Xurshid Abdurashid

Бунча гўзал инсониятнинг
Китобларда қолган ҳаёти...

Курт Воннегут ёзади: “Мен бир марта ўғлим Маркдан ҳаётнинг маъноси нима эканлигини сўрадим ва у шундай деди: “Биз бир-биримизга ҳаётда доим олға боришга ёрдам бериш учун туғилганмиз”. Иқтибоснинг маъноси тушунарли: ота ва бола бир-бирига кўмаклашиши, бир-бирини қўллаб-қувватлаши ҳақида. Бироқ гапнинг мазмуни фақат бугина эмас. Инсон ҳар дақиқада, ҳар кимга ёрдам бериши мумкин. Ҳатто Ер шарига, ҳатто бутун коинотга.

Шоир Бобур Элмурод шеърларида шундай кайфиятни кўрамиз. Лирик қаҳрамон ўзини аввало табиатнинг бир унсури деб билади. Худди майсалар, гуллар, қушлар ва бошқа жонзотлар каби. У гапира олади, у фикрлайди, бироқ барибир ўша жонзотлар каби бир яратиқ. У ҳис қила олади, у ачина олади, у ҳисларини ифодалай олади. Масалан, шохидан айрилган, эҳтимол, умрининг сўнгги дақиқаларини яшаётган каркидон тақдирига ачинади. Одам уни отди. Унинг борар жойи йўқ, буткул ҳимоясиз жонзот. Афсус, шохсиз каркидон ҳеч кимга керак эмас:

Ахир шохи йўқ деб рад этиб турса,
“Ҳайвонот боғи”нинг

хўжайини ҳам.
Бобур акада дунёдаги барча яратиқларни бир бутун, бир гармонияда кўра олиш фазилати бор. Кундалик ҳаётдаги воқеалардан ҳикмат топа олади. Ва албатта, шу кузатувларни шеърга айлантиради. Табиий, зўриқишларсиз ёзилган шеърлар. Ҳам завқ беради, ҳам мушоҳада қилишга мажбурлайди. Юқумлилик кучли. Шеърлардаги абадий саволлар ўқувчини ҳам ўйлантиради:

Бир кун тирик қайтса уйига оҳу,
Ниш урган майсалар кўрса баҳорни.
Бир кун илон зоти сочмаса оғу,
Ўша кун келарми,

ўша кун борми?
Образлар, деталлар ва манзаралар фавқулодда, хилма-хил, аммо улардаги хулосалар оғриқли: “Сунъий гулга қўниб, жон берган ари”, “ўғлининг кўзи олдида йиқилган ота”, “ўрмондаги таназзул: майнанинг ҳар куни майна бўлиши, илоннинг пўстини сотиши”, “умрида бирор аждар кўрмаган аждар овловчи”, “бедазордан ити Олапарни қидираётган болалик”, “чолнинг Худо йўқ деган хулосага келмаслиги учун отилган танга” ва бошқалар.

Ўзини дунё тақдирига дахлдор деб билиш, инсониятнинг энг гўзал ҳисларини қутқариб қолиш, ёруғ оламни покиза кўриш истаги – Б.Э. ижодининг бош томири. Бу шеърлар ортида нафақат одамзодга, балки ярадор қушлару, сарғайган майсага, икки қоя ўртасидаги бир энликкина жарда муаллақ қолган оҳуга ҳам бетаъма ҳамдард бўла оладиган инсоннинг сийрати кўриниб туради:

Очнинг кўзи билан боқдим дунёга,
Қушнинг кўзи билан боқдим дунёга,
Нон бўлиб кўринди,

дон бўлиб кўринди – дунёси...
Аслида, ҳамма гапни шеърларнинг ўзи айтиб турибди.

👉 @xurshidabdurashid

“Қуш” образи тасвирланган қайси асарларни биласиз?

Семурғ – Шарқ халқлари мифологиясида сеҳрли, барча нарсага қодир қуш рамзи. У бургутсимон тумшуқли, катта қанотли, баҳайбат ва патлари ҳам сеҳрли бўлган улкан қуш тарзида тасаввур этилади. Ўзбек халқ эртакларида ҳам Семурғ образи давлат қуши, бахт қуши тимсолидир. Эртакларда Семурғ подшоҳларни ўзига жалб этадиган, бир пати ярим подшоликка тенг ноёб қуш, гоҳ бош қаҳрамоннинг ҳомийси, гоҳ ҳимоячиси қиёфасида келади.

Фирдавсийнинг “Шоҳнома”сида Симурғ тимсоли ота-бола паҳлавонлар Зол ва Рустамнинг ҳомийси, нажоткор ва қўрқмас, доно ва мўъжизакор қобилиятга эга образ тарзида намоён бўлади. Тасаввуф манбаларида Семурғ Аллоҳ таоло, Ақли Кулл, комил инсон, ғайб оламининг асрори маъноларида қўлланилгани қайд қилинади.

Фаридиддин Атторнинг “Мантиқ ут-тайр” асари ва Навоийнинг “Лисон ут-тайр” асари воқеалари бир-бирига ўхшаса ҳам, улар Семурғ образига икки хил нуқтаи назардан ёндашганлар. Аттор фикрича, ўттиз қуш (тариқат йўлидаги соликлар) риёзат чекиб Семурғ (Ҳақ таоло) даргоҳига етдилар ва унга айландилар, яъни ўзликдан юксакликдаги илоҳий ўзликка етдилар.

Навоийнинг нуқтаи назари бўйича эса ўттиз қуш (тариқат йўлидаги соликлар) риёзат чекиш асносида табиатлари софланиб, ўзларидаги Семурғни (Аллоҳнинг зуҳурини) кашф қилдилар, яъни ўзларидаги Илоҳий ўзликни қайта кашф этдилар.

👉 @xurshidabdurashid

МАНГУ ЁЛҒИЗЛИК ОҒРИҒИ

Мадлен Миллернинг “Кирка” асари мутолааси тасаввуримдаги юнон мифлари билан боғлиқ манзараларга ранг берди. Ғаройиб олам. Асар, аввало, Кирка баҳонасида аёл қалбини таҳлил қилади.

Кирка – на она, на отасидан меҳр кўрган қиз. Кирка – на синглидан, на укаларидан оқибат топган опа. Кирка – ёлғиз фарзанди учун жон беришга ҳам тайёр, лекин барибир фарзандидан айро қолган она.

Кирка – фақат ёлғизликка маҳкум аёл. У қувғин қилинмасидан аввал ҳам ёлғиз эди, кейин бу ёлғизликка тўлиқ маҳкум этилди.
Кирка муҳаббат туфайли ўзидаги жодугарлик қобилиятини кашф этди, аммо шу муҳаббат уни жазога гирифтор қилди.

Афсун қила оласан, сеҳр қилиш қўлингдан келади, лекин қисматингни ўзгартира олмайсан. Маъбудлару нимфалар ичра ўзингга яқин инсон тополмайсан. Ёлғизликни енгиб кетолмайсан. Сен яшаган оролга минглаб фоний тўхтаб ўтади. Аммо ҳеч бири сенинг ёлғизлик кемтигингни тўлдира олмайди.

Ҳамма сени мазах қилади, ҳамма сени заиф деб билади, ҳамма сендан фойдалангиси келади. Пасифая Киркага “бу қисматингга айбдор ўзингсан, сен ўзингни эрмак қилишларига шароит яратиб берасан”, деганида тўғри ташхис қўйганди.

Менимча, муаллиф, Киркани “ўзининг илоҳлигидан уяладиган ёлғиз илоҳ” бўлгани учун бош қаҳрамон сифатида танлаган. Ва ҳикоясини унинг ҳаёти атрофида қурган. Мифларни Кирканинг доирасида занжир ҳалқалари каби бир-бирига улаб, маҳорат билан боғлай олган.

Мангу ёлғизлик оғриғи. Бу оғриқ билан яшашдан маъни йўқ. У фақат изтироб ва таҳлика келтиради. Барчасидан зериккан Кирка бу боқийликдан воз кечиб қўя қолади. Зотан, абадий яшаб, ҳаловат топмаслик бир посангида бўлса, бахт келтирган сониялар турган нариги посанги ўша мангуликни босиб кетади. Салом, фонийлик. Салом, ўткинчи дунё қувончлари.

👉 @xurshidabdurashid

Шарқ халқларида —

• “бир” рақами Аллоҳнинг ягоналигига ишора қилса,
• “икки” рақами, асосан, ер билан осмонни англатган,
• “уч” рақами уч нав мавжудот – жонсиз мавжудот, ўсимлик ва ҳайвонотни;
• “тўрт” рақами тўрт унсурни,
• “беш” рақами сезиш аъзоларини англатган,
• “олти” рақами эса олти жиҳатга ёки ҳаёт учун муҳим бўлган нафас олиш, еб-ичиш каби заруратларга (“ситтаи зарурия”);
• “етти” рақами етти иқлим, етти мўжиза, етти хазинага нисбатан ишлатилган. “Етти” рақами “Сабъаи сайёр” достонида 90 марта ишлатилган.

👉 @xurshidabdurashid

***

Кел, суҳбат қиламиз, озгина ўтир,
Барибир ўзгармас дунёи қўтир.

Ўзингдан гапиргин, хотиржам бошла,
Ҳаёт ташвишларин бир четга ташла.

Майли болаликни ёдга ол, рухсат,
Менга энг беғубор пайтимни эслат.

Болалик осмони қор каби оқдир,
Биламан, у биздан анча йироқдир.

Умримиз ипидан узилган варрак,
Биз уни қувамиз сарсон, жонсарак.

Барибир бўлсак-да қанча чопағон,
Қувиб етолмаймиз уни ҳеч қачон.

Орзулар ортидан кетамиз дайдиб,
Кетган нуқтамизга бормаймиз қайтиб.

Қандай асов эдик бир дамлар, қара,
Энди қаршимизда сокин манзара.

Қай бир истагимиз рўёбин кўрди?
Қай бири армонга дўниб улгурди?

Вақт эса бешафқат, тинмай чопади,
Бизга ҳар он битта эрмак топади.

Шу билан андармон ойлар, ҳафталар,
Суғур куни каби ҳар кун қайталар.

Сен эса хотиржам, сипо турасан,
Овқатингни ейсан, футбол кўрасан.

Шундай курашасан ҳаётинг билан,
Бўлса-да, учмайсан қанотинг билан.

Қанот нима керак? Парвозлар унут,
Орзулар олдида улкан бир сукут.

Болалик осмони ҳамон бор, ишон,
Биз уни кўрмаймиз, аммо ҳеч қачон.

Кўнгил соғинчларга тўлиб кетган дам,
Ўйлайман, бир пайтлар болаликда ҳам.

Учиш истагида бўлмаганман мен,
Ҳеч қачон учишни билмаганман мен...

👉 @xurshidabdurashid

Сулаймоннинг беш мўжизаси

Навоийнинг “Тарихи анбиё ва ҳукамо” асарида айтилишича, дунёга якка ҳукмдор бўлиш фақат тўрт кишига – иймон аҳлидан Сулаймон ва Зулқарнайн, куфр аҳлидан Намруд ва Бухтуннасрга насиб қилган.

Сулаймон бу учта ҳукмдордан фарқли равишда фақат одамларга эмас, балки қил­ган дуоси туфайли оламдаги жамийки мах­луқотга ҳам ягона подшоҳ бўлган. У кўп мўъжиза кўрсатган.

Бири – бутун бошли ҳарбий қўшин сиғадиган учар гилам. Сулаймоннинг амри билан шамол учар гиламни у истаган жойга олиб борарди.

Иккинчиси, Исми Аъзам ўйилган узук. Бу узук шарофати билан барча мах­луқот унга сўзсиз итоат қиларди.

Учинчиси, Сулаймон оламдаги барча махлуқотнинг тилини биларди.

Тўртинчиси, отаси Довуд (а.с.) замонида бошланган Масжиди Ақсонинг қурилиши унинг даврида ниҳоясига етди.

Бешинчиси, Байтулмуқаддас шаҳрини дев­лар ёрдами билан жуда кўркам ва гўзал қилиб қурдирди.

👉 @xurshidabdurashid

Ғул — Кентаврнинг аналоги

Юнон мифологиясидаги Кентаврларнинг ўзимиздаги аналоги Ғул номли дев ҳисобланади. У чўлу биёбонларда учраши мумкин бўлган баҳайбат махлуқ. Ғулни ёвуз руҳ, ярми одам, ярми от қиёфасида бўлган махлуқ (кентавр) деб талқин қилинган.

“Ажойиб ул-махлуқот”да берилишича, шайтоний кучлар осмонда фаришталарга етказиладиган амрларни ўғринча эшитмоқчи бўлганларида учар юлдузлар уларни уриб, ерга туширади.

Баъзилари дарёга тушиб, тимсоҳга, ерга тушганлари Ғулга айланиб, одамларга зарар етказадилар. Ғул мажозий маънода Иблис, ёмонликка ундовчи нафс, ваҳший одамлар, ёлғончи ва фирибгар кимсаларнинг тимсолидир.

👉 @xurshidabdurashid

Қақнус бўйдоқ бўлган...

Қақнуснинг тумшуғида жуда кўп тешик бўлиб, ундан чиққан овозлардан мусиқа пайдо бўлган экан. Юнон мифологиясида Феникс деб аталган бу қуш бургутсимон ва ранги қизил-тилласимон, олов рангда тасаввур қилинган.

Айтишларича, умрининг охирида у турли хушбўй ўтинлар воситасида ўзи ва уйчасини ёндиради. Тумшуғидаги тешиклардан ва қанотидан ўт чиқиб, ўтинга тушади ва ўзи ҳам кулга айланади. Кулдан эса тухум ва бу тухумдан ёш қақнус пайдо бўлар экан.

Қақнуснинг жуфти, фарзанди бўлмайди. Арғанун (орган) мусиқа асбоби унинг овозига тақлидан кашф этилган, деган қарашлар мавжуд.

👉 @xurshidabdurashid

Анқонинг тухуми борми?

Шарқ мифологиясидаги қизиқ образлардан яна бири – Анқо қуши. Нега бирор ноёб ёки умуман йўқ нарса ҳақида гап кетганда, “Анқонинг уруғи” ёки “Анқонинг тухуми” ибораси ишлатилади?

Анқо – боши одам қиёфасида, бўйни ва қанотлари узун қуш. Ривоятларга кўра, одам қадами тегмаган оролларда яшаркан. Баъзи мумтоз манбаларда Анқони Қоф тоғида яшовчи Симурғ сифатида таърифланган.

Анқо бошқа қушлардек тухум қўйиб эмас, бирданига тирик жўжа туққани учун ноёб нарсаларга нисбатан “Анқонинг тухуми (ёки уруғи)” деб таъриф берилади. Бу қуш – Ирфон фалсафасида комил инсоннинг тимсоли ҳисобланган.

👉 @xurshidabdurashid

Ўтда ёнмас Самандар

Ўтда ёнмаслик хислати билан танилган бу афсонавий жонивор гоҳ қуш, гоҳ калтакесак сингари ҳайвон деб таърифланади. Ривоятлардан бирида айтилишича, Самандарнинг терисидан салла тикиб, ўша давр подшоҳларидан бирига совға қилишибди. Қачонки кир бўлса, подшо уни оловга ташларкан, салла эса яна топ-тоза бўлиб қолар экан.

Навоий ижодида Самандар рамзий маънода умрбоқийлик ва ишқ маъносида қўлланилади. Жумладан, “Фарҳод ва Ширин” достонида Фарҳодга унинг устози Суҳайло ҳаким нафс рамзи бўлмиш аждаҳони енгиш, унинг ўтини қайтариш учун Самандар ёғини беради.

👉 @xurshidabdurashid

Давоми:

“Қизил шапкача” эртаги ўзбек ёзувчилари талқинида — 2


Назар Эшонқул талқинида

Ўрмоннинг зах ва ўлим иси келадиган бир кунжагида титраб-қақшаб ўтираркан, Қизил қалпоқчанинг бурнига чиркин ва бадбўй ҳид ўрнашиб қолгани, бу ҳиднинг моғор босган нон таъмига ўхшаш беҳузурликни ҳис қилгани ундаги қўрқувни рўйи-рост кўрсатиб турарди; олисда ой липиллаб бир кўзга ташланиб, қаергадир беркинарди; зах ва қўланса ҳид унинг атрофида узоқ айланиб юргани ғашига тегса ҳам чидашга мажбур эди; аксига олиб, кеча тунда босинқираб уйғониб кетгани, бунга сабаб бўлган қора тушдаги ўзига чорлаб турган қабристонлар, ажал нафаси анқиб турган харобалар, бийдай ўрмонни босиб кетган ўлаксахўр қузғунлар, қуш мурдалари ортилган араваларнинг қўрқинчли тасвирлари кўз олдидан кетмасди. Бир пайтлар Қизил қалпоқчанинг ўзи ёшгина бўриваччанинг қўлидан тутиб, уни ўрмонга олиб келганди. Энди орадан суронли ва ваҳимали йиллар ўтиб кетган, аввалги Қизил қалпоқча кампирга айланиб бўлган; тунд ва заҳил осмоннинг бир тарафидан ой чуқурликка эниб, қуёш кўтарилиб кетаётган маҳал ҳали ҳамон қаримаган навқирон Бўри кексайиб ҳолдан тойиб қолган Қизил қалпоқчанинг қўлидан етаклаб ўрмондан чиқиб кетаётганди...


Жавлон Жовлиев талқинида

Ўрмон, ўрмон, ўрмоним...
Бугун ўрмонимнинг афтода ҳолини кўриб келарди увлагим, ўртаниб-ёниб. Қора тердан ивиган ва ранги ўчган сарғиш, эски чойшабни алам-ла тишлардим, баттар ситардим тортиб, тимдалаб, қорайган тирноқларимни.
Буларнинг барига айбдор эди биргина Қизил қалпоқча, шум ва беозор.
У атай эрмак қиларди бир муштипар Бўрининг устидан мазах қилмоқлик учун.
Ҳа, ўша он ёнаётган ўрмон устига ёмғир урган каби ўзини мен ҳам увлаб чиқдим даҳшатдан кўкариб, қонаб.
Лаънати эшакқуртлар келарди бостириб, ирғишлаб, бир-бирлари билан тепишиб келарди улар, ҳайдамоққа етмасди мажолим, кучим.
Оҳ, она ўрмон! Шу жажжи қизалоқ Қизил қалпоқчани кечир, билмасди у ҳали раҳм-шафқат нелигин.
Менга сомса қилиб бераман дея маймунжондан, эрта саҳарлаб, ўт қўйиб юборганди у... Қолди олов ичра ўрмоним, қақраб, тўлғониб.
Ётардим мен эса бефарқ ва карахт, ахир суллайиб кетгандим, еб битирган эди ичимни очлик, ташналик.
Қизил қалпоқча ёнғин хавфсизлигини мендан сал камроқ биларди, эшакқуртлардан эса кўпроқ.


“Ҳеч” асари оҳангларида

Бўри ўрмонга келди. Поезд кутяпти. Ёки кутмаяпти. Ёнида Қизил қалпоқча.
“Нега сизнинг тишларингиз катта-катта?”
Бўрининг шу онда йиғлагиси келди. Зерикиб бораётгани эсига тушди. Жаноб қарға, марҳамат қилиб, бошқа дарахтга қўнинг.
Қизил қалпоқчага айтди: “Юр, кетдик. Бувингникига борамиз”
Қ.қ.нинг бувиси ўлган. Ўлаётиб ваҳимали фильмларни кўрмагин, деган. Нега ундай деган? Буни Бўри билмайди. Бўрининг уйида телевизори йўқ. Мабодо бўлганида ҳам у ҳеч қачон антенна сотиб олмасди.
“Нега сизнинг кўзларингиз иккита?”
“Чунки учинчисига пулим етмаган”.
Ўша пайтлар оғир эди. Бўри кекса ҳайвонларнинг дарахт тагида куймаланиб, қушлар ҳақида гаплашиб ўтирганини ҳазм қилолмасди. Улар яшайвериб зерикиб кетган.
“Нега сизнинг думингиз бор?”
“Ҳа, бор. Улар жонимга тегиб кетди, Қизил қалпоқча. Кечир”.
“Ҳой, қаерга?”
“Мен уларни ўрмонда адаштириб келишим керак”.
Бўри олдинга юриб кетди. Қизил қалпоқчанинг бувисини кўриб келиш керак. Лекин у ўлган. Нега ўлган? Қизиқ.

👉 @xurshidabdurashid

Бу пост эсингиздами?

Энди тасаввур қилинг, “Қизил шапкача” эртаги ўзбек ёзувчилари томонидан ёзилганда, қандай бўларди?

Мурод Муҳаммад Дўст талқинида:

“Ўрмон мезонлардан йилтирар эди”. Йигирма йил аввал эди, куз эди, еру осмон тиниқ эди. Ва ҳавода ўргимчак иплари оҳиста сузардики, Бўрининг хаёлига айни чиройли ўй келди. Дўстларига гапириб юрдики, эй биродарлар, тоғ ортидаги ўрмонда бир ғаройиб манзара кўрдим, фалон-фалон бўлган экан. Кейинроқ кўрганларини Алвон қалпоқчага сўзлаб бергани ёдида. Бўри бу жиблажибон мардумга айтдики, “шуни бирор жойга илдириб қўйгин, алвон қалпоқча қизим”. Алвон қалпоқчанинг бош кийими аслида қизил эмасди, ўша кўҳна эртакдан қолиб кетган бир тамға эди, холос. Дарвоқе, Алвон қалпоқчанинг феълида озроқ саркашлик бор эдики, шу биргина илтимосни ҳам ерда қолдирибди. У буни биларди, ҳар қалай қачонги Бўри у! Ўзи ўрмоннинг чеккароғида, тулки уяси томонга туртиб чиққан кичкина тепаликнинг тумшуғида яшарди. Ҳарқалай, бу дафъа қариянинг кўнглини илитиш учун Алвон қалпоқча маймунжондан қилинган сомса олиб келдики, Бўрининг меҳри ийиб кетди. Алар бир-бирини кўз ёшига беланиб суйдилар.


Эркин Аъзам талқинида:

Қизил шапкача ҳар йили худди бир пайтда – ердан қор кетиб, тентак шамоллар эса бошлаган кўклам кунларида келарди; шамолларга қўшилиб, шамолдек тўполон билан кириб келарди. Тўсатдан. Елкасида – ҳа, қўлида эмас, елкасида – икки тарафига ҳам “Бувимга” деб ёзилган тўрхалта, чап кўзини қисинқираганча Бўрининг қаршисида беўхшов тиржайи-иб туради. Сўнг, қўлидаги тўрхалтадан бирор куйган сомсани олиб Бўрига узатади-да, қулочларини кенг ёзиб, Бўрининг худди болалигидек беғам овозда ҳайқиради: “Чантриморе-э!” Бўри деганимиз, очофат бир махлуқ бўлса ҳам, Қизил шапкачага итлик қилармиди, йўқ, енгилгина қучиб қўяди. “Каламакаторе”, дейди истаб-истамай.


Тоғай Мурод талқинида:

Бўри увлаб-увлаб кунни кеч қилди.
Бўри Қизил шапкачани йўқлаб-йўқлаб кунни кеч қилди.
Шу оқшом ўтиб кета қолмади. Бу тонг деганлари ота қолмади.
Қизил шапкачанинг – пучуққина, жиккаккина қизнинг гаплари жон-жонидан ўтиб кетди.
Бўри кулбасида тўлғона-тўлғона ётар бўлди.
Қизил шапкача ўрмонда юра-юра адашиб қолганди.
У Бўрининг кулбасини тополмай сарсон бўлди. Ўрмонни гир-гир айланарди, юраги зир-зир титрарди.
Ўрмондаги ҳамма ҳайвоннинг уяси кўринар, фақат Бўрининг инини топиш армон бўлди.
Қўлидаги саватга қараб юм-юм йиғлади.
Елкалари титраниб-титраниб йиғлади.
Бир чеккада қунишиб-қунишиб йиғлади.
Сават ичидаги маймунжондан қилинган сомса совир бўлди.
Совиб қолган сомсани Бўри емас бўлди.

(Давоми бор)

👉 @xurshidabdurashid

Ойбек Алиев саҳифасидан ўқидим. Туркиялик Barış Diri қўшиғи остидаги изоҳларда жуда таъсирли бир фикр ёзилган экан: “Бир дўстим “Йиллар ўтиб, бу жойлар марҳумларнинг хотира китоби бўлиб қолади”, деб ёзган эди. Қандай теран жумла... Шу дафтарга бир-икки сатр ёзиб қўяй... Ўлсам, кўксимдаги бу оғриқ билан ер ҳам қабул қилмайди, деб ўйладим. Шундай оғрияптики, азизим. Мени унут, буни унутма...”

Ўзбек адабиётидан мен учун топ-10 роман:

1. “Кеча ва кундуз” (Чўлпон)
2. “Ўткан кунлар” (Абдулла Қодирий)
3. “Лолазор” (Мурод Муҳаммад Дўст)
4. “Тўрт томон қибла” (Омон Мухтор)
5. “Жазирамадаги одамлар” (Луқмон Бўрихон)
6. “Қасоскорнинг олтин боши” (Худойберди Тўхтабоев)
7. “Отамдан қолган далалар” (Тоғай Мурод)
8. “Улуғбек хазинаси” (Одил Ёқубов)
9. “Икки эшик ораси” (Ўткир Ҳошимов)
10. “Чинор” (Асқад Мухтор)

👉 @xurshidabdurashid

Бир дарёга икки марта тушиш мумкин эмас, деди Гераклит.
Тоҳир оқизилган дарёда Ойгул ҳам оқди.
Ғурбатда ғариб шодмон бўлмайди, деди Навоий.
Мартин Иден ғурбатли ҳаётидан қутулгач, яшашдан маъно тополмади.
Дунёни гўзаллик қутқаради, деди Достоевский.
Малена ёвуз қўллардан ўзини ўзи халос қилолмади.
Қўлёзмалар ёнмайди, деди Булгаков.
Гогол “Ўлик жонлар”нинг иккинчи китобини ёқиб юборди.
Полковникка ҳеч ким хат ёзмайди, деди Маркес.
Ҳаёти қил устида қолган Булгаков Сталинга хат ёзди.
Юлдузлар мангу ёнади, деди Тоғай Мурод.
Кичкина шаҳзода умрида бирор марта юлдузларга тикилмаган одамни биларди.
Шамолни тутиб бўлмайди, деди Назар Эшонқул.
Дон Кихот бир пайтлар шамол тегирмонига қарши жанг қилганди.

Мусбатлар ва манфийлар...
Инкорлар ва парадокслар...

👉 @xurshidabdurashid