Асанов формати


Гео и язык канала: Узбекистан, Узбекский
Категория: Блоги


Канал муаллифи, тилшунос, журналист ва блогер Эльдар Асанов тиллар, тарих, антропология мавзуларида таҳлилий ва оммабоп материаллар бериб боради.
Канални қўллаб-қувватлаш: tirikchilik.uz/AsanovEldar
Тижорий ҳамкорлик учун: @AshiVanghuhi

Связанные каналы  |  Похожие каналы

Гео и язык канала
Узбекистан, Узбекский
Категория
Блоги
Статистика
Фильтр публикаций


Пойтахт марказида InfinBANK’нинг янги офиси иш бошлади

Тошкент шаҳри марказида InfinBANK’нинг янги олти қаватли биноси фойдаланишга топширилди. Биринчи қаватида операцион бўлим жойлашган. Бўлим икки қисмга – юридик ва жисмоний шахсларга алоҳида хизмат кўрсатиш бурчакларига ажратилган бўлиб, бинода барча қулайликлар мавжуд. Жумладан, замонавий мажлислар зали, ички ресторан, банк ходимлари учун дам олиш бурчаклари ва ҳ.к.

Янги офисда ишлар open space муҳитида юритилади. Яъни бўлимлар алоҳида кабинетларга ажратилмаган, ходимлар ҳеч қандай тўсиқсиз ўзаро мулоқотда бўлишади, раҳбарият эса иш жараёнини бевосита назорат қилиб бориш имконига эга бўлади.

Маълум қилинишича, InfinBANK нафақат иш услубини, офислар дизайнини ўзгартирган, балки мижозларга хизмат кўрсатиш доирасини ҳам анча кенгайтиришга муваффақ бўлган.

Реклама


Отлар битта бармоғининг учида юришини билармидингиз?

Отларнинг аждодларида бармоқлар кўп бўлган, секинлик билан биттаси каттариб, тирноғи туёққа айланган, қолган бармоқларнинг рудиментлари тепароқда қолиб кетган.

@AsanovEldar


Охирги пайтлар кўп ижтимоий мавзуларни кузатдим (кузатмай қўйгандим), яна бироз қизиқиш уйғонди. У мавзудан бунисига ўтиб, охири Open Budget эсимга келиб кетди. Қани нималар бўлаётган экан деб ғолиб бўлган ташаббуслар рўйхатига кирдим.

Ўтган йилги рўйхатда 1 200 ғолиб ташаббус бор экан. Бошидан кўздан кечириб бошладим. Нечта саҳифадан ўтмай, ҳаммасида 90 фоиз бир хил гап — "фалонча маҳаллада фалонча метр йўлни асфальтлаш".

Мияда дарров анъанавий савол ва норозиликлар уйғонди: "Одамларга фақат машина керак, ўзини эмас, машинасини ўйлаб, ютган пулига асфальт йўл қилади! Қани болалар майдончалари? Қани пиёда йўллар? Қани боғлар ва дарахтзорлар? Асфальт ўрнига брусчатка ётқиз, пиёдаларга қулай бўлсин, машиналарга ноқулай бўлсин! Бу халқни қутқариб бўлмайди!"

Ҳафсалам пир бўлиб, зерикиб, охирги саҳифаларга ўтдим. Йўқ, тўлиқ асфальт эмас экан — охирроғида болалар майдончалари, мактаб ҳожатхоналари, тоза ичимлик суви билан таъминлаш каби ташаббуслар бор экан.

Энди, одамлар эҳтиёжлардан келиб чиқади албатта. Йўлларни асфальтлаш ҳам бир эҳтиёж. Ҳаммаям урбанистика ҳақида ўйлаб юрмайди, кўплар реалликдан келиб чиқади. Ҳали асфальтдан бошқачароқ ташаббусларга (брусчатка, боғ, пиёда йўл, велосипед йўли каби) берилаётган пул етадими, йўқми. Бошида ичимда бақир-чақир қилиб олиб, кейин шуларни ўйладим ва мана энди тинчланиб пост ёзяпман.

Лекин барибир Open Budget'дан фақат машиналарга қулайлик яратиб, бор структурани қўллаб-қувватлашга эмас, бироз шаҳарларни, қишлоқларни яхшилаш, жонлантиришга йўналтирса бўларкан. Айтайлик, ҳар бир мавсум олдидан тушунтириш бериш мумкиндир, нуқул асфальт қилаверма, пиёдаларни, болаларни, боғ-роғларни ўйла деб. Ёки маълум бир ташаббусларга приоритет бериш йўли билан.

@AsanovEldar


Электр энергияси нархи ошиши масаласида баъзи ўқувчилар менга ёзишди. Даромадим шунақа миқдорда, электр энергияси нархи кўтарилса, тўловга қийналиб қоламан, деган мазмунда.

Шундан сўнг ўзим учун ҳам сарф-харажатим қай даражада ошишини ҳисоблаб кўришга қарор қилдим.

Тошкентда яшовчи кўпчилик сингари кўп қаватли уйда тураман. Ўзимни жуда тежамкор истеъмолчи дея олмайман — бемалол ишлатаман, доимий ҳисоблаб юрмайман. Аммо шунда ҳам кўрсатилган ижтимоий меъёрдан — 200 kWh'дан кўп ишлатмас эканман.

Шу йилнинг январь ва февраль ойларида 349 kWh ишлатибман; февралда — 153 kWh; мартдаги рақамларни тополмадим (биламан, ламерман); апрелнинг биринчи ярмида — 64 kWh.

Шундай қилиб, янги тариф бўйича икки ой учун 78 525 сўм тўларканман.

"Қолган маиший истеъмолчилар" категориясига кирсам, бу сумма 157 050 сўм бўларкан. Бу, менимча, унча катта харажат эмас. Албатта, ҳамманинг моддий имкониятлари ҳар хил, аммо имконияти камроқ қатламга ёрдам кўрсатилиши кўзда тутилган.

Менимча, гап нархнинг ошишида эмас, гап кўпроқ энергия тежамкорлигида — меъёридан кўп ишлатилса, электр энергияси учун тўлов сезиларли харажатга айланиши мумкин. 200 kWh аслида кўпчилик учун бир ойга етарли миқдор.

@AsanovEldar


Shogun сериали охирига яқинлашиб қолди. Икки кун олдин чиққан 9-қисм ҳам шедевр бўлди. "Тахтлар ўйини"га қиёслашяптию, мен унданам юқорироқ баҳолаган бўлардим.

Сериални кўриб туриб, бир нарсага эътибор бердим. Кўрсатилаётган давр Япониясида қизиқ маданий муҳит шаклланган: японларда қатъий бир динда бўлиш мажбурияти йўқ — бир қисми буддист, бир қисми синтоист, яна баъзилар европалик руҳонийлар таъсирида христиан динига ўтган. Барининг дини ҳар хил, аммо:

- бу уларнинг бирга яшаши, оила қуриши, қариндошликни сақлашига мутлақо халақит бермайди, ҳеч ким бировни динига қараб ажратмайди;

- динидан қатъи назар, барча япон одатларига риоя қилади — японча кийинади, японча дунёқарашга бўйсунади, амалларни бажаради.

Аслида исломгача бўлган Марказий Осиёда ҳам шунақа муҳит ҳукм сурган: турклар ва сўғдлар орасида христианлар (несторианлар), буддистлар, монийлар, тангричилар, зардуштийлар бўлган. Бир жамият, бир шаҳар, бир қабила ичидаги одамлар, яқин қариндошлар, бир оила вакиллари турли динда бўлишига норма сифатида қаралган. Айни пайтда динга боғлиқ бўлмаган туркча ва сўғдча одатларга риоя қилинган.

Мусулмон ва христианликда бирлаштирувчи идеология жуда кучли бўлган — бу динлар маданиятни, қадриятларни назорат қилган ва бир хиллаштириб юборган. Аммо мен барибир Марказий Осиёда Кушонлардан Турк хоқонлигигача бўлган даврда ҳукм сурган диний ва миллий хилма-хиллик моделига кўпроқ ҳавас қиламан. Бу, албатта, субъектив масала, ҳамманинг симпатияси ва қадриятларига боғлиқ.

@AsanovEldar


Туркия сиёсатида қизиқ ўзгаришлар кутиляпти.

Тўғри, Эрдўғон ва AK Parti ҳалиям ҳокимиятда. Ўтган йилги президент ва парламент сайловларидан сўнг Эрдўғон ҳокимияти янада мустаҳкамланди, парламент консерваторлар қўлига ўтди, мухолифат ва дунёвий миллатчи мухолифат енгилди деган гаплар янграганди. Аммо сиёсатда ва иқтисодиётда кутилмаган бурилишлар бўляпти.

Биринчидан, пул сиёсатида ортодоксал (жаҳонда тан олинган, илмий асосланган) методларга қайтилди — яхши мутахассислар таклиф қилинди, фоиз ставкалари кўтарилди, бозор иқтисодиётига қараб қадамлар ташланяпти. Инфляция ҳалиям давом этяпти, лекин 2025 йилнинг иккинчи ярмида Туркия иқтисоди нормал ўзанга қайтиши кутилмоқда.

Иккинчидан, катта сиёсатда проамерика, проғарб овозлар кўп янграй бошлади. Масалан, CHP'нинг янги лидери Ўзгюр Ўзель Евроиттифоқ Парламент Ассамблеяси (ПАСЕ) йиғилишида Туркия Европага интилишда давом этишини, бу ишда унинг партияси олд қаторда туришини айтди. Бу бир мухолиф депутатнинг гапи десак, Hürriyet колумнисти Абдулкадир Сельви AK Parti ислоҳотчи образига қайтиши лозимлигини, Туркия Европа Иттифоқига ориентация олиши кераклигини таъкидлаб чиқди. Сельви ҳокимиятга яқин тургани учун унинг гаплари жамиятни ташқи сиёсатда Европага бурилишга тайёрлашга хизмат қиляпти, яъни унинг тили билан юқоридан мессиж берилди, деб ҳисоблашмоқда.

Менимча, сайловдаги ғалабадан сўнг Эрдўғон тарафдорлари ортиқча эйфорияга берилиб кетди. Эрдўғон ғалаба қилганига қарамай, тажрибасида энг кам овоз тўплади ва иккинчи турда аранг ютди. Мухолифат, енгилганига қарамай, қайта кучга тўлаётганини CHP'нинг шаҳар ва вилоят раҳбарлиги сайловларидаги ишончли ғалабасидан билса бўлади. Умуман, Туркияда охирги ойларда отатуркчиларнинг овози тобора баландроқ янграмоқда, ҳокимиятга нисбатан норозилик кучаймоқда.

Бошқа томондан, Эрдўғон ва унинг партияси ҳам янги электоратни қамраб олиш ҳаракатида ўз қарашларига, сиёсатига ўзгартиришлар киритиб, мослашиб бормоқда. Туркияни консерватив антиғарб давлатга айлантириш режаси унча ўхшамади шекилли. Янаям кўрамиз.

@AsanovEldar


1948 йилда Ўзбекистонда "Фарғона қизи" номли фильм олинган (машҳур парчасини кўргандирсиз). Кейинчалик у Россиядаги архивларда қолиб кетган. 2021 йилга келиб Кинематография агентлиги ва бошқа ташкилотлар бу ва бошқа тасмаларни Ўзбекистонга қайтарди.

Ҳозирда Кинематография агентлиги ҳамда Маънавият ва маърифат маркази “Маърифат” тарғиботчилар жамияти ҳамкорлигида "Биз бир бўлсак — ягона халқмиз, бирлашсак — Ватанмиз!" шиори остида ўтказилаётган Кинокарвон тадбирлари Фарғона вилоятида бўлиб ўтиши белгиланган.

Фарғоналиклар учун “Якшанба”, "Абдулла Орипов", "Ўзбек қизи", “Самурай”, "Доктор Абдуллаев" каби фильмлар намойиши ўтказилади.


Deepfake тушунчаси барчамизга анча таниш бўлиб қолди. Бундай фейклардан мақсад кимнидир обрўсизлантириш ёки қаллоблик қилиб пул ишлаш бўлади одатда. Энди softfake даври бошланяпти. Замон шиддатли, бир тушунча эскирмасидан янгилари ўрнини эгаллаб қўяпти.

Софтфейклар аллақачон сайлов кампанияларида ишлатила бошланди. Уларнинг дипфейклардан фарқи — сайловолди жамоасининг ўзи яратиб, тарқатади, ясама экани унча яширилмайди. Мақсад — номзодни мафтункорроқ образларда кўрсатиш, нореалистик вазиятлар акс этган контент ёрдамида сайловчиларга ҳиссий таъсир ўтказиш.

Nature'да собиқ Twitter'нинг собиқ топ-менежери (Машинавий ўрганув, этика, шаффофлик ва ҳисобдорлик жамоаси директори) доктор Румман Чоудҳурининг шу мавзудаги мақоласи чиқди. Унда сунъий онг сайлов кампанияларида кенг қўлланаётгани ва бунинг ахлоқий томонлари ҳақида сўз боради.

Rumman Chowdhury. AI-fuelled election campaigns are here — where are the rules?

@AsanovEldar


Яхши акамиз, дўстимиз, ёш, шу билан бирга таниқли ва тажрибали тадқиқотчи доктор Баҳром Ражабовнинг беш яшар қизи оғир касал бўлиб қолибди.

Даволаниш харажати катта бўлгани учун оила жамоатчиликка мурожаат қилибди. Имконияти бўлганлар, ёрдамингизни аяманг.

Ўзбекистондаги карта рақами: 8600 4904 9367 6696

Бошқа маълумотларни бу ердан топишингиз мумкин: https://gofund.me/6ce42161


Анча олдин қилиниши керак бўлган ислоҳот амалга ошириляпти. 1 майдан электр энергияси қиймати янгича тизимда баҳоланади. Биринчидан, кўп қаватли уйлар ва бошқа истеъмолчиларга ҳар хил тариф белгиланади, иккинчидан, 200 kWh ижтимоий меъёрдан кўп ишлатилса, нархлар ошади.

2017 йилда Озарбайжонда электр энергиясига тўлов шунақа тизим асосида амалга оширилишини кўргандим. Кейинчалик мавзуни бироз ўрганиб, бизда соҳага кўп субсидия ажратилишини, электр ва газ ўз нархидан арзонга аҳолига етказилишини билдим. Энергетик компаниялар миллиардлаб зарарга ишлаб келди. Шундай экан, аслида Ўзбекистонда бундай ислоҳотнинг бошланиши анча кеч қолди — икки-уч йилдан буён муҳокама қилинаётганидан, аммо турли сабабларга кўра ортга сурилаётганидан хабарим бор.

Энергетика — глобал бизнеснинг катта қисми, қолаверса, ҳозир дунё миқёсида қийинчиликларга кўмилиб қолган соҳа. Бу соҳани бозор иқтисодиёти қоидаларига бўйсундириш ва, албатта, яшил энергетикани ривожлантириш, энергияни тежаш қадриятини шакллантириш келажакда биз ўрганиб қолган энергия узилишлари ва бошқа муаммоларни ҳал қилишга ёрдам беради.

@AsanovEldar


Вашингтондаги Араб кўрфази институти (эронликлар эшитиб қолса, хафа бўладиган ном) ёзяпти: Эрдўғон яраланди, лекин ҳалиям кучли.

Бу йил шаҳар ва вилоятлар раҳбарлигига бўлиб ўтган сайловда Эрдўғон партияси — AK Parti тўлиқ енгилди. Тўғри, Истанбул, Анқара ва бошқа шаҳарлар 2019 йилдаёқ қўлдан кетганди, лекин умумий ҳисобда вилоятларнинг катта қисмида Эрдўғон одамлари қолганди.

Бу сафар CHP вилоятларнинг 37,7 фоизини, AK Parti 35,5 фоизини ютди.

Ўтган йилги президент сайловидаги ғалабадан сўнг Эрдўғон тарафдорлари у ҳалиям кучда деб хурсанд бўлганди. Аслида 20 йил ичида Туркия ундан чарчагани билиниб турибди: сайловдан сайловга тўплаган овозлари камайиб бормоқда, AK Parti парламентда кўпчиликни йўқотиб, инжиқ феълли миллатчи партия — MHP билан иттифоқда юришга мажбур бўлмоқда. MHP бу сафар ўз номзодларини илгари сургани AK Parti'га катта зарба бўлди. Yeniden Refah Partisi Истанбулда AK Parti'га спойлер бўлиб хизмат қилиши керак эди, эплолмайди. Хуллас, ўтган йилги мағлубиятдан сўнг мухолифат синди деган бир паллада бу мухолифат 2019 йилгиданам каттароқ ғалаба қозонди.

Ўзимдан қўшимча. Сайлов арафасида Истанбулда эдим. Имамоғлуга қарши AK Parti'дан номзод — Мурат Курум шу қадар харизмасиз, кўримсиз одам эдики, шу қадар ўзига ишонмай гапирардики (айниқса Истанбул каналидан гап кетиб қолса), ютқизиши аниқ эди. Буни кўрган Эрдўғон Курумнинг сайлов кампаниясида шахсан ўзи қатнашди, вазирларга ҳам уни қўллаш топширилди, натижада Имамоғлу бутун AK Parti ва шахсан Эрдўғон устидан ғалаба қозонгандай таассурот уйғонди.

Қолаверса, Истанбул жуда муҳим аҳамиятга эга мегаполис — Туркия аҳолисининг тўртдан бири, иқтисодининг учдан бири шу шаҳарда. Истанбул бошқаруви катта ресурсларга йўл очади ва символик аҳамиятга ҳам эга (Истанбул эгаси — Туркия эгаси дегандай).

Харизмаси ва сиёсий дадиллиги боис баъзан "сўл Эрдўғон" деб аталадиган Имамоғлу энг катта ғалабасига эришди, энди у кейинги президент сайловида ғолиб бўлишини башорат қилишмоқда. Бошқа томондан, олдинроқ президент сайловида қайта қатнашмасликка ваъда берган Эрдўғон бу йилги мағлубиятдан сўнг фикрини ўзгартириб қолиши мумкин. Янги конституция ғоясини илгари сураётгани шундан далолат бермоқда. Аммо бу энди — алоҳида ва мураккаб сиёсий масала.

Alan Makovsky. Erdogan Politically Wounded But Still Turkey’s Dominant Power

@AsanovEldar


Бир-икки марта хусусий телеканаллардан бериладиган "тарбиявий" телесериалларни танқид қилгандим. Энди эътибор берсам, ўзбек телевидениесида бундай руҳдаги телешоулар кўпайиб кетибди — деярли ҳар бир хусусий каналда бор, давлат каналларида бу мавзу турли кўрсатувлар доирасида кўтарилади.

Биласизми диққатимни тортган нарса нима? Аслида бундай шоуларда кўтариладиган мавзуларнинг бир қисми — ёшларнинг телефонга берилиб кетиши, интернетдаги турли трендларга кириб кетиб қолиш, оилавий муносабатларга, бола тарбиясига кам эътиборли бўлиш — бутун дунёда мавжуд муаммолардир. Инглиз тилли китобларда, мақолаларда, шоу ва подкастларда интернетга берилиб кетиш, реалликдан узилиш муаммоси, ижтимоий кўникмалар йўқолиб бораётгани ҳақида кўп гапирилади. Яъни қайсидир маънода бу умумий тренддамиз.

Аммо бизда бу муаммолар ҳақида шундай оҳангда гапириладики, ҳар ердан арзон маънавиятчиликнинг ҳиди келиб кетади: интернетнинг зарари миллат фожиаси даражасига кўтарилади, умуман интернетни йўқ қилиш, тақиқлаш таклиф қилинади, аллақандай фитна, конспирология қидирилади. "Интернет отлиғ аждархо" деган шеърлар ёзиб ташланади.

Айтмоқчи бўлганим, ўзбек ТВда, интернетда тўғри муаммолар кўтарилса ҳам, нотўғри ёндашувлар тақдим этилади. Интернет инсоният ҳаётига мислсиз ўзгаришлар олиб кирди. Буни инкор қилиб ҳам, интернетдан тўлиқ воз кечиб ҳам бўлмайди. Аммо ҳар қандай инновациянинг салбий жиҳати бўлади — интернет билим олиш, мулоқот қилиш, бизнес юритиш бўйича бераётган имкониятлари қаторида одамларда арзон дофаминга боғлиқлик келтириб чиқаряпти, ҳаётий ритмини издан чиқаряпти, руҳий бузилишлар келтириб чиқаряпти. Бу нарсаларни тўғри тушуниб, мутахассисларга мурожаат қилиб, олтин ўрталиқни излаш, ҳар нарсадан меъёрида фойдаланиш керак деб ўйлайман. Муаммоларни бундай оғир-босиқ муҳокама қилиш ва муросали қарорлар қабул қилишга бизга маънавиятчилик риторикаси — арзимас нарсаларга ваҳима кўтариб, "миллат ўлди, тугади, барбод бўлди!" қабилидаги оҳ-воҳлар халақит беради. Ҳис-туйғуларга берилиб, энг кичик муаммо ҳам фожиа деб кўрсатилгач, таклиф этиладиган чораларам кескин бўлади.

Замонавий ўзбек дидактикасидан ўрин олган яна бир муҳим мавзулар гуруҳи бор — анъанавийлик, оила, келин-қайнона муносабатлари. Бу мавзулар ҳам, юқоридагилари ҳам ўзбек жамиятидаги диссонансни кўрсатади — кўплар замонавий одамлардай маза қилиб, технологиялардан, бошқа ютуқлардан баҳраманд бўлиб яшагиси келади, аммо оила унақа бўлиши керак, келин бунақа бўлиши керак, интернет аждархо деган стоп-сигналлар тўсиқ бўлаверади. Бу икки дунёни муросага келтириб бериши лозим бўлган зиёлилар-у контент ишлаб чиқарувчи қатлам асосан юқорида айтилган ваҳимани кўтарувчи ва ҳар нарсани тақиқлашда ечим кўрувчи консерваторлардан ёки "аудиторияга ёқади" деган хаёлда консерватив трендларга эргашадиганлардан иборат. Натижада ўша муросани топа олмай, нимани қабул қилишни, нимадан воз кечишни, ҳаётини қандай қуришни билмай юрганлар кўпаймоқда.

Тарбиявий контентнинг кўпайиб кетиши ана шундай ижтимоий вазиятдан далолат менимча — ҳаёт ўзгараётганига ва бу ўзгаришларга мослаша олмаётганимизга бир реакция.

@AsanovEldar


Дам олиш кунларининг якунида ўқишга яхши лонгрид. Ғазо секторида бир йил яшаган беларуснинг хотиралари акс этган блогпост.

Бу матндан тушуниш мумкинки, Ғазода оддийгина ўз ҳаётини қуришга интилаётганлар яшайди: кимдир четга сурмоқчи, кимдир шу ернинг ўзида нормал ҳаёт қурмоқчи, умуман, бу уруш, Исроил блокадаси ҳамманинг жонига теккан.

Матн бу ерда.

Постга диққатимни тортган суратларни қистириб қўйдим, тўлиғини матн ичидан топасиз.

@AsanovEldar


Бу воқеалар Карл фон Клаузевицнинг бир фикрини эсга солиб юборди (сўзма-сўз иқтибос эмас, хотирадан):

Уруш ҳарбийлар учун нафрат масаласи, омма учун ҳис-туйғу масаласи, сиёсатчилар учун эса сиёсий ва иқтисодий манфаатлар масаласи. Уруш катта сарф-харажатни талаб қиладиган сиёсий тадбир, ундан келадиган манфаат шу сарф-харажат ва рискларни қоплаши керак. Бўлмаса уруш очилмайди, бошқа йўллардан борилади.

Эроннинг Суриядаги консуллигига снаряд тушиши, менимча, бунақа катта рискка бориб, уруш очишга арзийдиган сабаб эмас.

Ҳатто биз ақлсиз, урушқоқ ҳисоблайдиган Путин, Нетаньяху каби сиёсатчиларам Клаузевиц ёзган қоидага тушади — уларга уруш жиддий манфаат келтиради, шу боис урушга катта сабаб кутмай, кичик баҳона қидиришади. Биринчи жаҳон урушида шундай бўлганди, тарих ўқиганлар билади.

@AsanovEldar


Эрон—Исроил можароси ҳақида ёзганларни танқид қилиб қўйганимга энди ўзимам бу мавзуда ёзишга қўрқиб қолдим. Майли, бир таваккал қилай.

Хуллас, дўстлар, бу вазиятда уруш Эронгаям, Исроилгаям, АҚШгаям керакмас. Уруш фақат Нетаньяхуга керак, дейишяпти экспертлар. Лавозимда қолиш, судланмаслик учун. Аммо Эрон уруш бошласа, куч йўқотади, нозик режаларига путур етади.

АҚШ давлат котиби Энтони Блинкен 24 соат давомида Эронга тинимсиз сигнал юбориб, уруш келиб чиқишининг олдини олишга уринди. Эрон асли бу сигналларсиз ҳам урушдан максимал қочишга ҳаракат қилди, аммо сиёсий имиж, сайловчиларнинг босими деган нарсалар бор. Хоманаий кескин баёнотлар бериб, жавоб ҳужум уюштирилишини маълум қилди. Бу ҳужумлар дронлар паради билан якунланди: Исроилга зарар етмади, Эрон номига жавоб бериб қўйди.

2020 йилда Қосим Сулаймоний ўлдирилганида ҳам шунга ўхшаш ҳолат бўлганди: Эрон АҚШ базаларига ҳеч кимни ўлдирмайдиган ҳужумлар билан чекланганди. Ўтган сафар бўлганидай, бу сафар ҳам ҳужум олдиндан эълон қилинди, Исроил тайёргарлик кўриб олиши учун.

Яқин Шарқ бўйича аналитик марказларнинг ёзганларидан ҳозирча шунақа хулоса чиқяпти.

@AsanovEldar


Бугун Ziyouz.com портали 20 га кирди. Ҳа, бу сайт интернет ўлчови бўйича жуда узоқ ўтмишга эга. Биз талабалигимизда ўзбек тилидаги бирдан-бир сифатли онлайн ресурс ва ахборот манбаи эди. У пайтлар ҳозиргидай ижтимоий тармоқларда канал, аккаунт очиб, минглаб одам тўплаб, ёзиб, видео олиб ўтириш деярли иложсиз иш эди. Биз талабалар мустақил сайт очиб, юритишга моддий имконият ёки вақт тополмасдик. Яъни оддий мақоламизни чоп этиш учун платформа йўқ ҳисоби эди. Мен эса газетада ёки бошқа жойда эмас, интернетда журналистика билан шуғулланишни истардим. Интернетга шўнғиб кетган йилларим эди.

Шундай вазиятда Ziyouz.com асосчиси Давронбек ака Тожиалиевнинг почтасини топиб, бир қанча мақоламни юборганман. Ака тезда жавоб ёзиб, мақолаларимни чоп этган. Буни катта ютуқ деб ҳисоблагандим.

Кейинчалик сайтдаги кутубхонадан фаол фойдаланганман. Ўзбек тилида бу қадар бой электрон кутубхона ҳозир ҳам йўқ. Ўзимга керакли жуда кўп адабиётни топиб, фойдаланганман. Сўнг эса бир ғоя келиб қолган: ҳар стипендия олганимда ёки қўлимга бошқа тарзда пул тушганида Беруний метродаги букинистикадан илмий ва илмий-оммабоп ноёб китоблар сотволардим. Уларнинг катта қисми интернетда pdf форматида йўқ эди. Давронбек акага яна почтадан ёзиб, боғланиб, китобларни электронлаштиришни таклиф қилганман. Ҳам менда электрон нусха бўлади, ҳам Давронбек аканинг контенти бойийди, ҳам интернет аҳлига янги манба бўлади — ҳар томонлама манфаатли иш.

Аканинг маҳалласига икки катта пакет китоб олиб бориб берганман. Орадан бир неча кун ўтиб, ака телефон қилиб, шундай деган: "Мен жуда қаттиқ ишлавордим, ҳамма китобни электронлаштириб бўлдим". Электронлаштириш ҳозир балки осонлашгандир, у пайти азоб иш эди.

Шундан сўнг Давронбек ака билан кўп маротаба турли йиғинларда, тадбирларда, зиёфатларда учрашдик, гаплашдик, ёзишдик, анча яхши танишиб олдик. Бировга зарари тегмайдиган, ўз ишига шўнғиб кетган, айни пайтда соғлом ҳаётга ва кўнгил ёзишга вақт топадиган (билмаганлар бўлса, альпинизм билан шуғулланади!), илм-фан, маданият ва адабиётга қизиқадиган кенг дунёқарашли инсон деган таассурот қолдирган менда Давронбек Тожиалиев.

Сана муносабати билан аканинг Telegram-каналида Ziyouz.com тарихи баён қилинди. Матнни бўлинишларсиз, тўлиқ ўқийман, десангиз, Gazeta.uz'дан топасиз.

@AsanovEldar


Туркиянинг Teşkilat деган сериали бор. Воқеаларнинг бош қаҳрамонлари — MİT (Milli İstihbarat Teşkilatı, қисқача Teşkilat) агентлари. Сериал турк разведкаси ва мудофаа вазирлиги пиаридир.

Сериалнинг охирги намойиш этилган қисмида Туркий давлатлар ташкилоти эсга олинди. Сюжетга кўра, Туркия ташкилотга қўшма мудофаа саноатини ривожлантиришни, ягона армия ташкил қилишни таклиф қилади. Шу масала юзасидан йиғилиш бўлади. Табиийки, туркий давлатлар вакиллари бу таклифга қизиқиш билдиради. Айниқса Ўзбекистон вакили анча кўтаринки руҳда бўлиб, таклифни фаол қўллаб-қувватлайди.

Сериалнинг мазмунини, уни турк разведкаси ва мудофаа вазирлиги молиялаштираётганини ҳисобга олсак, бу воқеалар ривожида маълум сиёсий мессиж кўриш мумкин. Яъни сериал орқали (маданият, soft power) Туркий давлатлар ташкилотини ҳарбий блокка айлантириш нияти айтилган бўлиши мумкин (синов ўқи тариқасида).

Олдинроқ сериалда Туркия ишлаб чиқарган замонавий ҳарбий учоқ — Kaan намойиш этилганди.

@AsanovEldar


Яқин Шарқда шунақа гап бор: "Эрон — катта каллали кичик тана, АҚШ — кичик каллали катта тана". Бу гап Эроннинг АҚШ-Исроил коалициясига ақл билан қарши туришини назарда тутади.

Экспертнинг ёзишича, эронлик сиёсатчилар, биздаги стереотипларга қарамай, нозик дипломатлардир. Улар проксилар билан ишлайди, давлатлар билан ишлаш мумкин бўлмаган жойларда бошқа сиёсий ва ҳарбий кучларни ярата олади.

Исроиллик сиёсатчилар эса иттифоқчиларга пулини аяйди, фақат ўзига ва АҚШнинг ёрдамига таянади. Шу боис минтақада амалда уни қўллайдиган куч йўқ.

Шу билан бирга, Исроил жуда катта иқтисодиёт, гўзал хайтек ва мудофаа тизимини ярата олди. Эрон, технологик соҳадаги ютуқларига қарамай, АҚШ санкциялари ва минтақада дўстлари камлиги боис оғир иқтисодий қийинчиликларга учрамоқда.

"Свободная Пресса"да чиққан мақолада икки империя кураши ҳақида сўз боради. Империя сўзи бу ерда шартли маънода ишлатилган: Эрон — улкан инсоний ресурсларга, дунёдаги энг ўқимишли давлатлардан бири мақомига, иқтисодий салоҳиятга ва империал ўтмишга эга давлат, Исроил — кичиклигига қарамай, қудратли армия ва иқтисодиётга эга митти империяча.

Михаил Магид. Битва империй: удар Ирана по Израилю будет асимметричным

@AsanovEldar


Шунингдек, сизга фойдали шартларда:
- ҳисоб рақами очиш — бепул
- маблағлар ўтказиш ва нақд пул ечиш — комиссия тўловларисиз
- абонент тўловисиз амалга оширилади.

Таклиф Капиталбанкнинг янги мижозлари учун 2024 йил 30 июнга қадар амал қилади.

Менежер билан учрашиш учун www.business.kapitalbank.uz'да ариза қолдиринг ёки (+998) 78–148–11–33 телефон рақамига қўнғироқ қилинг.

Реклама


Кеча Самарқандга бориб-келишда шу китобни эшитиб чиқдим.

Китоб номи машҳур тарихчи Эрик Хобсбаумнинг "Узоқ XIX аср" китобига ўхшатма қилиб қўйилгани кўриниб турибди.

1968 йил жаҳон урушларидан кейинги тарихнинг энг муҳим йилларидан биридир. Аслида воқеалар 60-йилларни қамраб олади, лекин энг шиддатли ҳаракатлар 1968 йилда рўй берган. Европада, АҚШда, яна бошқа баъзи давлатларда йирик намойишлар, иш ташлашлар, ижтимоий жараёнлар, талотўплар бўлган. Биринчи галда талабалар ҳаракатга келган, университетларни эгаллаш, норозилик акциялари, анъанавийликка қарши кураш авж олган. Ишчилар, касаба уюшмалари, миллий озчиликлар, айрим католик гуруҳлар фаоллашган. Сўл ҳаракатлар гуллаб-яшнаган. Қаердадир асосан иш ташлаш, университетларни эгаллаш урфга кирган бўлса, Ирландияда, Германияда, Италияда қуролли гуруҳлар вужудга келиб, давлат кучлари билан отишмаларга кирган, терактлар уюштирган.

Урушдан кейинги йилларда иқтисодий ўсиш бўлган, аммо ижтимоий муаммолар тўпланиб қолган. Бундан ташқари, урушдан кейинги бэйби-бум туфайли Ғарб жамиятларида ёшлар улуши кўпайиб кетган. Бу ёшлар эски анъаналарга қарши чиққан, оиладан, жамиятдан эркинликка интилган, янгича маданият, янгича мусиқа яратган.

Университетларда талабалар кўпайгани билан, уларни иш билан таъминлаш, умуман иш, пул муаммолари ҳам бўлган албатта. Қолаверса, Совуқ уруш, унинг доирасидаги таҳликали ҳолатлар (Кариб инқирози) Вьетнам уруши тинчлик йўлидаги ҳаракатларни кучайтирган. Урушдан сўнг ҳокимиятга келган, қариб қолган сиёсатчиларга (масалан, де Голлга) қарши норозилик ҳам бўлган. Маоистлар, сталинистлар фаоллашган, уларга жавобан консерваторлар ҳам фаоллашган.

Охир-оқибат бу ҳаракат енгилган. Китобда ёзилишича, тилга олинган ҳаракатлар барибир кўпчиликни қамраб ололмаган — уларга қарши чиққан консерваторларнинг намойишларида одам кўпроқ бўлган. Лекин барибир 1968 йил одамлари дунёда туб бурилиш ясаб бера олди. Ўзи ўзгаришларни кўпчилик эмас, озчилик амалга оширади ҳамиша.

Пацифизм — тинчликсеварлик ҳаракати, хиппи ҳаракати, яшиллар ҳаракати айнан 1968 йил мевасидир. АҚШда Мартин Лютер Кинг бошчилигидаги қора танлилар ва ишчилар ҳаракатлари ирқий сегрегацияга якун ясади. Рок ривожланиб, энг оммабоп мусиқий жанрга айланди. Контрмаданият вужудга келди. Европада социал сиёсат кенг тарқалди. Вьетнам уруши тугади. Талабалар ҳаракатларининг раҳнамолари кейинчалик катта сиёсатга кириб келди. Бугун жаҳон сиёсатини белгилаётган йирик шахслар орасида ҳам улар бор, баъзиларини танийсиз.

Хуллас, ҳар томонлама буюк, аммо бизда кўпчилик билмайдиган воқеаларга бағишланган китоб. Мавзуга қизиққаним учун шахсан мен китобдан маза қилдим, аммо бирламчи танишув учун ҳам бўлади.

@AsanovEldar

Показано 20 последних публикаций.