SHODMONQUL SALOM

***
Мен маст эдим, онагинам рўза эди,
Ер ёнарди, саратон ё жавзо эди.

Қуёш тегиб ўтар эди қирларимга,
Тер ёмғирдай ёғар эди шўрларимга.

Жума куни, пешиндан сўнг, аср чоғи,
Липилларди ҳаётимнинг шамчироғи.

Акам келди, отдан тушди — даштда эди,
Лаби қотган, лек аламнок шаштда эди.

Ўрма қамчи елкам узра чизди йўллар,
Бу йўлларни ювиб кетди тентак селлар.

Қамчиларнинг оғриқларин сезмасдим мен,
Кўзларимни онажондан узмасдим мен:

“Сени кўриб кулган кўзим тўлмасмиди,
Қайроқтошдай бир тош туғсам бўлмасмиди?!

Бундай одам бўлгунингча ўлгин, болам,
Ўлма болам, ортгинамда қолгин, болам!”

“Бундай одам” дегани у қандай одам?”
Саволимни такрорлашга қўймас оғам.

“Одам нима? Қандай нарса, қаерда бор?”
Томоғимдан бўғар Дунё — кўп ичи тор.

Одам недир? Билмай ўтиб кетсин дейди,
Шу такаббур рафтор бир кун бошин ейди.

Одам — ният! Яратганнинг оқ нияти,
Одам — номус! Табиатнинг ҳамияти.

Одам — дуо! Гоҳ-гоҳида ижобатдир.
Одам баъзан таҳоратсиз ибодатдир!

Одам ҳали битмай турган иморатдир,
Одам гоҳо ибодатсиз таҳоратдир.

Бу туришда Одам уйи битмагайдир,
Ибодатлар ижобатга етмагайдир.

Одам йўлдир, ундан омон ўтиш керак!
Бошқа йўл йўқ, аждаҳо бор, нетиш керак?

Одам гўдак чоғларида учар эди,
Ўлгунича кир дунёни қучар энди.

Одам — тандир, Тангрим ўтин қалаб қўйган,
Одам нафсдир! Талх жаҳонни ялаб тўйган.

Бу тандирда қандай қилиб нон пишади?
Олов керак! Қачон ҳасрат етишади?

Одам олов излаб юрган мусофирдир,
Совуқ қотган, қорни очган, йўли тордир.

Бир кечага жой сўрайди, бера кўрма,
Уйингга ўт қўйиб кетса, йиғлаб юрма.

Одам — идиш! Ичи тўла хомашёдир!
Ул пишгунча ёлғон дунё — чин дунёдир!

Одам овоз, қоронғуда жаранглаган!
Кун ботишдан кун чиқишга аланглаган.

Одам нима? Одам кимдир, қаердадир?
Масжид ёки майхонада, қабрдадир!

Одам — савол! Жавоби дил тубидадир!
Ул уммонни билмаган ранж хобидадир.

Одам қулфдир! Кимдир уни очиш керак!
Олмосдай қурч, олмосдай мўрт калит керак!

Ул калитни ютиб қўйган ўғрибоши,
Шундан кейин мохов бўлган юзу қоши.

Одам бунда жуда кўпдир, жуда камдир!
Ҳам қўрқувдир, ҳам умиддир, ҳам аламдир!

Мен одамлар оролида мусофирман,
Гоҳ ўғриман, гоҳ даллолман, гоҳ тожирман!”

Шул сўзларни айтиб бўлдим, шом етишди,
Акам, онам, ҳаммаси ҳам ҳовридан тушди.

...Кўп йил ўтди... инсоф эли мени кутди,
Мен азобни, сабр мени жим овутди.

Рўза эдим. Онагинам бемор эди.
Қуёш эса зўр ҳижронга хумор эди.

“Рамазонда омонатин олсин, дерди,
Қозоқларда юрганларим келсин”, дерди.

Мана, бўлди. Биродарлар йиғлаб олдим!
Ишқсиз умр — кесак экан, шуни билдим!

Денгиз сари фақат сув деб бормоқ ҳайфдир,
Изтироб ва соғинч ҳаққи, яшаш кайфдир!


Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

ХЎЖАНДДА АНДИЖОНЛИК НАСИБА ОПА
ИСМЛИК ҲОФИЗА АЁЛНИ КЎРДИМ

Ҳазрат Бобур ёдга тушди, анинг доди ёдга тушди,
Кўнглима соғинч туташди Хўжанд деган томонлардан.

Бу макон, эллар азиздир, Жомий, Навоий – илдиздир,
Ибрат ол ғазнасин боққан, Бобур кўрган илонлардан.

Қадим Сайҳундек тўш урган, ошиқ оёғин тош урган,
Шул оғимга бош урган қирғоқларда ўланлардан.

Кўнглима севинч ин қурди, йўлимни яхшига бурди,
Ҳайратларим бош кўтарди дарё айтган достонлардан.

Шул дарё бўйида ўсган, мажнунтол жамолин тўсган,
Бир қўшиқ тингладим, воҳки, андалиб – бағри қонлардан.

Навоийнинг азим байти, Бобурнинг жавонмард пайти,
Танбурнинг инграган савти – ўтди-ку устихонлардан.

Аё, ҳофиз, раҳм этмадинг, олисроққа ҳам кетмадинг,
Адо бўлдим – сен битмадинг, бу нолаю афғонлардан.

Насиба – Андижон гули, қадим Сўғд боғин булбули,
Насибанг териб топмишсан саънат деган ёбонлардан.

Азал дўстлар нияти ёр, дўстлик деган мамлакат бор,
Сарҳадида соқчи – жоним, асрар ани ёмонлардан.

Мир Алишер ёдга тушди, Бобуршоҳ отидан тушди,
Дийдор нонидин улашди табаррук дастурхонлардан.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

* * *
Дилни домуллога ўқишга бердим,
Бир ҳарф ўрганмабди — ўттиз йилдан сўнг.
“Майнаси оч” деди, қайтариб берди,
Қайтариб келдим.

Бир полвон бобога олишга бердим,
Бир ҳадис билмабди ўттиз йил юриб.
“Илиги пуч” деди, қувиб юборди,
Овутиб келдим.

Ёвқур чавондозга қўшиб юбордим,
Ўттиз йил чангитди дала-қиримни.
Бир зот айирмабди ўттиз йил чопиб,
“Омади йўқ” деди, қўйиб юборди,
Етаклаб келдим.

Бир сулув қўлига бериб юбордим,
Гўдакдай опкетди, эркалаб, суйиб.
Ўттиз йилдан кейин изладим, топдим,
Иккови ҳам куйган, иккита куюк:
“Бахтимиз йўқ” деди, йиғлаб юборди,
Йиғлаб юбордим.

Эшикдан сирғалиб кирар шарпадай,
Дарчамдан оламга боқар ўкиниб.
Кўзига боқишга кўзларим қўрқар,
У ҳам қаролмайди, сўзлаёлмайди,
“Эй, Дил, айтгулиги(м)нг қолдими?”
Дейман ичимда...

Шодмонқул САЛОМ

@Shodmonqul_Salom

БАЛОҒАТ

Тирноғига ҳали бўёқ тегмаган,
Инжа упаларни тотмаган юзи.
Ширин гилосидан ҳеч ким ўпмаган,
Ҳулкардай порлайди икки юлдузи.

Ҳали қай бекатда тушишин билмас,
Ҳаммани бахтиёр санайди.
Ҳали кўзларининг тафтида дунё
Қанддай эриб турар – сезмайди...

Нозик киприклари ҳижрон селига
Ҳали бир марта ҳам дуч келмаган гул.
Ҳали ғамли қўшиқ айтиб кўрмаган
Чап кўксига қўниб ўлтирган булбул.

Ўнта асов кийик – ўнта бармоғи,
Гоҳо титраб кетар бир зумга...
Недир рўй беришин ўйлар-у,
Аммо шубҳа қилмас ҳеч кимдан.

Сочининг селида оқиб борар ой,
Кундуз мингта тузоқ тўқиб ўлтирар.
Ҳали бу сирлардан бехабар, шоён,
Гоҳо... тушларида қалтирар.

Ҳали Худойимнинг узун арқони
Нозик қўлларини аста боғлайди.
Сесканмай, тик қарар кўзимга,
Ҳали кўп нарсани билмайди,
Шу сабаб парво ҳам қилмайди.

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

ТОШБИТИГ

Замон ўзгарганда ёмонлик томон,
Курашганлар юрти бўлгайдир зиндон.
Фосиқ, мунофиқлар шараф топгайдир,
Хоинлар қўр тўкиб, бўлур қаҳрамон.

Замон ўзгарганда яхши томонга,
Курашганлар кетар узлат-иймонга.
Фосиқ, мунофиқлар қанот чиқарар,
Хоинлар айланар зўр қаҳрамонга.

1991

Мирзо Кенжабек.

@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•

БЕДОР НАБИРАГА АЙТИЛГАН ЭРТАК

— “Бир бор эмиш, бир йўқ эмиш” йўқ замонда,
Бул гапларни айтгувчи ҳам йўқмиш анда,
Шул эртакни эшитгувчи ломаконда,
Чиним айтсам, бундай эртак йўқ давронда...

...“Одам” деган қопда ташлаб кетган эмиш,
Қимирламай аллазамон ётган эмиш,

Баъзилари қоп оғзидан чиққан эмиш,
Айримлари чиқмай ғазна йиққан эмиш.

Қопга сиғмай қолганлари ҳам бор эмиш,
Шуёғи ҳам бехаридор — абгор эмиш.

Аввал ерга тегар экан тўрт туёғи,
Сўнг заминдан узилибди жуфт оёғи.

Қанотларни туш кўрармиш беҳушлари,
Бино бўлмай парвоз этган сархушлари.

Букри бели милён йилда рост бўлганмиш,
Гоҳ бир дамда тупроқдан ҳам паст бўлганмиш.
I
Коинотнинг бир четида ўлтирармиш,
Бир-бирига қизиқсиниб мўлтирармиш,
Совуқларда ғор тубида қалтирармиш,
Кўкка боқса, қароғлари ялтирармиш.

Қорни очса, елкасига ёй илармиш,
Қорни тўйса, бир-бирини ов қилармиш.

Дарахтдан туш, деб ёлвормиш оналари,
Ғор оғзидан қайтаролмас оталари.

Дарахтдан то тушгунича минг-минг фасл,
Ғорга кириб чиқмай қолмиш неча насл.

Баъзиларин кўкрагида дил бўлармиш,
Бундайини қолгани тошбўрон қилармиш.

(Бехосият бўлса керак — ўздан кўрсин,
Эл қатори тошмунчоқни тақиб юрсин!)

Баъзиларин кўзларида йўл бўлармиш.
Баъзиларин нигоҳида тил бўлармиш.
Баъзилари сокин тунни тинглар эмиш,
Баъзилари шамоллардек йиғлар эмиш.

Эмиш-эмиш, шундай эмиш, қандай эмиш,
Бундайлари қолганига бўлмиш емиш.

Мен ҳам бир пайт сабий эдим — айтардилар,
Тонг отганда айтганидан қайтардилар.

Мен уларнинг сўзларини олиб қолдим,
Ўзларини бўшаб қолган қопга солдим.

Шунча юкни олиб ёлғиз кетаяпман,
Бу оламдан ровий бўлиб ўтаяпман.
II
Баъзилари танҳоликда тоқ ўтармиш,
Ғорга кириб, тунлари парвоз этармиш.

(Учганини ким кўрибди, жинми, шайтон?
Қўнган пайти қанотини юл, оломон!)

Баъзилари қиз бўлармиш, баъзиси ул,
Бир хилига ўзгасининг хасми маъқул.

Баъзилари ҳур қиз келиб, ҳур кетармиш,
Айримлари ҳурлигида ул кутармиш.

Баъзилари қўрқмайдиган бўлар эмиш,
Баъзилари чақмайдиган бўлар эмиш.

Баъзилари кечалари кўрмас эмиш,
Айримлари ит эмишу ҳурмас эмиш.

Айримлари тунда олов ёқар эмиш,
Тонгда уни шу гулханда ёқар эмиш.

Қизиқ эмиш, шундай ишлар ёқар эмиш,
Гоҳи ёмғир, гоҳида қор ёғар эмиш.

Баъзиларин эркаклари бўлар эмиш,
Баъзиларин эрмаклари бўлар эмиш,
Ҳаммасининг эртаклари бўлар эмиш.

Айримларин аёллари бўлар эмиш,
Айримларин ҳаёлари бўлар эмиш,
Озми-кўпми хаёллари бўлар эмиш.

Баъзилари тириклайин туғар эмиш,
Баъзилари ўликлайин туғар эмиш.

Баъзилари уста эмиш, зўр маъбудкаш,
Баъзилари маъбудидай кўчирмакаш.

Бировлари омоч ҳайдаб, дон экармиш,
Омоч синса, у ҳам тўхтаб, нос чекармиш.

Баъзилари мингта қўйни боқар эмиш,
Гар санаса, бир минг битта чиқар эмиш.

Баъзилари ухлар эмиш, туш кўрармиш,
Бир қулоч бўз ё бир тишлам гўшт кўрармиш.

Тушларида олар эмиш, берар эмиш,
Тонг отганда безрайишиб турар эмиш.

Айримлари ёшин яшаб ўлар эмиш,
Айримлари ёшин ошаб ўлар эмиш.

“Уруш-уруш”, “Яраш-яраш” ўйнар бари,
Араз қилиб келмас эмиш ўлганлари.
Кўкка чиқиб-тушиб турар пайғамбари,
Дарсни ташлаб, чиқиб-кирар малимлари...
III
— Мен билмасдим, савод чиқди аста-секин,
Ўриларкан ҳар қандайин беор экин.

Ўроқчининг қўли сира толмагайдир,
Бунинг сирин гумроҳ гиёҳ билмагайдир.

Уйғон, қўзим, бу эртагим бедор учун,
Йўқ жойлари оғрийдиган бемор учун!

— Бобо, сени ёмон кўриб бораяпман,
Недир бўлди, кўз юмсам ҳам кўраяпман!

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM

#бугун_шоир_туғилган

Абдулла Орипов

ШОИРЛАР

(Эсдаликлардан)

Уч-тўрт шоир тўпланиб олиб,
Бир-бирларин мақташар бийрон:
--Мен Пушкинман, сен – Мирзо Ғолиб,
У – Навоий, бу эса – Байрон.

Алаҳлашар битта ниятда:
Уни йўқот, бунисин емир.
То тонггача Адабиётда
Тер тўкади ёлғиз Миртемир.

2009 йил 9 март

✍ Абдулла Орипов

@abdullaorifijodi

ҲОЛ...

Кўнглим осмонига чиқди ғам ойи,
Ғуссадан қорилди вужудим лойи,
Ичимни илитди интиқлик чойи,
Кейин сеҳрлади соғинчнинг майи...

Ғам ойида тўйлар бошлаб юрибман,
Ғолиб Бойчибордай оёқ керибман.
Илкимни илкига жондай берибман,
Асли танҳолигим билмай турибман...

Ҳамма юзин бурган сўқмоқдан юрдим,
Соғинч қишлайдиган бир кулба қурдим.
Одам бормайдиган жойларга бордим,
Одам кўрмайдиган тушларни кўрдим...

Воҳ, мендан минг фарсаҳ нари қочдилар,
Тангрим муҳрлаган зулфни очдилар.
Кўнглимни уйқумда келиб янчдилар,
Сўнг уни оламга дондай сочдилар...

Ёлғизлик бўридек бўғзимдан олди,
Шеърларим тилимга келолмай қолди.
Шоирни изламанг, у адо бўлди,
Ё ўлди, ё қолди — бир бало бўлди...

Онаси ўлгандай бўзлади бир кун,
Жаҳонда онаси йўқлиги учун.
Бедардлар даврасин ёритди бир тун,
Жаҳонда оналар борлиги учун...

— Ҳеч банда бўлмагай дунёга устун!
— Устун бўлолмаса яшамоқ нечун?
— Ул ёқда ҳам сени ўйлайди тун-кун!
— Эҳтимол, ўзининг аҳволи нигун?

У шундай такаббур саволлар берди,
Ўзин ёниб турган оташга урди.
Одам юрмайдиган йўллардан юрди,
Одам кечмайдиган хаёллар сурди...

Мен ўзим кўрганман тонгдай отганин,
Қувонч қучоғида масрур ётганин,
Кўзлари қамашиб қушдай қотганин,
Кўрганман — ой каби сокин ботганин…
Ҳа, кейин…

Қўлида соғинчдан тўлган пиёла,
Ортида жондордек эргашган нола.
Нигоридан оқар қоп-қора жола,
“Отам қачон келар?..”  сўрайди бола...

Ёмғирли булутдай дил шеърга тўлди,
Ким ғолиб, ким мағлуб ҳисоби бўлди.
Мен ҳам безор бўлдим — у ёлғиз қолди,
Қиёмат ҳам яқин, не бўлса бўлди…

— Балки юракларда У содир бўлган?
— Юракда нималар содир бўлмаган?!

Шодмонқул САЛОМ
@Shodmonqul_SALOM