Sterilizatsiya [lot. sterilis – toza, bepusht], sterillash – 1) (tibbiyot va biologiyada) – turli moddalar, xirurgiya asboblari, bog'lov materiallari, oziq-ovqat mahsulotlari va boshqa(lar) ni mikroorganizmlardan butunlay tozalash. Tibbiyotda aseptikashshg muhim usullaridan.
Sterilizatsiya fizik va kimyoviy usullar yordamida amalga oshiriladi. Fizik usullarga termik (issiqlik) va nur bilan sterilizatsiya qilish kiradi. Kimyoviy sterilizatsiya sovuq sterilizatsiya deb xam yuritiladi, bunda sun'iy materiallar yoki issiqlikka chidamsiz asboblar mikroblarni o'ldirish ta'siriga ega bo'lgan kimyoviy moddalar yordamida sterilizatsiya qilinadi.
Issiq sterilizatsiya suv bug'i va quruq issiq yordamida amalga oshiriladi. Suv bug'i bilan S. qilish atoklavlarda 110 dan 140° gacha haroratda 2-4 atm bosim ostida o'tkaziladi. Bog'lov materiallari, matolar, jarrohlik asboblari, suyuqliklar, suyuq dorilar, rezina buyumlar suv bug'i yordamida S. qilinadi.
Quruq issiq S. maxsus quritkich shkaflada 160-200° quruq issiq havo yordamida bajariladi. Bu usul shisha, chinni va metall asboblarni S. qilishda qo'llanadi. Nur bilan S. qilish ionlovchi nurlar yordamida bajariladi. Amaliyotda /i va u-nurlaridan foydalaniladi, bunda nurlanish dozasi 25 000 greydan kam bo'lmasligi lozim.
Kimyoviy S. da etilen oksid gazi, spirt, formalin bug'laridan foydalaniladi. Optik asboblar, fibrin tolali asboblar, sun'iy materiallar, jarrohlik iplari, maxsus jarrohlik asboblari (skalpellar) kimyoviy usulda S. qilinadi.
2) oziq-ovqat sanoatida – konservalash usuli, Mikroorganizmlar va ularning spralarini yo'qotish, shuningdek, uzoq muddat saqlanadigan oziq-ovqat mahsulotlarida fermentlar ta'sirini to'xtatishdan iborat. Issiq va sovuq S. bor. Issiq S. maxsus moslamalar – sterilizatorlar (masalan, avtoklavlarda) mahsulotlarni 100-120° gacha qizdirish yo'li bilan, sovuq S. mahsulotlarga, masalan, radioaktiv moddalarning ionlovchi nurlarini ta'sir ettirish orqali bajariladi. Sterilizatsiya konservapar i. ch. da qo'llanadi.
👉@Xamshiralaruchun каналига аъзо бўлинг!
https://telegram.me/+g2l7HvteQaY1ODFi
Sterilizatsiya fizik va kimyoviy usullar yordamida amalga oshiriladi. Fizik usullarga termik (issiqlik) va nur bilan sterilizatsiya qilish kiradi. Kimyoviy sterilizatsiya sovuq sterilizatsiya deb xam yuritiladi, bunda sun'iy materiallar yoki issiqlikka chidamsiz asboblar mikroblarni o'ldirish ta'siriga ega bo'lgan kimyoviy moddalar yordamida sterilizatsiya qilinadi.
Issiq sterilizatsiya suv bug'i va quruq issiq yordamida amalga oshiriladi. Suv bug'i bilan S. qilish atoklavlarda 110 dan 140° gacha haroratda 2-4 atm bosim ostida o'tkaziladi. Bog'lov materiallari, matolar, jarrohlik asboblari, suyuqliklar, suyuq dorilar, rezina buyumlar suv bug'i yordamida S. qilinadi.
Quruq issiq S. maxsus quritkich shkaflada 160-200° quruq issiq havo yordamida bajariladi. Bu usul shisha, chinni va metall asboblarni S. qilishda qo'llanadi. Nur bilan S. qilish ionlovchi nurlar yordamida bajariladi. Amaliyotda /i va u-nurlaridan foydalaniladi, bunda nurlanish dozasi 25 000 greydan kam bo'lmasligi lozim.
Kimyoviy S. da etilen oksid gazi, spirt, formalin bug'laridan foydalaniladi. Optik asboblar, fibrin tolali asboblar, sun'iy materiallar, jarrohlik iplari, maxsus jarrohlik asboblari (skalpellar) kimyoviy usulda S. qilinadi.
2) oziq-ovqat sanoatida – konservalash usuli, Mikroorganizmlar va ularning spralarini yo'qotish, shuningdek, uzoq muddat saqlanadigan oziq-ovqat mahsulotlarida fermentlar ta'sirini to'xtatishdan iborat. Issiq va sovuq S. bor. Issiq S. maxsus moslamalar – sterilizatorlar (masalan, avtoklavlarda) mahsulotlarni 100-120° gacha qizdirish yo'li bilan, sovuq S. mahsulotlarga, masalan, radioaktiv moddalarning ionlovchi nurlarini ta'sir ettirish orqali bajariladi. Sterilizatsiya konservapar i. ch. da qo'llanadi.
👉@Xamshiralaruchun каналига аъзо бўлинг!
https://telegram.me/+g2l7HvteQaY1ODFi