Finlit.uz - moliyaviy savodxonlik


Гео и язык канала: Узбекистан, Русский
Категория: Экономика


O'zbekiston Republikasi Markaziy banki moliyaviy savodxonlik va ommaboplikni oshirish departamenti
Materiallardan foydalanishda kanalga havola berish zarur

Savol-javob: @finlituzbchat
Канал на русском: @finlituzb_ru
(71) 212-73-59
Admin: @finlitteam

Связанные каналы  |  Похожие каналы

Гео и язык канала
Узбекистан, Русский
Категория
Экономика
Статистика
Фильтр публикаций


💳 Bank kartasi sud qarori bilan bloklanishi mumkin va hisob raqamiga jarima solinadi. Mazkur holatda banklar mijozning hisobvarag‘idagi mablag‘larni hisobdan chiqaradi va ularni qarzni uzish uchun yuboradi.

🔐 Agar bloklangan bank kartasiga boshqa shaxsdan pul o‘tkazmasi sifatida pul o`tkazilsa, ular kelib tushadi, lekin darhol qarzlarni so`ndirishga yuboriladi. Undiruv olib tashlanganidan keyin bu pullar qaytarilmaydi.

➡️ Muhim! Banklar qarzdordan ijtimoiy yordam sifatida kelib tushgan pullarni (bolalar nafaqasi, boquvchisini yo‘qotganlik bo`yicha pensiya, alimentlar va h.k.) hisobdan chiqarishga haqli emas.


⚙️ Bank kartasidagi barcha cheklovlar fuqaro sud qarorini bajarib, o‘z qarzlari bo‘yicha hisob-kitob qilgandan so‘ng bekor qilinadi.

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru


💲 Ha mumkin. Ammo ushbu bank karta egasi bu vositalardan foydalana olmaydi. Bunday imkoniyat faqat bank cheklovlarni olib tashlagandagina paydo bo‘ladi.


🛡 Agar odam ketma-ket 3 marta kartaning PIN kodini noto‘g‘ri kiritsa, bank kartani bloklashi mumkin. Shuningdek, agar bank karta egasini noqonuniy tijorat faoliyatida, soliq to‘lashdan bo‘yin tovlashda va boshqa noqonuniy faoliyatda gumon qilsa, kartani bloklanishi mumkin.

💬 Mijoz uning faoliyati noqonuniy xususiyatga ega emasligini hujjatlar bilan tasdiqlamaguncha karta blokirovkadan olib tashlanmaydi.

🔐 Muayyan hollarda, agar egasi o‘z mablag‘laridan foydalanish imkoniyatini yo‘qotsa (karta yo‘qolsa), u o‘z bank kartasini vaqtincha blokirovka qilishi mumkin.

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru


Bloklangan bank kartasiga pul o‘tkazish mumkinmi?
Опрос
  •   Ha
  •   Yo‘q
44 голосов


🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru




💲 Marketpleyslarning afzalliklari:


🔗 Keng turdagi tovar va xizmatlar: Marketpleyslarda turli sotuvchilarning tovar va xizmatlarini topish mumkin, bu tanlovni yanada xilma-xil qiladi.

🔗 Qulaylik va vaqtni tejash: Xaridorlar barcha kerakli tovarlar yoki xizmatlarni bir joydan topishlari mumkin, bu alohida saytlarda qidirishga qaraganda sezilarli darajada vaqtni tejaydi.

🔗 Raqobatbardosh narxlar: Bir platformada ko‘plab sotuvchilar bo‘lganligi sababli, narxlar ko‘pincha pastroq bo‘ladi, chunki sotuvchilar xaridor uchun bir-birlari bilan raqobatlashadi.

🔗 Bitimlar xavfsizligi: Ko‘pgina marketpleyslar xaridlarni himoya qilish tizimini taklif qiladi, masalan, tovar yoki xizmat bilan bog‘liq muammolar yuzaga kelganda pulni qaytarilishi, bu esa xarid jarayonini xavfsizroq qiladi.

🔗 To‘lov va logistika xizmatlari: Platformalar ko‘pincha o‘rnatilgan to‘lov usullarini (kartalar, elektron hamyonlar) taqdim etadi va yetkazib berish xizmatlarini taklif qiladi, bu esa xarid jarayonini osonlashtiradi.

🔗 Kichik biznes sotuvchilari uchun kirish imkoniyati: Kichik va o‘rta tadbirkorlar o‘z veb-saytini yoki onlayn-do‘konini yaratmasdan bozorga chiqishlari mumkin. Marketpleys sotuv uchun tayyor infratuzilmani taqdim etadi.


Marketpleyslarning kamchiliklari:


🔗 Komissiyalar va qo‘shimcha xarajatlar: Sotuvchilar har bir sotuvdan marketpleysga komissiya to‘lashlari kerak, bu ularning foydasini kamaytirishi mumkin.

🔗 Shartlarning o‘zgaruvchanligi: Marketpleys siyosati o‘zgaruvchan bo`lishi mumkin. Masalan, platforma komissiyalarni oshirishi yoki tovarlarni joylashtirish qoidalarini o‘zgartirishi mumkin, bu esa biznesga ta’sir qilishi mumkin.

🔗 Mijozlarga xizmat ko‘rsatish bilan bog‘liq muammolar: Ba’zida platformalarda mijozlar bilan muammolarni hal qilish qiyinroq bo‘ladi, chunki ular ko‘pincha to‘g‘ridan-to‘g‘ri sotuvchiga emas, balki platforma orqali murojaat qilishadi. Bu nizolarni hal qilish yoki tovarni qaytarish jarayonini sekinlashtirishi mumkin.

🔗 Mahsulot sifati bilan bog‘liq muammolar: Yirik bozorlarda past sifatli yoki qalbaki mahsulotlar sotilishi mumkin. Platformalarning bunga qarshi kurashish borasidagi sa’y-harakatlariga qaramay, xaridorlar bunday muammolarga duch kelishi mumkin.

➡️ Xulosa:
O‘zbekistonda marketpleyslar rivojlanishda davom etmoqda va onlayn savdoning muhim qismiga aylanmoqda. Platformalarning xilma-xilligi tufayli xaridorlar tovarlar va xizmatlarni yanada qulayroq narxlarda tanlashlari, sotuvchilar esa kengroq auditoriyani topishlari mumkin.


Marketpleys - bu onlayn platforma bo‘lib, unda turli sotuvchilar o‘z tovarlari yoki xizmatlarini joylashtirishlari, xaridorlar esa ularni tanlashlari, solishtirishlari va sotib olishlari mumkin. Internet-do‘konlardan farqli o‘laroq, marketpleyslar tovarlarni to‘g‘ridan-to‘g‘ri sotmaydi, balki xaridorlar va sotuvchilarning o‘zaro savdo qilishlari uchun joy yaratadi. Marketpleyslar odatda har bir sotuv yoki platformadan foydalanganlik uchun komissiya olishadi.


🇺🇿 O‘zbekistonda, boshqa ko‘plab mamlakatlarda bo‘lgani kabi, marketpleyslar tobora ommalashib, sotuvchilar va xaridorlar o‘rtasida tovarlar va xizmatlar savdosi uchun qulay platformani ta’minlamoqda. So‘nggi yillarda O‘zbekistonda elektron tijorat bozorida yangi platformalar paydo bo‘lmoqda, shuningdek, mavjud infratuzilma rivojlanmoqda.

⌨️ O‘zbekistondagi marketpleys turlari:

📱 Tovarlar uchun marketpleyslar: Ushbu platformalar ko‘plab sotuvchilardan turli xil tovarlarni taklif qiladi, bu esa xaridorlarga keng assortimentdan osongina o`ziga kerakligini tanlash imkonini beradi. (OLX.uz, Uzum, Narxoz.uz, Korzinka.uz)

💻 Xizmatlar uchun marketpleyslar: Ushbu platformalarda frilansdan tortib maishiy xizmatlargacha bo‘lgan turli xizmatlarni topish va buyurtma berish mumkin. (MyTorg.uz, Profi.uz)

🏎 Avtomobillar savdosi uchun marketpleyslar: O‘zbekistonda avtomobillar va avto ehtiyot qismlari uchun ixtisoslashgan marketpleyslar ham rivojlanmoqda. (Avto.uz, Avtoe’lon.uz)

🏠 Ko‘chmas mulk marketpleyslari: Bu platformalar sotish yoki ijaraga berish uchun ko‘chmas mulkni taklif qiladi. (Dom.ria.uz, Uybor.uz, Arenda.uz)

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru


Marketpleys nima?
Опрос
  •   a) Faqat bitta ishlab chiqaruvchining tovarlari sotiladigan platforma.
  •   b) Sotuvchi va xaridorlarni birlashtiruvchi onlayn platforma.
  •   c) Internet orqali tovarlarni sotuvchi do‘kon.
  •   d) Tovarlarni ishlab chiqaradigan va ularni to‘g‘ridan to‘g‘ri sotadigan kompaniya.


Kreditning to‘liq qiymati hisob-kitobiga quyidagilar kiritilmaydi:


✔️ qarz oluvchining uchinchi shaxslar foydasiga to‘lovlari;

✔️ qarz oluvchining shartnoma shartlariga rioya etmasligi bilan bog‘liq to‘lovlari, shu jumladan neustoyka va boshqa turdagi jarima sanksiyalari.

✔️ bank kredit kartalaridan foydalangan holda berilgan kreditlar (qarzlar) bo‘yicha to‘lovlar, xususan:

a) bank kartasini chiqarganlik va unga xizmat ko‘rsatganlik uchun komissiya;
💳

b) bankomatlardan foydalangan holda kredit (qarz) summasini naqdlashtirib olganlik uchun komissiya.
🧾

Banklar o‘zlarining rasmiy veb-saytlarida potensial qarz oluvchilarga Kreditning to‘liq qiymatini mustaqil hisoblash imkoniyatini yaratishi kerak. Bunda banklar Kreditning to‘liq qiymati hisob-kitobiga kiradigan to‘lovlar ro‘yxatini va uni hisoblash tartibini oshkor qilishlari shart.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru


Kredit yoki qarzning to‘liq qiymati - iste’mol krediti yoki qarz olish bilan bog‘liq barcha to‘lovlarni hisobga olgan holda kredit qaytarilganidan keyingi real foiz stavkasi tushiniladi.


➡️ Kredit yoki qarzning to‘liq qiymati hisobiga qarz oluvchining quyidagi to‘lovlari kiritiladi:

✔️ asosiy qarz va foizlar bo‘yicha to‘lovlar;

✔️ bank foydasiga amalga oshiriladigan to‘lovlar — kreditni rasmiylashtirish va undan foydalanish davomidagi komission to‘lovlar. Bunda, Siz kreditni o‘z vaqtida to‘lamaganingiz uchun hisoblangan jarima, penya va neustoykalar kreditning to‘liq qiymatiga kiritilmaydi;

✔️ garov ta’minoti sifatida kredit qaytmaslik xataridan sug‘urtalash bo‘yicha amalga oshirilgan to‘lovlar (polis), agar kredit garov mulki sifatida ushbu ta’minot turini taqdim etayotgan bo‘lsangiz;

✔️ garov mulkini (avtotransport, uskuna, ko‘chmas mulk) sug‘urta qilishda sug‘urta tashkilotiga to‘lanadigan to‘lovlar, agar kredit garov mulki sifatida ushbu ta’minot turini taqdim etayotgan bo‘lsangiz;

✔️ garov ta’minoti sifatida kafillik (kafolat) olish uchun kafil (kafolat beruvchi)ga to‘lanadigan to‘lovlar, agar kafil Sizdan bunday to‘lovni amalga oshirishni talab etsa;

✔️ garov mulkini baholash uchun baholovchi tashkilotga to‘lanadigan to‘lovlar, agar kredit ta’minotiga bunday garov mulkini (ko‘chmas mulk, avtotransport, uskuna, qimmatbaho tosh kabilar) taqdim etayotgan bo‘lsangiz;

✔️ kredit olish uchun hujjatlarni tayyorlash, ularni bankka topshirish xizmatlarini ko‘rsatuvchi tashkilotlar (vositachilar)ga to‘lanadigan to‘lovlar. Bunday harajatlar haqiqatda to‘langan vaqtda hisobi yuritiladi

🖥 Kreditning to‘liq qiymatining hisob-kitobi bank tomonidan ushbu bandda nazarda tutilgan barcha to‘lovlarni hisobga olgan holda shartnomaning amal qilish muddati tugaguniga qadar amalga oshiriladi.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru


👌👍😎🫡

Markaziy bank Boshqaruvining 2025 yil 23 yanvarda asosiy stavkani yillik 13.5 foiz darajasida o‘zgarishsiz qoldirish to‘g‘risida qaror qabul qildi


🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru


Kreditning to‘liq qiymati nima? Javoblaringizni izohlarda kutamiz.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru


1️⃣2️⃣3️⃣4️⃣5️⃣6️⃣

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru


➡️ 2025 yil 17 yanvardan boshlab O‘zbekiston Markaziy banki 100 gramm og‘irlikdagi oltin quymalarini sotishni boshladi.

⏺ Ushbu tashabbus fuqarolarning investitsiya va jamg‘arma imkoniyatlarini kengaytirish, shuningdek, mamlakatda qimmatbaho metallar bozorini rivojlantirishga qaratilgan.

⏺ Endilikda O‘zbekiston aholisi 5, 10, 20 va 50 grammli quymalardan tashqari og‘irligi 100 grammli quymalarni ham sotib olishlari mumkin. Oltin quymalarning qadog‘i
sertifikat vazifasini bajarib o‘z seriya raqamiga ega bo‘ladi. Oltin quymalarining narxi har kuni yangilanadi va Markaziy bankning rasmiy veb-saytida milliy valyutada e’lon qilinadi.

✔️ Oltin quymalarni banklaridan xarid qilish paytida amaldagi narxda xarid qilish mumkin bo‘ladi. Shuningdek, qadog‘i but holatdagi oltin quymalarni O‘zbekiston Respublikasi hududidan tashqariga olib chiqishga ruxsat beriladi.

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru


⚡️ O‘zbekistonning rasmiy zaxira aktivlari 2025 yil 1 yanvar holatiga 41,18 mlrd. dollarni tashkil etdi.

📈 Qimmatbaho metall o‘tgan yil davomida bir necha marotaba o‘zining tarixiy maksimum narxlarini yangiladi. Xususan, 2024 yil boshida oltinning bir troya unsiyasi 2 000 dollardan biroz yuqoriroq bo‘lgan bo‘lsa, yil davomida bu ko‘rsatkich 2790 dollardan oshdi.

✔️ Keling, qimmatbaho mettalarga investisiya kiritish manfaatli ekanining isboti sifatida quyida Markaziy bankning 10 grammli oltin quymalarining so‘nggi bir yildagi narxlari dinamikasini ko‘rib chiqamiz:

✔️ Demak, 2024 yil 1 yanvarda 10 grammli oltin quymalar narxi 8 478 000 so‘mni tashkil qilgan, joriy yil 1 yanvar oyiga kelib esa 11 323 000 so‘mni tashkil qilmoqda.

✔️ Ya’ni, agarda siz o‘tgan yil ushbu oltin quymasini sotib olganingizda bir yildan so‘ng uni qayta sotib 2 845 000 so‘m daromad olishingiz mumkin edi.

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru


Sizningcha, bugungi kunda oltinga sarmoya kiritish to‘g‘rimi?
Опрос
  •   ha
  •   yo‘q
138 голосов


🔗 QR-koddan foydalanganda firibgarlikdan qanday himoyalanish mumkin:

notanish varaqalar yoki e’lonlardagi QR-kodlarni skanerlamang;

agar saytga QR-kodni skanerlab kirgan bo‘lsangiz, saytning URL manziliga diqqat bilan qarang. U ma’lum kompaniya yoki tashkilotning rasmiy manziliga mos kelishi kerak;

hech qachon shaxsiy ma’lumotlaringizni, masalan, bank kartalarining parollari va raqamlari yoki shaxsiy maxfiy ma’lumotlarni kiritmang;

qurilmangizda zararli fayllarni aniqlash va viruslarning o‘rnatilishining oldini olishga yordam beradigan antivirus dasturidan foydalaning;

ilovalar bilan ehtiyot bo‘ling, agar ular sizga shubhali tuyulsa, ularni yuklab olmang.

➡️ Xulosa:
QR-kodlar o‘z-o‘zidan xavfli emas, ammo firibgarlar ulardan ma’lumotlaringizni aldash va o‘g‘irlash uchun foydalanishi mumkin. Bunday tahdidlarning oldini olish uchun QR-kodlarni skanerlashda ehtiyotkor va e’tiborli bo‘lish kerak, ayniqsa, ular sizga shubhali tuyulsa.


🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru


⚠️ So‘nggi kunlarda O‘zbekistonda ko‘p qavatli uylarda QR-kodli varaqalar paydo bo‘la boshladi, ular bir qarashda "qo‘shnilar uchun chat"ga taklifnomaga o‘xshaydi. Ushbu varaqalar qulayligi bilan e’tiborni tortishi mumkin, chunki ular qo‘shnilar bilan muloqot qilish, muhim masalalarni muhokama qilish yoki ma’lumot almashish uchun platforma yaratishni va’da qiladi. Biroq, buning ortida xavfli firibgarlik sxemasi yashiringan.

🔗 Aholi varaqadan QR-kodni skanerlaganida, ular haqiqiy Telegramga o‘xshab ketadigan soxta saytga duch kelishadi, ammo bu rasmiy manba emas. Firibgarlar odamlar shubhalanmasligi uchun haqiqiy saytlarga vizual o`xshash qalbaki sahifa yaratmoqda.

🖥 Bu sahifada foydalanuvchilardan ro‘yxatdan o‘tish uchun o‘z ma’lumotlarini kiritish so‘raladi. Aksariyat hollarda firibgarlar ushbu "chatlar" maishiy masalalarni hal qilish, ma’lumot almashish yoki uy bilan bog‘liq muammolarni muhokama qilish uchun platforma ekanligini ta’kidlaydilar. Oddiy odamlar bunday takliflarni ko‘pincha qo‘shnilar bilan muloqotni yaxshilash uchun oddiy yechim sifatida qabul qilishadi.

🔴 Firibgarlar QR kod orqali ma`lumotlarni qanday o‘g‘irlaydi:

firibgarlar ko‘p qavatli uylarning kirish yo‘laklari, e’lonlar taxtasi va boshqa kabi jamoat joylarida QR-kodli varaqalarni tarqatadi;

QR-kodni skanerlab, foydalanuvchi haqiqiy ko‘rinishga ega bo‘lgan saytga (masalan, ko‘p kvartirali uylarni boshqaruvchi kompaniya sahifasi yoki kommunal xizmati) kiradi;

qalbaki saytda shaxsiy ma’lumotlaringizni (telefon raqami, bank kartasi ma’lumotlari va boshqalar) kiritishni so‘rashlari mumkin;

agar foydalanuvchi o‘z ma’lumotlarini kiritsa, firibgarlar uning hisobiga ega bo`lishadi va ulardan mablag‘larni, shaxsiy ma’lumotlarni o‘g‘irlash yoki onlayn xizmatlardan foydalanish uchun foydalanishlari mumkin.

🌐 @finlituzb 🌐 @finlituzb_ru


QR-kodni skanerlash orqali firibgarlar qurboniga aylanish mumkinmi?
Опрос
  •   Ha, agar QR-kod soxta saytga olib kelsa yoki zararli ilovalarni yuklab olishni taklif qilsa.
  •   Yo‘q, QR-kodlarni skanerlash har doim xavfsiz hisoblanadi.


💳 Agar bank kartangizga adashib pul o`tkazilgan bolsa, siz bu jarayonda tez va to‘g‘ri harakat qilishingiz muhim. Quyida shu vaziyatda amalga oshirish kerak bo‘lgan qadamlar ko‘rsatilgan:

🛫 Pul o‘tkazmasini tekshiring. Bu o‘tkazma haqiqatdan ham xato ekanligiga ishonch hosil qiling. Ehtimol, u boshqa kishi uchun mo‘ljallangandir.

🔗 Pul o‘tkazmasi tafsilotlarini tekshiring. Pul o‘tkazuvchining kimligini, qancha pul o‘tkazilganligini, operatsiyaning sanasi va vaqtini aniqlang.

💵 Pulni sarflamang. Bu o‘tkazma xato ekanligiga ishonch hosil qilsangiz, bu pullardan foydalanishga urinmang. Bu harakatingiz o‘zgalar mablag‘larini noqonuniy o‘zlashtirish sifatida baholanishi va kelgusida muammolar yuzaga kelishi mumkin.

📞 Bank bilan bog‘laning. Sizga boshqa kishining puli o‘tkazilganini bankka ma’lum qiling. Bankka quyidagi usullar bilan aloqaga chiqishingiz mumkin: “ call center”, mobil ilova yoki onlayn chat. Aloqa vaqtida siz o‘tkazma haqida ma’lumot, masalan, o‘tkazma raqami, summasi va sanasini taqdim etishingiz kerak.

📞 Pul o‘tkazuvchi bilan bog‘laning. Agar pul o‘tkazuvchining aloqa ma’lumotlari mavjud bo‘lsa, u bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘laning. Ehtimol, uning o‘zi xatoni payqagandir va mablag‘ni qaytarib olmoqchidir.

⚠️ Xulosa qilib aytganda, noto‘g‘ri pul o‘tkazmalariga e’tiborli bo‘lishingiz kerak bo‘lgan holatlardan biridir.

Показано 20 последних публикаций.