МОЛ ЭВАЗИГА ТАЛОҚ СЎРАШ
#талоқ
❓
274-CАВОЛ: Аёл қайси ҳолларда талоқ ёки хулуъ сўраса гуноҳкор бўлади?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Хулуъ – аёл томонидан маҳрни қайтариш ёки маълум бир мол эвазига талоқ сўрашдир.
Эркак киши аёли олдидаги динимиз юклаган вазифаларни бажариб турган бўлса, агарчи ҳаққи бўлсада, хотин хулуъ ёки талоқ талаб қилиши гуноҳ ва шариатимиз қайтарган ишдир. Пайғамбаримиз алайҳиссалом бу ҳақда шундай дейдилар:
أيما امرأة سألت زوجها طلاقا في غير ما بأس فحرام عليها رائحة الجنة " (رواه أحمد والترمذي وأبو داود وابن ماجه والدارمي عن ثوبان رضي الله عنه)
яъни: “
Қайси бир аёл эридан сабабсиз талоқ сўраса, унга жаннатнинг ҳиди ҳам ҳаром бўлади" (Имом Аҳмад ва бошқа сунан эгалари ривоят қилишган).
Демак, аёл киши жиддий сабаб бўлмасдан “ундай бўлса, мени жавобимни беринг”, деб эрининг жиғига тегмаслиги керак. Акс ҳолда эр ҳам жаҳл устида талоқ қилиш эҳтимоли катта бўлади. Оила бузилишидан эса кўпроқ аёллар зарар кўришади. Эр ҳам, хотин ҳам шайтоннинг нишонига айланади. Бунинг устига мусулмон учун абадий охират ҳаётида жаннатдан бебаҳра қолиш катта ҳасратдир.
Эр-хотин бир-бири билан ҳеч келишмаса, Аллоҳ таолонинг оила тўғрисидаги буйруқларини бажара олишларига кўзлари етмаса ва эр эваз олмасдан хотинини талоқ қилишни хоҳламаса, аёл мол (пул) эвазига талоғини олишида гуноҳ йўқ. Мол эвазига талоғини олишни хулуъ дейилади. Ибн Аббос разияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
أَنَّ امْرَأَةَ ثَابِتِ بْنِ قَيْسٍ أَتَتْ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَتْ : يَا رَسُولَ اللَّهِ ثَابِتُ بْنُ قَيْسٍ مَا أَعْتِبُ عَلَيْهِ فِي خُلُقٍ وَلا دِينٍ ، وَلَكِنِّي أَكْرَهُ الْكُفْرَ فِي الْإِسْلَامِ. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : (أَتَرُدِّينَ عَلَيْهِ حَدِيقَتَهُ ؟ قَالَتْ : نَعَمْ . قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : اقْبَلْ الْحَدِيقَةَ وَطَلِّقْهَا تَطْلِيقَةً).
яъни: “Собит ибн Қайснинг хотини Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келди ва: “Эй, Аллоҳни Расули! Собит ибн Қайсни хулқи ва динида айблай олмайман, лекин Исломда ношукрлик (эрга ношукрлик, эрни ёмон кўриш)ни хуш кўрмайман”, – деди. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Унга боғини қайтариб берасизми?” – дедилар. У: “Ҳа, қайтараман”, – деди. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам:
“(Эй, Собит!) боғни қабул қилингда, уни бир талоқ қилинг” – дедилар” (Имом Бухорий ривоятлари).
Бу ҳадисда эр хотинини маҳрга берган боғи эвазига талоқ, яъни хулуъ қилишга рози бўлмоқда.
Аёл эрига “Мени фалон пулга хулуъ қилинг” ёки “Менга берилган маҳр эвазига хулуъ қилинг” – деса, эри ўша мажлисда: “Хулуъ қилдим”, – деса, хулуъ юзага чиқади ва боин талоқ тушади. Лекин эр ўша мажлисдан туриб кетиб, кейин хулуъ қилдим, деса, хулуъ юзага чиқмайди. Яъни, уларнинг ижоб (хотиннинг таклифи) ва (эрнинг) қабули бир мажлисда бўлиши керак. Демак, умумий талоқ ва хулуълар сони иккитадан ўтиб кетмаган бўлса, қайтадан икки гувоҳ ҳузурида, маҳр белгилаб, никоҳ ўқитиб, яшаса бўлади (“Ал-Мухтасар фил-фиқҳил-ҳанафий” китоби).
Уламолар хотинга эридан зарар келадиган қуйидаги ҳолатларда талоқ сўраши мумкин бўлади дейдилар:
1. Эр ўзининг хотин олдидаги вазифалари: едириб-ичириш, кийинтириш, уй-жой билан таъминлашни бажармаса, хотин сабр қилиб яшаши ёки талоғини сўраши мумкин.
2. Эр хотинини шаръий сабаб бўлмасдан хўрласа: урса, сўкиб-ҳақорат қилса, лаънатласа.
3. Эрнинг узоқ муддат сафар қилишидан аёлга зарар етса ва аёл фитна (зино)га тушиб қолишдан қўрқса.
4. Эри узоқ муддат маҳбус бўлса ва аёл бундан зарар кўрса.
5. Эрда бепуштлик, жинсий алоқага ярамаслик ёки хатарли жирканч касаллик бўлса.
6. Эр фисқу фужурни очиқча қилса (хотин имкон борича сабр қилиб, уни қайтарса ҳам, фойда қилмаса)
7. Аёлнинг қалбида эрга нисбатан ўзгармас нафрат ва қаттиқ ғазаб бўлса, агарчи аёл бунинг сабабини ўзи билмаса ҳам, у аёл узрли ҳисобланади.
8. Эр аёлини яқинлари, хусусан, ота- онасини кўришдан мутлақо ман қилиб қўйса. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси.
https://t.me/OILA_ZIYOSI
