Finlit.uz - moliyaviy savodxonlik

07.03.2024 yildagi "Xotin-qizlar tadbirkorligini tashkil etish va rivojlantirishni qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida"gi PQ-122-son qarorga muvofiq, Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasi hisobidan xotin-qizlarni kasb-hunarga o‘qitish va bandligini ta’minlash, ularni tadbirkorlikka keng jalb etish uchun kredit resurslari ajratiladi.

Banklarda xotin-qizlar tadbirkorligini qo‘llab-quvvatlash tizimi yaratilgan bo‘lib, u quyidagilarni nazarda tutadi:

➖ tashabbuskor xotin-qizlarning biznes loyihalarini ishlab chiqishda ko‘maklashish;
➖ mahallalarda xotin-qizlarni tadbirkorlikka o‘qitish;
➖ xotin-qizlar tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulotlarni sotish;
➖ kooperatsiya asosida loyihalarni amalga oshirishga ko‘maklashish;
➖ loyihalar amalga oshirilishi monitoringini olib borish va tadbirkor ayollar bilan muntazam muloqot o‘rnatish.

Muhim! Kredit berishda "Ijtimoiy himoya yagona reyestri" hamda "Ayollar daftari," "Yoshlar daftari" va "Temir daftar"ga kiritilgan xotin-qizlar tomonidan amalga oshirilishi tavsiya etilgan loyihalarga ustunlik berilishini inobatga olish lozim.

Imzolangan Qaror xotin-qizlarning ta’lim olishi, tadbirkorlikda ishtirok etishi va bandligini rivojlantirishga xizmat qiladi. Uchta bankda "Xalq banki," "Biznesni rivojlantirish banki" va "Mikrokreditbank" turli ijtimoiy reestrlarga kiritilgan xotin-qizlarning loyihalariga ustuvorlik berib, biznes-loyihalarni ishlab chiqish, o‘quv kurslarini o‘tkazish, mahsulotlarni targ‘ib qilish va loyihalarni monitoring qilishga ko‘maklashish ko‘zda tutilgan.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

✅ Bugungi kunda faoliyat yuritayotgan lombardlar ro‘yxatini quyidagi havola orqali ko‘rishingiz mumkin.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

Agar lombarddagi qarzni o‘z vaqtida to‘lamasa nima bo‘ladi?

Agar lombard tomonidan ta’minlangan kredit summasi belgilangan muddatda to‘lanmasa, lombard garovga qo‘yilgan mol-mulkni imtiyozli davr tugagandan keyin 1 oydan keyin notarial tartibda tasdiqlangan ijro varaqasi asosida sotishga haqli.

Agar garovga qo‘yilgan mol-mulkni sotishdan olingan summa lombard talabi summasidan ortiq bo‘lsa, lombard garovga qo‘yuvchiga farqni to‘lashi shart.

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

Agar garovga qo‘yilgan mulkka zarar yetkazilsa, nima bo‘ladi?

Garovga qo‘yilgan mulk yo‘qolgan yoki shikastlangan taqdirda, agar lombard yo‘qotish yoki shikastlanish fors-major holatlari tufayli kelib chiqqanligini isbotlay olmasa, lombard egasi taraflarning kelishuviga ko‘ra garovda yoki saqlash dalolatnomasida ko‘rsatilgan mol-mulk qiymatidan ortiq bo‘lmagan miqdorda mulkiy zararni qarz oluvchiga to‘lashi shart.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

Lombard - ko‘chmas mulkni garovga qo‘yish sharti bilan qisqa muddatli zayomlar beruvchi moliya muassasasi. Kredit qaytarilmagan taqdirda lombard qarzni qoplash uchun garovga qo‘yilgan mol-mulkni sotishga haqli. Garovga turli buyumlarni qo‘yish mumkin: oltin, qimmatbaho toshlar, texnika, soatlar, avtomobillar va boshqa qimmatbaho buyumlar.

Aksariyat hollarda qarzni rasmiylashtirishda qarz oluvchi lombardga kredit tarixini taqdim etishi shart emas, qarz olish jarayoni esa odatda tez va soddalashtirilgan. Biroq lombardda foiz stavkalari ancha yuqori bo‘lishi mumkin.

Lombardga taqdim etiladigan hujjatlar: shaxsni tasdiqlovchi hujjat (pasport yoki ID-karta), haydovchilik guvohnomasi yoki harbiy muassasalar tomonidan berilgan shaxsni tasdiqlovchi hujjat.

Lombard zarur hollarda garovga berilayotgan mol-mulkka (buyumga) bo‘lgan mulk huquqini tasdiqlovchi hujjatlarni talab qilishga haqli.

Lombard xizmati qanday valyutada amalga oshiriladi? Milliy valyutada.

✅ Lombardlar banklardan, yuridik shaxslardan va yakka tartibdagi ishtirokchilardan ssudalar jalb etishga haqlidir. Bunda jalb qilingan mablag‘larning umumiy summasi, aniqrog‘i, qoldiq shakllantirilgan ustav kapitali miqdoridan oshmasligi kerak.

✅ Garov taqdim etish: Garov qarz shartnomasi va lombard va fuqaro o‘rtasidagi garov shartnomasi asosida beriladi.
Mol-mulkni lombardda garovga qo‘yish to‘g‘risidagi shartnoma garov kartochkasini berish yo‘li bilan lombard tomonidan rasmiylashtiriladi

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

Kapitalizatsiya qilinadigan omonatni qanday tanlash mumkin?

Bankda kapitalizatsiya qilinadigan omonatni tanlashda quyidagi jihatlarni hisobga olish kerak:

✅ foiz stavkasi bo‘yicha eng jozibali takliflarni tanlang;

✅ kapitalizatsiya qanchalik tez-tez sodir bo‘lishini aniqlang va o‘zingiz uchun eng qulay bo‘lgan muddatni tanlang;

✅ ba’zi banklar kapitalizatsiyalik omonatdan pulni muddatidan oldin yechib olishga ruxsat beradi, lekin bu holda foizlar pastroq stavkaga qayta hisoblanishi yoki umuman hisoblanmasligi mumkin. Muddatidan oldin yechib olish shartlarini mukammal tushunib olganingizga ishonch hosil qiling;

✅ yuqori ishonchlilik reytingiga ega bankni tanlang;

✅ kapitalizatsiyalashgan ayrim omonatlar butun amal qilish muddati davomida mablag‘larni to‘ldirish yoki yechib olish imkonini bermaydi. Agar sizga shunday imkoniyat kerak bo‘lsa, o'zizga yanada mos keladigan shartlarga ega boshqa variantlarni tanlang.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

Har birimiz jamg‘armalarimiz ko`p daromad keltirishi haqida orzu qilamiz. Bankdagi omonatlar - bu pullaringizni saqlash va ko‘paytirishning ajoyib usulidir. Jamg‘armalarning har xil turlari mavjud bo‘lib, eng foydalilaridan biri - bu foizlarni kapitalizatsiya bilan jamg‘arishdir.

Bank omonati foizlarini kapitalizatsiya qilish nima?

Bu omonatdagi asosiy summaga muntazam ravishda foizlar ham qo‘shilib borilishiga aytiladi. Bu holda omonatning daromadliligi oshadi, chunki keyingi foizlar omonatning asosiy summasidan va foizlardan qo`shib hisoblanadi.

Kapitallashtirish oylik, choraklik, yarim yillik va yillik bo‘lishi mumkin.

Misol: Farzona 10 000 000 so‘mni yillik 20 foizlik, har oylik kapitalizatsiya bilan omonatga qo‘ydi. Birinchi oyda omonat bo‘yicha 166 666,66 so‘m foiz (10 mln so‘m * 20% / 12 oy) hisoblanadi. Bu summa sizning omonatingizga qo‘shiladi va ikkinchi oyda foizlar 10 166 666,66 so‘mga hisoblanadi.

Shunday qilib, kapitalizatsiya sizga oddiy foizlarga qaraganda ko‘proq foyda olish imkonini beradi.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

Telegramda qanday himoyalanish mumkin? Ikki faktorli autentifikatsiyani yoqing.

Android uchun:
✅ “Sozlamalar” bo‘limini oching
✅ “Maxfiylik” bo‘limiga o‘ting
✅ “Ikki faktorlik autentifikatsiya”ni tanlang va uni yoqing
✅ parol o‘ylab toping va "Tayyor" tugmasini bosing.

iOS uchun:
✅ “Sozlamalar” bo‘limini oching
✅ “Maxfiylik” bo‘limiga o‘ting
✅ “Bulutli parol”ni tanlang
✅ parol o‘ylab toping va "Tayyor" tugmasini bosing.

Agar siz jinoyatchilarning hiylasiga tushib, firibgarlar saytiga tasdiqlash kodini kiritgan bo‘lsangiz, ehtimol, hali ham kech emas. Agar tez harakat qilsangiz, shaxsiy ma`lumotlaringiz ustidan nazoratni qaytarib olishingiz mumkin.

Buning uchun:
- "Sozlamalar" menyusiga kiring
- "Faol sessiyalar" bo‘limiga o‘ting
- "Boshqa barcha seanslarni yakunlash" tugmasini bosing.

Har doim e’tiborli bo‘ling va shubhali havolalarga o‘tmang.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

🧠💡📚

Elektron hamyondan qanday qilib samarali foydalanish bo‘yicha bir nechta maslahatlar:

✅ Elektron hamyonni to‘ldirish

➖ Bank kartasidan: Aksariyat tizimlarda bank kartangizni bog‘lab, bevosita kartangizdan hamyonni to‘ldirishingiz mumkin.
➖ Bank o‘tkazmasi orqali: Ba’zi xizmatlar rekvizitlardan foydalangan holda bank orqali hamyonni to‘ldirish imkonini beradi.
➖ Terminallar orqali: Ba’zi xizmatlar terminallar orqali hamyonni to‘ldirish imkonini beradi.

✅ Mablag‘larni o‘tkazish

➖ Boshqa hamyonga o‘tkazish: Bu xizmat foydalanuvchilari o‘rtasida yoki boshqa hamyonga o‘tkazish bo‘lishi mumkin. Buning uchun qabul qiluvchining telefon raqami yoki hamyonining manzilini bilish kifoya.
➖ Bank kartasiga o‘tkazish: Agar elektron hamyondan bank kartasiga pul o‘tkazish kerak bo‘lsa, karta rekvizitlari va pul o‘tkazish summasini ko‘rsatish kerak.

Internetda tovarlar va xizmatlar uchun to‘lov. Buning uchun:
➖ elektron hamyon orqali to‘lovni qo‘llab-quvvatlaydigan sayt yoki ilovada tovar/xizmatni tanlang.
➖ to‘lov usulini tanlang va elektron hamyoningizni ko‘rsating.
➖ operatsiyani tasdiqlash uchun parol kiriting yoki ikki faktorli autentifikatsiyadan foydalaning.

Mobil telefonni to‘ldirish. Buning uchun:
➖ menyudan mobil hisobni to‘ldirish variantini tanlang.
➖ telefon raqamini va to‘ldirish summasini ko‘rsating.
➖ operatsiyani tasdiqlang.

Kartaga pul o‘tkazish. Buning uchun:
➖ o'tkazma bo‘limiga o‘ting.
➖ karta raqami va bank rekvizitlarini ko‘rsating.
➖ o‘tkazma summasini kiriting.
➖ operatsiyani tasdiqlang.

Elektron hamyondan foydalanishda xavfsizlik:
➖ Murakkab parollar: Murakkab parollardan foydalanish va akkaunt va ilovalar uchun ikki faktorli autentifikatsiya o`rnatish.
➖ Tasdiqlash kodlari: Hamyonga kirish uchun ma’lumotlarni, shuningdek, tasdiqlash kodini hech kimga berish mumkin emas.
➖ Operatsiya tarixi: ruxsatsiz tranzaksiyalar bo‘lmaganligiga ishonch hosil qilish uchun hamyondagi operatsiyalar tarixini muntazam ravishda tekshirish.

Elektron hamyondan foydalanish - bu o‘z pullaringizni boshqarish, tovarlar va xizmatlar uchun to‘lovlarni amalga oshirish va pul o‘tkazmalarini amalga oshirishning qulay usulidir. Asosiysi, ma’lumotlaringiz xavfsizligini diqqat bilan kuzatib boring va operatsiyalarni faqat sinovdan o‘tgan platformalarda amalga oshiring.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

Elektron hamyon - bu pullarni elektron shaklda saqlash va internet orqali moliyaviy operatsiyalarni amalga oshirish imkonini beruvchi raqamli vositadir. Bu jismoniy hamyonning analogi, faqat raqamli formatda.

Elektron hamyon qanday ishlaydi?
Elektron hamyon tizimdagi hisobingiz bilan bog‘liq hisob raqamida elektron pullarni saqlash tamoyiliga muvofiq ishlaydi. Hamyondan foydalanishni boshlash uchun tegishli xizmatda akkaunt yaratish va bank kartasi, boshqa hamyondan pul o‘tkazish yoki naqd puldan foydalangan holda balansni to‘ldirish kifoya.

Hamyon orqali qanday operatsiyalarni amalga oshirish mumkin?
⚙️ internet-do‘konlardagi xaridlar, obunalar, kommunal xizmatlar va boshqalar uchun tovarlar va xizmatlar uchun to‘lov.
⚙️ foydalanuvchilar o‘rtasidagi pul o‘tkazmalari - do‘stlar va qarindoshlarga pul yuborish.
⚙️ valyuta ayirboshlash - ko‘plab hamyonlar xalqaro hisob-kitoblar uchun qulay bo‘lgan turli valyutalar o‘rtasidagi konvertatsiyani qo‘llab-quvvatlaydi.

✅ Elektron hamyondan foydalanishning afzalliklari:

⚙️ Qulayligi: Elektron hamyon sizga kunning istalgan vaqtida, dunyoning istalgan nuqtasidan, internetga kirish imkoniyati bo‘lgan joydan operatsiyalarni amalga oshirish imkonini beradi. Bu, ayniqsa, yonida naqd pul yoki karta olib yurishni yoqtirmaydigan odamlar uchun juda muhimdir.
⚙️ Xavfsizlik: Aksariyat elektron hamyonlar ko‘p darajali himoyani taklif qiladi: ikki faktorli autentifikatsiya, ma’lumotlarni shifrlash va boshqalar. Bu telefon yoki parol yo‘qolgan taqdirda mablag‘larni o‘g‘irlash xavfini kamaytiradi.
⚙️ Tranzaksiyalar tezligi: Pullar hisob raqamiga deyarli bir zumda kelib tushadi, bu mablag‘larni tezkor o‘tkazish yoki tovarlarni to‘lash uchun ayniqsa qulay.

❌ Elektron hamyonlarning kamchiliklari:

⚙️ Internetga qaramlik: Elektron hamyondan foydalanish uchun Internetga barqaror ulanish kerak, bu ba’zi hududlarda muammo bo‘lishi mumkin.
⚙️ Komissiya: Ba’zi hamyonlar pul o‘tkazmalari yoki hisobni to‘ldirish uchun komissiya oladi, bu tez-tez qilinadigan operatsiyalarda noqulaylik tug`dirilishi mumkin.
⚙️ Cheklovlar: Internet-do‘konlar yoki xizmatlarning barchasi ham elektron hamyonlarni qabul qilmaydi, bu esa to‘lov usullarini tanlashni cheklashi mumkin.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru