SUPER ONA TILI VA ADABIYOT | ONATILI

#ona_tili_vaqti
✏️BO'G'IN KO'CHIRISH QOIDALARI

📌 Imlo qoidasi tilshunoslikning Orfografiya bo'limida o'rganiladi.
Test sinovlarida bo'g'in ko'chirish va bo'g' inga ajratish hodisalarini farqlash lozimligini nazarda tutgan holda biz bu ikki hodisani qiyosan berishni maqsadga muvofiq deb hisobladik. Quyidagi holatlarda so'z satrdan satrga ko'chiriladi:

✅ so'z bo'g'inlar asosida ko'chiriladi: tez-da, sah-ro;

🦋 yolg'iz xarfdan iborat bo'g'in keyingi bo'g'in tarkibida ko'chiriladi, ya'ni bir o'zi qolib ketmasligi kerak: mat-baa..
mu-to-laa

🦋 -ng xart birikmasi bir tovushni ifodalaganda bo'lmasdan ko'chiriladi: ko'ngil, ing ra, si-ngil.

❗️Lekin -n va g alohida tovushlarni ifodalaganda hamda ruscha baynalmilal so'zlarda bo'lib ko'chiriladi: kon-gress, so'n-gan, ton-gach, in-gliz, tan-gens.. -

🦋 qisqartma so'zlarda bo'g'in ko'chirilmaydi: O'ZMU, ToshMI, O'ZJTU

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅ https://t.me/+1Fzy1wqQwp82Mzli
✅https://t.me/+1Fzy1wqQwp82Mzli

❇️Tilshunoslikdagi bo‘limlar❇️

🔰1. Fonetika – og‘zaki nutqning tovush tizimini o‘rganadi, tilning tovush tuzilishini tekshiradi; bo‘g‘in, urg‘u va intonatsiya kabi masalalarni o‘rganadi.
🔰2. Fonologiya – nutq tovushlarining funksional tomoni – ma’no farqlash vazifasini: fonema, ularning tasnifi, fonemalar o‘rtasidagi munosabatnio‘rganadi.
🔰3. Grafika – yozma nutqning harflar tizimini o‘rganuvchi tilshunoslik bo‘limi; harf, alifbo, harf va fonema o‘rtasidagi munosabat, harflarning yozilish shakllari, turlari, so‘zlardagi o‘rni va ular ifodalagan tovushlarning xususiyatlari o‘rganiladi.
🔰4. Leksikologiya – so‘z va uning atash ma’nolarini; leksema, leksik ma’no, lug‘aviy birliklarning semantik tuzilishini, shakl va ma’no munosabatiga ko‘ra tiplarinio‘rganadi.
🔰5. Morfologiya – so‘z shakllari haqidagi ta’limot bo‘lib, bu bo‘limda so‘zlarning grammatik ma’nolari va ularni ifodalovchi grammatik shakllar, so‘z turkumlari o‘rganiladi.
🔰6. Sintaksis – gapda so‘zlarning bir-biriga bog‘lanishi, so‘z birikmasi, gap va uning turlarini o‘rgatadigan tilshunoslik bo‘limi.
🔰7. Punktuatsiya – tinish belgilari va ularni yozma nutqda to‘g‘ri qo‘llash yo‘l-yo‘riqlarini o‘rgatadi.
🔰8. Orfoepiya – to‘g‘ri talaffuz me’yorlari va qoidalarini o‘rganadi.
🔰9. Orfografiya – to‘g‘ri yozish me’yorlari va qoidalarini o‘rganadi.
🔰10. Leksikografiya – lug‘at tuzish qoidalarini o‘rganadi.
🔰11. Dialektologiya – o‘zbek sheva va lahjalarini o‘rganadi.
🔰12. Frazeologiya – turg‘un birikma va iboralarni o‘rganadi.
🔰13. Onomastika – nomlar, ularning turlari, nomlanish sabablari bilan shug‘ullanadi.
🔰14. Paremiologiya – barqaror birikmalarni o‘rganadi.
🔰15. Paremiografiya – barqaror birikmalar lug‘atini tuzish muammolari bilan shug‘ullanadi.
🔰16. Etimologiya – so‘zlarning kelib chiqishini, asl holini o‘rganadi.
🔰17. Morfemika – so‘zlarning eng kichik ma’noli qismlarini o‘rganadi.
🔰18. So‘z yasalishi – so‘z yasalish strukturasi. So‘z yasash usullari haqida ma’lumot beruvchi bo‘lim.
🔰19. Uslubiyat (stilistika) – nutq uslublarini o‘rganadi.
🔰20. Semasiologiya – tilshunoslikning til birliklari va ularning o‘zgarishlarini o‘rganuvchi bo‘lim.

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅ https://t.me/+1Fzy1wqQwp82Mzli
✅https://t.me/+1Fzy1wqQwp82Mzli

🛑Ijodkorlarga berilgan ta'riflar.

💢"Hayot qozonida qaynagan adib" - O'tkir Hoshimov ;

💢"O'zbekning Lermontovi" - Usmon Nosir ;

💢"Haqiqat va hurlikni e'tiqodiga aylantirgan ijodkor" - Cho'lpon ;

💢"O'tkir nafasli jurnalist" - O'tkir Hoshimov ;

💢"Qalami o'tkir ijodkor" - Musa Jalil ;

💢"Qalami o'tkir jurnalist " - Xudoyberdi To'xtaboyev ;

💢"Zamonaviy qo'shiqchilik rivojiga salmoqli hissa qo'shgan adib" - Turob To'la ;

💢 "Haqiqat va erk farzandi" - Cho'lpon

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅ https://t.me/+1Fzy1wqQwp82Mzli
✅https://t.me/+1Fzy1wqQwp82Mzli

📕11 sinf ona tili darsligi📗
✅So‘z sehri - Dilshodi Rajab
✅Munaqqid - tanqidchi
✅Tashxis - omonim
✅Odobning boshi til - M.Koshg‘ariy.Devonu lug‘ot at turk
✅So‘zingga ehtiyot bo‘l, boshing ketmasin
Tilingga ehtiyot bo‘l tishing sinmasin.
Bilib so‘zlasa so‘z donolik sanaladi
Nodonning so‘zi o‘z boshini yeydi
(Yusuf Hojib Qutadg‘u bilig)
✅Bir deganni 2 demak xush emas
So‘z chu takror topdi dilkash emas
(Navoiy)
✅Nutq madaniyati termini 2 xil ma‘noda qo‘llanadi
Ko‘nikma va bo‘lim
✅Yuziga oyoq qo‘ymoq - varianti:yuziga oyoq bosmoq(tiramoq)
✅Oqil o‘z so‘zin o‘z o‘rnida so‘zlagay
Ham javobini munosib ko‘zlagay
(Sayfi saroyi)

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅ https://t.me/+1Fzy1wqQwp82Mzli
✅https://t.me/+1Fzy1wqQwp82Mzli

#adabiyot_vaqti

📝OʻZBEK ADABIYOTIDA BIRINCHI BOʻLIB...

✅. ALISHER NAVOIY
1.Turkiy tilda birinchi bo'lib „Xamsa“ yozgan.
2.Turkiy adabiyotda ilk bor chiston yaratgan.
3.Turkiy tilda birinchi bo'lib aruzga doir „Mezon ul - avzon“ asarining muallifi.
4.Turkiy tilda birinchi bo'lib tazkirachilikka oid „Majolis un - nafois“ asarini yozgan.

✅. ABDULLA QODIRIY
1. O'zbek romanchiligining asoschisi.
2.„Uloqda“ hikoyasi bilan o'zbek realistik hikoyachiligini boshlab bergan.
3.„ Felyetonlar qiroli “ nomini olgan.

✅. MAHMUD KOSHG'ARIY
1.Turkcha-arabcha lug'atning ilk namunasini yaratgan birinchi tilshunos olim. „ Devoni lug'ot at - turk “.
2. Qo'shiq atamasini ilk marotaba qayd etgan.
3. Munozara janrining asoschisi.„Qish va Bahor “.

✅. NOSIRUDDIN RABG'UZIY
1.O'zbek nasrining ilk namunasini yozgan- „Qissasi Rabg'uziy“.
2.Bahor fasliga bag'ishlangan birinchi o'zbek g'azali muallifi.-
„Kun hamalga kirdi “.
3.Ilk marotaba dialoglar yozgan.
4.Ilk marotaba maqta'da taxallus qo'llagan.

✅. YUSUF XOS HOJIB
1.Turkiy tildagi dastlabki yirik yozma badiiy doston muallifi -„Qutag'du bilig“.

✅. CHO'LPON
1.Birinchi bo'lib roman-diologiya yozgan -- „Kecha va Kunduz“.

✅. ZAHIRIDDIN MUHAMMAD BOBUR
1.Turkiy adabiyotdagi ilk memuar asar muallifi -- „Boburnoma“.

✅. ANBAR OTIN
1.Adabiyotimiz tarixida ilk bor falsafiy - publistik yo'nalishda ijod qilgan -- „Risolayi falsafayi siyohdon“(Qarolar falsafasi risolasi).

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅ https://t.me/+1Fzy1wqQwp82Mzli
✅https://t.me/+1Fzy1wqQwp82Mzli

💫 ROMAN VA UNING TURLARI. 💫

📃. ROMAN - DILOGIYA
📗 Cho'lpon - „ Kecha va Kunduz “
📗 Pirimqul Qodirov - „ Yulduzli tunlar “ , „ Avlodlar dovoni “
📗 H.G'ulom - „ Mash'al “
📗 M. Ismoiliy - „ Farg'ona tong otguncha “
📗 X. To'xtaboyev - „Sariq devni minib", „ Sariq devning o'limi “

📃. ROMAN - TRILOGIYA
📔 Said Ahmad - „ Ufq “
📔 Jon Golsuors - „ Forsaytlar haqida qo'shiq “
📔 Najib Mahzuf - „ Xon al - Xalili “
📔 Vasiliy Yan - „ Chingizxon“ , „ Botu" , „ So'nggi dengizgacha “

📃. ROMAN - TETRALOGIYA
📙 Muhammad Alining - „ Ulug' saltanat “
📙 V. Katayevning - „ Qora dengiz to'lqinlari “

📃 . ROMAN - EPOPEYA
📘 Balzak - „ Insoniyat komediyasi “
📘 S.Ayniy - „ Qullar “

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅ https://t.me/+1Fzy1wqQwp82Mzli
✅https://t.me/+1Fzy1wqQwp82Mzli

📚📚Ergashgan qòshma gap turlari📚📚

1.Ega ergash gapli qòshma gap.
⚪️➖⬜️ va ⬜️➖⚪️ kòrinishda bòladi.
Bosh gapda HAVOLA BÒLAK bilan ifodalangan eganing ma'nosini izohlab keladi.
-ki va -sa orqali ikki sodda gap birlashadi.

✔️✔️Ya'ni bosh gap tarkibidagi kòrsatish olmoshi ega vazifasini bajarishi kerak.
Kim harakat qilsa, u maqsadiga erishadi.( Barcha e'tiborni bosh gapni topishga qaratamiz. Uning tarkibidagi kòrsatish olmoshini topamiz. Agar kòrsatish olmoshi yashirin kelgan bòlsa,tiklaymiz. Topgan kòrsatish olmoshimiz ega vazifasida kelgan bòlsa, bu ega ergash gapli qòshma gap).

Shunisi quvonarliki, òquvchilar bir-birlari bilan juda inoq.

2.Kesim ergash gapli qòshma gap.

Bosh gapda HAVOLA BÒLAK bilan ifodalangan kesimning ma'nosini izohlab keluvchi gaplar.
⬜️➖⚪️ ⚪️➖⬜️
-ki va -sa yordamida boģlanadi.

✔️✔️ Buning natijasi shu bòldiki, Tòlaganning qanshariga musht tushdi.

Kim shartlarni bajarsa, malika òshaniki bòladi.(Barcha e'tiborni bosh gapni topishga qaratamiz. Uning tarkibidagi kòrsatish olmoshini topamiz. Agar kòrsatish olmoshi yashirin kelgan bòlsa,tiklaymiz. Topgan kòrsatish olmoshimiz kesim vazifasida kelgan bòlsa, bu kesim ergash gapli qòshma gap).

3. Tòldiruvchi ergash gapli qòshma gap .
⬜️➖⚪️ ⚪️➖⬜️ -ki hamsa -sa orqali boģlanadi.
Shuni esingizdan chiqarmangki,odam bilan odam uchrashadi.

Kimki bòlsa dilozor,undan el-yurt bezor.( Barcha e'tiborni bosh gapni topishga qaratamiz. Uning tarkibidagi kòrsatish olmoshini topamiz. Agar kòrsatish olmoshi yashirin kelgan bòlsa,tiklaymiz. Topgan kòrsatish olmoshimiz tòldiruvchi vazifasida kelgan bòlsa, bu tòldiruvchi ergash gapli qòshma gap).

4. Aniqlovchi ergash gapli qòshma gap.
⬜️➖⚪️ ⚪️➖⬜️ -ki hamda -sa orqali boģlanadi.
Shunday odamlar borki, odamning naqshidir.
Kimning quroli bilim bòlsa , uning kelajagi porloq bòladi
(Barcha e'tiborni bosh gapni topishga qaratamiz. Uning tarkibidagi kòrsatish olmoshini topamiz. Agar kòrsatish olmoshi yashirin kelgan bòlsa,tiklaymiz. Topgan kòrsatish olmoshimiz aniqlovchi vazifasida kelgan bòlsa, bu aniqlovchi ergash gapli qòshma gap).

5. Hol ergash gapli qòshma gap. Bosh gap tarkibida hol vazifasida qòllangan HAVOLA BÒLAK ma'nosini izohlab keladi yoki bosh gap orqali ifodalangan mazmunning sababini,maqsadini, sharti ,payti ,holati,miqdor-darajasi kabilarni bildirgan ergash gaplarga hol ergash gapli qòshma gap deyiladi.
Bular quyidagicha :
1) nisbiy sòzlar orqali: Said Ahmad qayerda bòlsa, òsha yer atrofini yosh -qari òrab oladi.
2) -ki yuklamasi: Shunchalik toliqdimki, ovqat yeyishga ham madorim qolmadi.
3) shart mayli shakli orqali: Kasalni yashirsang ,isitmasi oshkor qiladi.
4) kòmakchili qurilmalar orqali: Musavvirlikka havas uyģondi, shu bois uning sirlarini òrgana boshladim.
5) deb sòzi orqali: odamlar ishdan qolmasin deb, marosimni yakshanbaga belgiladik.
6) ergashtiruvchi boģlovchilar: Oyna opa xatni oxirigacha òqiy olmadi,chunki eshikni kimdir taqillata boshladi.

Davom etishimiz uchun ❤️‍🔥 reaksiya bosing

✅@ONATILISUPER