Фильтр публикаций


“Jahon Savdo Tashkilotidagi arbitratsiya masalasi yo’q bo’lganindan keyin, baxsli masalalar endi shunday hal qilinyapti”




Репост из: Uzbekonomics
Mario Dragi navbatdagi ajoyib kolonkani yozibdi. Dragidan Yevropa mamlakatlari iqtisodiyoti, va raqobatbardoshligi haqida juda sog'lom va o'rinli fikrlar chiqmoqda.

Bu safar, Financial Timesda yozibdi. "AQShni chetga surib suradigan bo'lsak, va AQShning tariflarini esdan chiqarib turadigan bo'lsak, biz, yevropaliklar o'zimizga o'zimiz rivojlanishni cheklaydigan notarif baryerlarni o'rnatganmiz, o'zimizning oyog'imizga o'zimiz bolta uryapmiz" deyapti.

Kolonkadagi bir raqam e'tiborimni tortdi: IMF hisob-kitoblariga ko'ra, Yevropadagi turli sohalarda davlatning nazorati, regulyatsiyalar, ishlab chiqarish va savdoga cheklovlar Yevropada ishlab chiqarish sohasi uchun tashqaridan 45 foizli va xizmatlar sohasi uchun tashqaridan 110 foiz tariflar qo'yilgandek ekan. Ya'ni, Yevropaning o'zi o'ziga notarif cheklovlarni qo'yib olgan. Bular albatta Yevropa kompaniyalari faoliyat yuritadigan bozorni qisqartiradi. Ayniqsa ITda. Yevropa o'ta tartibga solishga va nazorat qilishga harakat qiladigan eng innovatsion soha - raqamli texnologiyalar, AI, startaplar ham o'sishga katta to'sqinlikka duch keladi (masalan GDPR).

https://www.ft.com/content/13a830ce-071a-477f-864c-e499ce9e6065

@uzbekonomics


Sal boshqacharoq manimcha. Boshqa sohalarda ham chunki shunday.
https://t.me/izzatonair/156
https://t.me/nuruddinblogs/4039


Tarixiy malumotlar shuni ko’rsatyaptiki, dunyodagi aholi o’sishi, iqtisodiy o’sishdan oldin sodir bo’lgan ekan. Qiziq.


Репост из: Iqtisod4i
Иқтисодиёт ҳақида муҳим интервью

Декабрь ойида биз иқтисодчи Ботир Қобилов билан бир қанча мавзуларда суҳбатлашган эдик. Шу интервью бугун YouTube`га жойланди.

Ботир ака билан суҳбатимиз ўйлаганимдан бироз қисқароқ бўлди. Лекин жуда кўп мавзуларда гаплашишга улгурдик деб ўйлайман.

Хусусан, Марказий банклар нима учун кераклиги, Ўзбекистондан Гарвард докторантурасига қандай бориш мумкинлиги, Техаснинг ривожланиши, илмий фаолият, криптовалюталар ва долларнинг фарқи, молиявий тавсиялар устида гаплашдик.

Интервьюда Илон Маск, Дональд Трамп, Россия Марказий банки раиси Эльвира Набиуллина, АҚШ Марказий банки раиси Жером Пауэлл ҳақида ҳам бир қанча қизиқ фикрлар бор.

Суҳбатни кўришингиз учун ҳавола: https://youtu.be/Qkx1S44Lp-o


Bugun Jeyms Robinson bilan Nobel olganidan keyin birinchi bor ko’rishdik. Dubayga Dunyo Hukumatlari Sammitiga kelgan ekan, obedga chaqirdi.

Asosiy gaplashgan mavzuyimiz - Robinsonni yangi yozayotgan Afrika haqidagi kitobi ba Donald Tramp prezidentligi haqida bo’ldi.

Nobel olgan bo’lsa ham - dam olish yo’q, “har qachongidan ko’p ishlayapman” dedi.


Репост из: bakiroo
6 йил аввал тугатилган "овқат вазирлиги" қайта тузилади

Янги эпоханинг ортга қайтиш урф бўлаётган ажойиб даврида яшаяпмиз. Ҳар куни камида 2016 йилга қараб бир қадам яқинлашмасак, ҳисобмас.

Таклиф этилаётган қарор лойиҳасига кўра, Ўзбекистонда «Озиқовқатсаноат» уюшмаси тузилади. Нима бўпти, дейишга шошилманг. Эски замонда Озиқовқатсаноат уюшмаси дейилган, янги замонда «Ўзбекозиқовқатхолдинг» дея қайта номланган "вазирлик" (раҳбари кейинчалик банкрот деб эълон қилинган машҳур Тоҳиржон Жалилов бўлган) 2019 йилда Давлат раҳбари қарори билан тугатилган эди. Ўшанда асосий функцияси чиновникларни боқишдан иборат бўлган "овқат вазирлигини" тугатишга сабаблардан бири сифатида соҳа корхоналарини бошқаришда ортиқча оворагарчиликлар ва бир-бирини такрорловчи ваколатлар кўрсатилган.

Янги уюшмага аъзолик ихтиёрий экан, дейишга ҳам шошилманг. Чунки уюшма аъзолари учун қатор товарларни импорт қилишда божхона божлари бекор қилиниши кўзда тутилган. Бу уюшмага аъзоликни ихтиёрийликдан мажбурийлика ўтказади ва табиийки, аъзо бўлмаган бизнес субъектлар учун нотенглик яратади, рақобат муҳитини бузади. Шунингдек, уюшма киритган маълумотлар асосида Ҳукумат ёғ-мой маҳсулотлари экспортига вақтинчалик муддатли чекловлар жорий қилиши ҳам мумкин бўлади.

Яъни бу уюшма агар ташкил этилса, ваколатлар ва маъмурий ресурсларга эга қип қизил вазирлик бўлади.

Лойиҳа билан олигарх ва монополистлар фойдасига чеклов ва тақиқлар киритиш бўйича шотир чемпион бўлган Техник жиҳатдан тартибга солиш агентлигига сут лабораториялари фаолиятини йўлга қўйиш, лаборатоялар ваколатларини белгилаш вазифаси ҳам топширилмоқда.

Шунингдек, ёғ-мой маҳсулотлари учун ҳам мажбурий рақамли маркировка тизимини (бу қайси олигарх учун пул туширишини билсангиз керак) жорий қилиш таклиф этилмоқда.

Хуллас, бу лойиҳага йўқ дейиш керак.






Tramp Yevropaga ham boj qo'yaman deyapti, qanday teatr qo'yishni Yevropalik siyosatchilar o'ylab qo'yishsa bo'lar ekan.

Lekin agar rostini aytadigan bo'lsak, AQShdagi jamoatchilik va siyosiy tiyib turish tizimlari hali ham kuchli ekan. Tramp katta ichki bosim ostida bu "kelishuv"larni qilishga majbur bo'ldi. Albatta juda ahmoqona bojlarni kiritmagani yaxshi bo'ldi. Lekin yomon tarafi - normal ishlab turgan tizimga kerak emas noaniqlik kiritib ketdi. Bu esa sof iqtisodiy shikast. Bilasiz, iqtisodiy siyosatda, ayniqsa, savdo siyosatida, noaniqlik juda qimmatga tushadi. Koroxnalar investitsiya qilishdan tiyilishadi, yetkazib berish zanjirlarini qayta ko'rishadi, bularni hammasi ham tekin narsalar emas, xarajati bor. Xarajati xalqni cho'ntagiga tushadi.

Ya'ni nafaqat bojlarni qo'yish, balki bojlarni qo'yishga tahdid qilishni o'zi ham, katta zarar narsa. O'zbekistonda ham yangiliklar bor. Avtomobillarga bojlarni bir turi sal kam 80% ga oshirilishi haqida gap ketmoqda ekan.

https://t.me/uzbekonomics/1100




Albatta bu to’g’ri ta’rif emas. Chunki bojlardan zarar ko’radiganlar bu Amerikaliklar. Tramp va uning do’stlari emas. Amerika iqtisodiyotiga zarar.


Bojlar qanday ishlashi haqida.




Tariflar haqida yana koʻp yozsam kerak, menimcha. Lekin qiziq nuqta shundan iboratki, Tramp bu bojlarni fentanil narkotik moddasi kirib kelishi bilan ham oqlamoqda. Yaʼni savdo erkin boʻlsa — narkotik koʻproq kirib keladi degan argument ila. Rasmiy oq uy saytida shunday deyishgan. Albatta mantiq qiziq — bojlar natijasida fetanilga narx oshadi deb oʻylaysizlarmi? Aytmoqchi, Oʻzbekiston tajribasi ham muhim — bojlar qoʻllanilsa — umumiy muvozanatdagi kontrabanda effektlarni yaxshi bilamiz.

Oq uy narkotiklar kontrabanda — yaʼni rasmiy kirib kelmasligi haqida yozmoqda, lekin tariflar qanday qilib fetanilni kamaytirishi haqida sukut saqlamoqda.

Yalpi ichki mahsulotga bu tariflarni salbiy taʼsiri 0.8% atrofida boʻladi deyishmoqda. Katta raqam. Menimcha kamroq boʻlsa kerak. Lekin agar shu raqam boʻlsa — bir qarorni bir yildagi AQShga zarari bundan kattaroq qarorlar bo'lmagan shekilli.


Hech tasavvur ham qilmagan ekanman, O'zbek ijtimoiy diskursidagi argumentlar, AQShdagi savdo diskursida paydo bo'lishini.

Xuddi o'sha argumentlar, xuddi o'sha misollar. Ko'zimga ishonishim qiyin.


Qiziq narsani koʻrdim.

Duglas Irvin — Dartmut universiteti professori va savdo iqtisodiyoti mavzusidagi eng ilgʻor ekspertlardan yozyapti: u yashaydigan joyda — Yangi Hempshir shtatida — uyni isitish narxi — tarif oʻsish darajasiga oshmoqda ekan. Uyni propan gazida isitar ekan va oʻsha propan yetkazib beradigan korxona oʻz kliyentlariga shunday xat yuboribdi.

Buni savdoda nima deymiz? Boj elastikligi birga teng ekan. Bir xil tovarlarda unday boʻlmasligi mumkin, masalan, 25% boj, 50% narx oshishiga olib kelishi mumkin, boshqa tovarlarda esa 25% atigi deylik 5% narx oshishiga olib kelishi mumkin. Bu tovarlarni almashtirish osonligiga bogʻliq boʻlib qoladi. Elastik birga teng joylarni kamdan kam ko'rganman demoqchi edim.


Memlardan biri.


​​Buni hammasini yozishimga juda bir qiziq misol boʻldi. Bugun ertalab turib tvitterga kirsam, kutilganidek hamma odam savdoga qoʻyilayotgan bojlar haqida yozishyapti. Maqolalar bilan boʻlishishyapti va hamma diskurs deyarli shu haqida.


Stenfordlik iqtisodchi Hanno Lustig ikkita hazil yozibdi:


“Agar AQSh Kanada bilan savdo defitsitini qisqartirishi kerak boʻlsa, Kaliforniyaning Oklaxoma bilan savdo defitsiti haqida nima deyish mumkin? Aslida, biz Kaliforniyaning Oklaxoma bilan savdo defitsitini hajmini bilmaymiz, chunki bu narsa muhim emas."

"Menda Trader Joeʼs (AQShdagi supermarketlar tarmogʻi — tahrir) bilan ikki tomonlama savdo defitsitim bor, lekin men bu haqida xavotirda emasman."


Meni anchadan beri kuzatayotganlar bilishsa kerak xuddi shu hazillarni yozma Facebook tarmogʻida yozgan edim. Meni hayron qoldilrgani, 2017-19 yillardagi Oʻzbekistondagi diskursdagi hazillar birga bir AQShdagi 2025 yildagi diskursdagi hazillarga tushishi.

Hayron qolarli darajada. Mana men yozgan bir ikki hazillar bilan solishtiring.


Maʼnosi shunday edi:

“Toshkent bilan Qashqadaryoni savdo defitsiti muhim deb bilmaymiz-ku?” yoki “Nega Kelesda ishlab chiqarilgan narsa Toshkentga kirib kelishi haqida qaygʻrumaymiz-ku, lekin Keles postidan 10 kilometr nariroqda, Qozogʻistonda, ishlab chiqarilgan un kirib kelsa — qaygʻuramiz” deb. Xuddi shunday, har xil ochiq mulohaza va yigʻilishlarda ham shuni misol tariqasida ishlatgan edim, masalan bir marta savdo sanoat palatasidagi diskussiyada ham aynan shu viloyatlararo defitsitni misol qilib keltirgan edim ham. Borgan odamlar esida boʻlsa kerak.


Xuddi shunday Facebookda bir post yozgan edim:

“mahallamdagi qahvaxonalarni barchasi bilan negativ savdo defitsitim bor, agar ular mendan iqtisodiy tadqiqot sotib olishmasa — boj kiritaman, bunaqa noteng savdoni chidab oʻtirmayman” deb yozgan edim. Keyin esa bu misolni Buyuk Kelajak tashkiloti oʻtkazgan forumda ham aytgan edim. Hanno Lustig ham xuddi shuni Trader Joeʼs degan doʻkon haqida yozibdi. Men yozganimda, aytmoqchi, odamlar Korzinka.uz bilan manfiy savdo defitsiti haqida izohlarda yozishgan edi.


Toʻgʻrisi, shularni oʻqib 2017-2019 yildagi Oʻzbek internetidagi diskussiyalarni rosa esladim. Hatto eski yozgan maqolalarimni inglizchagi tarjima qilib qoʻyaymi degan fikr ham oʻtdi.

Показано 20 последних публикаций.