ATTESTATSIYA 👩‍🏫👨‍🏫🥇2024 kimyo🇺🇿

• KIMYODAGI
• ISTISNO
• REAKSIYALAR

1️⃣ Ishqoriy metallar havoda yonib, odatda, peroksid hosil qiladi. Lekin ulardan faqat Li oksidga aylanadi :

• 2Na + O₂ = Na₂O₂

• 2Li + O₂ = Li₂O

2️⃣ Beketov qatori bo'yicha metall nitratlarning parchalanishida, faol metall nitratlaridan MeNO₂ + O₂ chiqadi. LiNO₃ esa :

• 2NaNO₃ = 2NaNO₂ + O₂

• 2LiNO₃ = Li₂O + 2NO₂ + 0,5O₂
3️⃣ Yonish reaksiyalari uchun doim kislorod talab qilinsada, Mg metali uchun CO₂ gazi ham yondiruvchi vazifasini o'tashi mumkin :

• 2Mg + CO₂ = 2MgO + C
4️⃣ Ko'pchilik NO va CO gazlarini indeferent deb biladi. Aslida esa ularga oid tuz(simon)lar ham mavjud :

• NO + 2Cl  = NOCl₂ - nitrozil xlorid
(zar suvi muhitida)

• CO + NaOH = HCOONa - natriy formiat

5️⃣ Atsetilenning Kucherov reaksiyasida ketonga emas, aldegidga aylanishi - jarayon asnosida sodir bo'ladigan moddada karbonil guruhining faqat ikkita uglerod o'rtasida hosil bo'lishi bilan bog'liq va bu qolgan alkinlarga nisbatan istisno :

• I) C₂H₂ + H₂O = [ CH₂=CH₂-OH ] - vinil spirt

• II) CH₂=CH₂-OH = CH₃CHO - sirka aldegid
https://t.me/attestatsiyakimyogar2021

🔹Kristallogidratlar - tarjima qilsak, “kristall” - qattiq, “gidrat”  - suv. Molekulasida suv saqlovchi qattiq moddalar.

🔹Kimyoda odatda kristallogidrat deyilganda tuz molekulasiga bir yoki bir nechta suv birikkan moddalar tushuniladi.

🔹Tuzdan tashqari boshqa moddalar ham kristallogidratlar hosil qila oladi. Masalan: glukoza C6H5OH • H2O tarkibli, fenol ham C6H5OH •H2O tarkibli kristallogidratlar hosil qiladi. Lekin, ko‘p hollarda tuz saqlagan kristallogidratlar masala jihatdan ahamiyatli hisoblanadi.

🔹Kristallogidratlarda tuz yoki boshqa modda bilan suv molekulalari vodorod, donor-akseptor bog‘lar bilan bog‘langan bo‘ladi.

🔹Kristallogidratlarni ko‘pchiligi kuporo so‘zi bilan ishlatiladi.

🔰Eng muhim kristallogidratlar:

✔️Maxsus nomga ega bo‘lganlari:

1)Mis kuporosi - CuSO4 • 5H2O
2)Temir kuporosi - FeSO4 • 7H2O
3)Taxir tuz - MgSO4 • 7H2O
4)Kristall soda - Na2CO3 • 10H2O
5)Glauber tuzi - Na2SO4 • 10H2O
6)Rux kuporosi - ZnSO4 • 7H2O
7)Bura - Na2B4O7 • 10H2O
8)Bishofit - MgCl2 • 6H2O
9)Karnallit - KCl • MgCl2 • 6H2O
10)Kainit - KCl • MgSO4 • 3H2O
11)Gips - CaSO4 • 2H2O
12)Alebaster - CaSO4 • 1/2 H2O
13)Oddiy superfosfat - Ca(H2PO4)2 • CaSO4 • 2H2O
14)Qo‘sh superfosfat - Ca(H2PO4)2 • 2H2O
15)Pretsipitat - CaHPO4 • 2H2O
16)Kaolin - Al2O3 • 2SiO2 • 2H2O
17)Boksit - Al2O3 • nH2O
18)Kaliy-xromli achchiqtosh - K2SO4 • Cr2(SO4)3 • 12H2O
19)Ammoniy xromli achchiqtosh - (NH4)2SO4 • Cr2(SO4)3 • 6H2O
20)Limonit - 2Fe2O3 •3H2O

✔️Maxsus nomga ega bo‘lmaganlari:
1)MnSO4 • 4H2O
2)Fe2(SO4)3 • 9H2O
3)CuCl2 • 2H2O
4)Cu(NO3)2 • 3H2O
https://t.me/attestatsiyakimyogar2021

Ftor (F)
▪️Ftor – kimyoviy jihatdan juda faol va kuchli oksidlovchi xususiyatlarga ega element bo‘lib, sanoat va kundalik hayotda muhim o‘rin tutadi. Quyidagi faktlar sizni qiziqtirishi mumkin:
▪️Eng faol element: Ftor eng faol galogen hisoblanadi va boshqa elementlar bilan oson birikmalar hosil qiladi. Bu uni kimyoviy jarayonlarda juda samarali oksidlovchi vositaga aylantiradi.
▪️Tish emalini himoya qiladi: Ftor tish pastalarida keng qo‘llaniladi, chunki u tish emalini mustahkamlaydi va kariyesni oldini olishda yordam beradi.
▪️Ftoroplastlar: Ftor polimerlari (masalan, teflon) yuqori issiqlikka chidamliligi va sirpanish xususiyatlari bilan ajralib turadi. Bu materiallar idish-tovoq qoplamalari va sanoat uskunalarida keng qo‘llaniladi.
▪️Suyuq ftor: Ftor suyuq holatda kuchli reaktiv gaz bo‘lib, u qattiq, suyuq yoki gazsimon moddalar bilan tezda reaksiyaga kirishadi. Uni suyuqlantirish -188°C da amalga oshadi.
▪️Ftorli sovitish agentlari: Ftor birikmalari sovitish agentlari (freonlar) sifatida ishlatiladi, ammo ba’zi freonlarning atmosferaga zararli ta’siri sababli ular bosqichma-bosqich kamaytirib borilmoqda.
▪️Uran boyitishda ishlatiladi: Ftor uran boyitish jarayonida UF₆ (uran ftorid) birikmasini hosil qilish uchun ishlatiladi. Bu yadro yoqilg‘isini tayyorlashda muhim ahamiyatga ega.
▪️Zaharli gaz: Ftor gazining yuqori reaktivligi sababli u juda zaharli bo‘lib, inson salomatligiga jiddiy xavf tug‘dirishi mumkin.
https://t.me/attestatsiyakimyogar2021

☑️ Boyl Marriot - O'zgarmas temperaturada bosim va hajm o'zaro teskari proporsionaldir.

T=const

P1*V1=P2*V2

  P1         V2
------   =  ------
  P2          V1

☑️ Gey-Lyussak - O'zgarmas bosimda temperatura va hajm o'zaro to'g'ri proporsionaldir.

P=const

T1*V2=T2*V1

  T1        V1
-------- = --------
T2         V2

☑️ Sharl - O'zgarmas hajmda bosim va temperatura o'zaro to'g'ri proporsionaldir.

P1*T2=P2*T1

P1      T1
---- =   -----
P2      T2

☑️ Birlashgan gaz tenglamasi - yuqoridagi uchta formulani bitta formulada koʻrish mumkin qaysidir birlik sizda yoʻq boʻlsa oʻrniga 1 sonini qoʻyib olaverasiz

  P1*V1        P2*V2
------------  =  ---------
     T1                T2

☑️ Universal gaz doimiysi
         
         PV
R =  --------
          T

Bosim Klapaskalda bo'lganda universal gaz doimiysi 8.314 ga teng boʻladi.

           101.325*22.4
R =   -------------------------- = 8.314
                273

Atmosfera bosimda bo'lsa ( atm ) universal gaz doimiysi 0.082 ga teng boʻladi.

          1 *22.4
R =  ------------------ = 0.082
             273

Milli metr simob ustunida universal gaz doimiysi 62.36 ga teng boʻladi.

          760*22.4
R =   ----------------- = 62.36
             273

☑️ Mendeleyev Klapeyron tenglamasi

         PV             m          PV
nR = -----  ➡️     ------ R = ------
          T               Mr          T    ⬇️


              mRT=PVM               ⬅️

m = massa ( g )
R = Universal gaz doimiysi 8.3
T= Absolyut temperatura ( K )
P = Bosim ( KPa )
V = Hajm ( litr )
M = Gaz molekulyar massasi

Bosim uch hil holatlarda kelishi mumkin

Normal bosim 101.325 KPa ga teng

1. Bir atmosfera bosimi 101.325 KPa ga teng boʻladi @mega_kimyo_ilmi

2 atmosfera bosimi desa proporsiya qilib KPa ga oʻtib olsangiz boʻladi

2 atm --------- x = 202.65 KPa
1 atm ---------- 101.325 KPa

2. Paskalda berilishi ham mumkin 101325 PA = 101.325 KPa

202650 PA -------- x = 202.65 KPa
101325 PA -------- 101.325 KPa

Berilgan paskalni 1000 ga boʻlish orqali ham klopaskalgaga oʻtish mumkin.

202650/1000=202.65 KPa

3. Milli metr simob ustuni 760 mm Hg ustuni 101.325 KPa ga teng boʻladi

1520 mm Hg ----- x= 202.65 KPA
760 mm Hg -------- 101.325 KPa

Temperature ikki hil holatda kelishi mumkin

1. Selsiy  °C
2. Kelvin   K

0 °C = 273 K

10 °C = 273 + 10 = 283 K

27 °C = 273 + 27 = 300 K

-10 °C = 273 + ( - 10 ) = 263 K

273 K = 0 °C

293 K = 293 - 273 = 20 °C

546 K = 546 - 273 = 273 °C

173 K = 173 - 273 = - 100 °C

Сиз нима деб уйлайсиз
Азиз синф рахбарлар? 🤔

🔠🔠🔠🔠🔠🔠🔠🔠

🔠🔠🔠🔠🔠🔠

Ca, Zn, Fe, Mg, Al , C, Si , H2
Uglerod ( II) oksid SO,
Vodorod sul fid H2S,
Nat riy sulfid Na2S,
Ol t ingugurt ( IV) oksid SO2
Vodorod xlorid HCl
Vodorod bromid HBr
Vodorod iodid HI
Temi r ( II) sul fat FeSO4
Marganes sul fat MnSO4
Vodorod peroksid H2O2
Azot ( II) oksidi NO
NH3 ; N2H4 ; NH2OH
HNO2 va uning tuzlari
Fosfi t kislotasi H3PO3
Aldegidlar, spi rt lar,
Chumol i kislotasi va aldegidi ,
Katoddagi elekt r toki


🔠🔠🔠🔠🔠🔠🔠🔠

🔠🔠🔠🔠🔠🔠

Galogenlar,
Marganets(VII ) oksidi Mn2O7 ,
Kal iy permanganat KMnO4
Kal iy manganat K2MnO4
Xrom (VI) oksidi CrO3
Kal iy xromat K2CrO4
Kislorod O2 , ozon O3
H2O2 va peroksidlar
Sulfat kislotasi H2SO4 (kons)
Mis (II) oksidi CuO
Kumush oksidi Ag2O
AuCl 3 , AgCl ,
Qo „ r g„ o s h in ( IV) oksidi PbO2 ,
Gipoxlori t lar KClO
Xlorat lar KClO3
Perxlorat lar KClO4
HNO3 va HF aralashmasi
Anoddagi elektr toki

https://t.me/attestatsiyakimyogar2021