Boysun Tumani Hokimligi

Misol uchun, “Besh tashabbus olimpiadasi”ning o‘tgan yilgi mavsumida tuman bosqichida g‘olib bo‘lgan 150 ming yoshlarning atigi 15 foizi sport maktablariga tanlab olingan.

Endilikda har haftada mahallalarda ommaviy jismoniy faollik tadbirlari o‘tkazib boriladi. Ularga nogironligi bo‘lgan shaxslar keng jalb etiladi.

Mahallalar kesimida “Aholining jismoniy faolligi reytingi” yuritiladi.

Yil yakuni bilan eng faol oilalarga trenajerlar beriladi, eng yaxshi mahallalarda sport maydonchalari qurilib, jihozlanadi.

Yig‘ilishda ommaviy sportni rivojlantirish va sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish masalalari muhokama qilindi.

O‘tgan yili ommaviy sport musobaqalarida yoshlar qamrovi 10 millionga yetdi. Lekin yoshlarni bolalikdanoq sportga jalb qilishga barcha tumanlarda birdek e’tibor qaratilmayapti.

Misol uchun, “Besh tashabbus olimpiadasi”ning o‘tgan yilgi mavsumida tuman bosqichida g‘olib bo‘lgan 150 ming yoshlarning atigi 15 foizi sport maktablariga tanlab olingan.

Endilikda har haftada mahallalarda ommaviy jismoniy faollik tadbirlari o‘tkazib boriladi. Ularga nogironligi bo‘lgan shaxslar keng jalb etiladi.

Mahallalar kesimida “Aholining jismoniy faolligi reytingi” yuritiladi.

Yil yakuni bilan eng faol oilalarga trenajerlar beriladi, eng yaxshi mahallalarda sport maydonchalari qurilib, jihozlanadi.

Maktab o‘quvchilarini sportga jalb etishning bugungi holati ham talab darajasida emasligi ko‘rsatib o‘tildi.

Endi har bir maktabda yakkakurash va jamoaviy olimpiya sport turlari bo‘yicha kamida 1 tadan to‘garak bo‘lishi shartligi belgilandi.

Buning uchun Sport vazirligi o‘z tizimidagi barcha sport maktablari trenerlarini umumta’lim maktablaridagi jismoniy tarbiya o‘qituvchilariga biriktiradi.

Federatsiyalar har bir tumanda bittadan umumta’lim maktabini tanlab, o‘z yo‘nalishidagi sport turiga moslashtiradi. Ularni malakali murabbiy va sport inventarlari bilan ta’minlaydi.

Maktablar o‘rtasida olimpiya sport turlari bo‘yicha musobaqalar tashkil qilinadi.

Eng yaxshi natija ko‘rsatgan o‘quvchilar seleksiya qilib boriladi, maktablar esa kerakli sport inventari bilan ta’minlanadi.

Natija ko‘rsatgan jismoniy tarbiya o‘qituvchilari alohida rag‘batlantiriladi.

Bugungi kunda oliy ta’lim muassasalari soni 203 taga yetdi, ularda kunduzgi ta’limda o‘qiyotgan talabalar 700 mingdan oshdi.

Talabalarning sport bilan qamrovini kamida 50 foizdan oshirish muhimligi ko‘rsatib o‘tildi.

Xorijiy davlatlarda talabalar sporti katta sport uchun zaxira bo‘lib xizmat qiladi. Shu bois mutasaddilarga har bir oliygohda kamida 3 ta olimpiya sport turi bo‘yicha sport klubini tashkil qilish topshirildi.

Sport vazirligi bunday sport klublari faoliyatiga ilmiy-metodik ko‘maklashadi, Chirchiqdagi Jismoniy tarbiya universiteti bazasidan foydalanishga sharoit yaratib beradi.

Umuman, aholining ommaviy sport bilan qamrovini kamida 15 millionga yetkazish favqulodda muhim ahamiyatga ega ekani qayd etildi. Bunga faqat Sport vazirligi emas, har bir rahbar, viloyat, shahar va tuman hokimlari mas’ul bo‘ladi.

Nogironligi bor shaxslarning sport bilan qamrovini 2 barobarga ko‘paytirish maqsad qilib olindi.

Bu toifadagi yoshlardan terma jamoalarni shakllantirish bo‘yicha seleksiya tizimi boshqa sportchilar bilan bir xil bo‘lib qolgani ko‘rsatib o‘tildi. Masalan, bugungi kunda faqat respublika musobaqalari sovrindorlari terma jamoaga qabul qilinayapti.

Nogironligi bo‘lgan sportchilar uchun bu tizim mutlaqo o‘zgartiriladi. Bundan buyon yoshlar musobaqa natijasiga qarab emas, balki sport normativlarini bajarishiga qarab ham terma jamoaga qabul qilinadi.

Sport musobaqalari va sport yig‘inlarini tashkil qilishda olimpiya va paralimpiya tizimiga o‘tiladi. Endi qaerda qanday chempionat bo‘lsa, unga yonma-yon parasport musobaqasi ham o‘tkaziladi, yig‘inlar ham birgalikda tashkil qilinadi.

Bu haqiqiy inklyuziv tizimga aylanadi, nogironligi bor sportchilar uchun motivatsiya va rag‘bat bo‘ladi.

Yig‘ilishda ta’kidlanganidek, eng asosiy masala – parasportchilarni tayyorlashda ularning nogironlik toifasini barvaqt aniqlashni yo‘lga qo‘yish zarur.

Mutasaddilarga ikki oyda “Xalqaro paralimpiya qo‘mitasi klassifikatsiya kodeksi” talablari asosida Milliy klassifikatsiya qoidalarini tasdiqlash bo‘yicha topshiriq berildi.

Sog‘liqni saqlash vazirligiga parasportchilarga klassifikatsiyadan o‘tkazish va ularga tibbiy xizmat ko‘rsatishga ko‘maklashadigan tibbiyot mutaxassislarini biriktirish topshirildi.

So‘nggi yillarda sportga xususiy sektor kirib keldi.

Lekin olimpiya sport musobaqalari haligacha faqat davlat sport maktablari o‘rtasida o‘tkazilayapti. Ya’ni, bu musobaqalar xususiy klublar uchun yopiq. Xususiy klublar faqat noolimpiya sport musobaqalarida qatnashib yurishga majbur.

Davlat sport maktablariga katta mablag‘ berilayapti. Lekin, terma jamoalardagi yoshlarning atigi 20 foizi shu maktablardan chiqayapti.

Endilikda xususiy sport klublarining yagona reestri yuritilishi, ularning faoliyati bo‘yicha standart va mezonlar yaratilishi belgilandi. Yoshlarning qamrov darajasiga qarab klublarga bepul sport jihozlari ajratiladi. Xususiy trenerlarga o‘zini o‘zi band qilish huquqi beriladi.

Muhimi, xususiy klublardagi yoshlarimiz barcha musobaqalarda o‘z nomidan ishtirok etishi mumkin bo‘ladi va natijasiga qarab terma jamoalarga qabul qilinadi.

Shuningdek, Toshkent shahrida 5 ta, viloyatlarda 1 tadan past quvvatlarda ishlayotgan sport maktabini xususiy sheriklikka berish bo‘yicha loyihalarni boshlashga ko‘rsatma berildi.

Raqamlashtirishni keng joriy qilish orqali iqtidorli sportchilarni topish, saralash va ularni tayyorlash bo‘yicha ham yangi tizim joriy qilinadi.

Buning uchun alohida raqamli platforma ishga tushiriladi. Umumta’lim maktablarida o‘quvchilarning u yoki bu sportga qobiliyati aniqlanib, elektron platformaga kiritiladi. Sport maktablari bu mezonlar asosida o‘ziga yoshlarni tanlab, jismoniy va psixologik tayyorlab boradi. Sportchilarning kundalik natijalari, erishayotgan yutuqlari ham yagona elektron tizimga joylashtiriladi.

Sport federatsiyalari ham eng yaxshi natija ko‘rsatgan yoshlarni terma jamoa yig‘inlariga chaqirib, ularni seleksiya qilib boradi. Terma jamoaga jalb qilingan yoshlar uchun jismoniy ko‘rsatkichlarni monitoring qiladigan raqamlashgan tizim yaratiladi.

Natijada sportchilarning ko‘rsatkichlari xorijiy yoki tor soha mutaxassislariga onlayn yuborilib, tavsiyalar olish imkoni yaratiladi.

Musobaqa g‘oliblari uy, avtomobil kabi qimmatbaho sovg‘alar bilan taqdirlanadi. Birinchi va ikkinchi o‘rinni olgan sportchilar Respublika olimpiya va paralimpiya markaziga qabul qilinadi.

Bunda 1-2 kurs o‘quvchilariga stipendiya to‘lash yo‘lga qo‘yiladi.

Joylarda yosh iqtidorlarni aniqlab, ularni tayyorlaydigan insonlar – birinchi murabbiylardir.

Lekin, bugungi kunda sportchilarni erishgan natijasi uchun faqat sport maktablari yoki terma jamoa murabbiylari rag‘bat olayapti.

Prezidentimiz bu adolatdan emasligini qayd etib, endilikda sportchilarni yetishtirib chiqargan birinchi murabbiylarga sportchilar va terma jamoa murabbiylari uchun ko‘zda tutilgan rag‘batning 10 foizgacha qismini mukofot sifatida berilishini ta’kidladi.

So‘nggi uch yilda parasport bilan muntazam shug‘ullanuvchilar 4 karra ko‘payib, 7 mingdan oshdi, ayol parasportchilar ulushi 29 foizga yetdi.

Ilgari bu toifadagi yoshlar uchun atigi 33 ta maktabda sport to‘garaklari bor edi, bugun bunday maktablar soni 235 taga yetdi.

Shu bilan birga, nogironligi bo‘lgan shaxslarni sportchi qilib tayyorlashda ilmga asoslangan metodika, standartlar, o‘quv adabiyotlari yetishmasligi, sodda qilib aytganda, sog‘lom sportchilar uchun talablar shunday ko‘chirilib qo‘yilgani sababli bu sohada “katta sakrash” bo‘lmayapti.

Shu bois har yili kamida 100 nafar nogironligi bo‘lgan sportchilar va ularning murabbiylari malaka oshirish uchun xorijga yuboriladi.

Shu bilan birga, yunon-rum, ayollar kurashi, kamondan otish, qilichbozlik bo‘yicha bizda sharoit ham, iqtidorli sportchilar ham yetarli.

Kelgusi Olimpiya va Paralimpiya o‘yinlarida bu sport turlari bo‘yicha natija ko‘rsatish uchun hozirdanoq xorijiy mutaxassislarni jalb qilib, sportchilarni jismoniy va ruhiy tayyorgarligi bilan astoydil shug‘ullanish topshirildi.

Istiqbolli bo‘lgan yengil atletika, velosport, eshkak eshish, suzish, o‘q otish kabi 22 ta sport turi bo‘yicha litsenziyalarni 3-4 karra ko‘paytirish va medallar uchun kurashga qattiq kirishish lozim.

Bundan tashqari, sinxron suzish, triatlon, voleybol, basketbol, gandbol, badminton kabi rivojlanayotgan 17 ta sport turida litsenziyalarni qo‘lga kiritish juda muhimligi ta’kidlandi.

Ushbu federatsiya rahbarlari mahallagacha tushib, yosh iqtidorlarni aniqlashi, bittadan sport maktabini tanlab, baza qilishi, infratuzilmasini yaxshilashi va malakali murabbiylar bilan ta’minlashi zarurligi qayd etildi.

Olimpiya va Paralimpiya o‘yinlarida sportchilarning muvaffaqiyatli ishtirokini ta’minlash uchun joylardagi 310 ta sport maktablari milliy terma jamoalarning “seleksiya bazasi”ga aylanadi.

Barcha viloyatlardagi sport boshqarmalari boshliqlari hamda barcha sport maktablari direktorlarining faoliyatini tubdan kuchaytirish zarurligi ko‘rsatib o‘tildi. Sport boshqarmalari boshliqlariga shaxsiy mas’uliyatini oshirishga qaratilgan uch oylik sinov tayinlandi.

Mutasaddilarga har bir maktab bo‘yicha aniq maqsadlarni belgilab, uch yillik dastur qilish topshirildi.

Jismoniy tarbiya universiteti, Nukus, Farg‘ona, Samarqand kabi sport fakulteti bo‘lgan oliygohlar professor-o‘qituvchilari, ilmiy xodimlari, bitiruvchi kurs va magistratura talabalarining olti oyga sport maktablariga biriktirish amaliyoti yo‘lga qo‘yiladi.

Ular diplom ishi va dissertatsiyalarini bevosita joylardagi muammolardan kelib chiqib yozishi va ularga amaliy yechim berishi muhimligi ta’kidlandi.

Oliygoh rektorlari yangi metodika va yondashuvlarni bevosita shu yerda joriy qilib, sport maktablarini dual ta’limning ilmiy-amaliy bazasiga aylantiradi.

Hududlarning o‘ziga xosligi, yoshlarning qiziqishi va iqtidoridan kelib chiqib, 56 ta sport maktabi olimpiya sport turlariga moslashtirildi. Ushbu maktablar milliy terma jamoalarga asosiy zaxira bo‘ladi.

Shu bois, hududlardan tanlab olingan eng sara yoshlar bu maktablarda individual reja asosida maqsadli tayyorlanadi.

Yadro, disk, nayza uloqtirish, sakrash sport turlarida birorta litsenziya olinmadi. Yoki, 49 ta suv sporti dasturidan bor-yo‘g‘i 4 tasi bo‘yicha litsenziya qo‘lga kiritilgan.

O‘q otish sportini rivojlantirish uchun mudofaa tizimi va “Vatanparvar” tashkilotida barcha sharoit yaratilgan. Lekin birorta sportchimiz Olimpiadaga bormadi.

Yurtimizda yakkakurash sport turlari, milliy kurash rivojlangan bo‘lsa-da, yunon-rum kurashi bo‘yicha atigi 3 ta litsenziya olingan.

O‘tgan yili baydarka va kanoeda eshkak eshish bo‘yicha jahon chempionati ilk bor yurtimizda o‘tkazildi. Lekin unda yurtimiz birorta ham medal qo‘lga kiritmadi.

Hokimlarning ham bu boradagi mas’uliyati umuman sezilmayotgani qayd etildi. Ular sport federatsiyalarining hududiy bo‘limlari rahbarlarini tanimasligi, sportchi va trenerlarni qabul qilmasligi, sportchilar xalqaro musobaqada natija qilganidan keyingina bundan xabar topishi ko‘rsatib o‘tildi.

Masalan, o‘tgan yili olimpiya sport turlari bo‘yicha o‘tkazilgan jahon chempionatlarida sportchilarimiz 58 ta medal qo‘lga kiritdi. Lekin Navoiy, Surxondaryo va Qashqadaryo sportchilari bu chempionatlarda birorta ham medal olmagan.

Parij Olimpiya va Paralimpiya o‘yinlariga qo‘lga kiritilgan litsenziyalar Navoiy va Qoraqalpog‘istonda eng kam.

Shu bois yondashuvlarni hozirdan o‘zgartirib, yoshlarni sportga, ayniqsa, olimpiya sport turlariga tayyorlash, ularni seleksiya qilish, iqtidorli sportchi va murabbiylarni rag‘batlantirish bo‘yicha mutlaqo yangi tizim yaratish zarurligi ko‘rsatib o‘tildi.

Sportda adolat o‘rnatish, sportchi va murabbiylarga manfaat olib kelish va sohani raqamlashtirish mutasaddilar, sport federatsiyalari rahbarlari va hokimlar faoliyatini baholashda bosh mezon bo‘lishi belgilab olindi.

Prezidentimiz olimpiya va paralimpiya harakatini rivojlantirish, seleksiya tizimini takomillashtirish bo‘yicha yangi tashabbuslarni ilgari surdi.

Los-Anjelesdagi yozgi Olimpiya va Paralimpiya o‘yinlariga tayyorgarlik ko‘rish maqsadida Olimpiya qo‘mitasining hududiy bo‘limlarini tashkil etish tashabbusi qo‘llab-quvvatlandi.

Milliy Olimpiya qo‘mitasiga Prezident rahbar bo‘lganidek, hududiy bo‘limlarga viloyat hokimlari boshchilik qiladi.

Hokimlar har bir federatsiya bilan ishlab, olimpiya sikli uchun maxsus strategiyasini ishlab chiqadi va Milliy olimpiya qo‘mitasi huzurida himoya qiladi.

Barcha sport federatsiyalari rahbarlari va viloyat hokimlari amalga oshirayotgan ishlari va erishgan natijalari haqida har oyda Olimpiya qo‘mitasida hisobot beradi.

Bugun biz dunyoga ochiq, ijtimoiy va iqtisodiy rivojlangan davlat – Yangi O‘zbekistonni barpo etish bo‘yicha o‘z oldimizga katta maqsadlar qo‘ymoqdamiz.

Har bir inson, har bir ota-onaning orzusi va niyati jismoniy va ma’naviy barkamol avlodni tarbiyalashdir. Bunga esa jismoniy tarbiya va sportsiz erishib bo‘lmaydi.

Bir so‘z bilan aytganda, sport – sog‘lom xalq, sog‘lom jamiyatning tayanch ustunidir. Shu bilan birga, sport – bu avvalo tinchlik elchisi, har bir davlat uchun milliy g‘urur manbai”,

- dedi davlatimiz rahbari so‘zining avvalida.

Kecha qishki Osiyo o‘yinlarida sportchilarimiz so‘nggi 26 yilda ilk bor figurali uchish bo‘yicha juftliklar orasida oltin medalni qo‘lga kiritgani mamlakatimiz sport tarixida yangi sahifa bo‘ldi.

Shu bilan birga, futbol bo‘yicha O‘zbekiston amputantlar terma jamoasi Bangladeshda o‘tgan Osiyo chempionati g‘olibiga aylandi.

Tailandda velosport va para velosport bo‘yicha Osiyo chempionatida yoshlarimiz umumjamoa hisobida 1-o‘rinni egalladi.

Prezidentimiz barcha sportchilarimiz, ularning murabbiy va ota-onalarini qo‘lga kiritilgan yuksak yutuqlar bilan tabrikladi.

Yig‘ilishda ta’kidlanganidek, sport sohasini shunchaki o‘yin va musobaqalar emas, millat genofondi, mamlakatning qudrati va obro‘-e’tiborini butun dunyoga tarannum etadigan eng ta’sirchan vosita, eng ustuvor vazifa deb bilishimiz shart.

Shu bois Olimpiya va Paralimpiya o‘yinlariga tayyorgarlik bo‘yicha birinchi marta bunday katta yig‘ilish o‘tkazilayotgani qayd etildi.

Islohotlarning ilk kunlaridanoq boshqa sohalar qatori jismoniy tarbiya va sport rivojiga ham katta e’tibor berilmoqda.

So‘nggi to‘rt yilda budjetdan sportga ajratilayotgan mablag‘ 1,5 trillion so‘mdan 3 trillion so‘mga oshdi, murabbiylarning o‘rtacha maoshi 2 barobar ko‘paydi, 101 ta yirik sport ob’ektlari yangidan qurildi, 67 tasi rekonstruksiya qilindi.

Sportchilarimizning Parijda erishgan yutuqlari bu islohotlarning yorqin natijalari hisoblanadi.

Eng asosiysi, bu natijalar yoshlarimizni, ota-onalarni sportga bo‘lgan munosabatini o‘zgartirdi. Ko‘p yoshlarimizda “Men ham chempion bo‘laman”, degan shijoat paydo bo‘ldi.

Parijda erishilgan natijalar bilan xotirjamlikka berilmaslik kerakligi ko‘rsatib o‘tildi.

Los-Anjeles-2028 Olimpiya o‘yinlarida kuchli o‘ntalikka kirish maqsad qilingan. Buning uchun mutasaddi rahbarlardan tortib, tuman hokimlarigacha barcha qattiq ishlashi kerakligi qayd etildi.

Olimpiya o‘yinlaridagi tariximiz faqatgina yakkakurash sport turlari bilan yozilayotgani ko‘rsatib o‘tildi. Oxirgi Olimpiadada faqat 5 ta sport turi – boks, dzyudo, taekvondo, og‘ir atletika va erkin kurash bo‘yicha medal qo‘lga kiritilgan.