu, ahir men shuncha yildan beri qiynalaman deya o’ksindilar.

Bugun bazida ota-onalar shifokorlardan ko’proq bilishadi autizm bilan to’qnash kelgan bo’lishsa.

Har 3 yilda Autizm spektr buzilishlari bo’yicha xalqaro yig’ilish bo’ladi, so’ngisi 2024 sentabrida Avstriyada bo’lib o’tdi. Va eng so’ngi ma’lumotlar bilan unda qatnashib siz bilgan bolalar nevrologi epileptolog doctor Furqat Nasibovich Samadov qaytganlar.

Undan tashqari Neoclinicda autizmli bolalar bilan ishlash bo’yicha ancha tajriba yig’ilgan. Habarilar bor Autizmni uyda erta aniqlashga bag’ishlangan seminar boshlaganmiz.

Alohida kanal ochib, bepul 5-ta dars yuborganmiz. Albatta o’tib eshiting. Mutahassislarga savollar bilan esa seminarda murojat qilishingiz mumkin bo’ladi https://t.me/autizmseminar/68

AUTIZM spektr buzilishlari mavzusi albatta institutda o’qigan paytim o’rgatilmagan. U haqida eshitganimda qayerfan aniq ma’lumot olish mumkinligini ham bilmagannan, sababi emlashga qarshi fikrlar oqimini bilan autizm atamasi kirib kelgan mening doiramga.

Rosti gadjet va ijtimoiy tarmoqlar kirib kelmaganda, qachonki ingliz tilidan biron kitobni rus tiliga tarjima qilib, yana kimdur O’zbekistonga olib kirsagina ma’lumot olish mumkin bo’lar edi. Chet elga bilim olish uchun chiqishni hatto o’ylab ham ko’rmaydigan o’zbek ayol shifokori uchun internet va u uchun moslamar yaratilishi ilm olish uchun, rivojlana olish uchun imkoniyat va yana imkoniyatdan boshqa narsa emas edi.

Janubiy Koreyaga o’qish uchun tanlov boshlanganda birinchi bosqichidan o’tganman, undan ham oldin Uzavto tomonidan Janubiy Koreyaga o’qish uchun kadrlar tanlovidan ham o’tganman. O’shanda qaynona-oyijonim hatto qo’llab quvvatlaganlar. Lekin 3 farzandni 1 yilga onasiz qoldirish o’zim uchun imkonsiz deb bilganman. Oyijonim mendanda a’lo qarashlarini bilsamda, karyera uchun bu ish qolimdan kelmasligini tushungangam.

To’g’ri hozirda bilim va ko’nikmalarim boshqacha tibbiyotni o’z ko’zi bilan ko’rib ta’tib ko’rgan hamkasblarimday emas, lekin bundan aslo afsuslanmiman. Siz 12-24 soatli ishda ishlasangiz ham, keyin uyga kelasis va farzandlaringizga onalik mehringizni berasiz. Sizdan ming marotaba yaxshiroq, aqlliroq, uddabironroq, chaqonroq, farosatliroq va yana…roq ayol sizning farzandlaringizga siz bo’lib berolmaydi.

Faqat siz qayergadur ketishga majbur bo’lgan bo’lsangiz, hozir o’kinmang. Sizni aybdorlikga itarish uchun yozmadim. Shunchaki u tanlov meniki edi va men uchun eng to’g’ri yo’l ham o’sha edi.

Hullas, ingliz tilili saal bilishim va soham bo’yicha o’ta savolim ko’pligi va savollarimga hechkimdan javob ololmasligim, ilmni internetdan qidirishga majbur qildi. Bolalar Milliy Tibbiyot Markaziga ishga kirishim esa shu yo’lni qisqartirib berdi. Chunki markaz buzga pullik tibbiy manbaalarga dostupni sotib olib berar edi. Asta sekin esa, o’zim uchun kerakli manbaalarga dostupni o’zim sotib olishni o’rgandim.

Voy oldimda dunyo ochildiye. Ko’zimdagi olov, ishtiyoq, ilmga chanqolik barcha organizmimdagi defitsitlar va oiladagi qarshiliklardan ham ustun kelgan. Nazarimda toshbaqadan ham sekinroq qimirlayotgandek tuyulardim, lekin har kungi kichkina qadamlar yilda bir shg’dam qadamdan yaxshiroq samara beradi. Buni men uje aniq bilaman.

Autizmni, unutgandim ham, shu payt chet ellik patsiyentlar uchun on-line konsultatsiyalar o’tishni boshladim va ular aynan shu mavzu haqida mening fikrimni so’rashar edi. Bu tashhisni esa neonatolog ham pediatr ham qo’ymaydi. Ya’ni bilimim umuman yatarli emasligini tushunib, yana izlanishga kirishdim va bir qator bilimni yig’a oldim.

Hatto ilmiy manbaalarda ham ma’lumot biri ikkinchisiga qarama qarshiroq ekanligi taajubga solar edi. Hozir ham ayniqsa o’zbek tilida autizm haqidagi ma’lumotlar shunaqa qarama-qarshi. Yo sizni qo’rqitafi yo sizni romantizatsiya qiladi. Bir ikki kinolarda autist insonlarni daho deb ko’rsatisgadi. Haqiqiy autist bolalar juda qiyin bolalar. Hayot kino emas.
Ohirgi ikki yildan beri nafat chetelliklar, balki o’zimizdan ketgan hamyurtlarimiz va shu yerda yashayotganlar ham ko’p savol beradigan bo’lishdi. O’tgan yildan beri esa autizimli bolar bilan ham ishlashni boshladim.

@neomaslahati

“ANTI-MIGREN” klubida quyidagi eng muhim mavzularda qisqa va tushunarli qo’llanmalar beriladi:

1️⃣Migren o‘zi qanday kasallik?
-migren turlari va tasnifi

2️⃣Migren xurujida birinchi yordam:
-migren xuruji o’zi nima?
-nomedikamentoz davo
-medikamentoz davo

3️⃣Migren profilaktik davosi:
-qanday qilinadi?
-kimlarga kerak?
-qanday dorilar ishlatiladi?

4️⃣Bosh og’rig’i kundaligi:
-qanday to’ldirish kerak?
-tayyor elektron kundalik beriladi

5️⃣Migren va asabiylik:
-stress va asabiylikni kamaytirishda yordam beruvchi tavsiyalar beriladi

6️⃣Migren va uyqu:
-uyqu me’yori
-uyquni yaxshilash uchun tavsiyalar

7️⃣Migren va ovqatlanish:
-ovqatlanish ratsionida nimalarga e’tibor berish kerak?

8️⃣Bonus mavzu
-jigar va ichaklar faoliyatini yaxshilash

KLUB UCHUN DOSTUP: bir umr

NARXI: 300.000 sum

“ANTI-MIGREN” klubiga a’zo bo’lish va to’lov qilish uchun
@nevrolog_holmuratova_admin ga murojaat qiling

Migren klubi haqida so’raganlar uchun⤵️

Bosh og’rig’ig’ingiz sababi faqat migren bo’lmasligi mumkin. 2015 yili “Headache” -bosh og’rig’i deb nomlangan kitob ko’rganman. Nevrologiyadan ham qin kitob faqat bosh og’riqlariga bag’ishlangan edi. Narxi 2,5-ta oyligimga teng edi. Tasavvur qiling bosh og’riqlarining sabablari juda ko’p va hilma-hil, faqat migren emas.

Misol uchun qabziyatda bosh og’riydi, sababi najas yog’on ichakda uzoq qolib ketishi undagi suv so’rilishini davom ettiradi va najasdagi qoldiqlar balki toksinlar ham so’riladi va bosh og’rig’ini chaqiradi. Yoki o’t qopi yaxshi ishlamayotgan bo’lsa bosh og’riydi. Kamqonlikda bosh og’riydi klassikaku bu. Qon bosimi ortsa yoki tushsa ikkisida ham bosh og’riydi. Emotsional zo’riqishda bosh og’riydi. Gormonal o’zgarishlarda bosh og’riydi. Sababi soch tolamizdan ham ko’p.

Bitta insonda bir payitda turli sababli bosh og’riqlari uchrashi mumkin, uchraydiyam. Ulardan qutilish uchun sababi bilan ishlash kerak. Shunchaki migreni bor odam shuni farqiga borishni boshlasa hayoti sifatini oshira oladi.

Menda migrendan tashqari boshqa bosh og’riqlar ham bor. Bazi bosh og’riqlarim dorisiz ham o’tib ketadi, faqat boshlangan payti oldindan u o’zi o’tib ketadimi yoki zo’rayib ketadimi bilvolish o’ta qiyinda.

Shuning uchun sizni bosh og’riqlari bezovta qilsa bu mavzuni o’rganing va ko’nglizga yoqadigan mutahassis toping. Doctor Bahtigul Holmuratova avvalo insoniy hislatlari bilan meni hayron qoldirgan. Samimiyligi, отзывчивая -shu so’zni o’zbekchasini eslolmay qoldim, haqiqiyligi, turli vaziyatlarda boshqa insonlarga bo’lgan munosabatini ko’rib, hatto havas qilib, keyingina qanday mutahassis ekanligiga qiziqganman. Keyin kanalimga taklif qilganman.

Hullas ming marta eshitgandan bir marta tanishgan yaxshi https://www.instagram.com/dr.bahtigul.holmuratova?igsh=MTkzNzN4ZTl6ZXcxZA==

Mendagi bosh og’riqlarim sababi haqida boshqa mavzuni yoritganimda batafsil gapirib beraman va bu sabablar farzandlarimda yo’qligidan biram hursandmane.
@neomaslahati

Endi autizm spektr buzilishlari haqida yozaman. Long read (uzoq o’qiluvchi) matn o’qish sizni qiynab qo’ymayaptimi?

Bir yil o’tib, ya’ni 2024 yili yozda 1,5 oy bosh og’rig’im umuman to’htamadi. 1,5 oy npvs ichsa periferik qon dabdala bo’ladiku. Oldingi nevrologlarga borgim kelmadi, maxsus massaj olib ham, fiziolecheniye olib ham, bo’yinni cho’zdirib ham foyda sezmaganman.

Shu kanalda “Doctor’s time” nomli marafon o’tkazganimda bir nevrologni chaqirgan edim. O’shalar xalqaro bosh og’rig’i jamiyati azosi edilar. Hozirda PhD bo’ldilar va chet ellik talabalarga nevrologiya bo’yicha dars beradilar. Ularga yozdim, cho’zmasdan o’sha kunitor on-line konsultatsiya o’tib, tashhisni aniqladilar. Migrenim surunkali shaklga o’tib ketibdi. Bosh og’rig’im hayotim uchun xavf solishi mumkinligini bilmas edi.

Migren surunkali shaklga o’tsa u miyada kichik o’chog’lar qoldirishi va insultga olib kelishi mumkin ekan, buni bilmas ekanman. O’zi tananizdagi eng asosiy a’zo miyaku. Uni alohida asrab abaylash kerakku. Men esa uni shuncha qiynabman.

Nevrolog halaskorim 3 oyli davoni nuqta verguligacha yozib berdilar. 10 kun ichida bosh og’riqlarim to’htadi va davo kursimni ohirigacha deyarli bezovta qilmadi. Ya’ni maqsadga erishdik mening surunkali migrenimni o’tkir shaklga qaytardik.

Endi esa shu o’tkir migrenni yana yedinichniy ya’ni bir-bir bezovta qiladigan shaklga tushirish kerak. Nega? Avvalo bu yozdagi surunkali hurujdan keyin menda keskin hotira pasayishi kuzatildi. Hammaga bir nima va’da beramanda esimdan chiqib qoladi. Bolalarimning telefon raqamlarini eslolmaydigan bo’ldim. Tanishlarimning ismlarini eslolmaydigan bo’ldim. Bir yangi ma’lumotni o’qisam fartov tushinib ilvolamanu, ertasiga uni eslolmayman. Bu dahshat, bu qo’rqinchli. Vrode oddiy bolaligimdan beri bezovta qiladigan lekin o’ldirmaydigan bosh ig’rig’i.

Shuning uchun aziz ayollar, ayollarda migren erkaklarga nisbatan ko’proq uchraydi. Migren bo’yicha mutahassis emasman, lekin menga yordam bergan haloskorim bor. Ismi doctor Bahtigul Holmuratova

Va ular migren klub ochdilar, sababi migrenni kamaytirish uchun turmush tarzimizga o’zgartirish kiritish kerak. Eng yomoni yaqinlarin seni holatingni tushunmasa, klubda esa o’zimiz kabi migrendan qiynalayotgan insonlar jamiyati bo’ladi. Va mutahassis bergan tavsiyalarga rioya qilish osonlashadi. Sizga haloskorimning instagramini va telegramdagi adminiga havola qoldiraman.

https://t.me/nevrolog_holmuratova_admin

Kstati bu reklama emas. Migren bu muammo. Muammo bilim yetmagan joyda paydo bo’ladi. Bilimni esa o’z mutahassisidan o’rganish afzal. Bunday tanlov natijagacha yo’lni qisqartiradi.

Migrenchilar birga migren hurujlaridan qutulaylik. Bu dunyoda eng katta boylik bu sog’liq, ayniqsa miya sog’lig’i. Farzandlarimizga bilimlarimizni ulasha olishimiz uchun sog’lom bo’laylik.
@neomaslahati

Sizga yozayapmanu boshim og’riyapti. Bugungi havo g’alati, shunday havoga ham og’riydi. Lekin doim ham emasda. Kun o’ta issiq bo’lsayoki o’ta sovuq bo’lsa va bu haroratni yuzim ba boshim bilan his qilsam 70% holatda migren juruj qiladi, lejin 100% holatda emasda.

Yomg’irni sevaman, bulutli havoni sevaman, shabada kuchaysa yoqadi, lekin bazida bunday havoda boshim qattiq og’rib qoladi.

Turmushga chiqishdan ozgina oldin korflam degan tabletka bilan tanishdim va ajabo 1-ta tabletka 15 daqiqada bosh og’rig’imni oldi. Nosteroid yalig’lanishga qarshi vositalar kuchini o’shanda bilganman.

Andijindan Toshkentga kelin bo’lib kelganman va kelinlik men o’ylagandan yoqomliroq ekanligidanmi yoki joy almashganidanmi bir necha oy umuman boshim og’rimagan. Lekin homiladorlik o’zini bildirishi va qon bosimim tushishi bilan surunkali chidab bo’lmaydigan bosh og’riqlari boshlangan. Va har homiladorligimning ilk 12 haftasi kuchli bosh og’rig’i bilan kuzatiladi, miyam gipoksiyada qolib ketadi. Qanday qilib 4 farzandli bo’lganman o’zim ham hayroniman.

12haftagacha dori ichmaslikga harakat qilishim hayotimni yanada qiyinlashtirar edi. Ertalab ko’z ochishim bilan boshlanib, kechqurun ko’z yumib uhlashim bilan sezilmay qoladigan doimiy ko’ngil aynishi vaziyatni faqat og’irlashtira edi. Barcha tibbiy va xalq tabobati usullari deyarli yordam bermaydi.

Bola tug’ilishi chindan bir muddatga bosh og’riqlarimni to’htatgandek bo’lar edi. Lekin endi men boshim og’rishni boshlashiga ibuklin ichar va og’riqni kuchaymasidan bosar edim. Yillar shu tariqa o’tar o’zimga tashhis qo’yib olganman. Sababi hali aniq emas, davosi ham shunchaki belgini olishday.

Bir yili boshim 1 hafta har kuni og’ridi. Qo’rqdim nevrologga bordim, migrenni tasdiqladi va davo yozdi, yarmini topolmadik, pandemiya boshlanib qolib ular bilan bog’lanolmadik ham. Oradan yana bir ikki yil o’tdi boshim 15 mun to’htamasdan og’ridi, 5 kun kapelnitsa oldim. Yahshilangandek bo’ldi

@neomaslahati

Bosh og’rig’i men uchun o’ta og’riqli mavzu, sababi 5-sinfligimgan beri bundan aziyat chekaman. 5-sinfgacha avtoulovda boshim aylanar edi. Otajonim yoki chalg’itish uchun yoki uncha ishonmasdan “О воспаление хитрости и расширение нахальства» deb kuldirar edi. Mashinamiz bagajida (bu tahminan 1986-90 yillar) yashigi bilan pepsi-cola ichimligi yurar va boshim aylanishi bilan biz to’htab pepsi-coladan ichar edik.

Ilk bosh og’rig’ini bog’chada adashib tushlikdan keyin uhlab qolganimda his qilganman. Odatda umuman uhlamas edim, o’zi o’ta kam uyqu bola bo’lganman. Bir marta uhlab qolib uyg’onsam boshim portlab ketayotgandek edi. Hozirgiday esimda. Boshqa bu holat to 5-sinf bo’lgunimcha takrorlanmagan. Shu-shu obedda umuman uhlamas edim.

5-sinfda birga dars qilish uchun darsdan keyin dugonam kelgan, hozirgiday bahor edi. Qorin to’q, obeddan keyingi payt birdan boshim og’rishni boshladi. O’rtig’im bilan kular, hazillashar va bildirmaslikga harakat qilar edim. Ketishi bilan o’zimni ushlab turishga hojat yo’q va yig’lagim kelar, lekin yig’lanmaydi. Ko’nglim aynidi, lekin qusilmadi. Bosh og’rig’i ertalab qolgan.

Keyinchalik bu bosh og’rig’i meni tez-tez qiynashni boshladi. Sababini topish uchun shifoxonaga yotqizishgan va o’sha davrning eng oldi tekshiruv usullari bilan tekshirishgan. Itogo miya qon tomirlarim labil yani bo’shashib ketganida miyaga qon yahshi kelmay qoladi deb tushintirishgan.

Qilingan davodan bir gram foyda sezmaganman. Meni qiynaydigan belgilar bu istalgan payt paydo bo’ladigan o’ta kuchli asosan peshona qismimda joylashgan bir tekis bo’lmagan (ya’ni to’lqinsimon) og’riq. Yilda bir-ikki marta ko’ngil aynishi va qusish ham kuzatiladi. Bosh og’rig’i paytida imkin qadar qorong’i joyda boshimni millimetrga ham qimirlatmasdan o’tirishim kerak edi. Yotib olish, bishimni uqalash faqat og’riqni kuchaytirar edi.

Tibbiyot oliygohida o’qishim mobaynida izlandim. Nazarimda ertalab kech tursam, kech obedlansam yoki och qolsam, ertalabdan televizor ko’rsam boshim og’rir edi. Lekin vaqtida ovqatlansam ham og’rir edida. Bazida bazi insonlar bilan uzoq gaplashsam ham og’rigandek bo’lar edi.

Nima yordam bergan? Citramon degan tabletka. Naqd 4-6 soatdan keyin og’riqni bostirar, lekin boshim zombidrk garang turar edi. Bir marta venets degan choy ichganman 1 oy, o’sha bir oy davomida biror marta ham boshim og’rimagan. U choy miya qon tomirlarini tonusini tiklar edi. O’shanda yarim yil ham o’tmay uzatilganman va u choyni qaytib topolmaganman.

@neomaslahati

Kimdur sizga migren turmushga chiqsa yoki bolali bo’lsa qolib ketadi deganmi?

Bugun ikki turdagi holat bo’yicha gaplashamiz. Biri bosh og’rig’i, ikkinchisi autizm spektr buzilishlari.

Ikki mavzu ham dolzarb va yaqin 20 yilda dolzarbligi yanada ortadi. Bu ikki mavzuga murojat qilmaydigan odam deyarli bo’lmaydi.

@neomaslahati

Qaysi mavzudan boshlay?