Advokat Qosimov

Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқаруви, Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги Иқтисодий жиноятларга қарши курашиш департаментининг 28.03.2025 йилдаги  3264-4-қарори қабул қилинди.

Унга кўра 2025 йил 2 июлдан бошлаб, БХМнинг 30 бараварига тенг ёки ундан ошган суммадаги электрон пул ўтказмалари бўйича маълумотларда қуйидагилар бўлиши лозим:
✅Жўнатувчининг номи, жисмоний шахслар учун шахсни тасдиқловчи хужжат , унинг серияси ва рақами;
✅ Агар операция жараёнида хисобварақ ишлатилган бўлса,унинг рақами ва операциянинг хос рақами;
✅ Жўнатувчининг манзили ёки СТИРи ёхуд мижознинг lD рақами;
✅ Жисмоний шахслар учун туғилган сана, жой ва олувчи хақидаги маълумотлар.

Каналга уланиш 👇
👉 @advokatqosimov 👈

Транспорт воситасини ишончномасиз бошқариши мумкин бўлган яқин қариндошларга кимлар киради?


‼️ Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг «ТРАНСПОРТ ВОСИТАЛАРИ ЭГАЛАРИНИНГ ФУҚАРОЛИК ЖАВОБГАРЛИГИНИ МАЖБУРИЙ СУҒУРТА ҚИЛИШ ТЎҒРИСИДА»ГИ ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ҚОНУНИНИ АМАЛГА ОШИРИШ ЧОРА-ТАДБИРЛАРИ ҲАҚИДА" ги 141-сон қарори иловасига кўра:

✅ Транспорт воситаси эгасининг транспорт воситасидан фойдаланиш ва уни бошқариш учун нотариал тасдиқланадиган ишончнома расмийлаштирилиши талаб қилинмайдиган яқин қариндошларига ота-она, эр (хотин), болалар, ака-укалар, опа-сингиллар киради.

Каналга уланиш 👇
👉 @advokatqosimov 👈

Туманлараро, туман, шаҳар иқтисодий судларининг юрисдикция ҳудудлари

Каналга уланиш 👇
👉 @advokatqosimov 👈

Мактабларда ҳар жума миллий либос кийиш мажбурий бўлдими?

Мурожатчимиздан келган савол:

Мактабда қизимни жума куни миллий либос кийиб бормаганлиги учун дарсга киргизмапти.Мактабларда ҳар жума миллий либос кийиш мажбурий бўлдими?

📌 Мактабгача ва мактаб таълими вазири маслаҳатчиси Азизбек Турдиев вазирлик ўқувчиларга мактабга миллий кийимда келиш бўйича мажбурият юкланмаганлиги ҳақида баёнот берган.

✅ Мактабларда ҳар жума миллий либос кийиш мажбурий эмас.Миллий либосни ўқувчи хохласа кияди, хохламаса киймайди.Мактабда ҳеч ким ўқувчини миллий либос кийишга мажбурлашга хақли эмас.


Каналга уланиш 👇
👉 @advokatqosimov 👈

Сенсираганлик учун жавобгарлик борми?

❇️ Қонунчилигимизда айнан сенсираганлик учун маъмурий ёки жиноий жавобгарлик белгиланмаган.

📌 Лекин кўпчилик орган,ташкилот ва муассасалар ходимлари амал қилиши лозим булган  одоб-ахлоқ қоидалари ва бошқа ички хужжатларда ходимларнинг бир-бирига ёки бошқа шахсларга "сиз"деб мурожаат қилишлари белгиланган.

Бундай талабга риоя қилмаслик, интизомий жавобгарликка сабаб бўлиши мумкин.

Масалан:

Вазирлар Маҳкамасининг 975-сон қарорига кўра:

✅ ЙПХ ходимлари ҳар қандай вазиятда йўл ҳаракати қатнашчиларига «Сиз» деб мурожаат қилишга мажбур.

Каналга уланиш 👇
👉 @advokatqosimov 👈

Мурожаатчиларимиз томонидан энг кўп сўралаётган оилавий муносабатларга оид саволлар ва уларга қисқача жавоблар👇

✅ Шаръий никоҳдан туғилган бола учун ҳам алимент ундириш мумкинми?
Албатта мумкин. Ота ёки она ўз фарзандини моддий томондан таъминлашга мажбур. Лекин шаръий никоҳ асосидаги эр-хотин бир-биридан таъминот талаб қилолмайдилар.
✅ Оталик хуқуқидан маҳрум қилиш алиментдан озод қиладими?
Оталик хуқуқидан маҳрум қилиш алимент тўлашдан озод қилмайди.

✅ Никоҳдан ажрашмай туриб бошқа никоҳдан ўтса бўладими?
Йўқ. Ўзбекистон Республикасида фақат битта никоҳга рухсат берилади ва тан олинади.

✅ Эримни мендан бошқа шаръий никоҳ асосидаги хотини бор.Бунинг учун жавобгарлик борми?
Агар эрингиз сиз билан ҳам шаръий никоҳ асосидаги хотини билан ҳам бир том остида ва бир рўзғор асосида яшаётган бўлса, бу "кўп хотинлилик" сифатида баҳоланиши ва жиноий жавобгарликка тортилиши мумкин. Акс холда йўқ.

✅ Никоҳдан ажрашганда эр хотини ва болаларига алохида уй олиб бериши керакми?
Хозирги кунда қонунчилик нормаларимизда бундай тартиб белгилангани йўқ.

✅ Қайнонам келинлик сепимдаги нарсаларни бермасликка хаққи борми?
Йўқ. Талаб қилиб олишингиз мумкин.Бунинг учун судга даъво ариза киритасиз.

✅ Никоҳдан фақат суд ажратадими?
Агар фарзандингиз ва ўртангиздаги мулкий низо бўлмаса, ФХДЁ орқали ҳам ажрашиш мумкин.

✅ Никоҳдан ажратишга қачон ариза қилиб бўлмайди.
Хотин хомиладорлик вақтида ва бола бир ёшга киргунча бўлган вақтда никоҳдан ажратиш учун аризалар қабул қилинмайди.

Каналга уланиш 👇
👉 @advokatqosimov 👈

Сафарбарлик чақируви резервидаги хизмат (бир ойлик армия)га бориш учун қанча тўлов қилинади ва бу тўловни бўлиб-бўлиб тўласа ҳам бўладими?

📌 Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 22.02.2003 йилдаги 99-сон қарорига кўра :

✅ Сафарбарлик чақируви резервидаги хизмат сафига олинган фуқаролар билан якка тартибда суҳбат ўтказилгандан кейин Мудофаа вазирлиги томонидан Махсус ҳисоб рақамига бадал ўтказиш тартиби тўғрисида ёзма шартнома тузилади.

✅ Сафарбарлик чақируви резервидаги хизмат сафига олинган шахслар томонидан пул бадаллари тўлаш хизматга олингандан кейин бир йил мобайнида тўланади. Томонларнинг келишувига кўра тўлов шартномада белгиланган муддат мобайнида тўлиқ ҳажмда бир йўла ёхуд босқичма-босқич амалга оширилиши мумкин.

📌 Сафарбарлик чақируви резервидаги хизмат учун тўлов миқдори ---- меҳнатга хақ тўлаш энг кам миқдорининг 7 баравари (бугунги кунда 8 млн 85 минг сўмга тўғри келади).


Каналга уланиш 👇
👉 @advokatqosimov 👈

Коррупциянинг туғилиши: Дастлабки тергов мисолида

Олмазор ИИБ да битта ишим бор (эди). Ҳолат қуйидагича:

Ҳимоям остидаги шахс январь ойида яндекс таксида Тошкент шаҳрига кираверишда Минерал сувлар блок постида тўхтатилган. Унинг кийимларини кўздан кечиришганда чўнтагидан 0,73 грамм гашиш (анаша, смола каннабиса) номли гиёҳванд модда топилган. Бу нима деб сўрашганда тўғрисини айтган, ўзимни истеъмолим учун телеграмм орқали кеча сотиб олган эдим, бир қисмини истеъмол қилдим, қолганини кейинроқ истеъмол қилиш учун қолдиргандим, деб жавоб берган.

Наркологик экспертиза айбланувчи гиёҳвандлик моддасини истеъмол қилади деб ҳулоса берган.

Жиноят ҳуқуқидан озгина хабардор бўлган одам бу ҳолат ЖК нинг 276-моддаси 1-қисми (Гиёвандлик воситалари, уларнинг аналоглари ёки психотроп моддаларни ўтказиш мақсадини кўзламай, қонунга хилоф равишда тайёрлаш, сақлаш, эгаллаш, ташиш ёки жўнатиш) билан малакаланишини яхши билади.

Бироқ Олмазор туман ИИБ тергов бўлими томонидан бу ҳолат ЖК нинг 273-моддаси 3-қисми билан малакаланиб, бир гуруҳ шахслар томонидан олдиндан тил бириктириб озгинадан кўпроқ гиёвандлик воситасини ўтказиш мақсадини кўзлаб қонунга хилоф равишда тайёрлаш, олиш, сақлаш, ташиш ёки жўнатиш, шунингдек уларни кўп бўлмаган миқдорда қонунга хилоф равишда ўтказиш деб баҳоланган. Камига, эҳтиёт чораси сифатида қамоқ қўлланилган.

Юқоридаги ҳолат ЖК 273-моддаси 3-қисмига тортиши учун айбланувчининг шериги бўлиши ва у шу шериги билан ўзаро тил бириктириб гиёҳвандлик воситасини кимгадир ўтказмоқчи бўлганлигини тасдиқловчи далиллар бўлиши керак. Бироқ бундай далиллар умуман мавжуд эмас.

Мен дастлаб иш билан танишиб чиққанимдан кейин, ҳимоям остидаги шахснинг онасига бу ерда 273-модда 3-қисми йўқ, агар қонун тўғри қўлланса, 276-моддага ўтиши керак, дегандим. Лекин терговчига ёзилган илтимоснома ҳач қандай асос кўрсатмасдан рад қилинди, прокуратурадан эса жавоб ҳам олмадик.

Бугун ҳимоям остидаги шахснинг онаси билан телефонлашдим. Унинг гапларини имкони борича ўзидек келтиришга ҳаракат қиламан: “Бугун турмага бориб озиқ-овқат киритдим, ҳар киргазганимда яхшигина пул кетяпти, шунча пул сарфларканман, уни ўрнига йўлини топиб, шу пулни терговчига берганимда ўша сиз айтган қонунларни ўғлимгаям қўллардимикан, деб ўйланиб қоляпман. Энди, бунақа ишга биринчи марта иши тушган одам билмасаканда, нима қилишни.”

Бу гаплар менга жуда ёмон таъсир қилди, чунки шу аёл “Одамлар таниш топиб пулини бермасанг ишинг битмайди, деб айтишяпти, нима қилай?”, деб мендан маслаҳат сўраганда, бу иш нотўғри деб қайтаргандим. Унинг бугунги гаплари менга худдики, сен мени йўлдан қайтармаганингда, шу ишни қилган бўлардим, сени айбинг билан бу ишни ҳал қилолмадим, дегандек эшитилди.

Тасаввур қилдим, агар шу аёл ҳаётида яна терговга иши тушса ёки яқинларидан бирортасида шунақа ҳолат юз берса, “одамини топиб пулини бермасанг, ишинг битмайди” деган қоида билан иш қилади.

Шунақа. Ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларнинг қонунларни асоссиз нотўғри қўллаши одамларда коррупцияга мойилликни кучайтириб, йўқ жойдан порахўрлик пайдо бўлишига олиб келади.

Лекин минг афсуски, буни ўйлаб кўрадиган одам йўқ.

Каналга уланиш 👇
👉 @advokatqosimov 👈

Жиноят кодексининг бир қатор моддаларида зарар қопланган тақдирда озодликдан маҳрум қилиш ва озодликни чеклаш жазолари қўлланилмаслиги белгиланган. Масалан ЖК 167, 168, 184-моддалари.

Биринчи инстанцияда ушбу моддалар билан озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланиб, апелляциягача зарар қопланган тақдирда апелляция инстанциясида судланувчи озодликка чиқарилиши деярли аниқ бўлиб қолади.

Судланувчининг қариндош уруғлари зарарни қоплаб апелляция суди мажлисини кўзлари тўрт бўлиб кутишади. Чунки судланувчи озодликка чиқарилишини улар ҳам билишади.

Бироқ айрим судьялар борки, шундай пайтларда ҳар хил баҳоналар билан суд мажлисини бошқа кунга қолдиришни бошлашади. Арзирли сабаб йўқ, лекин нимадир сабаблар билан ишни кўришни бошқа кунга қолдирилади. Бу ёқда қарз ҳавола қилиб, нимасинидир сотиб, ана бугун чиқади, ана эрта чиқади, деб судланувчини қариндошлари кутишади.

Энг ёмони, шунақа пайтларда судланувчининг қариндошлари ўртасида "Судья нимадандир умидвор шекилли", деган нотўғри қарашлар пайдо бўлади. Адвокат "Қонун бўйича суд барибир озодликка чиқаради, озгина сабр қилайлик", деса, "Бирорта одам топиб беш-ўн сўм бермасак бўлмайди, шекилли" деган фикрлар айтилади. Судья судраб юриб нималар қилиши ҳақида халқ оғзаки ижодидан намуналар айтилади. Шу пайтда "Бизни судларимизда бунақа нарса йўқ" деб тушунтиришга ҳаракат қилиб кўрингда, биров ишонармикан. Ҳохлаймизми-йўқми, шундай ҳолатлар ҳам суд обрўсига жиддий путур етказади.

Шунинг учун ҳам, ҳурматли СУДЬЯЛАР, Сизнинг кичик бир ҳаракатингиз ҳам ўзингиз сезмаган ҳолда бутун суд тизими ҳақида нотўғри қарашлар шаклланишига олиб келиши мумкин. Илтимос, шуни эсдан чиқарманг!!!

Каналга уланиш 👇
👉 @advokatqosimov 👈

Автотранспорт воситаларини тасарруф этиш ва уларни бошқариш ҳуқуқини берувчи ишончнома ("Гендоверенность") сизга мулк хуқуқини бермайди!

Бугунги кунда кўпчилик автомобилни "викуп" га сотиб оляпти ва тўловни тўлаб бўлгунига қадар ишончнома асосида автомобилни бошқариб юрибди ва энди автомобил меники деб ҳисоблашмоқда.

‼️ Лекин одамларни бу масалада эътиборлироқ бўлишга чақирмоқчимиз.  Чунки "генералний" ишончнома ҳам ишончноманинг ишонч билдирилувчи шахсга кўпроқ хуқуқ берувчи тури хисобланади. Бунда ишонч билдирилувчи шахсга мулк хуқуқи ўтмасдан, фақатгина бу мулкни ижарага бериш, сотиш, хадя қилиш каби тасарруф қилиш хуқуқлари ўтиши мумкин.

📌 Лекин бу ишончнома ишонч билдирувчи шахс томонидан исталган пайтда бекор қилиниши мумкин.

Масалан, агар ишонч билдирувчи шахс вафот этиб қолса хам бу ишончнома бекор бўлади.

Бундай холда сиз пулингизга ҳам, автомобилга ҳам куйиб қолишингиз ҳеч гап эмас. Бундай вазиятга тушиб қолмаслик учун одамларга автомобилни  нотариал тасдиқланган олди-сотди шартномаси асосида олишни тавсия қиламиз.


Каналга уланиш 👇
👉 @advokatqosimov 👈

Ҳеч қандай тилхатларсиз берилган қарзни ҳам ундириш мумкин!

📌 Агар қарз олувчининг тилхати ёки унга қарз берувчи томонидан муайян сумма ёки муайян миқдордаги ашёлар топширилганлигини тасдиқлайдиган бошқа ҳужжат мавжуд бўлса, қарз берган шахс қарздордан қарзни ундиришни сўраб фуқаролик судига мурожаат қилиши мумкин.

‼️ Агар қарздорга қарз берувчи томонидан муайян сумма ёки муайян миқдордаги ашёлар топширилганлигини тасдиқлайдиган ҳеч қандай ҳужжат мавжуд бўлмаса, қарз берган шахс ИИБ га мурожаат қилиши лозим.Бунда ИИБ ходимлари :

✅ Қарз олган шахсдан ушбу ҳолат бўйича тушунтириш хати олади. Шунда сиз ушбу тушунтириш хати нусхасини судга далил сифатида тақдим қилиб қарзни ундириб олишингиз мумкин.

Каналга уланиш 👇
👉 @advokatqosimov 👈

Агар алиментни ўз вақтида тўлаётган бўлсангиз , сизнинг чет элга чиқишингизга тақиқ қўйилмаслиги керак!

Батафсил 👇

📌 Ўзбекистон Республикаси " Суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этиш тўғрисида"ги қонунининг 42*1-моддасига кўра:

❗️Суд ҳужжати асосида берилган ижро ҳужжатидаги ёки ижро ҳужжати бўлган суд ҳужжатидаги талаблар белгиланган муддатда қарздор жисмоний шахс томонидан узрсиз сабабларга кўра ижро этилмаганда, давлат ижрочиси ундирувчининг аризаси бўйича ёки ўз ташаббуси билан қарздор жисмоний шахснинг Ўзбекистон Республикасидан чиқишини вақтинча чеклаш тўғрисида қарор чиқаришга ҳақли, бундан жарима тариқасидаги жиноий жазо бўйича ижро ишини юритиш ҳоллари мустасно.

✅ Демак агар қарздор ойлик алимент тўловини ўз вақтида, кечиктирмасдан тўлаётган бўлса, уни чет элга чиқишига тақиқ қўйилмаслиги керак экан.

Агар шундай холатда ҳам тақиқ қўйилган бўлса, бу тақиқ қўйишга асос бўлган қарорни хақиқий эмас деб топтириш ва натижасида тақиқни бекор қилиш мумкин.


Каналга уланиш 👇
👉 @advokatqosimov 👈

Профилактика инспектори хайдовчилик гувоҳномаси мавжуд бўлмаганлиги учун протокол қилишга хақлими?

Батафсил👇

‼️ Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 135-моддасига кўра:

✅ Транспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқини берувчи ҳужжатлари ёнида бўлмаганлик учун базавий ҳисоблаш миқдорининг бир баравари миқдорида;
Транспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқига эга бўлмаган ёхуд айнан шу транспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқини берувчи ҳужжатлари мавжуд бўлмаган шахсларнинг транспорт воситаларини бошқариши, худди шунингдек транспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқига эга бўлмаган шахсга транспорт воситаларини бошқаришнинг топширилиши, —
базавий ҳисоблаш миқдорининг беш баравари миқдорида жарима солишга сабаб бўлади.

📌 Ушбу кодексининг 248-моддасида профилактика инспекторининг қандай хуқуқбузарликларни кўриб чиқиб, маъмурий жазо қўллашга ва қандайларини протокол қилишга ваколатли эканлиги белгилаб қўйилган. Лекин 135-моддада назарда тутилган хуқуқбузарлик учун жазо қўллаш ҳам баённома расмийлаштириш ҳам профилактика инспекторининг ваколат доирасига кирмайди.

Лекин шу ўринда бир нарсани эслатиб ўтиш лозимки, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 18.04.2017 йилдаги 2896-сон қарори иловасига кўра:
❗️Профилактика инспектори фуқаролар ва мансабдор шахслардан қонунчиликка риоя этиш ва ғайриқонуний ҳаракатларни тўхтатишни талаб қилишга хақли.Лекин бу дегани хайдовчига 135-модда бўйича жарима қўллаш ёки протокол қилишга ваколатли дегани эмас.

Каналга уланиш 👇
👉 @advokatqosimov 👈