Posts filter


Hozir kitob o'qishni o'zi yetmaydi, kitob o'qiydiganlarni kuzatib borish ham kerak.

Mohiyatga o'zgacha ko'z bilan qaray olish va fikrlar xilma-xilligini yaratishda bu juda muhim. Quyida siz uchun shunday bloglarni yig'dik:

📚Bookblogerlar jamiyatiga bittada obuna bo'lish uchun bosing


Tanqidchi haqida karikatura.

“Sharq yulduzi” jurnali, 1981-yil, 8-son.

👉 @xurshidabdurashid


QO‘SHIQ

Tungi birdan oshganda soat,
Musiqa ichiga kirib olaman.
Ko‘zlarimni yumaman – rohat...
Va nota shaklida oqaman.

Tomirimga yoyilganida
Sukunli bir kuyning ohangi.
Sog‘inaman kimnidir juda,
Dardlar yana qo‘zg‘alar yangi.

Qulog‘imga tanish bir ovoz,
Qo‘llarimga tanish qo‘l kabi.
Naqarotga o‘xshash inja noz,
Yurakka eng yaqin yo‘l kabi...

O, Indila, don’t stop, madam,
Avj pardadan tushma hech qachon!
Sog‘inchlarga mayli, yengilsin,
Parchalansin qalbim batamom.

Ko‘zlarini ko‘rsatmas kunlar
Bu ohangda ketsin sochilib.
Nolalar... hech to‘xtamasinlar
Bu Qo‘shiqmas... Jodu yo firib!

Kuyga g‘arqman. Mastligim tayin,
Bir his siqa boshlar jonimni.
Go‘yo Sening yuragingdagin
Kuylayotir farang xonimi.

👉 @xurshidabdurashid


Prometeydan kimlar ilhomlangan?

Ma’budlardan olovni o‘g‘irlab, insoniyatga in’om etgan titan Prometey haqidagi mif isyon, azob-uqubat va fidoyilikning ramziga aylangan. Ushbu mifga antik davrda Esxil murojaat qilgan bo‘lsa, keyingi davrlarda ham bu mifologik obraz ko‘plab yozuvchilarni ilhomlantirgan.

Meri Shelli o‘zining “Frankenshteyn” asarini “zamonaviy Prometey” deb atab, mifni ilmiy tajribalar va ijodkor mas’uliyati nuqtai nazaridan badiiy talqin etgan.

Frans Kafka “Prometey” nomli essesida qahramon taqdirining to‘rt xil talqinini taklif etib, mifni cheksiz azob-uqubatning timsoli sifatida tahlil qilgan.

Alber Kamyu “Do‘zaxdagi Prometey” essesida uni abadiy isyon ramzi ekaniga urg‘u berib, “mangu ta’qibga uchragan Prometey hozir ham bizning oramizda, biz esa uning insoniylik uchun isyonga chorlovchi yakka-yolg‘iz ovozini hamon eshitganimiz yo‘q”, deydi.

👉 @xurshidabdurashid


“Daholar faqat bolalarda va yoki bola tabiatli odamlarda yashaydi. Demak, biz ulug‘lardan emas, bolalardan o‘rganishimiz kerak ekan...”


Eshqobil Shukur she’rlariga Shavkat Rahmon taqrizi. “Sharq yulduzi” jurnali, 1986-yil, 12-son.

👉 @xurshidabdurashid


“Muhammad Yusuf ko‘ngilga yaqin, dilkash shoir, shuni aytmoqchiman”.


Muhammad Yusuf she’rlariga ustoz adib Erkin A’zam taqrizi. “Sharq yulduzi” jurnali, 1986-yil, 12-son.

👉 @xurshidabdurashid


🌹 GUL

U oydin kechada orzularining
ustiga o‘zini tashlaydi.
Hislari atirgul g‘unchalariday
birma-bir ochila boshlaydi.
Xayolin eshigin chertadi,
na achchiq iztirob, na alam,
Shu lahza dunyodan xoli u,
o‘zi ham gul Uning, o‘zi ham...

👉 @xurshidabdurashid


🕯 KELMADING

Bilmadim, har holda
kecha soatim
sening tashrifingdan turardi intiq.
Sen-ku kelmading,
sen,
kelmadi hech kim,
faqat og‘ir keldi bu kelmasliging.

👉 @xurshidabdurashid


🌻 KECHIRASIZ

Kechirasiz, xonim, uxlolmayapsiz,
yuragingiz og‘ridimi, yoki ko‘zingiz?
intihosi yo‘q orzular bo‘lsa o‘ylang,
yoki umidni vaqtida uzingiz.
Ammo bir gapni aytay,
siz go‘zalsiz nihoyatda,
nihoyatda samimiy,
javob ham bermaysiz, sezyapman,
yig‘layapsiz, o‘zingizdan o‘zingiz.

👉 @xurshidabdurashid


Саид Аҳмад Ўзбекистонда илк бор лимоннинг турли навларини яратган, юртимизга лимонни олиб келган селекционер боғбон Зайниддин Фахриддинов ҳақида “Хазонсиз боғ” номли очерк ёзган экан. “Шарқ юлдузи” журнали, 1982 йил, 8-сон.


Forward from: QORAQUSH
“Дардисар”да бугунги кун муаммоси

“ГАЗЕТАМИЗГА ОБУНА БЎЛГАНМИСИЗ?”

Хуршид Абдурашиднинг “Дардисар” романида босма нашрларнинг бугунги аянчли аҳволи ғоят аниқ-тиниқ, кулгили тарзда тасвирланган. Маҳалла оқсоқоли Бўтақул “Қоравул керак!” деган эълон бўйича Жинга иш қидириб шаҳар газетаси таҳририятига боради. Романдан олинган ушбу узиндини ўқиб, ҳам куласиз, ҳам куясиз.

“Бу бинода узоқ йиллик шонли тарихга эга газета таҳририяти жойлашган экан. Газета ўз пайтида юз минглаб тиражда чиқар, бутун шаҳарда қўлма-қўл бўлиб ўқиларди. Газетада бир парча қораламаси чиққан муаллифлар ўзларини дарров юлдуз санаб қоларди. Энди газета ўзининг номинигина сақлаб қолган, холос. Обрў бор, обуна йўқ. Мақола бор, мақом йўқ...

Улар бош муҳаррирнинг бўш муҳаррирга айланишини ярим соатдан ортиқ кутишди. Қирқ дақиқалар ўтувди ҳамки, бош муҳаррир кўзини ишқалаганча ичкаридан чиқиб қолди. “Ким булар?” дегандай котиба қизга қаради. Котиба қиз ўрнидан тура солиб: “Сизни сўраб келишибди”, - дея қисқагина ахборот берди.
— Нима масалада келдинглар? — деди бош муҳаррир Бўтақулга савол назари билан қараб.

— Иш масаласида, — изоҳ берди Бўтақул.
Бош муҳаррир ажабланиб турди-да:
— Газетамизга обуна бўлганмисиз? — деб сўради”.


“Дардисар” романи 67-68-бетлар.


Каналга уланиш ⬇️
https://t.me/MuhammadaliAhmadUzхон


Анна Каренина синдроми

Лев Толстой романи қаҳрамони номи билан аталувчи ушбу психологик бузилиш ички зиддиятлар туфайли муносабатларда уйғунлик топа олмаслик ва охир-оқибат ҳалокатга олиб борувчи руҳий ҳодисадир. Севги муносабатларида кескин ва ўзига зарар етказувчи хатти-ҳаракатларга мойил бўлиш ушбу синдромнинг белгиси ҳисобланади.

👉 @xurshidabdurashid


Михаил Булгаков француз драматурги Жан-Батист Мольерга бағишлаб иккита асар ёзган бўлиб, бири “Мунофиқлар фитнаси” (“Мольер” номи билан машҳур) пьесаси ва яна бири “Жаноб де Мольернинг ҳаёти” биографик романидир.

“Мунофиқлар фитнаси” (“Мольер”)

Ушбу драма Булгаков томонидан 1929 йилда ёзилган ва Мольер ҳаётининг сўнгги йилларига бағишланган. Сюжет марказида драматург билан диний мутаассиблар ўртасидаги можаро, шунингдек, унинг қирол Людовик XIV билан мураккаб муносабатлари туради. Булгаков санъаткор ва ҳокимият ўртасидаги қарама-қаршилик мавзусини ўрганиб, жамият томонидан қилинган фитналар ва босимлар қандай қилиб даҳонинг ҳаёти ва ижодини барбод қилиши мумкинлигини кўрсатади. Асарда Булгаковнинг совет цензураси шароитидаги шахсий тажрибаси билан боғлиқ автобиографик унсурлар акс эттирилган.

“Жаноб де Мольернинг ҳаёти”


Ушбу асар 1932-1933 йилларда ёзилган. Булгаков нафақат буюк француз драматургининг ҳаёти ҳақида ҳикоя қилишни, балки Мольер тақдири билан ўз тақдири ўртасидаги ўхшашликларни кўрсатишни ҳам мақсад қилган. Асарда Мольернинг ижод эркинлиги учун кураши, черков ва ҳокимият билан тўқнашувлари, шахсий фожиалари кўрсатилади. Ҳар иккала асар ҳам Булгаковнинг Мольер ижоди ва шахсиятига бўлган чуқур қизиқишидан дарак беради. Француз драматургининг ҳаёти орқали Булгаков абадий мавзуларни: санъаткор ва ҳокимият ўртасидаги зиддият, ижод эркинлиги, жамиятнинг иккиюзламачилигини тадқиқ этади.

👉 @xurshidabdurashid


АГАР "ҲА" СЎЗИ БЎЛМАГАНДА

Сукунатга "ҳа", дейман.
Жимлигингга айтаман "ҳа" дея.
Келмаган кунларингга "ҳа".
Ёзилмаган хатларингга "ҳа".
Мен бутун бир одамдан иборат "ҳа"ман.

Қувончми бу "ҳа"? Ёки қайғуми?
Тўхта бир нафас.
"Ҳа" хато ёзилган "хафа" сўзидан олинмаганми ишқилиб?
Ҳар ҳолда тўхтаган ерингдан ортга қара.
"Ҳа", деб айт.

Бутун шаҳар кўчалари бўйлаб "ҳа"лар оқими кезади.
Мақсадсиз тентирайди улар.
Маъноси йўқ "ҳа"лар ичра умримизни тонгдан тунга,
тундан тонгга қараб судраймиз.
Ҳа, худди шундай.

Сукунатга "ҳа", деб айтаман.
Жимлигингга жим туриб "ҳа", дейман.
Агар "ҳа" бўлмаганда эди, шу сукунaт ичига шўнғир эдик.
Балки, унинг ичида қолиб кетардик.
Ёки "ҳа" сўзини самимий айтадиган кимдир қутқарарди бизни бу чуқурликдан.
Ҳа!

👉 @xurshidabdurashid


Дориан Грей синдроми

Оскар Уайлд асари номи билан аталган ушбу синдром инсондаги психологик бузилиш бўлиб, унда одам қаришдан қаттиқ қўрқади, косметик муолажалар, пластик жарроҳлик ва бошқа усуллардан фойдаланиб, ёшлик ва гўзаллигини сақлаб қолишга интилади.

Ушбу синдромнинг сабаблари сифатида ўзига нисбатан ишончсизлик, ёлғизликдан қўрқиш каби омиллар айтилади. Синдромнинг белгилари эса ташқи кўринишга ҳаддан ташқари эътибор бериш, косметология маҳсулотларига ҳаддан ортиқ қарамлик, ёшини яшириш, қаришдан қўрқиш ва тушкунлик экан.

👉 @xurshidabdurashid


... Ўзгартира олсайдим дунёни тамом,
Умримиз камалак бўларди, ишон.

Товланиб рангларга чулғонар эдик,
Тонгларда бахтиёр уйғонар эдик.

Парижда нонушта этсак магарда,
Кечда қайтар эдик боқий шаҳарга.

Албатта! Албатта, Афросиёбга –
Темурнинг пойтахти мангу меҳробга.

Гуччидан – либосинг, Блэк Квейлдан – сумканг,
Ёнимда турардинг барчадан кўркам...


Репни унча тушунмайман. Лекин Шаҳриёрнинг мана шу трейки жуда ёқди. Сокин, қандайдир ўзгача... Устоз шоир Усмон Азим сўзи билан айтилгани учундир балки:

https://www.youtube.com/watch?v=7Un3pTENopc


“Ars est celare artem” деган тушунча бор экан. Атаманинг моҳияти санъат санъатни яшириш, демакдир. Энг яхши санъат асарлари гўёки ўз-ўзидан пайдо бўлгандек туюлади, аммо аслида улар жуда катта меҳнат эвазига яратилган бўлади. Қийинчилик ва машаққат билан ёзиш осон ўқишни таъминлайди. Ҳа, албатта, илҳом бор нарса. Аммо унинг келишини кутиб яшаш ижодкорни дангаса қилиб қўяди. Иштаҳа овқат пайти келганидек, илҳом ҳам ёзиш жараёнида келади. Илҳомни кутиб яшайверсак, балки, у умуман келмай қўяр. Бу эса даҳшатли. Бир ўтиришда ёзилгандек туюладиган асарлар қанчалик машаққатли меҳнат ортидан пайдо бўлганини биз билмаймиз.

👉 @xurshidabdurashid


Тўғри жавобнинг баҳоси битта “шаҳар”ми?

Халқимизда бирор топишмоқнинг жавобини тополмаган одам “шаҳар беради”. Лекин шунчаки бир “шаҳар бериш” билан иш битмаган. Топишмоқни айтувчи одам тополмаган одамни максимум даражада изза қилган. Айрим жойларда жавоб топилмагач, топувчи билан айтувчи ўртасида “Сотдим-олдим” диалоги бўлиб ўтади. Бунга кўра, айтувчи топувчининг барча таъна аъзоларини “сотиб олиш” орқали уни изза қилади:

– Сотдим.
– Олдим.
– Нимасини?
– Қўлини.
– Нима қиласан?
– Ўчоққа косов қиламан.


Шу тариқа жавоб тополмаган шўрликнинг кўзи – қоронғу уйга шамчироқ, қулоғи – тезакка супра, оёғи – тезак тепкилагич, боши –ўчоққа тош, оғзи – ўра, бурни – ҳуштак қилиш учун “сотиб олинади”. Энг охирида ўзи “сотилади”:

– Яна сотдим.
– Олдим.
– Нимасини?
– Ўзини.
– Нима қиласан?
– Тоғдан юмалатиб ўтин қиламан.


Шундан кейингина топишмоқ берувчи тўғри жавобни айтган.

👉 @xurshidabdurashid


Отелло синдроми

Шекспирнинг “Отелло” трагедияси қаҳрамони номи билан аталувчи ушбу синдром ҳақиқий далилларга асосланмаган, кучли ҳиссий туғёнлар билан кечадиган ва баъзан тажовузкорликка олиб келадиган патологик рашк ҳолати ҳисобланади. Бундай синдромга чалинган кишиларда севгилисининг хиёнатига оид фикрларнинг миясига ўрнашиб қолиши, асоссиз айбловлар, ҳаддан ташқари шубҳаланиш, баъзида таъқиб қилиниш васвасаси каби белгилар пайдо бўлади.

Хуршид Давроннинг Отелло ҳақида ажойиб шеъри бор. Унда “Отелло” спектаклини томоша қилган қизнинг кечинмалари акс этган:
...Фақат зал четида йиғлайди бир қиз,
Оппоқ рўмолчасин юзига босиб.
Узилган япроқдек қийнайди бир ҳис,
Шабнамлар балқийди кўзини тўсиб.

Энди у бир умр – тонгу шом пайти
Шивирлар, қизариб ичган каби май:
“Мени ҳам бир йигит шундай севсайди,
Севиб ўлдирсайди мени ҳам шундай”.


👉 @xurshidabdurashid

887 0 13 2 32

Кафка эффекти

Франц Кафка номи билан аталган ушбу эффект Кафка асарларидаги воқеаларга ўхшаш, мантиқсиз ва маъносиз бюрократия ёки ҳуқуқий адолатсизликни бошдан кечирганда пайдо бўладиган руҳий ҳолат ҳисобланади. Инсон ғашга тегар даражада бюрократик тўсиқларга дуч келиб, адолатга эришиш имкониятини йўқотган вазиятда Кафка эффекти содир бўлади.

👉 @xurshidabdurashid

20 last posts shown.