Ilyos Safarov

Necha oydirki, oilam, turmush sharotimiz, qarindoshlarim kim, nimalarga qiziqaman-u va hatto bolaligim qanday o’tgani haqida jiddiy surishtirishmoqda.

Hisobotlarni o’ta sinchkov odamlar o’rganyapti shekilli, yaqinlarimdan ba’zi savollar, ayniqsa topish-tutishim haqida qayta-qayta so’rashmoqda.

Bugun “oila xatlovi” deya Jomboydagi uyimizda navbatdagi bor o’tkazilgan o’rganishdan keyin ba’zi narsalarni qoralagim keldi.

Bunday tuyg’ular sizga balki, begonadir, ammo biling, topayotgan oyligiga qanoat qilib, shunchaki ishini to’g’ri bajarishga intilib yashayotganlar ham ko’p.

Ha, pora olmay, kimnidir topshirig’iga ko’ra yurtni sotmay, boshqalarga bosim qilmay, vijdoniga qarshi bormay, aqlini ishlatib va kelajagini shu mamalakatda ko’rib ham ishlash mumkin. Hamma ham ikki, uch pasportni tayyorlab, vaziyat tug’ilsa bo’ldi, tezda qochaman, deya yashayotgani yo’q.

Va ishonaman, bir kun kelib bu yurtda ana shunday kun tartibi bilan yashayotgan, ayniqsa, jurnalistlarga nisbatan bosimlar ham butkul tugatiladi. Sohadagi qonunlar hujjat, kodekslardan hayotga ham, albatta, ko’chadi.

Shuningdek, o’tgan, o’tayotgan kunlar sabog’i ko’rsatmoqdaki, zulmning hech bir shakli abadiy emas. Qudrati cheksiz ko’ringan insonlar-da, sanoqli kunlarda kuchidan ayrilmoqda. O’zi xizmat qilgan zulm mashinasida o’zi jazolanayotganlar kammi?

Shunday ekan, ishingizdan to’xtamang, biz ham davom etamiz. Tarix barchasiga adolatli bahoni berib kelmoqda va beradi ham.

@haqiqatdaIlyos

Ҳақиқат баҳсларда туғилади

Сўз эркинлиги жамият тарқаққиётининг муҳим шартларидан биридир. Жамиятнинг турли қатламлари оммавий ахборот воситалари ёки ижтимоий тармоқларда воқеа-ҳодисаларга нисбатан ўз фикри, фуқаролик позициясини билдираркан, давлатчилик мустаҳкамланишига ўз ҳиссасини қўшиб боради. Тармоқларда турли ижтимоий қатламларнинг конструктив фаоллиги бу фақатгина жамият тараққиётига хизмат қилади.

Сўнгги бир неча кун ичида бизнинг ижтимоий тармоқлардаги чиқишларимизга нисбатан жамиятнинг турли қатламларидан муносабатлар янграётгани бизни хурсанд қилди. Зотан, турли доираларнинг чиқишларимизга бефарқ эмаслиги жамиятда фикрлар хилма-хиллиги, плюрализм тараққиётини кўрсатади.

Бироқ кутилмаганда Тошкент давлат юридик университетининг бир гуруҳ профессор-ўқитувчилари томонидан бизни малакасизлик ва ҳайпчиликда айблаган, шаън ва қадр-қимматимизни бадном қилишга қаратилган чиқишлар рўй бермоқда. Биз муҳтарам устозларимиз азалдан тармоқларда фаол бўлиб, ижтимоий қатламнинг вакиллари сифатида ўз фикрларини билдириб келишганида вазиятдан ҳайрон бўлмасдик. Афсуски, уларнинг муносабатлари остида шарҳ қолдираётган аноним ёки ёлланма троллар чиқишларида бизнинг қадр-қимматимизни ерга урувчи шарҳлар пайдо бўлмоқда.

Биз жамоатчилик фаоллари сифатида бизнинг чиқишларимизга бефарқ бўлмаган профессор-ўқитувчилар, жамиятнинг бошқа қатламларига оид шахсларни очиқ конструктив мулоқотга чақирамиз ва улар билан дебатлар, давра суҳбатлари уюштиришга тайёр эканимизни билдирамиз. Исталган платформада, исталган аудитория қаршисида, хоҳ улар талабалар бўлсин, жамоатчилик вакиллари ёки журналистлар бўлсин, уларнинг қаршисида очиқ мулоқотларга тайёр эканимизни билдирамиз.

Сиз чақиринг биз борайлик, биз чорлаганимизда Сиз келинг, омма олдида, жамоатчилик кўз ўнгида зиддиятли қарашларга ойдинлик киритайлик. Чиқишларимиз жамиятнинг турли қатламлари, давлат бошқаруви бўғинларига етиб боришида журналист дўстларимиз кўмагига таянайлик. Нимадан норозилигингизни айтинг, қўлимиздан келса, жавоб берайлик, биздан ҳам айрим саволлар бўлиши мумкин, сиз фикрингизни айтинг!

Расул Кушербаев, Камолидин Раббимов, Абдураҳмон Ташанов, Зарифбой Ибодуллаев, Анора Содиқова, Илёс Сафаров, Эркин Абдулаҳатов ва бошқалар.

@haqiqatdaIlyos

Men G‘azo sababidan Zelenskiyni xushlamayman. Lekin adolat yuzasidan fikrimni bildirmoqchiman:

Ukrain xalqiga xiyonat qilishdi. Uni aldashdi. Qiyin vaziyatda tashlab qo‘yishdi. Yiqilgan jonivorni go‘shtidan yulib qolishga harakat qilishyapti. Yonida turmoqchi bo‘lgan ayrim davlatlarning daldasi ham ishonchsiz chiqyapti.

Xullas, ittifoqchilar manfaat bo‘lsagina qo‘llaydi. Davlatimiz faqat o‘ziga ishonishi kerak. Xalqimizga suyanish kerak. Uning ruhiyati va jismoniyatini kuchaytirishi kerak. Hech qaysi davlat haqiqiy do‘st bo‘lmaydi. Illo dindosh va qardosh xalqlargagina suyansa bo‘ladi. Shunda ham to‘liq o‘z kuchiga ishongan holda.

Mubashshir Ahmad, Azon Global asoschisi

@haqiqatdaIlyos

“Ja…ab” sud qarori bilan ommaviy muomalaga kiradimi?

Shu kunlarda jurnalist Anora Sodiqovaning Toshkent viloyati hokimligi axborot xizmati vakili Mirsaid Haydarov ustidan kiritgan da’vosi Fuqarolik ishlari bo’yicha Shayxontohur tuman sudida ko’rib chiqilmoqda. Anora Sodiqovaning mahkamaga kiritgan arizasiga jumladan, Haydarovning jurnalist va blogerlarga nisbatan “jurnojalablar” jumlasini ishlatgani ham sabab bo’lgan.

Agar yaqin orada e’lon qilinadigan sud qarori bilan “jurnojalablar” jumlasi haqorat emas deya topilsa va uni ishlatgan bloger jazolanmaydigan bo’lsa, demak, “ja…ab” so’zini haqorat bo’lmagan so’z sifatida bemalol iste’molga kiritish mumkin bo’ladi. Ehtimol, OAV vakillariga nisbatan leksikonida doimiy tarzda qo’llab kelayotgan Haydarov bu so’zni patentlashtirib ham olar.

Xullas, do’stlar, yaqin kunlarda siz-u, bizni juda muhim jarayonlar kutib turibdi. Agar “ja…ab” so’zi ishni ko’rayotgan hurmatli sudyamiz tomonidan qonuniylashtirib beriladigan bo’lsa, uni jamiyatda istalgan soha vakillariga nisbatan ham mamnuniyat bilan ishlataverish mumkin bo’ladi. Masalan, …

Endi buyog’i sizga havola.

@haqiqatdaIlyos

Alisher Ro’zioxunovdan ajralib qoldik. U mening Toshkentga kelib topgan eng yaqin insonlarimdan biri, ko’pchilik faoliyatiga, bilimiga havas qiladigan salohiyatli jurnalist edi. Inna lillahi va inna ilayhi rojiun. Yuragim yonib ketyapti. Boshqa narsa yozolmayman.

Anora Sodiqova bloger Mufasani sudga berdi

Jurnalist Anora Sodiqova “Mufasa” taxallusi bilan faoliyat yurituvchi bloger Mirsaid Haydarov ustidan mahkamaga murojaat qildi. Murojaatda Sodiqova bloger tomonidan ijtimoiy tarmoq, turli anonim kanallarda o‘z sha'ni, qadr-qimmati kamsitilgani va tuhmatga uchragani haqida bayon qiladi. O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik Kodeksining 100-moddasi (Sha'n, qadr-qimmat va ishchanlik obro‘sini himoya qilish) asosidagi shikoyat fuqarolik sudiga yuborilgan.

O‘tgan yilning 9-fevralida 20 dan ortiq jamoat faollari o‘zbek mediasidagi trolling, sha'n va qadr-qimmatni kamsitishga doir faktlar yuzasidan O‘zbekiston Repsublikasi Bosh prokuraturasi, O‘zbekiston Repsublikasi Prezidenti Administrasiyasining Axborot xavfsizligi Departamentiga murojaat qilgandik. Murojaatlarimiz tegishliligi bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi IIVning Kiberxavfsizlik boshqarmasiga hal qilish uchun yo‘llangan.

Kiberxavfsizlik xodimlari biz jurnalist va faollar bilan uchrashdi, “Jo‘qqi jurnalistlar”, “Telegraf” telegram kanallari, shunningdek, Facebook ijtimoiy tarmog‘idagi o‘nlab anonim profillar bo‘yicha mulohazalarimizni eshitishdi, tergovoldi surishtiruvlar boshladi. 20 dan ortiq faollar Ichki ishlar vazirligiga chaqirilib, jabrlanuvchi sifatida ulardan ko‘rsatmalar olindi. Taxminlar, dastlabki versiyalar va bu qilmishlarni sodir etayotgan shaxslar bo‘yicha tergovchilar bilan fikr almashdik.

Ularning aytishicha, Bosh prokuratura, DXX organi Kiberxavfsizlikka mazkur trolling kampaniyalari, ularning qonunbuzarlik qilmishlari borasida chora ko‘rish yuzasidan rasmiy xat bergan, ya'ni bu qudratli idoralarning bunday “faoliyat”ga daxli yo‘q. Bundan quvondik, ish yengil ko‘chadi, deb o‘yladik. Bu jarayonda biz shikoyatimizda ko‘rsatgan anonim profillar va kanallar faoliyati deyarli to‘xtadi, biz o‘z ishimizga sho‘ng‘ib ketdik. Keyinchalik esa trollarning eski faoliyati yana jonlandi.

Biroq Administrasiya, Bosh prokuratura, Kiberxavfsizlik boshqarmalaridan rasmiy javoblar olmadik. Endilikda qonun ijrosi uchun mas'ul bo‘lgan bu mo‘'tabar idoralarning fuqarolarning murojaatlari borasidagi qonunchilikni buzgani yuzasidan ma'muriy sudlarga shikoyatlar tayyorlayapmiz, huquqiy jarayonlarni boshlaymiz. Anoraning sudlarida ko‘pchilik bo‘lib, uni qo‘llaymiz. Ehtimol, yetarli darajada natijalarga erisha olmasmiz, ammo nimalar bo‘layotganini maxsus xeshteg va chellenj orqali xalqqa imkonqadar ko‘rsatib boramiz.

Jurnalist va faollar bilan boshlayotgan bugungi chellenjimizni shartli ravishda #qoyalar_va_soyalar deb ataymiz. Faollardan mazkur jarayonda avvalo amaldagi qonunchilik talab va me'yorlariga amal qilish, milliy manfaatlarimizni inobatga olib, qadriyatlarimizga hurmat ruhida yondashishga chaqiraman. Zotan, qoyalar va soyalar kurashi abadiy jarayondir.

@haqiqatdaIlyos

Jurnalist ishi: nihoyat to‘g‘ri "rel's" ga tushilibdi

MY5 kanali muxbiri Ruxsora G‘ofurova Jizzaxdagi bank xodimasining qilmishlari haqida tayyorlagan ushbu material yuzasidan bank xodimasiga nisbatan Jinoyat kodeksining 168-moddasi 3-qismi "v" bandi, ya'ni xizmat maqeidan foydalangan holda firibgarlik alomatlari bilan jinoyat ishi qo‘zg‘atilibdi.

Dastlabki tergov Jizzax shahar IIB huzuridagi tergov bo‘limi tomonidan olib borilmoqda ekan.

Avvalroq Sudyalar oliy kengashi tomonidan bildirilgan rasmiy munosabatda tarqalgan xabar Kengash huzuridagi Sudyalar odob komissiyasida o‘rganib chiqilishi ma'lum qilingan edi.

Aytgancha, advokat A.Ahmedovning bildirishicha, jurnalist Ruxsora G‘ofurovaga nisbatan ma'muriy ish qo‘zg‘atilmagan.

Nihoyat, yo‘nalish to‘g‘ri olinibdi. Endi qolgani dastlabki tergov va balki sudda yuzaga chiqar.

Abdumalik Abdullayev, advokat.

@haqiqatdaIlyos

Shu kunlarda shaxsiyga kelgan murojaat yuqoridagi postga mazmunan bog'liqdek ko'rindi. U Fanlar akademiyasi olimlaridan biri tomonidan yozilgan.

— Fanlar akademiyasi qoshidagi aksar ilmiy tadqiqot institutlarining asosiy shtatdagi xodimlari o'rni qisqartirilmoqda. Sababi, Vazirlar mahkamasining 366-sonli qarori shu mazmunda ekan. Qaror sababi bizga aniq emas.

Qisqartirishlardan davlatga biror manfaat ko'rmayapman. Ularda bir iddao borki, olimlar ilmni pulga aylantirsin, o’zini-o’zi boqsin, deyishmoqda. Lekin bu jarayon yosh bolaga ilm, tarbiya bermay turib, bo'ldi, ko’chaga chiq, pul top, o’zingni o’zing boq, deyishga o'xshaydi.

Shuningdek, bizga oylik bo’lishi uchun loyiha olinglar deyishyapdi. Lekin loyiha olish uchun kamida bir yil vaqt kerak. Qizig’i, uning berilishi ham aniq emas. Pul ajratadigan agentlikda ilmni tushunadigan xodimlar yo’q.

Biz olimlarda shunday muammolar, Ilyosjon.

Murojaatda ko'rsatilgan muammolar qanchalik asosli yoki asossiz ekani menga ma'lum emas, ammo eng kamida hukumatning qisqartirishlar haqidagi qarori olimlarni bezovta qilmoqda, qiynamoqda.

@haqiqatdaIlyos

Ko'plab voizlar tomonidan aytilgan va Rosulullohga nisbat beriladigan hadis bor: "Ilmni Xitoyga borib bo'lsa ham o'rganinglar".

Ha, keyinchalik qilingan qator ilmiy izlanish, xususan, Imom Buxoriy tahlillari natijasida bu to'qima hadis ekani aniq bo'lgan, ammo bugun Xitoyda qilinayotgan ilmiy izlanishlar va bunga hukumat berayotgan e'tiborni chindan o'rganadigan payt keldi.

Xanchjouda joylashgan Xitoyning DeepSeek kompaniyasi o'zining innovatsion R1 tili modeli bilan global AI sanoatida katta shov-shuvga erishmoqda. Loyiha nafaqat texnologik yutuq, balki Amerikaning OpenAI, Google va Microsoft kabi sunʼiy intellekt gigantlari uchun jiddiy sinov boʻladi.

Hukumat milliy ta'lim tizimimiz kun tartibini butkul qayta ko'rgan holda, uni shaklbozlik illatidan qutqarishi va innovatsiyalarga yo'naltirishi kerak.

Kerak...

@haqiqatdaIlyos

Oxirgi vaqtlarda ovozi ozgina balandroq chiqayotgan jurnalist, bloger va tahlilchilar borki, g’amxo’rlari ko’payib qoldi. Bir necha kun avval siyosatshunos Hamid Sodiq “mahalla raisligi” uchun hujjatlari obdon o’rganilayotganidan xabar topganini yozgandi. Kecha Abdurahmon Tashanov o’ziga, oilasiga nisbatan kuchaygan trollar hujumi haqida ma’lum qildi. Bugun xabar keldiki, mening ham qishloqda nechta chorvam borligidan tortib, uyimizdan qancha chiqindi chiqishigacha surishtirishayotgan ekan. Odatda bunday surishtiruvlarga o’rganib ketganman. Sababi, jamiyatga otni qashqasidek ma’lum kasbim orqali imkon qadar oila tebratib yurgan oddaman. Chetdan pul olmayman, ikkinchi xotinim yo’q, orientatsiyam ham tog’ri, shukr. Ammo uydan chiqadigan kartoshka, piyozingizni chiqindisigacha surishtirisharkan, bu endi haddan oshish.

O’rtoqlar, qo’yinglar endi bunday sxemalarni. Agar sizlarga firibgar, odam og’risi, poraxo’r kerak bo’lsa, ana, OAVni kuzatmaysizmi, har kuni qanchasi haqida xabarlar beriladi-yu, qanchasi jazosiz qolyapti. Surishtiring piyoz po’chog’igacha o’shalarning.

Gaplashish, muhokama qilish mumkin emas ekan, nima qilasiz har xil dasturlarni muhokamaga qo’yib?!

@haqiqatdaIlyos