Xojiakbar Xamdamov | Grafik dizayner

Xitoy omili

Xitoy bugun haqiqiy gegemon davlat. Buni hech kim rad qila olmaydi. Shu yaqin kunlarda ijtimoiy tarmoqlarda va OAVda "Xitoylashuv", "Xitoy xavfi" kabi iboralar tez tez quloqqa chalinmoqda. Vaziyatga o'z fikrim, sabablar va kamtarona bo'lsada yechim berishni niyat qildim.

Shimoldagi katta og'alarni hursand qilish bilan, energetika muammolari, konstitutsiyani yangilash va yana minglab boshqa muammolar bilan ovora bo'lgan paytimiz g'arb OAVlari kamida 2020-yildan beri bong urayotgan Xitoyning tashqi ta'sirining oshishini e'tibordan chetda qoldirdik. Kichik va o'rta biznesni soliqlar, qog'ozbozlik va nepotizm bilan qiynadik. Natijada hozir barmoq bilan sanoqli kuchli asosga ega, xalqaro darajaga chiqqan brendlar bor halos. Hozirda ko'plab biznes vakillari "Xitoy bozorni egallab olayapti" deb dod-voy qilmoqda. Bu qisman to'g'ri lekin tasavvur qiling agar biz WTO (World Trade Organisation - Dunyo savdo tashkiloti) ga 2000 yilda a'zo bo'lganimizda ham huddi shunday bo'lgan bo'lardi. Ya'ni bu "inevitable" qochib bo'lmas qismat edi.

Xitoy omiliga yechim sifatida ko'pchilik proteksionizmni ko'rsatmoqda. Lekin bu hato yechim ekanligini va aksincha bu shunchaki og'riqni keyinroqqa surish ekanligini har qanday iqtisodchi tasdiqlaydi. Haqiqiy yechim ochiq bozor va adolatli bozor qoidalari. Ko'pchilik pessimistik nazar bilan qarasada, men yurtimiz tadbirkorlariga ham, yoshlarga ham ishonaman. Ular nafaqat Xitoy balki boshqa davlatlardan kelgan tadbirkorlarga ham raqiblik qila oladi. Insonlarni yo'qchilik yoki kuchli raqobat sindirmaydi. Insonlarni adolatsizlik sindiradi. Agar bozorda tashqi o'yinchilarga turli xil "privilegiyalar" berilmasa tadbirkorlar qo'rqadigan hech narsa yo'q. Lekin uyini, biznesini kuch bilan olib qo'yilayotgan tadbirkorlar haqida ko'p xabarlar chiqmoqda. Bu albatta achinarli hol.

Hozir ham bo'lsa soliqlarni kamaytirishimiz kerak. Behzod Hoshimov ham Otabek Bakirov ham bu haqda ko'p marotaba yozishdi. Bozorda faqat kuchlilar qolishi kerak. Afsuski bu achchiq haqiqat. Agar raqobatdan qo'rqsangiz yaxshisi boshlamay qo'ya qoling.

@xojiakbarxamdamov

Tipografiyada dizayner sifatida ishlashning minuslari

Shu yoqqacha tipografiyada ishlashning turli aspektlarini, asosan ijobiy taraflarini yoritishga harakat qildim. Minuslarini ham sanab o'tsam adolatdan bo'ladi.

Dizayner sifatida ko'pincha qilgan ishlaringizni portfoliga qo'ya olmaysiz. Bunga asosan 2 sabab bor: mijoz qarshilik qiladi yoki ish shunchalik yomon chiqqan va siz uni qo'yishdan uyalasiz. Ba'zan mijozlar umuman sizni soha mutahasisi sifatida bergan tavfisangizga quloq solmaydi. "Pulingni beryapmanmi, men aytgandek qilib berasan" deb oyoq tirab turib oladi.

Ishni tanlay olmaysiz yoki mijoz bilan ishlashdan bosh torta olmaysiz. Bu erkinlikka qo'yilgan juda katta to'siq. Albatta o'zingiz yoqtirmagan insonga ham jilmayib muomala qilish ishingizga va sog'lig'ingizga o'z ta'sirini o'tkazadi.

Siz boshqa ishchilar kabi oddiy ishchisiz. Uni doim bo'lmasa ham har zamonda yuzingizga urishadi. Bir tarafdan bu tan olinishi kerak bo'lgan haqiqat. Agar siz ishdan bo'shasangiz ish to'xtab qolmaydi va o'rningizga boshqasi keladi. Lekin buni bilsangiz ham yana va yana yuzingizga solishlariga yo'l qo'ymasligingiz kerak.

Hech qanday "отпуск" yo'q. Avvalgi ishlagan joyimda belim bilan muammo tufayli 1 oyga "больничный" so'ragandimda rad qilishgan. Shu voqea u yerdan chiqib ketishimga turtki bo'lgan sabablardan biri. Shunday ekan sizda faqat 1 marta odatda yangi yilda qo'shimcha bir necha kun dam olishingiz mumkin bo'ladi.

Ish miqdori ko'p va stress katta. Kompaniya albatta ko'proq savdo qilishga, ko'proq mijozlarga xizmat ko'rsatishga harakat qiladi. Lekin buning uchun ko'pincha chiqim qilishdan qochadi. U bunga ko'proq ish miqdorini, soatlarini oshirish evaziga erishishga urinadi. Afsuski dunyo 4 kunlik ish haftasiga o'tayotgan bir paytda siz 6 kun ishlaysiz. Aslida 7 kun ishlaysiz. Chunki yakshanba kuni ham uyda yig'ilib qolgan ishlarni qilasiz.

Umid qilamanki, vaqt o'tishi bilan bu minuslar plyusga aylanadi.

@xojiakbarxamdamov

Sun'iy intellektning noma'lum tahdidlari

1898 yilda radiy elementi Mari Kuri va Pyer Kuri tomonidan kashf qilinadi. Ko'p o'tmay unga lyuminosent effekt berish, ya'ni tunda o'zidan nur taratish effektini berishni o'ylab topishadi. Shuning uchun uni soat ishlab chiqarish sohasi, qurol-yaroq sanoatida ommaviy ishlatish boshlanadi. Soat fabrikalarida minglab ayollar soat siferblatlaridagi raqamlar va strelkalarini radiy bilan ishlov berishni boshlashadi. Ko'p o'tmay u ayol ishchilarning ko'pchiliga suyak yemirilishi, lyukemiya, tish tushishi, saraton kabi kasalliklar kelib chiqa boshlaydi. Radiyning salbiy ta'sirlari to'liq o'rganilmasdan uni sanoatda ishlatish o'sha davr jamiyati uchun juda qimmatga tushadi.

Hozir SIda ham huddiy shunga o'xshash jarayon bo'layapti taxminimcha. Aslida hozirgi kundagi barcha SI lar internetdagi katta ma'lumotlarni mualliflik qoidalariga zid ravishda qayta ishlash vositasida yaratildi. Ilmiy-ommabop maqolalar, asarlar, rasmlar, illustratsiylar va hokazolar egalari ruxsatisiz yoki xabarisiz ulardan foydalanildi. Bu vaqti kelib o'z ta'sirini bildiradi.

Bundan tashqari, hozirgi kunda sun'iy intellekt yordamida yaratilgan rasmlar, videolar hech qanday nazorat yoki moderatsiyasiz reklama roliklarida va turli hil mahsulot yoki xizmatlarda foydalanilmoqdda. "Buning qanday salbiy tarafi bo'lishi mumkin?" degan tabiiy savol tug'uladi. Misol uchun o'zimizdagi uyali aloqa operatorlaridan biri reklama kompaniyalarida sun'iy intellekt yordamida yaratilgan video va bannerlardi ishlatmoqda. Uning haqiqiy emasligi menga aniq ko'rinib turibdi. Lekin Vaqt o'tishi bilan bu insonlarning atrof muhitni tabiiyligicha qabul qilishiga zarar qilishidan qo'rqaman.

Sun'iy intellekt imkoniyatlari albatta bu inkor qilib bo'lmas fenomen. Lekin uni mahoratona ishlatish zarur, uning ishlatilganini bildirmaydigan darajada foydalanish kerak. SIning salbiy ta'sirlari radiyniki kabi katta bo'lmaydi deb umid qilaman.

@xojiakbarxamdamov

Vebinarda keltirilgan ma'lumotlar va materiallar.

@xojiakbarxamdamov

Poligrafik dizayn bo'yicha vebinarlar o'z nihoyasiga yetdi.

Vebinarlarda qatnashgan, ishtirok etgan, savol bergan va qiziqish bildirgan barchaga rahmat. Yaqin kelajakda ham dizayn sohasida bu kabi vebinar, voice chat va intervyular qilish niyatimiz bor. Shunday ekan kanaldan uzoqlashmang va kanaldagi e'lonlarni kuzatib boring. ⚡️💪

@xojiakbarxamdamov

Bugun vebinarning oxirgi qismi. Kechga qolganlar kiritilmaydi 😅

@xojiakbarxamdamov

Zerikishning ahamiyati

Zerikkan odamdan kreativ g'oyalar chiqishi, hayr-ehson qilishga intilishi zerikmagan odamdan ko'ra yuqoriroq bo'larkan. Zerikish ko'pchilikni nazarida salbiy holatdek qaraladi. Aslida esa zerikish bu muhim va foydali psixologik jarayon. Quyidagi videoda bu haqda batafsil yoritilgan.

👉 https://youtu.be/LKPwKFigF8U?si=oPrY7a1kGWDfXCas

PS: Bu video chiqqan paytda hali TikTok ommalashmagan edi. Bu faktor videoning ahamiyatini yanada oshiradi.

@xojiakbarxamdamov

Biznes atmosfera va media soha

Kichik biznes uchun sharoit qanchalik yaxshi bo'lsa, media soha ham shunga yarasha o'sadi. Biznesga eng katta yordam esa soliqlarni va qog'ozbozlikni kamaytirish orqali bo'ladi albatta. Iqtisodchi Behzod Hoshimovni NQE podkastida aytishicha bizda soliqlar hali ham juda baland. Boshqa davlatlarga qiyoslasa ozdek tuyulishi mumkin lekin boshqa davlatlarni iqtisodiyoti ham biznikidan necha o'n barobar katta.

Dizayn, marketing, PR, videografiya sohalari ishlab chiqarish, ta'lim, xizmat ko'rsatish sohalariga chambarchas bog'liq. Ularda raqobat qanchalik baland, yangi firmalar ko'p bo'lsa media sohasiga ham talab shuncha ortadi. Oxirgi paytlarda kichik biznes ayniqsa chakana savdo va ulgurji savdolar tushdi. Buni huvullab qolgan bozorlardan ham ko'rdik. Asosiy sabab qilinib marketpleyslarning ommalashishi deb aytishdi. Ammo bu yagona sabab deb o'ylamayman. Chunki marketpleyslarda narxlar bozordagi narxdan baland.

Tipografiyada ishlaganim uchun ham mijozlar bilan gaplashib iqtisodiyot qanday ketayotganini bilishim mumkin. Oxirgi paytda mijozlar soni kamaygan. Ba'zi mijozlar boshqa soxalarga o'tib ketishi, uzoq vaqt qarzlarini yopa olmasliklari tez-tez takrorlanib turibdi.

Bozorlar yurishib qolishiga umid qilamiz. Shunda dizaynerlarda ham ish bo'ladi.

@xojiakbarxamdamov

Tipografiyada bosish xonasi

Boshqa jarayonlarni ham qilamizmi?

@xojiakbarxamdamov

China > USA

Yilning eng yaxshi o’yini: Black Myth: Wukong, eng yirik elektromobil ishlab chiqaruvchi: BYD, smarphone bozori top 10ta ishlab chiqaruvchilari barchasi Xitoy brendlari va nihoyat eng kuchli sun’iy intellekt: Deep Seek.

Yuqoridan ko’rinib turipdiki AQSh gegemonligining tugashi yaqin ekanligi borgan sari ayonlashib bormoqda. AQSh oldinda qolish uchun qo’lidan kelgan har narsa qilib ko’ryapti: chip ishlab chiqarishni AQShga qaytarish, Xitoyga chiplarni sotishni taqiqlash, Xitoy atrofida xarbiy bazalarni ko’paytirish va hokazo.

Xitoy kabi marrani kattaroq olish kerak ekan. Xitoy AQShni ortta qoldiradi deb 10 yil avval aytsa hech kim ishonmas edi. Bugun bu haqiqat.

@xojiakbarxamdamov

Tipografiya mijozlarining o'yinlari

Tipografiyada ham qiziq voqealar ko'p bo'lib turadi. Siz tipografiyada nafaqat dizayner sifatida balki biznesmen, ish boshqarish sohasida ham qimmatli tajribalar orttirishingiz mumkin. Ushbu postda asosan ishlab chiqarish sohasida faoliyat olib boradigan biznesmenlar tipografiyalar bilan qiladigan o'yinlari haqida yozmoqchiman.

Ishlab chiqarish va tipografiya sohasiga nasiya savdo tushunchasi begona emas. Ko'p yirik BAQ (bioaktiv qo'shimcha) ishlab chiqaruvchilari, sut mahsulotlari ishlab chiqaruvchilari katta partiyada tipografiyadan mahsulot chiqartirishadi va uni qisman to'laydi. U partiya mahsulot tugaydi va mijoz kelib yana tipografiyaga katta miqdorda buyurtma beradi. Bu safar ham u 2-partiya uchun yana qisman to'lov qiladi va mijozning qarzi endi 2 barobar oshadi. Chunki o'tgan safargi qarzni yopgani yo'q. Bu holat yil davomida takrorlanadi va yil oxiriga kelib bu summa juda kattalashib ketadi. Endi tipografiya qarzini talab qilishni boshlaydi. Keyingi safar mijoz kelganida tipografiya avvalgi qarzlarni yopishni so'rasa mijoz qop-qop va'dalar berib ketadi. Keyin nima qiladi deb o'ylaysiz?! U qarzini qaytaradimi? Yo'q albatta. U boshqa tipografiyaga boradi. U yerdan ham qarz bo'ladi. Imkoniyati yetadigan barcha tipografiyalarda ushbu sxemani qo'llaydi va qutulib ketaman deb o'ylaydi.

Lekin buzoqning yugurgani somonxonagacha. Tipografiyalar ham tugaydi bir kun. Shunda u birinchi tipograifyaga boradi va u yerdagi qarzini to'laydi. Ishonchga qaytdim deydi va u yerndan yana qarz bo'ladi va u 2-qarz bo'lgan tipografiyaga boradi. Birinchi tipografiya bilan bo'lgan holat bu yerda va nechta tipografiya bilan ishlasa hammasi bilan sodir bo'ladi. Shunday qilib biznesmen tipograifiyalarni o'yin qilyapman deb o'ynata veradi.

Ho'sh nega tipografiya bu sxemani bila turib hech narsa qilmaydi? Aslida qila oladi va qiladi. Ko'p tipografiyalar dizayn fayllarini, pichoqlarni o'zidan tashqariga chiqarmaydi. Bundan tashqari mas'uliyatli va ishonchli mijozlar ham bor. Tipografiyalar orasida raqobat kuchli va ular mijozlarni saqlab qolishni hohlaydi hatto shu sxemani bila turib. Shuning uchun ular nasiya savdoga limit qo'yadi va limitdan oshgan mijozlardan yangi buyurtma olmaydi.

Bu hali boshlanishi. Bunaqa o'yinlar ko'p. Har birini tushuntirib, yozib chiqqani bitta post yetarli emas. Dizaynerlarga to'g'ridan-to'g'ri aloqasi yo'q lekin buni bilib qo'yish zarar qilmaydi.

@xojiakbarxamdamov