Econamist Xorazm

Автомобилни жисмоний шахсга сотишда қандай солиқ оқибатлари юзага келади?
Корхона ўз эҳтиёжлари учун жисмоний шахсдан автомобиль сотиб олди ва бир йилдан сўнг уни бошқа жисмоний шахсга бозор нархида сотди. Бундай битимда қандай солиқ оқибатлари юзага келиши ҳақида
– Корхонанинг ўз эҳтиёжлари учун сотиб олинган автомобиль 0820-ҳисобга кирим қилинади, фойдаланишга топширилганда эса 0160-ҳисобга ўтказилади. Корхона автомобилни ўз хоҳишига кўра тасарруф этиш ҳуқуқига эга: исталган вақтда сотиши ёки исталган шахсга совға қилиши мумкин.

Автомобилни сотишда
-ҚҚС
-Фойда солиғи
бўйича солиқ оқибатлари юзага келади.
Автомобилни сотиш бўйича айланма ҚҚСга тортилади. Солиқ базаси – ҚҚСни ҳисобга олмаган ҳолда шартномавий сотиш қиймати
СК-238-м.1-қ. 1-б.
СК-239-м. 1-қ. 1-б.
СК-248-м. 1-қ.
Асосий восита бўлган автомобилни сотишдан олинган даромад фойда солиғини ҳисоблашда жами даромадга киритилади
АВни сотишдан молиявий натижа СК 298-моддасига мувофиқ аниқланади.
У бухгалтерия ҳисоби мақсадларида аниқланган молиявий натижадан фарқ қилиши мумкин.

Агар корхона жисмоний шахсдан автомобилни қайта сотиш мақсадида сотиб олса, уни сотишда ҚҚС бўйича солиқ базаси сотиш нархи билан ҚҚС суммасини ўз ичига олган сотиб олиш қиймати ўртасидаги ижобий фарқ сифатида аниқланади
СК-248-м. 11-қ.
хар қандай ҳолатда солиқ органлари, агар битим нархи товарларнинг бозор қийматидан паст ёки юқори бўлса, солиқ базасини тузатиши мумкин. Солиқ тўловчи битим нархи бозор нархларига мос келиши ва солиқларни тўлашдан бўйин товлашга қаратилмаганлигини асослаб, бундай қарорга эътироз билдириш ҳуқуқига эга
СК-248-м. 4-қ.

#minut
Фойдали маълумот
Харидор билан ҳисоб-китоб қилиш пайтида касса чеки бермаслик!
Солик кодексининг 221-моддаси 1-қ беш миллион сўм миқдорида жарима
Солик кодексининг 223-моддаси бўйича берилмаган чек суммасининг 20%и миқдорида жарима
Шунингдек, ушбу вазиятда маъмурий ҳуқуқбузарлик белгилари мавжуд, улар учун алоҳида жарималар мавжуд.

Солиқ ҳисоботи ўз вақтида тақдим этилмаcлиги қандай жавобгарликка сабаб бўлади

Солиқ кодексининг 220-моддасида қуйидагилар белгиланган:
👉 солиқ ҳисоботини ўз вақтида тақдим этмаганлик учун солиқ тўловчи бўлган юридик шахснинг мансабдор шахси ёки солиқ тўловчи бўлган жисмоний шахс маъмурий жавобгарликка тортилади. Айнан – жарима солинади

💰якка тартибдаги тадбиркорга – БҲМнинг 3 баравари миқдорида.
💰юридик шахснинг раҳбарига – БҲМнинг 10 баравари миқдорида.

Пахта терими пули ЖШДС ва ижтимоий солиқдан озод этилган.

Пахта йиғим-теримида қатнашган жисмоний шахсларнинг ушбу ишларни бажаришдан олган даромадлари меҳнатга ҳақ тўлаш тарзидаги даромад ҳисобланади ва даромад солиғидан озод қилинган. СК, 378-модда.

Шунингдек, ушбу тўловлар бўйича ижтимоий солиқ ҳисобланмайди. СК, 403-модда.

Aylanmadan olinadigan soliqni qat’iy belgilangan soliq stavkasi bo‘yicha to‘laydigan tadbirkorlik subyektlari yillik moliyaviy hisobotlarni soliq organlariga topshirish majburiyatidan ozod etiladi.
👉PQ-419-son, 10.11.2022-y.

Кимлар йиллик молиявий ҳисоботларни (бухгалтерия баланси, молиявий натижалар тўғрисида ҳисобот) топширмайди?

1. Якка тартибдаги тадбиркорлар. Молия вазирлигининг 24.01.2003 йилдаги 1209-сонли буйруғи.

2. Aйланмадан олинадиган солиқни қатъий ставкада тўловчи тадбиркорлик субъектлари. 10.11.2022 йилдаги ПҚ-419-сон.

3. 2024 йил 1-октябрдан кейин очилган фирмалар.

«БУХГАЛТЕРИЯ ҲИСОБИ ТЎҒРИСИДА»ги янги тахрирдаги қонуннинг 24-моддасида "Агар юридик шахс (бюджет ташкилотларидан ташқари) 1 октябрдан кейин рўйхатга олинган бўлса, биринчи ҳисобот йили кейинги йилнинг 31 декабрида тугайди" дейилган.

Кредит маблағларидан фойдаланишда бухгалтерия ўтказмалари

✅ Корхона банкдан мақсадсиз кредит олди. Кредит суммаси корхонанинг асосий ҳисоб рақамига туширилди. Ушбу сумма нақд кўринишда ечиб олинди ва бу пулга асосий воситалар сотиб олинди.

❓Бунда қандай бухгалтерия ўтказмалари берилади?

Банкдан нақд олинган пул маблағлари моддий жавобгар шахсга ҳисобдорлик асосида берилади. У ишлатилган пуллар бўйича корхонага бўнак ҳисоботини тақдим этиши керак.
Бухгалтерия ўтказмалари:
Корхонага банк томонидан кредит берилди:
Дт: 5530
Кт: 6810 / 7810
Кредит суммаси асосий ҳисоб рақамга ўтказилди:
Дт: 5110
Кт: 5530
Нақд пул ечиб олинди:
Дт: 5010
Кт: 5110
Нақд пул ҳисобдор шахсга берилди:
Дт: 4230
Кт: 5010
Ҳисобдор шахс тақдим этган бўнак ҳисоботи ва унга илова қилинган ҳужжатлар асосида АВ лар кирим қилинди:
Дт: 0820
Кт: 4230

#Фойдали

hisobot.stat.uz орқали корхонангиз қайси хисоботларни топишириш кераклиги тўгрисида маълумот олиш
👉https://module.stat.uz/search/hisobot/uz/users.php

Меҳнатга ҳақ тўлаш муддатларини бузиш иш берувчи учун нимага сабаб бўлади?
Иш ҳақини ойда икки марта тўлаш ўрнига бир марта тўлаганлик учун ташкилотнинг мансабдор шахсини БҲМнинг 5 бараваридан 10 бараваригача жарима солган ҳолда маъмурий жавобгарликка тортишлари мумкин МЖТК 49-м.. Ҳуқуқбузарлик маъмурий жазо чораси қўлланилганидан кейин бир йил давомида такроран содир этилган бўлса – жарима энди БҲМнинг 10 бараваридан 15 бараваригачани ташкил этади.

Каналга уланиш👈

Агар ходим иш ҳақи бўнак ололмаган бўлсачи?
Иш берувчи ўзининг молиявий ҳолатидан қатъи назар, ходимга бажарган иши учун ҳақни белгиланган муддатларда тўлаши шарт МК 154-м.. Бундан ташқари, Ҳукуматнинг 17.11.1999 й. ВМҚ 504-сон 19.03.2002 й. ВМҚ 88-сон қарорлари билан хўжалик юритувчи субъектлар раҳбарларига иш ҳақининг ўз вақтида ва тўлиқ тўланиши учун шахсий жавобгарлик юклатилган.
Агар ходим иш берувчининг айбисиз бўнакни нақд шаклда ўз вақтида ололмаган бўлса (масалан, хасталаниб қолган), ушбу сумма банкка топширилади, шундан кейин ойнинг иккинчи ярми учун иш ҳақи билан биргаликда тўланади.

Каналга уланиш👈

Ходим рози бўлганда иш ҳақини ойда бир марта тўлаш мумкинми?
- Меҳнатга ҳақ тўлаш муддатлари жамоа шартномаси ёки бошқа локал норматив ҳужжатда белгиланади ва ҳар ярим ойда бир мартадан кам бўлиши мумкин эмас МК 161-м.. Бундан ташқари, жамоа шартномасида иш берувчининг айби билан ходимга ҳақ тўлаш белгиланган муддатларга нисбатан кечикканлиги учун жавобгарлик назарда тутилиши мумкин МК 161-м. 4-қ..
-Ходимларнинг айрим тоифалари учун фақат алоҳида ҳолларда Ҳукумат томонидан иш ҳақи тўлашнинг бошқа муддатлари белгилаб қўйилиши мумкин МК 161-м. 1-қ..
-Меҳнат ҳақидаги келишувлар ва шартномаларнинг ходимлар аҳволини меҳнат тўғрисидаги қонунлар ва бошқа норматив ҳужжатларда назарда тутилганига қараганда ёмонлаштирадиган шартлари ҳақиқий эмас МК 5-м.. Шу тариқа, ҳатто буни ходимнинг ўзи истаган тақдирда ҳам, иш ҳақини ойда бир марта тўлаш мумкин эмас, деб ҳисоблаймиз.
-Биринчидан, иш берувчи ва ходим ўртасида иш ҳақини ойда бир марта тўлаш тўғрисидаги келишув ходимнинг аҳволини МКнинг 161-моддасига қараганда ёмонлаштиради, бинобарин, ҳақиқий эмас ҳисобланади.
-Иккинчидан, ўша МКнинг 161-моддасида аниқ, ҳеч бир шартларсиз, иш берувчининг ходимлар меҳнатига ҳар ярим ойда ҳақ тўлаш мажбурияти белгиланган. Шу боис ҳам иш ҳақини ушбу даврийрикдан кечиктириб бериш кўрсатилган модда нормасини бузади.

Эътибор беринг
МК бир ойда иш ҳақи тўлашнинг энг кам сонини белгилайди (иккитадан кам эмас), бироқ уни чекламайди. Яъни меҳнатга ҳақ тўлаш муддатлари бир ойда икки мартадан кўп бўлиши мумкин (масалан, ҳафтада бир марта, 10 кунда бир марта ва ҳ.к.).

Ҳатто жамоа шартномасида ёки ташкилотнинг бошқа локал норматив ҳужжатида меҳнатга ҳақ тўлаш ойда бир марта амалга оширилиши кўрсатилган тақдирда ҳам, ушбу шарт ҳақиқий эмас ҳисобланади, сабаби МКнинг 5 ва 161-моддаларига зид.

Шу тариқа, иш ҳақини ойига камида икки марта тўлаш иш берувчининг мажбурияти ҳисобланади, у буни ходимнинг иш ҳақини ойда бир марта олишга розилиги ва шу каби аризаси мавжудлигидан қатъи назар бажариши керак.

Каналга уланиш👈

Ижара шартномасини "e-ijara"да рўйхатдан ўтказмаслик катта жарималарга олиб келади.

ВМнинг 22.09.2021 йилдаги 595-сонли қарорига асосан 2022 йил 1 январдан бошлаб юридик шахслар томонидан кўчмас мулкни ижарага бериш (олиш) ёки текин фойдаланиш шартномалари давлат солиқ хизмати органларида ҳисобга қўйилади. Ҳисобга қўйилмаган шартномалар асосида ижарага олинган ёки текин фойдаланилаётган кўчмас мулк объектларида сақланаётган товар-моддий захиралар қолдиқлари саноқдан (инвентаризациядан) ўтказилмайди ва солиқ солиш мақсадларида солиқ тўловчининг омборида мавжуд эмас деб баҳоланади. Бундай ҳолат солиқ базасини яшириш деб баҳоланади ва сизни катта жарималар кутади.

СКнинг 223-моддасига асосан ҳисобда реализация қилинмаган деб кўрсатилган товарларнинг омборда ёки реализация қилиш жойида мавжуд эмаслиги солиқ базасини яшириш (камайтириб кўрсатиш) деб эътироф этилади ва яширилган (камайтириб кўрсатилган) солиқ базаси суммасининг 20 фоизи миқдорида жарима солишга сабаб бўлади.

Соддароқ тушунтирсак, "e-ijara"да рўйхатдан ўтказилмаган омбордаги ТМЗларингиз мавжуд эмас деб ҳисобланади. Солиқ органи ушбу товарларни сотилган деб ҳисоблаб 12% ҚҚС ҳисоблайди ҳамда 20% жарима қўллайди.