#by_me🖇️
#book_review📚
📝Malala Yusufzayning MEN MALALAMAN asariga taqriz
Pokistonlik inson huquqlari himoyachisi, “Nobel” mukofoti laureati Malala Yusufzay qalamiga mansub “Men Malalaman” asari 2013-yilda nashr etilgan bo’lib, unda muallif o’z hayoti, ayol-qizlarning haq-huquqlari uchun kurashishda yuzaga kelgan qiyinchiliklar hamda qizlarning maktabga borishini qo’llab-quvvatlashi ortidan o’zi duch kelgan tazyiq-u tahdidlari haqida hikoya qiladi. Malala Pokistonning shimoli-g’arbidagi Svat vodiysida pushtun oilasida tug’iladi. Uning ismi Afg’onistonning buyuk ayol qahramoni - mayvandlik Malalay sharafiga qo’yiladi. Garchi uning tug’ilishi qarindoshlari hamda yurtdoshlari tomonidan xursandchilik bilab qabul qilinmagan bo’lsa-da, ota-onasi uchun katta baxt edi. Malala yoshligidan iymonli, odobli, tarbiyali qiz bo’lib yetishadi, otasi Ziyovuddin ochgan xususiy “Xushal maktabi”da tahsil oladi. Uning yagona maqsadi - qizlarning ham o’g’il bolalar kabi ta’lim olish huquqiga ega bo’lishi edi. Biroq, bu narsaning amalga oshishi qiyin edi. Chunki, ayni o’sha vaqtda ayrim Qur’on oyatlarini noto’g’ri talqin qiluvchi Fayzulloh kabi kimsalar ta’sirli so’zlar bilan xalq e’tiborini qozonib olishadi va keyinchalik ularning tolibonlar (terroristlar) ekanligi namoyon bo’ladi. Tolibonlar Svat vodiysini deyarli egallab olishadi, “ayol kishi faqat erining aytganini qilish uchun yaralgan, ular uydan chiqmasligi, ta’lim olmasligi lozim” deyishadi. Lekin, jasur Malala maktabga borishni to’xtatmaydi, sinfdoshlarini ham shunga da’vat etadi hamda tolibonlar qaroriga zid ravishda paranji kiymaydi (shuning uchun ham u boshqa qizlardan ajralib turadi!). Hukumat terrorchilarga qarshi deyarli hech narsa qilmayotgani uchun Malala butun dunyo e’tiborini Svat vodiysiga qaratish maqsadida 2009-yildan (11-yoshida) boshlab ijtimoiy tarmoqlarda “Gul Makay” nomi ostida blog ochib ilk bor BBC uchun post yozadi. Ana shu voqeadan so’ng, asta-sekin teleekranlarda, internetda chiqishlar qila boshlaydi, ko’plab jurnalistlar undan intervyu olishni istashadi. Nihoyat, 2009-yilning oxirlarida Tolibon Svat vodiysidan haydab chiqariladi. Bunga asosan Malala hissa qo’shganligi uchun, 2010-yilda uning loyihasiga atab “The New York Times” hujjatli film suratga olinadi, 2011-yilda Pokiston yoshlar tinchlik mukofotiga sazovor bo’ladi.
Biroq, xavf hali to’liq arimagan edi. Ya’ni tolibonlarning ozroq qismi qochib qutulgan edi. Jangarilar bir kuni Malala tarix fanidan imtihon topshirib maktab avtobusida uyiga qaytayotganida, avtobusni to’xtatib, chiqishadi. Ulardan biri “Qaysi biringiz Malala?” deyishi bilan hamma o’quvchilar Malalaga qarashadi va terrorist unga qarata 3ta o’q uzadi. O’qlardan biri Malalaga, qolgan ikkitasi dugonalari: Shaziya va Koinotga tegadi. Biroq, Allohning rahmati tufayli uchchalasi ham tirik qoladi(lekin ularning tuzalib ketishi oson kechmaydi, ayniqsa bular asardagi “Uning tabassumini tortib olishdi” nomli bobida mahorat bilan tasvirlanadi). Malala og’ir jarohat oladi, ya’ni o’q uning o’ng yelkasiga tegadi, u Birlashgan Arab Amirliklari Qirollik oilasini taklifiga binoan, Angliyaning Birmingem shahridagi eng katta kasalxona - qirolicha Yelizavetta 2ning kasalxonasida davolanadi. Uni ko’rgani ko’plab siyosatchilar, jurnalistlar, diplomatlar tashrif buyurishadi. Bir kubi BMTNing ta’lim bo’yicha maxsus vakili va Buyuk Britaniyaning sobiq bosh vaziri G.Braun “Men Malalaman” deb nomlangan murojaat bilan chiqishadi. Murojaatnomaga ko’ra, Pokistondagi tegishli yoshdafi barcha bolalar 2015-yilgacha maktab bilan to’liq qamrab olinishi talab qilinadi. Malalaga hukumat rahbarlari, vazirlar va kino yulduzlardan maktublar keladi. Xususan, o’z viloyatining so’nggi ingliz gubernatori O.Kareoning nabirasi Beyonce postkard yuboradi va ushbu postkardning fotosuratini “Facebook”ga joylashtiradi, Selena Gomez u haqida twit yozadi, Madonna unga atab qo’shiq kuylaydi, sevimli aktrisasi Anjelina Juliedan ham postkard keladi.
Keyinchalik, Malala bular haqida shunday deydi: Men faqat Allohning irodasi evaziga omon qolganimni bilaman.
