🦋
Mavlono Jaloliddin Rumiy – Ichindagi ichindadurBa'zi kishilar haqida soʻz yuritganda suhbatdoshimizga ikki ogʻiz tushuntirib oʻtishimizga toʻgʻri keladi. Birinchidan, suhbatdoshimiz u kishini tanimasligi mumkin. Ikkinchidan, u kishi haqida aytiladigan koʻp gab boʻlmagani bunga imkon beradi. Baʼzilar haqida esa hech qanday kirish soʻzi-yu tanishtiruvlarsiz gap boshlab ketilaveradi. Chunki, birinchidan, suhbatdoshimiz uni taniydi. Ikkinchidan, u haqda aytiladigan gap shu qadar koʻpki, birini aytsa boshqasi qolib ketayotganday tuyulaveradi, tanishtiruvning oʻzi aytmoqchi boʻlgan gapimizdan uzayib ketadi.
Jaloliddin Rumiy mana shunday zotlardan. Ismining oʻziyoq tanishtiruv vazifasini oʻtaydi. U haqda hatto ilm va mutolaadan uzoq kishi ham nimadir eshitgan, nimadir biladi. Hech yoʻq, iqtiboslarini qaydadir uchratgan. Hayoti davomida koʻp eshitgan purhikmat gaplarning ildizi Rumiy asarlariga borib taqalashini, balki bilar, balki bilmas. Rumiy ijodiy merosi nechogʻlik ogʻir tosh bosmasin, u haqda yozilgan kitoblar, ta'rif-u tavsiflar undan-da ziyoda. Shu tufayli muhtaram kitobxon ilmiga ishonch bildirgan holda tarjimayi holga toʻxtalmaymiz.
Inson baʼzan boʻshliqqa tushib qoladi. Hayotini zavq-u shavq tark etadi. Tanlagan yoʻli xatoligini anglab yetadi. Yangi yoʻllarga esa oshiqmay qoʻyadi. Ongini badbin oʻylar oʻrgimchak toʻriday qoplaydi, xuddi qalbini rutubat qoplagani kabi. Men Rumiy bilan mana shunday davrda tanishganman. Goʻyo zimiston tunda baland daraxtdan yiqilib, pajmurda tanim chirigan yaproqlarga qorishib yotganida quyoshning ilk nurlari yangligʻ hayot umidini olib kelgandi Rumiyning satrlari. Barcha illatlarim ildiziga bolta urib, umrim oʻrmonida poʻpanak bosib yotgan fazilatlarimga yashillik baxsh etgandi. Dastlab qalbimni, soʻngra odamlar bilan munosabatlarimni isloh qilgandi. Men endi oldingi odam emasdim.
Zotan, Rumiyni oʻqigan kishi oʻzgarmasdan qolmaydi.Peshonaga yozilgan ekanki, oradan shuncha yil oʻtib, nafaqat Rumiy haqida yozilgan, balki Rumiy qalamiga mansub kitobni ham tilimizga oʻgirish nasib qildi.
"Fihi ma fih" arabcha ifoda boʻlib, bizda mazkur asar
"Ichindagi ichindadur" nomi bilan mashhur. Umumiyroq qilib aytsa,
"Neki mavjud boʻlsa – Undandir" degan maʼnoni beradi. Hajman eng kichiklaridan biri boʻlishiga qaramay, dunyoning eng koʻp tilga tarjima qilingan, eng mashhur asaridir bu. Ona tilimizga ham bundan burun oʻgirilgan. Oʻsha tarjima shuncha yil davomida xalqimiz maʼnaviyatini boyitishda ozmi-koʻpmi xizmat qildi. Mukammallik faqat Yaratganga xos. Mazkur tarjimada oldingi tarjimada yoʻl qoʻyilgan bir qator kamchiliklar toʻgʻrilandi, tashlab ketilgan joylar qoʻshildi, oʻquvchiga yordamchi boʻladigan izohlar kiritildi. Bizdan oʻtgan kamchiliklarni keyingi avlod toʻgʻrilaydi degan umiddamiz. Shu yoʻsinda mukammallikka da'vo qilolmasak-da, unga yaqin mehnat mahsuli kitobxonlarga taqdim etildi.
Ilhom Salimovtarjimon🔸
Zabarjad Media – eng yaxshisini ilinamiz!