Freyd haqida qisqacha: yaxshi va yomon.
Freydni bilasizlar. Uning psixoanaliz bo'yicha "yaratuvchiligi"dan xabardorsizlar. Hozir Freyd ta'limotining yaxshi va yomon taraflarini qarab chqimoqchiman. Agar sizga ma'qul bo'lmasa fikrlarim, uzrasiz.
Freyd inson psixikasining ongsiz qismini ochib berdi. Bu insonn xatti-harakatlariga, qarorlariga va his-tuyg‘ulariga ta’sir qiladigan ichimizdagi "mexanizmlarni" anglashda katta yutuq bo‘ldi. Stresslar va ichki ziddiyatlarga qarshi psixologik himoya usullarini tushuntirib berdi. Bu esa bugungi kunda psixoterapiyada keng qo‘llaniladi. Freyd tushlar orqali insonning yashirin his-tuyg‘ulari va muammolarini aniqlash imkonini tushuntirdi. O'z-o'zidan bu narsa badiiy va madaniy sohalarga ham katta ta’sir ko‘rsatdi.
Uning psixoseksual rivojlanish nazariyasi bolalik davrining shaxs rivojlanishiga ta’sirini anglashda asosiy rol o‘ynadi deyish mumkin.
Mindey olib qaragnda, u Iinsonni yaxlit tushunishga yo‘l ochdi: Freyd odamning nafaqat ongli fikrlari, balki ichki instinkt va hislari ham xatti-harakatlarni shakllantirishini ko‘rsatdi. Xo'p, shuncha yaxshi tarafi bo'lgandan so'ng, ziddi ham bo'ladi. Endi teskari tarafini qaraymiz.
Men avval ham aytganimdek, Freydning ba'zi mulohazalarini uncha xushlamayman. Ko'p tanqid qilinadigan jihat, masalan, ko‘pincha inson xulqini jinsiy impulslar bilan bog‘lagani. Bu ba’zan boshqa muhim omillarni e’tibordan chetda qoldiradi. Uning nazariyalari kop holda subyektiv kuzatuvlarga asoslangan, ilmiy dalillarga to‘la mos kelmaydi. Freydning ba’zi nazariyalari (masalan, psixoseksual rivojlanish bosqichlari) bugungi kunda to'liq tasdiqlanmagan. Ba'zi hollarda qayta ko'rib chiqilishni talab qiladi. Freyd insonni asosan, qandaydir bir mexanizmday talqin qiladi. Jonli, ongli "INSON" sifatida emas, qandaydir boshqariluvchi qurilma. Bunda insonning ijodiy va ijtimoiy qobiliyatlarini yetarlicha e’tiborga olinmaydi.
Freydda psixologik muammolarga bir tomonlama yondashuv kuchli. Zamonaviy psixologiyada esa har jihat hisobga olinadi.
Freyd ta’limoti o‘zining zamonida katta yutuq bo‘lgandir, lekin bugungi psixologiyada muhim o‘rin tutadigan fikrlar emas. Lekin "ildiz" mana shu fikrlar. Shu jihatdan qadri.
@katta_ariq
Freydni bilasizlar. Uning psixoanaliz bo'yicha "yaratuvchiligi"dan xabardorsizlar. Hozir Freyd ta'limotining yaxshi va yomon taraflarini qarab chqimoqchiman. Agar sizga ma'qul bo'lmasa fikrlarim, uzrasiz.
Freyd inson psixikasining ongsiz qismini ochib berdi. Bu insonn xatti-harakatlariga, qarorlariga va his-tuyg‘ulariga ta’sir qiladigan ichimizdagi "mexanizmlarni" anglashda katta yutuq bo‘ldi. Stresslar va ichki ziddiyatlarga qarshi psixologik himoya usullarini tushuntirib berdi. Bu esa bugungi kunda psixoterapiyada keng qo‘llaniladi. Freyd tushlar orqali insonning yashirin his-tuyg‘ulari va muammolarini aniqlash imkonini tushuntirdi. O'z-o'zidan bu narsa badiiy va madaniy sohalarga ham katta ta’sir ko‘rsatdi.
Uning psixoseksual rivojlanish nazariyasi bolalik davrining shaxs rivojlanishiga ta’sirini anglashda asosiy rol o‘ynadi deyish mumkin.
Mindey olib qaragnda, u Iinsonni yaxlit tushunishga yo‘l ochdi: Freyd odamning nafaqat ongli fikrlari, balki ichki instinkt va hislari ham xatti-harakatlarni shakllantirishini ko‘rsatdi. Xo'p, shuncha yaxshi tarafi bo'lgandan so'ng, ziddi ham bo'ladi. Endi teskari tarafini qaraymiz.
Men avval ham aytganimdek, Freydning ba'zi mulohazalarini uncha xushlamayman. Ko'p tanqid qilinadigan jihat, masalan, ko‘pincha inson xulqini jinsiy impulslar bilan bog‘lagani. Bu ba’zan boshqa muhim omillarni e’tibordan chetda qoldiradi. Uning nazariyalari kop holda subyektiv kuzatuvlarga asoslangan, ilmiy dalillarga to‘la mos kelmaydi. Freydning ba’zi nazariyalari (masalan, psixoseksual rivojlanish bosqichlari) bugungi kunda to'liq tasdiqlanmagan. Ba'zi hollarda qayta ko'rib chiqilishni talab qiladi. Freyd insonni asosan, qandaydir bir mexanizmday talqin qiladi. Jonli, ongli "INSON" sifatida emas, qandaydir boshqariluvchi qurilma. Bunda insonning ijodiy va ijtimoiy qobiliyatlarini yetarlicha e’tiborga olinmaydi.
Freydda psixologik muammolarga bir tomonlama yondashuv kuchli. Zamonaviy psixologiyada esa har jihat hisobga olinadi.
Freyd ta’limoti o‘zining zamonida katta yutuq bo‘lgandir, lekin bugungi psixologiyada muhim o‘rin tutadigan fikrlar emas. Lekin "ildiz" mana shu fikrlar. Shu jihatdan qadri.
@katta_ariq