Dunyodagi eng katta aysberg sayohatini davom ettirib, tobora erish nuqtasiga yaqinlashmoqda
1986-yilda Filchner muzliklaridan ajralib chiqqan dunyodagi eng katta A23a aysbergi uzoq davom etgan turg‘unlikdan so‘ng harakatini davom ettirdi. Taxminan bir trillion tonna og‘irlikdagi va Katta Londondan ikki baravar katta maydonni (taxminan >3000 km2) egallagan bu ulkan muz massasi so‘nggi o‘ttiz yil davomida Ueddell dengizida suzib yuribdi va faqat 2020-yilda A23a okean oqimlari ta’sirida asta-sekin shimolga qarab harakatlana boshladi.
Aysberg yaqinda okeanografik girdobdan xalos bo‘ldi va endi Antarktika Qutb oqimi tomonidan boshqariladigan Janubiy okean tomon harakat qilmoqda. A23a Janubiy Jorjiya sub-Antarktika oroliga yetib borishi kutilmoqda, u yerda issiq suvlar uning parchalanishiga va asta-sekin erishiga olib keladi. Britaniya Antarktika tadqiqoti olimlari A23a harakatini yirik aysberglar bilan bog‘liq jarayonlarni o‘rganish uchun noyob imkoniyat sifatida ko‘rishadi. A23a allaqachon BIOPOLE missiyasi tomonidan eng zamonaviy tadqiqot kemasi ser Devid Attenboroda kuzatilgan.
Olimlar bunday katta aysberg erishining ekotizimlarga, ozuqaviy moddalar sikliga va okeandagi uglerod sikliga ta’sirini tushunishga harakat qilmoqdalar. A23a butun trayektoriyasi bo‘ylab ozuqa moddalarini tashish va ekotizimlarni boyitish qobiliyatiga ega. Bu jarayonning mexanizmlari haligacha aniq emas. Ularni o‘rganish uchun muzlik atrofida uning uglerod darajasiga ta’siri va atmosfera bilan o‘zaro ta’sirini tahlil qilish uchun suv namunalari yig‘iladi.
Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, katta aysberglar okeandagi hayotni qo‘llab-quvvatlashda muhim rol o‘ynaydi. Ular tashiydigan ozuqa moddalari dengiz oziq zanjirining asosi bo‘lgan fitoplanktonning o‘sishiga yordam beradi. Yangi ma’lumotlar muzliklarning dunyo okeanlarining turli mintaqalaridagi uglerod muvozanati va biologik xilma-xillikka ta’sirini yaxshiroq tushunishga yordam beradi.
A23a nafaqat hajmi, balki okeanlar, muzlar va sayyoradagi hayot o‘rtasidagi murakkab munosabatlar haqida tushuncha berish uchun ilmiy salohiyati bilan ham e’tiborni tortishda davom etmoqda.
📝@ceen_news
1986-yilda Filchner muzliklaridan ajralib chiqqan dunyodagi eng katta A23a aysbergi uzoq davom etgan turg‘unlikdan so‘ng harakatini davom ettirdi. Taxminan bir trillion tonna og‘irlikdagi va Katta Londondan ikki baravar katta maydonni (taxminan >3000 km2) egallagan bu ulkan muz massasi so‘nggi o‘ttiz yil davomida Ueddell dengizida suzib yuribdi va faqat 2020-yilda A23a okean oqimlari ta’sirida asta-sekin shimolga qarab harakatlana boshladi.
Aysberg yaqinda okeanografik girdobdan xalos bo‘ldi va endi Antarktika Qutb oqimi tomonidan boshqariladigan Janubiy okean tomon harakat qilmoqda. A23a Janubiy Jorjiya sub-Antarktika oroliga yetib borishi kutilmoqda, u yerda issiq suvlar uning parchalanishiga va asta-sekin erishiga olib keladi. Britaniya Antarktika tadqiqoti olimlari A23a harakatini yirik aysberglar bilan bog‘liq jarayonlarni o‘rganish uchun noyob imkoniyat sifatida ko‘rishadi. A23a allaqachon BIOPOLE missiyasi tomonidan eng zamonaviy tadqiqot kemasi ser Devid Attenboroda kuzatilgan.
Olimlar bunday katta aysberg erishining ekotizimlarga, ozuqaviy moddalar sikliga va okeandagi uglerod sikliga ta’sirini tushunishga harakat qilmoqdalar. A23a butun trayektoriyasi bo‘ylab ozuqa moddalarini tashish va ekotizimlarni boyitish qobiliyatiga ega. Bu jarayonning mexanizmlari haligacha aniq emas. Ularni o‘rganish uchun muzlik atrofida uning uglerod darajasiga ta’siri va atmosfera bilan o‘zaro ta’sirini tahlil qilish uchun suv namunalari yig‘iladi.
Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, katta aysberglar okeandagi hayotni qo‘llab-quvvatlashda muhim rol o‘ynaydi. Ular tashiydigan ozuqa moddalari dengiz oziq zanjirining asosi bo‘lgan fitoplanktonning o‘sishiga yordam beradi. Yangi ma’lumotlar muzliklarning dunyo okeanlarining turli mintaqalaridagi uglerod muvozanati va biologik xilma-xillikka ta’sirini yaxshiroq tushunishga yordam beradi.
A23a nafaqat hajmi, balki okeanlar, muzlar va sayyoradagi hayot o‘rtasidagi murakkab munosabatlar haqida tushuncha berish uchun ilmiy salohiyati bilan ham e’tiborni tortishda davom etmoqda.
📝@ceen_news