Law with Abbosbek🏛️

Birlashgan Millatlar Tashkilotining  muhim ixtisoslashgan tashkiloti UNICEF hisoblanadi.

UNICEF Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh assambleyasining rezolyutsiyasiga asosan Ikkinchi jahon urushidan keyin bolalarga moddiy yordam va ko‘mak ko‘rsatish
maqsadida tashkil etilgan.

#fakt_0041

10 -sinf yangi nashr

FUQAROLIK-HUQUQIY MUNOSABAT SUBYEKTLARI

Fuqarolik munosabatlarida ishtirokchilari
1)jismoniy shaxslar, 2)yuridik shaxslar 3)davlat “fuqarolik-huquqiy munosabat subyektlari” deb ataladi.

Jismoniy shaxslar deganda
O‘zbekiston Respublikasining 1)fuqarolari, 2)boshqa davlatlarning fuqarolari, 3)fuqaroligi
bo‘lmagan shaxslar tushuniladi.

Jismoniy shaxslarning fuqarolik huquqiy munosabatlarda ishtirok etishlari ularning huquq layoqati va muomala layoqatiga bog‘liq bo‘ladi.

Barcha fuqarolarning fuqarolik huquq va burchlariga ega bo‘lish layoqati “huquq layoqati” deb ataladi.

Fuqaroning huquq layoqati u tug‘ilgan paytdan vujudga keladi va vafot etishibilan tugaydi.

Fuqaroning o‘z harakatlari bilan fuqarolik huquqlariga ega bo‘lish va ularni amalga oshirish layoqati “muomala layoqati” deb ataladi.

Fuqaro voyaga yetganida, ya’ni o‘n sakkiz yoshga to‘lganida to‘la muomala layoqati vujudga keladi.

❗️Huquqshunoslarga ulashing va saqlab qo'ying

EDULAW | Javohir SA'DULLAYEV

✅ O'g'rilik va talonchilik jinoyatlarining bir-biridan farqini bilasizmi?

◾️ Jabrlanuvchining yoki boshqalarning yo'qligida yoki ular bor bo'lsa-da, ularga bildirmasdan o'zganing mol-mulkini yashirin talon-toroj
qilish o'g'rilik hisoblanadi.

🔎 Bordi-yu jabrlanuvchi yoki boshqalar mol-mulkning olinayotganligini ko'rgan bo'lsa-da, lekin aybdor bildirmasdan harakat qilyapman deb o'ylagan bo'lsa, bunday qilmishni ham o'g'irlik deb tavsiflash lozim.

📹 Masalan, shaxsni o'g'rilik jinoyatini sodir etish jarayoni video kameraga yozilayotgan bo'lsada, biroq o'g'ri "kamera ishlamayapti, meni xech kim ko'rmayapti” deb harakat qilsa, u holda ham qilmish o'g'rilik deb topiladi.

◾️ O'zganing mulkini yashirin ravishda talon-toroj qilish bilan boshlangan, lekin jabrlanuvchi yoki boshqa shaxslar tomonidan sezib qolinganiga qaramasdan aybdor tomonidan mulkka egalik qilish maqsadida ularning hayoti va sog'lig'i uchun xavfli bo'lmagan zo'rlik ishlatib yoxud shunday zo'rlik ishlatish bilan qo'rqitib qilingan harakatlar talonchilik deb tavsiflanadi.

🎦 Masalan, bozorda shaxs yangi shimni kiyib ko'rish uchun alohida xonaga kiradi va o'zining shimini ichidan yangisini kiyib chiqib ketmoqchi bo'ladi. Sotuvchi buni darhol sezib qolib, "xaridor"ning orqasidan quvib, tutmoqchi bo'ladi, lekin talonchi baqir-chaqirga qaramay qochib ketadi.

♻️ Demak, qilmish avval yashirin usulda sodir etilib (agar shu usulda egallaganda o'g'rilik bo'lardi) so'ng aybdorning qilmishi jabrlanuvchiga ayon bo'lsada, uning mol-mulkini egallash maqsadida ochiqdan-ochiq harakat qiladi. Talonchilikka ilmiy adabiyotlarda "surbetlarcha",
"bezbetlarcha" harakat qilish deb ham ta`rif berishadi.

✅ QAYSI BIRI UCHUN JINOIY JAVOBGARLIK OG'IRROQ?

⚖ Agar boshqa og'irlashtiruvchi holatlar bo'lmasa, talonchilik uchun jinoiy javobgarlik og'irroqdir.

🔰 Sababi, bunda shaxsning sodir etgan jinoyati atrofdagilarga oshkor bo'lgan bo'lsada, noqonuniy harakatdan to'xtamaydi va davom etadi.

Xulosa:

✅ O'g'rilik yashirin usulda o'zganing mol- mulkini talon-taroj qilish. (Jinoyat kodeksi 169-modda;)

✅ Talonchilik ochiqdan-ochiq usulda
o'zganing mol-mulkini talon-taroj qilish. (Jinoyat kodeksi 166-modda.)

© «Yuridik taʼlim»

📥 𝗞𝗮𝗻𝗮𝗹𝗴𝗮 𝘂𝗹𝗮𝗻𝗶𝘀𝗵:
✅ @YURIDIK_TALIM

Birlashgan Millatlar Tashkilotining  muhim ixtisoslashgan tashkiloti UNICEF hisoblanadi.

UNICEF Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh assambleyasining rezolyutsiyasiga asosan Ikkinchi jahon urushidan keyin bolalarga moddiy yordam va ko‘mak ko‘rsatish
maqsadida tashkil etilgan.

EDULAW | Javohir SA'DULLAYEV

❗️YOSHLARNI HARBIY VATANPARVARLIK RUHIDA TARBIYALASH QUYIDAGI BESH BOSQICHDA AMALGA OSHIRILADI.

ASOS 👉🏻 “Yoshlarni harbiy-vatanparvarlik ruhida tarbiyalash ishlari samaradorligini oshirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi Hukumat qarori (267-son, 29.06.2023 y.).

✅ Qaror bilan 2023-2027-yillarda yoshlarni harbiy-vatanparvarlik ruhida tarbiyalash ishlari samaradorligini oshirish konsepsiyasi hamda uni amalga oshirish bo'yicha “yo'l xaritasi” tasdiqlandi.

🔰 Konsepsiyada belgilangan tadbirlar quyidagi 5 bosqichda amalga oshiriladi:

1️⃣-bosqich (3–7 yosh);
2️⃣-bosqich (7–10 yosh);
3️⃣-bosqich (11–17 yosh);
4️⃣-bosqich (18–21 yosh);
5️⃣-bosqich (22–30 yosh).

🔘 Qarorga ko'ra, jumladan, quyidagilar amalga oshiriladi:

🔹mahallalardagi kam ta'minlangan va ehtiyojmand oilalardagi yoshlarni qo'llab-quvvatlash hamda ularga ijtimoiy yordam ko'rsatish maqsadida “Ezgu amal” saxovat karvonlari tashkil etiladi;

⚡️“Amir Temur izdoshlari”, “Jaloliddin Manguberdi vorislari” harbiy-sport musobaqalari o'tkaziladi;

⚡️Yoshlar o'rtasida 4 bosqichda (mahalla – tuman – viloyat – respublika) “Shunqorlar” hamda “Vatanparvarlar” harbiy-sport musobaqalari o'tkaziladi.

Manba: Legal Zone

Huquqshunos abituriyentlarga tarqatamiz, hammani xabardor qiling!

EDULAW | Javohir SA'DULLAYEV

❗️ Huquqiy layoqat va Muomala layoqati farqi nimada ?!

Inson tug'ilgandan huquqiy layoqatga ega bo'ladi va u bu layoqatga unga umri oxirigacha hamroh bo'ladi. Inson vafot etsagina uning huquqiy layoqati tugashi mumkin.

Muomala layoqatiga esa inson asosan 18 yoshga to'lganda ega bo'ladi. Eng qiziqi inson butun umr ham Muomala layoqatiga ega bo'la olmasligi mumkin. Misol uchun ruhiy kasallar va tug'ma aqli noraso insonlarga Muomala layoqati 18 yoshdan so'ng ham berilmasligi mumkin.

Insonni Huquq layoqatidan toki u vafot etmaguncha ayirib bo'lmaydi. Muomala layoqati esa sud tomonidan bekor qilinishi mumkin.

18 yoshga to'lmasdan ham Muomala layoqatiga ega bo'lish mumkinmi ?!

🚩Ha mumkin.

📊 Hozir qonunchiligimizda erkaklar va ayollar uchun ham nikoh qurish yoshi 18 yosh. Ammo ba'zi bir uzrli  hollarda 18 yoshga to'lmagan shaxslarga ham nikoh qurish uchun ruxsat berilishi mumkin. Shunda 16-17 yoshli shaxs ham, agarda u oila qursa unga Muomala layoqati ertaroq beriladi. Bu qonunchilikda Emansipatsiya deyiladi.

Muomala layoqati bu insonning o'zi harakatlariga o'zi javob berishini anglatadi. Ba'zi hollarda 18 yoshga to'lmasdan ijtimoiy xavfli qilmish qilgan shaxslar ham muomala layoqati subyektiga aylanishi mumkin. Misol uchun 14 yoshli o'smir qasddan odam o'ldirsa, u Muomala layoqatiga ega bo'lmasada jinoyat huquqi subyektiga aylanadi va jazoga hukm qilinadi. 
© Bekzod Chorshanbiyev

💻 Talaba nechanchi kursdan o‘z mutaxassisligi bo‘yicha ishlashi mumkin?

💼 OTMning kunduzgi, kechki, sirtqi ta’lim shakllarining pedagogika yo‘nalishlarida o‘qiyotgan shaxslar 3-kursdan boshlab o‘qishiga xalaqit bermagan holda pedagoglik ishini amalga oshirish uchun umumta’lim muassasalarida asosiy ish joyi sifatida ishga qabul qilinishi mumkin.

📥Ularga o‘rta maxsus, kasbiy ma’lumotga ega bo‘lgan tegishli lavozimdagi xodimning bazaviy tarif stavkasi singari bazaviy tarif stavkasi belgilanadi.

✅ Bundan tashqari, Yurisprudensiya talabalariga ham o‘z mutaxassisligi bo‘yicha 3-kursdan ishlashga ruxsat beriladi.

📊 Boshqa yo'nalish talabalari ham ishlay oladi. Ularga taqiq yo‘q. Faqat darsdan bo‘sh vaqtida ishlashi talab etiladi. Ya’ni talaba dars vaqtida o‘qishga bormasdan ishga bora olmaydi.