Jakhongir Rakhmonov - IT

Zamonaviy narkotiklar

Birinchi telefonlar chiqdi. Keyin Facebook, Instagram, TikTok, Telegram lar.

Bular odamlardagi attention spam, ya’ni diqqatni saqlash qobiliyatini qisqartirib tashladi. Oldin soatlab diqqat bilan dars qila olgan, ishlay olgan, kitob o‘qiy olgan bo‘lsak, hozir bu narsa daqiqalarda o‘lchanadi. Kimdirlarda hatto sekundlarda.

Lekin hech bo‘lmaganda shu daqiqalarda qilgan ishimizni o‘zimiz tushunib qilar edik. Kichikroq bo‘lsa-da foyda ola olar edik.

Yaqinda esa ChatGPT va boshqa AI instrumentlar chiqdi. Ana endi odamlar o‘ylashni ham shu instrumentlarga topshirishni boshladi.

Critical thinking degan narsa kamayib bormoqda. Menga ishonmaysizmi? Microsoftda qilingan tadqiqotga ishonarsiz: https://www.microsoft.com/en-us/research/wp-content/uploads/2025/01/lee_2025_ai_critical_thinking_survey.pdf

O‘zingizni himoya qiling. 100% fikrlashni AIga topshirib qo‘ymang. Biror sohada mukammallikka intiling. Qiyin mavzularga chuqur kiring. Fundamental ko‘nikmalar ustida ishlang.

Bu gaplarimga hamma ham qo‘shilmasligi mumkin. Lekin bir narsa aniq. Miya ham mushaklarga o‘xshaydi. Ishlatmasa atrofiyaga uchraydi.

Ishlating.

@jakhonrakhmonov

Dasturchilar uchun biror ish qancha vaqt olishini oldindan aytib berish juda qiyin.

Hamma underestimate qiladi. Odatda 2-3 barobar. 1 hafta oladi deb aytilgan narsa 3 hafta oladi. Va hokazo.

Shuning uchun ham manager sifatida bu narsaga tayyor bo’lish kerak. Dasturchi 1 hafta dedimi demak tahminan 2-3 hafta kerak.

Buni dasturchi ataylab qilmaydi. Shunchaki oldindan hamma narsani bilib bo’lmaydi. Natijada kam vaqt so’raydi.

O’zbekistonda esa biz ataylab kam vaqt aytamiz. “Qanchada kelasan?” degan savolga yarim soat deymiz, 1.5 soat qolgan bo’lsa ham.

Shuning uchun ham manager sifatida bu narsaga tayyor bo’lish kerak. Dasturchi 1 hafta dedimi demak tahminan 2-3 hafta kerak. Agar u O’zbekistonlik bo’lsa esa tahminan 5-6 hafta kerak.

@jakhonrakhmonov

Darajangiz oshganini yaxshi savollar berishni boshlaganingizdan sezsangiz bo’ladi.

Bilimi va darajasi uncha kuchli bo’lmagan odamga yordam berish juda qiyin. Nimani hohlayotganini undan sug’urib olish kerak.

Odatda savol tahminan quyidagicha bo’ladi: “Aka, shu ishda muammo bo’lyapti. Nima noto’g’ri ketgan bo’lishi mumkin?”

😮‍💨

Tahminan 1035 ta narsa noto’g’ri ketgan bo’lishi mumkin. Hammasini aniqlashtirib olishimizga to’g’ri keladi endi.

- Aynan qayerda muammo?
- Nima qilsang chiqyapti?
- Bunday qilib ko’rdingmi?
- Bunaqa qilib ko’rdingmi?
- Mana bu yerda yozilgan narsalarni o’qib chiqib, sinab ko’rdingmi?

“Darajangizni bilmoqchi bo’lsangiz, siz berayotgan savollarga boq” ©️ Amir Temur (probably)

@jakhonrakhmonov

Intervyular faqat kompaniyalar uchun emas. Siz uchun.

Intervyu davomida kompaniyalar siz ularga to‘g‘ri kelish kelmasligingizni aniqlashga harakat qiladi. Siz ham ushbu kompaniya, ushbu jamoa va ushbu loyiha sizga to‘g‘ri kelish kelmasligini aniqlashga harakat qilishingiz kerak.

Odatda har bir intervyudan so‘ng siz uchun 5-10 daqiqa vaqt ajratishadi. Lekin bu juda kam vaqt. Siz xohlagan savollarga javob ola olmasligingiz mumkin.

Men shunda holatlarda 2 xil yo‘l tutaman. Yo savollarim ro‘yxatini email qilib yuboraman yo managerga yana bir marta uchrashishni xohlayotganimni aytaman. Bu safar uni men intervyu qilaman. Xohlagan savolimni so‘rayman.

Agar ular sizga offer berishga rozi bo‘lishgan bo‘lsa, jon deb xohlagan savolingizga javob berishadi.

Esingizda bo‘lsin, yoqtirmagan joyga ishga kirsangiz shuncha vaqt va quvvatingiz bekor ketadi. Shuning uchun ham oldindan hamma savolingizga javob olishga harakat qiling.

@jakhonrakhmonov

Oilamizda pul kam bo‘lgani sababli pul topish fikri maktab paytidayoq menga qiziq bo‘lgan.

U paytlarda Counter Strike 1.6 o‘ynab yurar edim. Birga o‘ynaydiganlar orasida bir Paynet egasi ham bor edi. O‘sha aka ishga chaqirib qolgan. Talashib o‘tirmasdan turib rozi bo‘lganman. Oylik 50 ming so‘m edi. Ha, 50 ming so‘m bir oyga.

Oradan 1-2 yil o‘tib LangApex ingliz tili markazini bitirib o‘sha yerga o‘qituvchi sifatida ishga kirganman. Boshlang‘ich guruhlardan boshlab katta guruhlargacha borgan edim.

Undan keyin esa o‘qishga kirib Toshkentga ketganman. Birinchi yili 100% diqqatni o‘qishga qaratganman. Ota-onam va qarindoshlar qo‘llab quvvatlashgan moliyaviy.

Yozgi tatilda Amerikaga borib bir kichik kafeda sotuvchi bo‘lib ishlaganman. Keyin bir restoranda bus-boy (ofitsiantlar yordamchisi) bo‘lib ishga kirganman.

Jonajonga qaytib kelib 2chi kursda IELTS o‘qituvchisi bo‘lib bir necha oy ishlaganman. 

2chi kursni bitirib esa Global Solutions korxonasiga PHP dasturchi bo‘lib kirib, 4 oycha ishlaganman. 

U yerdan ketib Mehnat Vazirligida 1-2 hafta tekinga dasturchilar atrofida o‘ralashib yurganman.

Keyin Shift Technologies degan korxonada Python dasturchi bo‘lib ish boshlaganman. Pythonni ham JavaScript/Angularni ham shu yerda o‘rganganman.

U yerdan ketib Newmax kompaniyasida Golang dasturchi bo‘lib qanchadir vaqt ishlaganman. 

Keyin biroz ishlashdan dam olib universitetda diplom ishi ustida ishlaganman. Android mobil ilova qilgan edim. Backend esa Pythonda.

Keyin Super Dispatch. Dastlab frontend dasturchisi, keyin backend dasturchisi, keyin DevOps, keyin Team Lead, keyin Chapter Lead, keyin yana backend dasturchisi rollarida ishlab chiqqanman.

Keyin O‘zbekistonni tark etish vaqti kelgan. Germaniyaga. Delivery Heroga. Python va Django. Katta korxona, katta loyiha. Begona yurt.

Keyin Anaconda. Python va FastAPI. Nima qilganim ham esimda yo‘q u yerda. Loyihalar yoqmagan. 2022 oxirida ketganman. 

Amazonga. Rust va AWS ekosistemasi.

Hozircha shu yerdaman. 

Karyerda shunaqa rivojlanibdi shu paytgacha. Shukr. Kelajakda nima bo‘ladi, ko‘ramiz. Qiziq bo‘lishi aniq.

Negadir sizlar bilan bo‘lishgim keldi.

Sizlarda karyerda qanday rivojlangan?

@jakhonrakhmonov

Dasturchi sifatida sizning ishingiz faqatgina o‘zingiz uchun belgilangan vazifalarni yaxshi bajarishdan tashkil topmaydi. 

Ayniqsa daraja oshgan sari boshqalarni ishini to‘g‘ri qilishga yordamlashishning ahamiyati oshib boradi.

Bu narsa “Pull Request” larda ayniqsa ko‘zga tashlanib turadi. Kimdir qarab o‘tirmasdan approve qilib yuboradi. Kimdir yaxshilab tekshiradi. 

Menda oldinlari kimdir mendan Pull Requestini tekshirib berishini so‘raganda “O‘zi yaxshilab tekshirib ko‘rgan bo‘lsa kerak”, “Tezroq approve qilib bu insonni unblock qilishim kerak” degan xayollar o‘tar edi. Natijada yaxshilab tekshirmasdan tezda tezda approve qilib yuborar edim.

Hozir esa erinmaslikka harakat qilaman. Qanchalik ko‘p vaqt olishidan qat’iy nazar ko‘nglim to‘ladigan darajada tekshirib chiqaman. Tushunmagan joyim bo‘lsa shu joyini yaxshilab tushuntirib berishini so‘rayman. Ba’zida hattoki birov tomonidan yozilgan kodni o‘zimga yuklab olib IDE xususiyatlaridan foydalanib yaxshiroq tushunishga harakat qilaman.

Natijada esa hamkasblarning sizga bo‘lgan hurmati yanada oshadi. Bu esa darajani yanada oshishiga to‘g‘ridan to‘g‘ri hissa qo‘shadi.

@jakhonrakhmonov

FAANG yoki boshqa public kompaniyalarda ishlashning yana bir yaxshi tarafi bu moliyaviy bilimning oshishida.

Sababi bunday kompaniyalar oylikga qo’shib aksiyalarini ham berishadi. Natijada siz stocklar haqida majbur bo’lib o’rganasiz. “Oylik mindset” dan tashqariga chiqasiz. Ko’proq kitob va maq’olalar o’qiysiz.

Lekin bu narsani kutishingiz shart emas. Hoziroq stocklar haqida o’rganib qo’yish zarar qilmaydi. Qancha erta boshlasangiz shuncha yaxshi.

@jakhonrakhmonov

Menga roadmap qilib bera olasizmi?

Shu savolni juda ko’p olaman. Qiyin savol. Chunki roadmap bir necha yillik bo’ladi va bu vaqt ichida ko’p narsa o’zgarib ketish ehtimoli katta. Shuning uchun ham oldindan zo’r roadmap qilib berish qiyin masala.

Lekin bir narsani ishonch bilan aytishim mumkin.

Agar siz faqat dynamic dasturlash tillarini bilsangiz (masalan Python, PHP, Ruby, JavaScript), sizni keyingi darajaga olib chiqadigan narsa bu static typelar mavjud bo’lgan tilni o’rganish (masalan Go, Kotlin, Rust).

@jakhonrakhmonov

Dasturchi bo‘lish belingizga qimmatga tushishi mumkin.

Belimiz badanimizning juda kuchli qismi. Butun badanimizni aynan belimiz ko‘tarib turadi. Kuchli bo‘lgani uchun ham u osondan osonga og‘rib qolavermaydi. Uni og‘ritish uchun oylar va yillar davomida sekin sekin zarar yetkazib borishingiz kerak.

Zarar bu noto‘g‘ri o‘tirish, ko‘p bosim berish va hokazo. Dasturchi sifatida, va umuman bir joyda o‘tirib ish qiladigan inson sifatida, esa bunday zarar berish ancha oson. Kunning asosiy qismini o‘tirib o‘tkazamiz axir. Yomon tarafi bu jarayon juda uzoq davom etgani uchun va og‘riq darhol bilinmagani uchun ko‘pchilik uni oldindan bartaraf qilish haqida o‘ylamaydi.

Ana endi men o‘tgan yili tushunib yetgan narsani siz bilan bo‘lishaman. Yillar davomida azob bergan belingiz agar og‘rib qolsa, uni tuzatish ham juda qiyin bo‘ladi. Shuncha chidab yurib taslim bo‘lgan belingiz uzoq vaqt davomida o‘ziga keladi. Bir haftada tuzalib qoladigan shamollash emas bu. Haftalar, oylar davomida fizioterapiya, sport, va doktorlarning boshqa maslahatlaridan foydalanib, yuzlab/minglab dollar pul sarflab o‘ziga keladigan muammo bu.

Siz ham joyingizda ko‘p o‘tirsangiz bu xatoni qilmang. Oldindan belingizga sarmoya qiling. Men shaxsan quyidagilarni qilganman: 

1. Sport/Gym. Deadlift menimcha juda foydali mashq bel uchun.

2. Standing Desk. Kechgacha o‘tiraverish yaxshi emas. Ora-orada turib ishlab turish yaxshi.

3. Sifatli kreslo. Herman Miller, masalan.


Ha, qimmat. Lekin belingizni tuzatish undan-da qimmatroqqa tushishi mumkin.

@jakhonrakhmonov

Bu narsa ochiq oydin lekin ko‘pchilik noto‘g‘ri qiladi.

Dasturchi sifatida kuniga juda ko‘p qarorlar qabul qilamiz. Qanday qilib shu kodni yozish kerak, qanday qilib bu dokumentga o‘ztartirish kiritish kerak, qanday qilib bu loyihaning arxitekturasini yaratish kerak va hokazo.

Natijada bu qarorlar hamkasblarimiz bilan muhokamalarga olib keladi. Bu tabiiy holat. Siz o‘z fikringizni bildirasiz, ular esa o‘z fikrlarini bildiradi. Mana shu vaziyatda o‘zingizni fikringizni to‘g‘ri tarzda bildirish juda nozik masala.

O‘zingizni noto‘g‘ri ifodalasangiz yoki hamkasblaringiz sizning fikringizga qo‘shilmagani uchun jahlingiz chiqib ketsa, bu yaxshi bo‘lmagan natijalarga olib kelishi mumkin. 

Shuning uchun ham muhokama qilishning eng zo‘r usuli bu shaxsiy fikrdan ko‘ra ko‘proq “data” ga ya’ni aniq ma’lumotlarga asoslangan holda yuritish. Bildirayotgan fikringizni data orqali isbotlab bera olsangiz shundagina rostdan ham sizning argumentlaringiz kuchli bo‘ladi. Hech kim sizdan xafa bo‘lish huquqiga ham ega bo‘lmaydi. Chunki sizning fikrlaringizni isbotlab beradigan dalillar mavjud.

Data is king.

@jakhonrakhmonov

Biror kishi sizga “Data Structure va Algorithmlarni o’rganma, ular uncha kerak emas, ishingda deyarli ularni ishlatmaysan” desa ishonmang.

Ha, CRUD loyiha qiladigan ishlarda kerak bo’lmasligi mumkin. Lekin loyihangizni darajasi oshgan sari ularni yaxshi bilish muhimlashib boraveradi. Deyarli har kuni ishlatiladigan, yangilarini yozish kerak bo’ladigan bo’ladi.

@jakhonrakhmonov

Kuchli o’qituvchining eng zo’r hususiyatlaridan biri bu nimani o’rgatishdan tashqari nimani o’rgatmaslikni ham bilishida.

Ba’zida mavzularni umuman tashlab ketish yoki dasturning ohirrog’iga surish o’quvchilarga katta yordam beradi. Ularni adashtirib yubormaydi.

@jakhonrakhmonov

Qanday qilib shuncha Leetcode masala ishlagansiz? Qanday qilib yoqtirib qolish mumkin bu ishni?

deb kuni kecha so’rab qolishdi.

Ochig’ini aytaman - menga Leetcode masala ishlash yoqmaydi.

Menga FAANGda ishlash yoqadi. FAANGda ishlash uchun nima kerak? Leetcode masalalarini ishlash kerak.

O’yinning qonun-qoidasi shunaqa. It is the rule of the game.

Shuning uchun ham o’zimni majburlaganman.

Bu narsa faqat Leetcodeda emas. Har doim ham faqat sizga yoqadigan ishni qilish nasib qilavermaydi. Ko’zlagan maqsadingizga erishish uchun bazida o’sha joyingizni qo’yib o’tirib ishlashga to’g’ri keladi.

Welcome to the real world, deyisharmidi?

@jakhonrakhmonov

Kir yuvish mashinasi bilan dasturchilik o’rtasida nima o’xshashlik bor?

Bugun uyda kir yuvish mashinamiz ishlamay qolibdi. Albatta, uydagi senior erkak uni tuzatishi kerak. YouTubeda 20ga yaqin videolar ko’rdim. Birortasi yordam bermadi. Hatto hind aka qilgan video ham foyda bermadi.

Ohiri ichini ochdim. Suv qanday harakatlanishini kuzatdim. Bir nechta trubalar bir biriga ulanganini ko’rdim. Birini yopib qo’ysam nima bo’lishini kuzatdim. Ikkinchisini yopsamchi? Va hokazo.

Shunday qilib muammo qayerdaligini yani suv qayerda tiqilib qolayotganini bildim. Muammoni izolyatsiya qildim, debugging orqali.

O’sha joyini ochib, ichini tozalab, qayta yig’ib qo’ydim.

Ishladi.

Dasturchilik ham tahminan shunaqa. Faqat unda suv bir nechta trubalardan o’tishini emas, ma’lumotlar bir nechta servislardan o’tishini kuzatsa bo’ladi.

Muammo chiqqanda, qaysi servisda muammo borligini izolyatsiya qilib topib o’sha servisni tuzatiladi.

Hullas, hamma hursand.

Ana endi AI ishimni olib qo’ysa ham butunlay ishsiz qolib ketmas ekanman. Kirmashinangiz buzilib qolsa ustaxonamga kelaversizlar. Arzon narxda sifatli tuzatib beraman.

@jakhonrakhmonov

Iloji boricha ko’proq muvaffaqiyatsizlikka erishishni xohlayman

FAANGa topshiray, o’xshamasin.

Loyihalar qilay, o’xshamasin.

Business qilay, o’xshamasin.

Postlar yozay, o’xshamasin.

Bularning barchasi qo’rqib, hech narsa qilmaslikdan yaxshiroq.

Ko’proq o’xshamasa, ko’proq o’xshaydi.

@jakhonrakhmonov

AI ishlatish dasturchilikni o’rganishni endi boshlaganlar uchun zarar

Hammasini qo’lda yozish kerak.

O’zingiz bilgan narsani tezroq qilish uchun ishlatsangiz boshqa gap. Biror narsa haqida ChatGPT/Google dan anglab savol so’rash boshqa gap. Copilot, Cursor, Windsurf kabi editorlardan foydalanib, TAB TAB TAB bosish esa yaramaydi.

O’chirib tashlang.

@jakhonrakhmonov

Help me help you

Dasturchilikda, va umuman boshqa sohalarda ham, tez o‘rganishning eng yaxshi usullaridan biri bu savollar so‘rash orqali. Ishxonadagi dasturchilardan, chat jipidi akadan, claude opadan, stockoverflowdan, mendan va boshqalardan savol so‘rash orqali tez va to‘g‘ri yo‘nalishda harakatlanish mumkin.

Shaxsan o‘zim va men bilgan ko‘pchilik yordam berishni chin dildan xohlaydi. Juda xursand ham bo‘ladi, agar yordam bera olsa. Lekin hech kim, qaytaraman hech kim, sizning ishingizni siz uchun qilib berishni xohlamaydi.

- Menga rezyume yozib bera olasizmi?

- Mana-bu ishni qila olmayapman, yordam bera olasizmi?

- Shu loyihaning arxitekturasini chizib bera olasizmi?

kabi savollar ochiqsachiga odamga yoqmaydi. Sababi bu va shunga o‘xshash savollarga to‘g‘ri va to‘liq javob berish uchun ancha bosh qotirish va vaqt sarflash talab qilinadi. Undan ham yomoni - savol berayotgan odam shu ishni qilishga yoki savolni to‘g‘ri yozishga erinayotganida.

Men ishda biror kishidan savol so‘rasam, odatda taxminan quyidagicha shaklda ifodalayman:

Salom Alexandro. Men loyihaning shu qismida bir muammoga duch kelyapman. Sen shu qismda juda ko‘p ishlar qilgan ekansan. Bilsang va yordam bera olsang zo‘r bo‘lar edi. Lekin agar boshqa odam yaxshiroq biladi deb o‘ylasang, iltimos o‘sha odamga meni jo‘natvor. Savolim: ‘Shu ishni qilmoqchiman. Uning uchun 3 ta yo‘ldan ketishim mumkin. 1 chisi bunaqa, 2 chisi shunaqa, 3 chisi esa munaqa. Menimcha 2 chi yo‘l eng zo‘ri, chunki shunday qilsam bunday bo‘ladi. Uni qilish mana bu yerda shunday o‘zgarish qilmoqchiman, lekin mana bunday xato chiqyapti. Bilasanmi, qayerda xato qilayotgan bo‘lishim mumkin?’

Mening maqsadim Alexandroga iloji boricha tez va to‘g‘ri javob bera olishi uchun sharoit yaratib berish. Butun contextni tushuntirib berish.

Umuman olganda birovdan nimanidir xohlasangiz, sizga u o‘sha narsani berishi uchun ishini osonlashtirishingiz kerak. Yana bitta misol. Odatda ishxonalarda promotion olishingiz uchun sizning manageringiz siz haqingizda report yozishi kerak va boshliqlarga siz promotionga arzishingizni isbotlab berishi kerak. Bu oson ish emas. Manageringiz siz qilgan ishlarni eslashi, aniq misollar berishi talab qilinadi. Siz manageringizga shu reportni yozib berish orqali katta yordam qilishingiz va promotion jarayonini ancha tezlashtirib berishingiz mumkin. Siz o‘zingiz nima ishlar qilganingizni manageringizdan yaxshiroq bilasiz har holda.

@jakhonrakhmonov

💯bir kuni shunga tegishli postizni o'qib keyingi kundan boshlab react kutubxonasini yozishni boshludm. 2-3 oy o'tib no-dependency react kutubxonamni tugattim, va ustida 2ta mini-loyiha ko'tardim. Shu pet-project interview lada juda yordam berdi va kotta rol o'ynadi. Raxmat.