Юрист Хизмати | Расмий канал

Оиласида ногирони бор ўқитувчилар солиқдан озод қилинадими?

@Yurist_Xizmati 5000-савол:

Assalomu alaykum mening savolim mening farzandim 2 gru nogironligi bor men maktabda o'qituvchi bulib ishlayman mendan padaxod nalog ushlash mumkinmi? Qancha miqdorda ushlash kerak

ЮРИСТ ЖАВОБИ:

Солиқ кодексининг 380-моддаси 7-бандига кўра болалигидан ногиронлиги бўлган шахс, доимий парваришни талаб этадиган фарзанди билан бирга яшаб, уни тарбиялаётган ота ёки она солиқ солишдан қисман яъни даромадлар қайси ойда олинган бўлса, ўша ойда ҳар бир ой учун меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдорининг 1,41 баравари миқдорида солиқдан озод қилинади.

❗️Шунга кўра сизнинг иш ҳақингиз солиқдан тўлиқ озод қилинмайди. Унинг муайян қисмига солиқ имтиёзи мавжуд.

💁‍♂ Мисол учун сизнинг ойлик даромадингиз 3 млн сўмни ташкил этса, юқоридаги сумма солиқдан озод қилингани ҳисобига сизнинг 1 628 550 сўм миқдоридаги даромадингизда (ҳозирда МҲТЭКМ 1 155 000 сўм) ушбу кодекс 381-моддасига биноан 12 фоиз миқодирда даромад солиғи ундирилади.

✅ Бунда мазкур имтиёз пенсия гувоҳномаси ёки соғлиқни сақлаш муассасасининг доимий парвариш зарурлигини тасдиқловчи тиббий маълумотномаси асосида берилади.

📩 Юристга савол юбориш

☎️ Юрист билан қўнғироқ орқали боғланиш

📚Барча турдаги ҳужжатларга буюртма бериш

Расмий каналимиз:
👉 @Yurist_Xizmati 👈

Сертификатга эга ходим икки иш жойидан ҳам устама олишга ҳақлими?

@Yurist_Xizmati 4999-савол:

Assalomu alaykum men pedagogman 2 ta joyda ishlayman maktab va bogchada. Yaqinda 50% ustama tolanadigan sertifikat oldim. 50% ustamani maktabdan ham bogchadan ham olsam boladimi. Asosiy ish joyim maktab. Bazilardan sorasam 2 ta joyda ishlarkan ikkalasidan ham ustama olarkan. Menga qonuniy,  faktlar bilan javob bersangiz iltimos.

ЮРИСТ ЖАВОБИ:

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 11.05.2022 йилдаги ПФ-134-сон Фармони 9-бандига кўра халқаро тан олинган сертификатга эга бўлган педагог кадрларга — уларнинг тариф ставкасига нисбатан 50 ва 20 фоиз миқдорида ҳар ойлик қўшимча устама тўланиши белгиланган.

Ушбу фармон ижросини таъминлаш мақсадида Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги ҳамда Иқтисодиёт ва молия вазирлигининг 2023 йил 28 июлда 25-сонли қўшма қарор ишлаб чиқилган ва бу қарор 1-августдан кучга кирган.

Энди қаранг! Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 4-апрелдаги 4-қ/қ-сон ва Мактабгача ва мактаб таълими вазирлигининг 2024-йил 2-апрелдаги 3-мҳ-сон қарори (рўйхат рақами 3515)га иловада Хорижий тиллар ва умумтаълим фанларини билиш даражасини белгиловчи миллий ва халқаро тан олинган сертификатлар Рўйхати тасдиқланган.

Унинг 4-бобида Умумий ўрта, ўрта махсус ва профессионал таълим тизимида фаолият юритаётган педагог ходимларга устама белгилашда қўлланиладиган умумтаълим фанлари бўйича миллий ва халқаро тан олинган сертификатлар Рўйхати мавжуд.

Шунингдек, юқоридаги қарорга асосан умумий ўрта, ўрта махсус ва профессионал таълим тизимида фаолият юритаётган ўқитувчиларга (шу жумладан, соатбай, ўриндош, стажор ўқитувчи, директор ва директор ўринбосарлари) ўзи дарс берадиган фани бўйича сертификатга эга педагог ходимларга ҳар ойлик қўшимча устама тўланади.

✅ Демак, сиз ҳам ўриндошлик асосидаги иш жойингиздан устама олишингиз мумкин.

📩 Юристга савол юбориш

☎️ Юрист билан қўнғироқ орқали боғланиш

📚Барча турдаги ҳужжатларга буюртма бериш

Расмий каналимиз:
👉 @Yurist_Xizmati 👈

Мактабда дарс тақсимотини директор қиладими ёки метод бирлашма раҳбари?

@Yurist_Xizmati 4998-савол:

Assalom alaykum, maktabda dars taqsimotini direktor qiladimi yoki metod birlashma rahbari qiladimi?

ЮРИСТ ЖАВОБИ:

Мактабда дарслар “Умумтаълим муассасаларида синфларни комплектлаш ҳамда тарификация рўйхатларини шакллантириш тартиби тўғрисида”ги низом (рўйхат рақами 3271) асосида тарификация қилинади.

Бунда низом 15-бандига кўра умумтаълим муассасалари томонидан шакллантирилган дарс соатлари сеткаси умумтаълим муассасасининг педагогик кенгаши томонидан икки иш куни ичида кўриб чиқилиб, ҳар йили 15 сентябрга қадар ўқитувчиларга дарс соатлари кўрсаткичлар устувор кетма-кетлиги асосида тақсимланади.

☝️Эътибор берган бўлсангиз, қоидада дарслар “педагогик кенгаш” томонидан тақсимланиши белгиланган.

Қаранг! Умумий ўрта таълим муассасасининг педагогик кенгаши тўғрисидаги намунавий Низом 6-бандига кўра  педагогик кенгаш таркиби умумтаълим муассасаси директори, директор ўринбосарлари ва педагог ходимлардан иборат бўлади.

Бунда умумтаълим муассасасининг ҳар бир педагог ходими ишга қабул қилинган пайтдан бошлаб педагогик кенгашнинг аъзоси ҳисобланади.

Шунингдек, низом 8-бандида умумтаълим муассасаси директори педагогик кенгаш раиси ҳисобланиши белгиланган.

✅ Шунга кўра сизлардаги ҳолатда дарслар директор раислик қиладиган педагогик кенгаш томонидан тақсимланади.

📩 Юристга савол юбориш

☎️ Юрист билан қўнғироқ орқали боғланиш

📚Барча турдаги ҳужжатларга буюртма бериш

Расмий каналимиз:
👉 @Yurist_Xizmati 👈

❗️JARIMA BALLARINING ISHLASH MEXANIZIMI QANDAY?

⚡️Yangi qabul qilingan qonunga ko‘ra mutlaqo yangi tizim – “jarima ballari” joriy etilmoqda.

❌Yodda tuting, jarima ballari yo‘l-harakati sohasidagi barcha qoidabuzarliklarga nisbatan qo‘llanilmaydi.

💡Masalan:

📌yo‘lning qatnov qismidagi chiziqlar bilan belgilab qo‘yilgan talablarga rioya etmaslik (yo‘l polosasini bosish);

📌xavfsizlik kamaridan foydalanish qoidalarini buzish;

📌telefondan foydalanish va boshqalar.

❌Shu kabi qoidabuzarliklar necha marta sodir qilinsa ham ham BALL HISOBLANMAYDI.

⚡️YANGI TIZIM JUDA ODDIY.

☝️Qonun bilan faqat 14 ta qo‘pol huquqbuzarlik uchun jarima bali belgilanmoqda (bu Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksida belgilangan).

💡Bular quyidagilar:

1. 125-modda 3-qismi — haydovchilarning tormoz tizimida, rul boshqaruvida yoki ulovchi qurilmada nosozligi bo‘lgan yoxud tegishli ruxsatnomasiz qayta jihozlangan transport vositalarini boshqarishi;

2. 125-modda 5-qismi — Foydalanishi man etilgan transport vositalarini, davlat raqam belgisi o‘zboshimchalik bilan yechib olingan transport vositalarini boshqarish;

3. 126-modda — ko‘zgusimon va (yoki) tusi o‘zgartirilgan (qoraytirilgan) oynali, shuningdek tevarak-atrofni ko‘rishni cheklaydigan qoplamali transport vositalaridan foydalanish;

4. 127-modda 1-qismi — Tovush signalini sababsiz berish, transport vositalariga uni ishlab chiqargan korxona nazarda tutmagan tovush chiqaruvchi va yorituvchi qurilmalarni o‘rnatish;

6. 128-3-modda — belgilangan harakat tezligini oshirib yuborish;

7. 128-4-modda 2-qismi — svetoforning taqiqlovchi signaliga yoki yo‘l harakatini tartibga soluvchining taqiqlovchi ishorasiga bo‘ysunmasdan o‘tish;

8. 128-5-modda — xalaqit berish yoki avariya holatini yuzaga keltirish, yo‘lning qarama-qarshi tomoniga chiqish;

9. 128-6-modda —haydovchilarning to‘xtash yoki to‘xtab turish qoidalarini buzishi;

10. 128-8-modda — odam tashish qoidalarini buzish;

11. 128-9-modda — quvib o‘tish qoidalarini buzish;

12. 129-modda — yo‘l harakati xavfsizligiga tahdid soluvchi guruh bo‘lib harakat qilishda qatnashish;

13. 130-modda — temir yo‘lning o‘tish joylaridan o‘tish qoidalarini buzish;

14. 137-modda 1-qismi — yo‘l-transport hodisasi qatnashchilarining belgilangan qoidalarni buzgan holda hodisa yuz bergan joydan ketib qolishi.

✅DEMAK, faqatgina mana shu 14 ta huquqbuzarlik uchungina BALL hisoblanadi.

⚡️HISOBLASH:

✅yuqoridagi qoidabuzarlik sodir etilganda, haydovchi javobgarlikka tortiladi va unga jarima bali beriladi;

✅ular bir yil davomida 12 balldan oshsa – sud tartibida qoidabuzar kamida 6 oyga avtotransport boshqarish huquqidan mahrum etiladi;

✅har bir qoidabuzarlik uchun ko‘pi bilan 2 ball beriladi va u bir yil saqlanadi;

✅to‘plangan har bir alohida ball bir yildan keyin kuchini yo‘qotadi.

❗️Jarima ballarining aniq miqdori va ularni qo‘llash tartibi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.

📩 Yuristga savol yuborish

Rasmiy kanalimiz:
👉 @Yurist_Xizmati

Жамғармада пул етмаяпти деб тайинланган устамани камайтириш тўғрими?

@Yurist_Xizmati 4997-савол:

Maktabda o'qituvchi bo'lib ishlayman 35 % ustama olaman endi direktor jamg'armasidagi pul yetmayabdi deb maktabdagi xamma o'qituvchilarni ustama foizini 10 -15 foizga qisqartiryabdi. Asos direktor jamg'armasidagi pul ozligi ekan.Ulug'nor tumanidagi xamma maktablarda shu ahvol. Yanvardan Smeta tasdiqlansa bu narsalar xisobga olinmaydimi. Qayega borsang bor deyishyabdi .shu ish qonunan to'g'rimi. Tuman XTB mudiri topshirig'i deyabdi zavuch

ЮРИСТ ЖАВОБИ:

Устама ўқитувчининг бир ўқув йилидаги натижаларига қараб белгиланади. Бунда ўқитувчининг маълум муддат меҳнатга қабилятсиз бўлиши, декрет таътили олиши, малака оширишга бориши устамага даъвогарлик қилишга таъсир кўрсатмайди.

Вазирлар Маҳкамасининг 2019 йил 30 сентябрдаги 823-сон қарори билан тасдиқланган “Умумий ўрта таълим муассасаларининг ўрнак кўрсатган ходимларини рағбатлантиришнинг директор жамғармасини ташкил этиш ва унинг маблағларидан фойдаланиш тартиби тўғрисида”низомнинг 20-бандига кўра педагог ходимларининг базавий тариф ставкаларига ҳар ойлик устамалар:

⏩ тарбиявий жараённинг амалга оширилиш сифати ва самарадорлигига;
⏩ синфдан ташқари ишларга ҳамда ўқувчиларни инсонпарварлик ва меҳр-оқибат руҳида тарбиялашга;
⏩ тегишли синфлар ва ўқув фанлари учун тасдиқланган умумий ўрта таълимнинг давлат таълим стандартларида назарда тутилган билимлар ва кўникмалар тўлиқ ҳажмининг ўқувчилар томонидан ўзлаштириб олиниши даражасига;
⏩ ўқув жараёнига қўшилган аниқ ҳисса, ўқитишнинг юқори самарадорлиги ва сифати учун 40 фоизгача миқдорда белгиланади.

Низомнинг 21 – бандига кўра умумтаълим муассасалари педагог ходимларининг базавий тариф ставкаларига Жамғарма ҳисобидан ҳар ойлик устамалар янги ўқув йили учун ўтган ўқув йили якунлари бўйича белгиланади.

🛑 Шунга кўра сизлардаги ҳолатда жамғармада пул етмаяпти деб, тайинланган устамани камайтириш ёки бекор қилиш нотўғри.

📩 Юристга савол юбориш

☎️ Юрист билан қўнғироқ орқали боғланиш

📚Барча турдаги ҳужжатларга буюртма бериш

Расмий каналимиз:
👉 @Yurist_Xizmati 👈

ХИБДЎга директор жамғармасидан устама тўланмайдими?

@Yurist_Xizmati 4996-савол:

Ассалому алайкум. Мен президент таълим муассалари агентлигига карашли ихтисослаштирилган мактабида Хибд уринбосари булиб ишлайман. Пф 6108  7-бандида курсатилган директор жамгармасидан рагбатлантириш олишга хаклиманми. Агар хакли булсам кимга мурожат килишим керак. Жавоб ингиз учун олдиндан рахмат.

ЮРИСТ ЖАВОБИ:

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 06.11.2020 йилдаги ПФ – 6108 сонли “Ўзбекистоннинг янги тараққиёт даврида таълим-тарбия ва илм-фан соҳаларини ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги фармонининг 7-бандига мувофиқ умумтаълим муассасалари битирувчиларининг олий ҳамда профессионал таълим ташкилотларига ўқишга кириш ҳамда ишга жойлашиш кўрсаткичлари асосида директор жамғармаси маблағлари ҳисобидан умумтаълим муассасалари раҳбар ходимлари қуйидаги меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдорида рағбатлантирилади:

👉 ўқувчиларининг 90 фоизи ва ундан ортиқ қисми олий ҳамда профессионал таълим ташкилотларига ўқишга қабул қилинган ва (ёки) ишга жойлашган умумтаълим муассасаларининг директорлари — 12 баравар, директори ўринбосарлари — 6 баравардан;

👉 ўқувчиларининг 85 — 89 фоиз қисми олий ҳамда профессионал таълим ташкилотларига ўқишга қабул қилинган ва (ёки) ишга жойлашган умумтаълим муассасаларининг директорлари — 9 баравар, директори ўринбосарлари — 4,5 баравардан;

👉 ўқувчиларининг 80 — 84 фоиз қисми олий ҳамда профессионал таълим ташкилотларига ўқишга қабул қилинган ва (ёки) ишга жойлашган умумтаълим муассасаларининг директорлари — 6 баравар, директори ўринбосарлари — 3 баравардан.

✅ Шунга кўра директор ва директор ўринбасарлари юқоридаги тартибда директор жамғармасидан рағбатлантириш олишга ҳақли бўлади.

Бироқ Вазирлар Маҳкамасининг 2019-йил 30-сентябрдаги 823-сон қарорига 1-иловада тасдиқланган низомда раҳбар ходимларига директор, директорнинг ўқув ишлари ҳамда маънавий-маърифий ишлар бўйича ўринбосарлари киритилган.

🚫 Шунга кўра бу устама ХИБДЎга тўланмайди.

📩 Юристга савол юбориш

☎️ Юрист билан қўнғироқ орқали боғланиш

📚Барча турдаги ҳужжатларга буюртма бериш

Расмий каналимиз:
👉 @Yurist_Xizmati 👈

❔ Пенсия тайинлашда “иш стажи кам чиқиш” муаммосига дуч келмаслик учун нима қилиш керак?

Масалан, сиз бирор ташкилотда ишлагансиз, лекин пенсияни ҳисоблаш вақти келганда ушбу ишлаган даврдаги иш стажингиз тизимдан чиқмаяпти.

⌨️ Бу муаммо ўша вақтда ишлаганлигингиз тўғрисидаги маълумотлар Ягона миллий меҳнат тизими (my.mehnat.uz) га киритилмаганлигидан келиб чиқади.

Бундай ҳолларда сиз ташкилотдан ишга қабул қилиш ва ишдан бўшатиш ҳақидаги буйруқлардан кўчирмалар олган ҳолда ва ушбу жойда мазкур давр мобайнида меҳнат фаолияти юритганлик фактини тасдиқлатишингиз керак бўлади.

☝️ Шунинг учун, бирор ташкилотга ишга жойлашаётганингизда ёки у ердан бўшаганингизда доимо ташкилотнинг кадрлар бўйича ходимидан маълумотларингизни my.mehnat.uz базасида тўлиқ рақамлаштирилганлиги тўғрисидаги маълумотларни сўраб олинг.

📩 Юристга савол юбориш

Расмий каналимиз:
👉 @Yurist_Xizmati 👈

Участкамиз ўзбошимчалик билан қурилган деб топилиши қонунийми?

@Yurist_Xizmati 4995-савол:

Assalomu alekum! Mening savolim bor edi, hovlimizning etak tominida bog‘imiz bor, asosan mevali daraxtlar iborat, bog‘ning davlat tomonidan belgilangan soliqlarini o‘z vaqtida 29 yildan buyon to‘lab kelaman,  o‘zim uy bekasiman, 2 yil avval qo‘shimcha daromad topish maqsadida teplitsa qilib limon ko‘chatlarini ekdik, bog‘ atrofida qo‘ni qo‘shnilarimizni mollari teplitsaning klonka bilan qoplangan joylarini payxon qilshgandi, biz buni oldini olish maqsadida bog‘ atrofini devor qilib opragandik, yaqinda kadastor xizmatidan kelib bu ishingiz noqonuniy hisoblanadi, deb ogohlantirish berib 15 kunlik muhlat belgilab ketishdi, bu masalada menda qanday imtiyozlar bor yoki tadbirkor sifatida ro‘yxatdan o‘tishim kerakmi?

ЮРИСТ ЖАВОБИ:

Фуқаролик кодексининг 212-моддасига биноан қонунчиликда белгиланган тартибда қурилиш мақсадлари учун ажратилмаган ер участкаларида, шунингдек иморат қуриш учун зарур рухсатнома олмасдан ёки архитектура ва қурилиш нормалари ҳамда қоидаларини жиддий бузган ҳолда қурилган уй-жой, бошқа бино, иншоот ёки ўзга кўчмас мулк ўзбошимчалик билан қурилган иморат ҳисобланади.

⚠️ Демак, сиз ҳам юқоридаги нормага кўра қурилиш қилиб, девор урган бўлсангиз, бу девор ўзбошимчалик билан қурилган деб ҳисобланади.

❗️Бундай ҳолатда Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 60-моддасига биноан ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган, ажратилган ер участкасига туташ бўлган ва туташ бўлмаган ер участкаларида қурилиш ишларини амалга ошириш фуқароларга базавий ҳисоблаш миқдорининг 150 баравари миқдориа жарима солишга сабаб бўлади.

📩 Юристга савол юбориш

☎️ Юрист билан қўнғироқ орқали боғланиш

📚Барча турдаги ҳужжатларга буюртма бериш

Расмий каналимиз:
👉 @Yurist_Xizmati 👈

⚡️Бузилаётган турар ва нотурар жой объектининг бозор қиймати тўлиқ қоплаб берилади

🔰Фармонга кўра, 2025 йил 1 майдан:

🔹 қурилишни бошлашдан фойдаланишга рухсатнома беришга қадар бўлган жараёнлар тўлиқ онлайн режимида “Шаффоф қурилиш” тизимида амалга оширилади;

🔹 қурилиши тугалланган кўп квартирали уй-жойдан фойдаланишга рухсатнома беришда фақат Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги соҳасида назорат қилиш инспекцияси, ҳамда давлат ёнғин назорати органларидан хулоса олинади.

🔹Инспекцияда рўйхатдан ўтган ва у томонидан назорат қилинадиган кўп квартирали уй-жойларни фойдаланишга рухсатнома беришдан олдин инструментал-техник текширувдан ўтказиш амалиёти бекор қилинади.

✅ 2025 йил 1 мартдан реновация асосида кўп квартирали уй-жойларни барпо этишнинг қуйидаги тартиби жорий этилади:

🔸реновация лойиҳасини бошлашга барча мулкдорлар билан нотариал тасдиқланган келишув битими имзоланганидан сўнг рухсат берилади;

🔸 мулкдорларга, уларнинг хоҳишига кўра, қуйидаги компенсация турларидан бири тақдим этилади:

➖бузилаётган тураржой объектлари ўрнига уларнинг майдонидан кам бўлмаган реновация дастурига мувофиқ янги қуриладиган тураржойлардан яшаш учун тайёр ҳолдаги квартираларни мулк ҳуқуқи асосида бериш ҳамда қурилиш даврида кўчиш, шу жумладан, бошқа тураржой объектини вақтинчалик ижарага олиш билан боғлиқ харажатларни тўлиқ қоплаш;

➖бузилаётган турар ва нотурар жой объектининг бозор қийматини тўлиқ қоплаб бериш;

➖реновация лойиҳаси ташаббускори билан келишилган ҳолда бошқа турдаги компенсацияни тақдим этиш.

📩 Юристга савол юбориш

Расмий каналимиз:
👉 @Yurist_Xizmati 👈

⚡️Жиноят процесси иштирокчиларини ижтимоий ҳимоя қилиш таъминланади

Ҳукумат қарори (ВМҚ-103-сон, 21.02.2025 й.) билан “Жабрланувчиларни, гувоҳларни ва жиноят процессининг бошқа иштирокчиларини ижтимоий ҳимоя қилишни таъминлаш тартиби” тўғрисидаги низом тасдиқланди.

Низом жабрланувчиларни, гувоҳларни ва жиноят процесси бошқа иштирокчиларининг ижтимоий ҳимоясини таъминлашга қаратилган бир йўла бериладиган нафақани тайинлаш ва тўлаш тартибини белгилайди.

Ижтимоий ҳимоя миллий агентлиги ижтимоий ҳимоя қилиш чораларини таъминловчи орган этиб белгиланди.

✅ Қуйидагилар ҳимоя қилинувчи шахсга жиноят процессида иштирок этиши муносабати билан ижтимоий ҳимоя қилиш чораларини қўллашга асос бўлади:

➖ҳалок бўлганлиги (вафот этганлиги);
➖унга ногиронликни келтириб чиқарувчи тан жароҳати етказилганлиги ёки соғлиғига бошқача зиён етказилганлиги;
➖унга ногиронликни келтириб чиқармайдиган тан жароҳати етказилганлиги ёки соғлиғига бошқача зиён етказилганлиги;
➖мулкий зарар етказилганлиги.

Бир йўла бериладиган нафақанинг миқдори қуйидаги миқдорларда тўланади:

🔹шахс вафот этганда унинг оила аъзолари ҳар бирига тенг улушда - БҲМнинг 100 баравари миқдорида;

🔹шахсга ногиронликни келтириб чиқарувчи тан жароҳати етказилган ёки соғлиғига бошқача зиён етказилганда, ногиронлик гуруҳига кўра:

▪️I гуруҳ - БҲМнинг 80 баравари миқдорида;
▪️II гуруҳ - БҲМнинг 70 баравари миқдорида;
▪️III гуруҳ - БҲМнинг 50 баравари миқдорида.

🔹 ногиронликни келтириб чиқармайдиган тан жароҳати етказилганда ёки соғлиғига бошқача зиён етказилганда эса, суд-тиббий экспертизасининг хулосаси асосида:

▪️оғир даража - БҲМнинг 35 баравари миқдорида;
▪️ўрта даража - БҲМнинг 35 баравари миқдорида;
▪️соғлиқнинг қисқа муддатга ёмонлашувига олиб келган енгил даража - БҲМнинг 25 баравари миқдорида.

Ижтимоий ҳимоя чораларини қўллаш тўғрисидаги қарор (ажрим) уни таъминловчи орган томонидан уни олган кундан бошлаб, 10 сутка ичида ижро этилиши лозим.

🚫Бир йўла бериладиган нафақа солиққа тортилмайди ва ундан ушлаб қолишлар амалга оширилмайди.

📌Ушбу қарор 2025 йил 1 апрелдан эътиборан кучга киради.

📩 Юристга савол юбориш

Расмий каналимиз:
👉 @Yurist_Xizmati 👈

Ishga qabul qilishda kimlarga dastlabki sinov belgilanmaydi?

▪️homilador ayol, 3 yoshga to‘lmagan bolasi bor ayol yoki 3 yoshga to‘lmagan bolani yolg‘iz o‘zi tarbiyalayotgan ota (vasiy);

▪️zaxiraga qo‘yiladigan ish o‘rinlariga ishga joylashtirish uchun yuborilgan aholining ijtimoiy ehtiyojmand toifalaridan bo‘lgan shaxslar;

▪️davlat grantlari asosida o‘qigan va oliy ta’lim tashkilotini tamomlagan kundan e’tiboran 3 oy ichida yo‘llanma bo‘yicha olingan mutaxassisligiga doir ishga kirayotgan oliy ta’lim tashkilotlarining bitiruvchilari;

▪️tegishli ta’lim tashkilotini tamomlagan kundan e’tiboran 1 yil ichida birinchi bor ishga kirayotganda olingan mutaxassisligi bo‘yicha mustaqil ravishda ishga joylashayotgan umumiy o‘rta, o‘rta maxsus, professional va oliy ta’lim tashkilotlarining bitiruvchilari;

▪️6 oygacha muddatga mehnat shartnomasi tuzilayotgan xodimlar;

▪️18 yoshga to‘lmagan shaxslar;

▪️ishga qaytadan qabul qilingan taqdirda ish beruvchi ilgari qaysi xodimlar bilan mehnat shartnomasini alohida asoslar bo‘yicha bekor qilgan bo‘lsa, o‘sha shaxslar;

▪️ishlab chiqarishda o‘qitish shartnomasi bo‘yicha ushbu ish beruvchida o‘qishni o‘tagan o‘quvchilar.

📩 Yuristga savol yuborish

☎️ Yurist bilan qo‘ng‘iroq orqali bog‘lanish

Rasmiy kanalimiz:
👉 @Yurist_Xizmati

Aliment to‘lovchining xorijga chiqishiga qo’yilgan taqiqni olish mumkinmi?

Sud hujjatlari va boshqa organlar hujjatlarini ijro etish to‘g‘risidagi qonunning 42-1-moddasining mazmuniga ko‘ra qarzdor majburiyatini belgilangan muddatda uzrsiz sabablarga ko‘ra ijro etilmaganda, davlat ijrochisi undiruvchining arizasi bo‘yicha yoki o‘z tashabbusi bilan qarzdor jismoniy shaxsning O‘zbekiston Respublikasidan chiqishini vaqtincha cheklash to‘g‘risida qaror chiqarishga haqli. 

📄 E’tibor bergan bo‘lsangiz, qoidada “uzrsiz sabab” bilan qarzdor majburiyatni bajarmagandagina xorijga chiqishga taqiq qo‘yilishi aytilmoqda. 

⚠️ Biroq qarzdorga aliment majburiyatini bajarish yuklatilganda, irjo hujjati chiqarilgandayoq qarzdorga taqiq qo‘yadi. Bir qarashda bu yuqoridagi qonunga ziddek ko‘rinishi mumkin. 

1️⃣ Aliment majburiyati davomli majburiyat toifasiga kiradi. Ya’ni aliment to‘lovchi har oyda belgilangan miqdorda aliment to‘lashi kerak. 
2️⃣ Aliment begona shaxsga emas, aliment to‘lovchining voyaga yetmagan farzandiga to‘lanadi. Shunday bo‘lsa-da, statistik ma’lumotlar aliment to‘lovchi o‘z farzandining ta’minoti uchun ham o‘z majburiyatini bajarmaydigan holatlar anchagina ekanligini ko‘rsatadi.

 3️⃣ Aliment to‘lovchi har oy o‘z majburiyatini bajarib kelayotgan bo‘lsa, unga taqiq qo‘ymaslik kerakligi normada belgilangandek ko‘rinadi. 

❇️ Shunday ekan, aliment majburiyatini bajarish zimmasiga yuklatilgan shaxsning xorijga chiqishiga taqiq qo‘yilishini to‘g‘ri deb hisoblayman. 

◼️ Ana endi asosiy masalaga qaytsak. Garchi qarzdorga taqiq qo‘yilgan bo‘lsa-da, uni uchta usul orqali olib tashlash mumkin. 
▪️ Qarzdor aliment to‘lovchining aliment undiruvchi bilan kelishishi. Bu eng yaxshi va kamchiqim usul hisoblanadi.

Yuqoridagi qonunning 40-moddasiga ko‘ra undiruvchi MIBga ariza beradigan bo‘lsa, ijro hujjati unga qaytariladi. Shundan so‘ng taqiq olib tashlanadi.

▪️ Navbatdagi usul alimentni oldindan to‘lash. Ushbu usulga ko‘ra alimentlarni oldindan to‘lash bola voyaga yetguniga qadar har qanday davr uchun 5 yildan kam bo‘lmagan muddatga amalga oshiriladi. Agar bolalar voyaga yetguniga qadar bo‘lgan davr 5 yildan kam bo‘lsa, alimentlarni oldindan to‘lash qolgan davr uchun amalga oshiriladi. 

Soddaroq aytganda, aliment to‘lovchi:

👉 farzandi voyaga yetishiga 5 yildan ortiq vaqt bo‘lganda kamida besh yillik alimentni (masalan qarzdorning farzandi 4 yosh bo‘lsa, unda birdaniga 5 yillik summani);

👉 agar farzandi voyaga yetishiga 5 yildan kam bo‘lsa, unda fazandi voyaga yetguncha bo‘lgan davr uchun alimentni birdagina to‘lashi kerak. Misol uchun farzand 16 yoshga to‘lgan bo‘lsa, 2 yillik alimentni birato‘la to‘laydi. 

❗️Bu usulda faqat pul berish shart emas, bunda undiruvchiga alimentlarni oldindan to‘lash hisobiga ko‘chmas (uy-joy, noturar joy) yoki ko‘char mulk (avtotransport vositasi) yoxud boshqa qimmatli ashyo (meros qolgan tilla uzuk) taqdim etilishi mumkin.

 ❇️ Ushbu usulda pulni to‘lash yoki mol-mulkni topshirish 10 ish kunidan oshmagan muddatda amalga oshiriladi.

📨 Alimentni birdagina to‘lash haqida ariza tegishli MIB yoki fuqarolik sudga berilishi mumkin. 

▪️ Alimentni garov bilan ta’minlash. Bu usulda aliment to‘lash majburiyatini garov bilan ta’minlashda garov qiymati qonunchilikda belgilangan bazaviy hisoblash miqdorining ikki yuz ellik baravaridan (2025 yil holatiga 85 000 000 so‘m) kam bo‘lmasligi lozim.

❇️ Bunda aliment to‘lovchi va undiruvchi garov shartnomasini tuzishi lozim. Ushbu shartnoma qarzdor va undiruvchi o‘rtasida aliment to‘lash majburiyatini garov bilan ta’minlash va aliment majburiyatlari 2 oydan ortiq muddat davomida bajarilmagan taqdirda undiruvchiga undiruvni garov predmetiga qaratish huquqini berish uchun tuziladi. Bunda ham ariza tegishli MIB yoki fuqarolik sudiga berilishi mumkin.

P.S. Yuqoridagi uchta usul orqali aliment to‘lovchi shaxs xorijga chiqishga qo‘yilgan taqiqni olib tashlasa bo‘ladi. Lekin ushbu usullarni amalga oshirish uchun aliment qarzdorligi bo‘lmasligi kerak

📩 Yuristga savol yuborish

☎️ Yurist bilan qo‘ng‘iroq orqali bog‘lanish

Rasmiy kanalimiz:
👉 @Yurist_Xizmati

⚡️Янги ўқув йилидан мактаб ўқучилари қурол отиш бўйича амалий машғулотларда иштирок этадилар

Президентнинг ПҚ-381-сонли қарори билан мактабларга ҳарбий полигонлардан фойдаланишга рухсат берилди.

📩 Юристга савол юбориш

Расмий каналимиз:
👉 @Yurist_Xizmati 👈