Uyqu mashgʻuloti

😴 Nega bolalar uchun uyqu muhim?

Uyqu bolaning ongini rivojlantirishda muhim rol o’ynaydi. Bundan tashqari, tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, uyqu bolada hushyorlik va e’tibor, qilgan ishi sifatli bo’lishi, kayfiyat va chidamlilik, so’z boyligi oshishi, o’qib-o’rganish va xotira rivojlanishiga ta’sir qiladi. Uyqu bolaning o’sishiga ijobiy ta’sir etadi, ayniqsa, bu ta’sir erta chaqaloqlik davrida yaqqol namoyon bo’ladi. Bolalarda uxlash xotiraning mustahkam bo’lishi va diqqatlilik mahoratining rivojlanishi uchun zarur hisoblanadi.

Bolalar yetarlicha uxlamasa nima bo’ladi?
Har bir ota-onaga ma’lumki, uyqusi kam yoki uyqu buzilishi kuzatilgan giperaktiv bolalarda diqqat yetishmasligi va tushkunlik holati kuzatiladi.

Uyqusizlik, shuningdek, bolada diqqatni jamlash qobiliyatiga ta’sir qilishi mumkin, so’ng bolaning maktabdagi reyting natijalariga salbiy ta’sir qiladi. Hattoki, minimal uyqu cheklovi ham bolangizning kundalik hayotiga ta’sir qilishi mumkin. AAP ma’lumotlariga ko’ra, 5 yoshgacha bo’lgan bolalarning to’rtdan bir qismi yetarli darajada uxlamaydi. Bu holat tashvishli bo’lib, ayniqsa, erta bolalik davrida uyqu yomon bo’lsa, allergik rinit va immun tizimi bilan bog’liq muammolar, shuningdek, tashvish va depressiyani keltirib chiqaradi. Jumladan, bolalikdagi uyquning yomonlashuvi, bolada kelajakda yurak-qon tomir kasalliklari, semirish, diabet va yuqori qon bosimi ko’rinishidagi xavflarning yuzaga kelishiga sabab bo’lishi mumkinligi haqida dalillar mavjud.

☎️ Farzandingiz uyqusi Siz uchun ham muhim bo'lsa, bizga murojaat qiling: @uyqu_manager

✍@uyqumashguloti

#foydali

Nima sababdan bola faqat emib uxlaydi yoki tuni bilan emib chiqadi ?

🙁Bu muammo juda ko’p onalarda bor bo’lib asosiy sabablar quyidagicha :

💟Ona bilan kun davomida yetarlicha vaqt o’tkazmasligi

💟Yetarli miqdorda suv ichmasligi

💟6+ oydan keyin qo’shimcha ovqat bermaslik yoki kam mahal berish

va eng asosiysi :

💟Uyqu + ko’krak uyqu uchun negativ assotsassiyaga aylangani.

🔝Bir boshdan ko’rib chiqadigan bo’lsak :

🙁1-sabab. Ona kun davomida farzandidan uzoqda yuradi va faqat tunda birga uxlashadi. Bola kun davomida onasidan oladigan hotirjamlik va mexrni tuni bilan emib chiqish orqali oladi. Chunki emish faqat qorin to’ydirish emas , balki ona va bolaning o’rtasidagi rishtadir. Bu vaziyatda yechim : ona va bola birgalikda ko’proq vaqt o’tkazishi.

🙁2-sabab.
Bolaning yetarlicha suv ichmasligi. Ko’p bolajonlar suv ichishni yoqtirishmaydi va kam miqdorda suv ichishadi. Afsuski bu xato ❌

6+ boshlab bolaga suv berib boshlash kerak : piyolada yoki trubichkada. Trubichkaga o’rgatsangiz ko’p miqdorda suvni bola ichadi va bu muammo ham✅

🙁3-sabab.

Qo’shimcha ozuqa kam berilishi yoki umuman bermaslik Mana bu postda aytilgani bo’yicha bolaga to’g’ri balanslangan tarelkalar qilib berilishi kerak. Bananli pyure yoki ivitilgan pechenye kabi suxoy poyok ya’ni quruq tamaddilar bolaning qornini to’ydirolmaydi va to’ymagan qornini tuni bilan emib chiqish orqali to’ydiradi. Klechatka va oqsillarga boy tarelkalar qilib bering 🫶🏻

@uyqumashguloti

#foydali

🌐 ​​Chaqaloq va go‘dak 👶🏻

Tibbiy jihatdan yosh bolalar turli nomlar bilan tasniflanadi. Ya’ni,
🔸 Go‘dak – bir yoshgacha bo‘lgan bola;
🔸 Chaqaloq — tug‘ulgandan to‘rt haftaligigacha;

Bundan tashqari, ona qornidagi rivojlanishining muddatiga ko‘ra,
🔹 Oy-kuni yetib tug‘ilgan bolalalar – homiladorlikning 38-42 haftasida tug‘ilgan bolalar;
🔹 Chala tug‘ilgan bolalar – homiladorlikning 28-38 hatalari oralig‘ida tug‘ilgan bolalar;
🔹 Yaxshi rivojlanmagan bolalar – ona organizmidan tashqarida ya’ni tashqi muhitda yashashga moslashmagan chala tug‘ilgan bolalardir. Bundan tashqari, oy-kuni yetgan lekin turli omillar (tamaki, spirtli ichimlik, narkotik, jinsiy kasalliklar, infeksion kasalliklar, noqulay tashqi muhit, turli kimyoviy preparatlar ) ta’sirida ham homila yaxshi rivojlanmasligi mumkin.
🔹 Muddatidan o‘tib tug‘ilgan bolalar – homiladorlikning 42- haftasidan keyin o‘ziga xos belgilar, bosh suyagi qattiqligi, terisi ujmaygan, markaziy asab tizimi kamchiligi, bilan tug‘ilgan bolalar.

♻️ Tug‘ilgandan keyin bola organizmida anchagina o‘zgarishlar yuz beradi. Masalan, ona organizmidan kislorod, ozuqa kelishi to‘xtaydi. Birinchi chinqirish bilan o‘pkalar o‘z faoliyatini boshlaydi, bola mustaqil nafas ola boshlaydi. Qon aylanish hamda moddalar almashinuvi o‘zgaradi. Chaqaloqlik davrida barcha a’zolar tashqi muhitga moslasha boradi, shakllanadi va davr oxiriga kelib moslashish tugaydi. Endi bolada shakllanish, o‘sish jarayonlari tezlashadi. Ya’ni, jismoniy va ruhiy-psixik jihatda bola rivojlana boradi, barcha a’zolarning funksiyalari takomillashadi.

Go‘dak vazni va bo‘yi ✅

📅 Oy-kuni to‘lib tug‘ilgan bolaning vazni o‘rtacha 3200-3500 gramm, bo‘yi esa 49-53 sm ni tashkil etadi. Chala tug‘ilgan bolaning vazni odatda 2550 gr dan, bo‘yi 47 sm dan kam bo‘ladi. Muddatidan o‘tib tug‘ilgan bolaning vazni 4000 gramdan ortiq bo‘ladi, bo‘yi ko‘p o‘zgarmaydi. Chaqaloq hayotining dastlabki, 3-4 kunida vazni 100-300 gramga kamayadi. Ya’ni, normal fiziologik vazn kamayishi sodir bo‘ladi. Bu vaqtda chaqaloq onasi yoki oila a’zolari xavotirlanishi shart emas. Lekin, vazn juda kamayib ketsa, darhol chaqaloqni pediatr ko‘rigiga olib borish zarur. Ikkinchi hafta oxiriga borib bola tug‘ilgandagi vazniga yetib oladi. Yendi esa bolaning bir yoshgacha bo‘lgan bo‘y o‘sishi va vazn ortishini tartiblab ko‘rsatsak:

💠 Birinchi oy oxirigacha bola vazni 700-800 gramga ortadi;
💠 4-5 oygacha bolalar vazni 2 barobar ortadi;
💠 Yil oxiriga kelib, bir yoshga to‘lgach uning vazni 10 kilogramga yetadi.

🔅 Dastlabki, 3 oyda bola bo‘yi 2.8-3 sm dan har oyda o‘sadi;
🔅 4-6 oyda 2,5 sm dan o‘sadi;
🔅 7-9 oylarida 1,5-2 sm atrofida o‘sadi;
🔅 10-12 oylarida 1 sm dan oshadi.

🗯 O‘rtacha hisobda hayotining birinchi yilida gavda uzunligi 25 smgacha oshib, yil oxirida 75 smni tashkil yetadi. Chala tug‘ilgan bolaning yillik bo‘y o‘sish ko‘rsatkichi 25-44 smni tashkil qilib, bir yoshida bola 68-73 smga tenglashadi.

@uyqumashguloti

#foydali

Chizish-bola uchun juda muhim!

Pediatrlarning fikricha, sog'lom bola deb yaxshi o'ynaydigan, yaxshi gapiradigan va...yaxshi chizadigan bolaga aytilar ekan. Xuddi til va o'yin kabi rasm bolaning ichki dunyosini ochib beruvchi vosita ekan. Shuning uchun, bola o'z ichki kechinmalarini, hissiyotlarini ifoda eta olishi uchun unga chizish imkoniyatini yaratib berish lozim.

Rasm orqali bola o'z xursandchiligi va xafagarchiligini, qo'rquvlari va fantaziyalarini, atrof-muhitga munosabatini ifoda etishi mumkin. Psixologlar fikricha, chizmaydigan bola bo'lmaydi, agar bola chizishni istamasa, demak unda ma'lum bir psixologik stress mavjud.

Bolaning nima chizayotgani uning yoshiga bog'liq ekan.

Quyida bolaning yoshiga nisbatan chizish harakatlarining o'rtacha ko'rsatkichlari keltirilgan. Albatta, bundan u yoki bu tomonga chekinish mumkin.

▪️12-18 oy - har xil tushunarsiz chiziqlar, aylanaga oxshash shakl va ma'nosiz zigzaglar;
▪️2 yosh - vertikal chiziqlar;
▪️2.5 yosh - gorizontal chiziqlar, spiral;
▪️3 yosh - doira, quyosh;
▪️3.5 yosh - birinchi odamcha, krestik;
▪️4 yosh - kvadrat, bola unga tanish bo'lgan narsalarni chizishga harakat qiladi;
▪️5 yosh - geometrik shakllar, kiyim kiygan odamcha;
▪️6 yosh - harakatdagi hayvon va odamlar, uy jihozlari, bog'cha.

Mutaxassislar chizish davrini 5 asosiy bosqizchga ajratadilar:

2 yoshgacha - aji-buji xat. Bu bosqich bola qalamni ushlay olish davridan boshlanadi (1 yosh atrofida). Bolaning ko'zi chizayotganini kuzatadi, qo'llari qog'ozga yopishgan holatda bo'ladi. Keyinchalik qo'li bo'shashib erkinroq harakat qila boshlaydi.
2 yoshdan 3 yoshgacha - o'ylab topish. Bola o'zi bilmagan holda bir nimalar chizib, atrof-muhitdagi buyumlar bilan solishtiradi va o'z rasmlariga nom beradi.
3 yoshdan 4 yoshgacha - yangi harakatlar. Bola bilgan buyumini haqiqatan o'ylab to'qimasdan tasvirlay olishni boshlaydi.
4 yoshdan 10 yoshgacha - xayoliy chizish. Bola buyumni ko'rganidek emas, u haqda bilganidek chizadi. Ya'ni uy chizsa, ko'rib turgan uy binosinigina emas, balki uyni ichidagi odamlar va buyumlari bilan tasvirlaydi.
10 yoshdan keyin - haqiqat. Bu bosqichda bolaning chizishi kattalarning chizishiga tenglashadi. Unda u buyum va odamlarni rang va shakllarni haqiqatdagidek tasvirlashga, ranglarni ma'lum bir qoida asosida ishlatishni boshlaydi.

❓Bolada chizish qobiliyati kuchlimi, bolamdan buyuk rassom chiqadimi?

Afsuski, bolani rasmlariga qarab uning chizish qobiliyatiga baho berib bo'lmaydi, chunki, birinchidan, bolaning chizishiga kattalarning qarashlari katta ta'sir ko'rsatadi, demakki u o'z qarashlarini ifoda etmaydi; ikkinchidan, bolaning rasmlarini psixologiya nuqtai nazaridangina baholash mumkin; uchinchidan, bola chizayotganda qandaydir ajoyib narsa yaratish istagida bo'lmaydi, u shunchaki o'zini ichki tuyg'ularini ifoda etadi xolos. Lekin hayotda bu qoidadan mustasno holatlar uchraydi va farzandimiz kichik Picasso bo'lishi mumkin, ammo bu juda ham kam uchraydigan holat.

✍@uyqumashguloti

#foydali

👶🏻 Chaqaloqlarda shamollashni davolash

🏠 Chaqaloqlarda shamollashni davolashda xonada tegishli sharoitni ta’minlash katta ahamiyatga ega.

🕸 Shuni esda tutish kerakki, viruslar quruq va turg’un havoni yaxshi ko’radi, shuning uchun xonani iloji boricha tez-tez ventilyatsiya qilish va iloji boricha namlagichdan foydalanish kerak. Agar tashqarida sovuq bo’lsa, u holda ventilyatsiya paytida bolani boshqa xonaga olib borish kerak. Issiq havoda agar bola normal haroratga ega bo’lsa bola bilan ko’chada aylanish ham mumkin.

👕 Bolani qulay kiyintirish kerak. Shu bilan birga, o’ta sovuq qotishdan va qizib ketishdan saqlang (ayniqsa yuqori haroratda).

🤱 Pediatrlarning eng muhim tavsiyalari ovqatlanish bilan bog’liq. Onaning suti chaqaloqlar uchun eng yaxshi dori: u immunoglobulinlarni o’z ichiga oladi va himoya xususiyatlariga ega. Ammo, afsuski, kasal bolaning ishtahasi ko’pincha pasayadi va bu holatda uni ovqatlanishga majbur qilish kerak emas. Tez-tez va ozginadan boqish yaxshiroq.

🧃 Shunisi e’tiborga loyiqki, kasallik paytida chaqaloq yetarli miqdordagi suyuqlik iste’mol qilishi shart. Ovqatlanish oralig’ida unga na’matak damlamasi yoki shakarsiz quritilgan mevaldan tayyorlangan kompotni berish mumkin.

🏥 Burun oqishida shifokorlar bolaning burnini sho’r eritmalar bilan yuvishni maslahat berishadi. Har qanday dorixonada dengiz suviga asoslangan preparatlarni sotib olishingiz mumkin. Ular burun shlliq qavatini yumshoq qilib tozalaydi va namlaydi.

✍@uyqumashguloti