Okeanlardagi umumiy havo oqimlari aylanishi butun Yer iqlim tizimining markaziy qismi hisoblanadi
Usiz yer yuzining katta qismi muz bilan qoplangan bo‘lar edi. Olimlar uzoq vaqt davomida dunyo okeanidagi ob-havoning quruqlikdagi ob-havoga bog‘liqligini aniq tasdiqlashga muvaffaq bo‘lmagan edilar. Yaqinda ular o‘zaro bog‘liqlikning sabab va oqibatlarini aniqlab, buni ilmiy ish bilan isbotladilar.
Dastlab G‘arb tadqiqotchilari guruhi atmosferada kinetik energiyaning qanday uzatilishini aniqlashga qaror qildi. Buning uchun ular kompyuter modellashtirish usulidan foydalandilar. Olimlar Yer shari bo‘ylab kinetik energiya harakatini kuzatishga erishdilar. Keyin bu ma’lumotlarni iqlim modellariga kiritdilar.
Natijada, okean ob-havo sharoitining quruqlikdagi hodisalarga qarab kuchayishi va zaiflashishi, shuningdek, havoning global aylanish sxemasi bo‘yicha past kengliklardan yuqori kengliklarga va aksincha harakatlanishi aniqlandi. Bundan tashqari, tadqiqotchilar bu jarayonning okean girdoblariga ta’sir ko‘rsatishini ham aniqladilar.
Okean va quruqlikdagi hodisalar bir-biriga o‘xshaydi, ammo turli vaqt doiralariga va kuchga ega. Masalan, bir turdagi ob-havo quruqlikda bir necha kun davom etib,
500 km ga yaqin hududni qamrab olishi mumkin, okeanda esa, masalan, girdoblar
3-4 hafta yashab,
5 marta katta maydonni qamrab oladi!
Iqlim o‘zgarishi ekstremal ob-havo hodisalariga qanday ta’sir ko‘rsatishiga ilmiy qiziqish mavjud. Odatda bunday tadqiqotlar keng ma’lumotlarni talab qiladigan statistik tahlilga asoslanadi.
"Biz dasturiy tahlilga asoslangan boshqa yondashuvni qo‘lladik, bu ushbu talablarning ba’zilarini yumshatadi va bizga sabab va oqibatlarni osonroq tushunishga imkon beradi,"
- deya izoh beradi tadqiqot mualliflari.
📝
@ceen_news