Sarvinoz's blog || ✍🫀

​​Jorj Oruell "1984"

Nazorat va erkinlikning yo'qligiga asoslangan dunyo...

Muallifning "1984" asari - distopik janrda yozilgan mashhur g'ayrixayoliy romani bo'lib,avval 1949-yilda chop etilgan. Asarda totalitar tizim hukmron bo'lgan dunyo tasvirlanadi. "Okeaniya" deb nomlangan bu yerda "Katta og'a" nomli partiyaning yagona rahbari jamiyat nazoratini to'liq qo'liga oladi. Fikr erkinligi mavjud bo'lmagan, doimiy kuzatuv va ortiqcha xatti-harakat, barchasi cheklangan. Seni teleekranlar kuzatadi, yashirin mikrofonlardan seni eshitishadi... Va senda norozilik kayfiyati uyg'onsa yoki g'ayrioddiy harakating ham jazoga - bug'lanib, xuddi avval hech qachon mavjud bo'lmagandek yo'qolib ketishingga sabab bo'ladi.

"Katta Og'a seni kuzatmoqda" shiori totalitar davlatning inson hayotiga to‘liq aralashuvini ifodalaydi.U
haqiqiy odam emas, balki partiya tomonidan yaratilgan ramz.

Asarning bosh qahramoni Uinston Smit - "Haqiqat vazirligi" da ishlaydigan oddiy davlat xodimi. U partiyaning qattiq nazorati, manipulyatsiyasidan bezor bo'lgan, isyonkor fikrlarga ega shaxs sifatida tasvirlanadi.

Juliya - Uinston sevgan qiz, partiyadan norozilik bildirgan, ammo uning qarshiligi ko'proq shaxsiy erkinliklariga asoslangan edi.

O'Brayn - sirli shaxs, Uinston fikricha, dastlab partiyaga qarshi harakat a'zosi sifatida ko'riladi, ammo O'Brayn, aslida partiya agenti bo'lib, Uinstonga qarshi ishlaydi.

Partiya o'tmishni o'ziga moslashtirish uchun doimiy ravishda hujjatlarni va ma'lumotlarni tahrir qiladi, va bu Uinstonning asosiy ishi edi. "Haqiqat Vazirligi" ham ayni chog'da yolg'on ma'lumotlar tarqatish bilan shug'ullanadi.

Asarda "Yangi til" tushunchasi ham muhim o'rin tutadi. Bu til odamlarning fikrlash qobiliyatini maksimal cheklash uchun yaratilgan. Asosiy maqsad esa partiya uchun xavfli bo'lgan tushunchalarni ifodalashga imkon bermaydigan darajada so'z boyligini qisqartish edi.
Kitobda takror keladigan g'oya "Kim o'tmishni nazorat qilsa, kelajakni ham nazorat qiladi". Partiya tarixni qayta yozadi, odamlar haqiqatni butunlay unutadi,ular aytganlariga ishonishga majbur bo'ladi.

Asar so'nggida Uinstonni fojiali o'lim kutadi... Avvaliga chidab bo'lmas qiynoqlar bilan azoblanadi va yana hayotga qaytadi. Ammo fojiali o'lim bilan yuz ko'rishadi. Uning mag'lubiyati partiya faqat tanani emas, balki inson ruhini ham bo'ysundirishga qodirligini ko'rsatadi.

Xullas, bu asar har bir o'qigan odamni chuqur fikrlar girdobiga uloqtirib yuboradi. Har qanday davr uchun muhim saboqlari bor, hatto bugun uchun ham!