Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

@v_turakulov

Channel's geo and language: Uzbekistan, Uzbek

Category: Economics

🔖Iqtisodiy va shaxsiy rivojlanish
💡Fikrlar: @v_turakulov_stories
💼Professor - CAU Universiteti
🎯"An excellent example is Uzbekistan that has liberalized its economy and..." -The NY Times, 08.07.2039
📮Admin: @XSB_bot
🕊 Contacts: @VTurakulov

Related channels | Similar channels

Channel's geo and language

Uzbekistan, Uzbek

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

3 Dec, 09:22

#ön_birinchi_kun #xulq_atvor_iqtisodiyoti
O'z fikringizga ega bo'ling!

Ijtimoiy tasdiq (social proof) - bu qaror qabul qilishda "ko'pchilik qilyapti-ku, to'g'ri bo'lsa kerak" degan ongosti fikr bilan noto'g'ri qaror qabul qilishga nisbatan aytiladi.

Masalan, tamaddixonalarda uzun navbatni ko'rib odamlarga ergashish (vaholanki, ovqatning ta'mi u darajada farq qilmaydi), hamma o'qiyotgan kitobni o'qish (masalan, Qo'rqma kitobi shu usulda marketing qilingan) yoki hamma qilayotgan biznesni qilish (bizneslarning eng ko'p muvaffaqiyatsizlik sabablaridan biri, aslida hech kim qilmagan biznesni qilish kerak edi) yoki urf bo'lgan rangdagi kiyim sotib olish.

#tip O'zingizga yoqqan rang bilan, o'zingizga yarashadigan rang o'rtasida farq bor.

#tajriba
1964-yilda ijtimoiy psixolog Stenli Milgremning tadqiqotiga ko'ra, gavjum ko‘chadagi odamlar, agar boshqalarning osmonga qarayotganini ko‘rsalar, ko‘pincha o‘zlari bilmagan holda ular ham yuqoriga qarashar ekan. Bitta odam osmonga qaraganda, atigi 4 foiz kishi unga ergashgan ekan. Ammo besh kishi yuqoriga qaraganda, 80% odam ularga qo‘shilgan ekan!
.
Bu ongosti holatini marketingda zo'r ishlatishadi. Masalan, "o'n dentistdan to'qqiztasi tavsiya qilgan", vaholanki qolgan doktorlar-chi deb savol so'ralmaydi. Yoki "Yuzga yaqin xursand mijozlar" deb reklama qilishadi, vaholanki, qolgan mijozlar-chi?
.
Iqtisodiyotda ham 'Bank run' degan atama bor. Unga ko'ra odamlar boshqalarning (banklar kasodga uchrashidan qo'rqib) omonatlarini yechib olayotganini ko'rib, ular ham banklarga shoshilishiga aytiladi. Natijada, har bir yakka shaxsning ommaga ergashish harakati sababli yalpi ta'sir, ya'ni, odamlarning o'zlari qo'rqqan narsa banklar va iqtisodiyotning bankrot bo'lishiga sabab bo'ladi. 1930-yillardagi Buyuk depressiya va yaqindagi SVBning kasodi ham mana shunday irratsional qarorlar sababli yuzaga kelgan.
.
#izoh Agar "social proof (herd behavior)ni o'zbek tiliga butun boshli ma'nosi bilan tarjima qilmoqochi bo'lsangiz "odamlar nima deydi" effekti deb tarjima eng maqbuli bo'lgan bo'lar edi.

@v_turakulov

833 0 7 6 35

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

3 Dec, 09:00

Omonat yuzasidan aytib qo'yay:

Bu tadbirda men panel ishtirokchisi sifatida ishtirok etmaydigan bo'ldim.

Rejalari "qaysidir sabablar"ga ko'ra o'zgarib qolibdi.

#shuna_gaplar

1k 0 1 3 17

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

1 Dec, 16:07

Xitoydan yangiliklar kelishda davom etadi:

Endi O‘zbekiston fuqarolari Xitoyga 30 kun vizasiz sayohat qilishi mumkin —@kunonline

1.8k 0 19 6 49

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

29 Nov, 16:40

JSTga a'zolik bo'yicha eng katta ikkita davlat bilan ikki tomonlama shartnomalar tugadi! Bu yaxshi yangilik.

Eng katta savdo hamkorimiz Xitoy bilan masala hal. Endi ikkinchi katta savdo hamkorimiz Rossiya ham "rozi" bo'lsa bo'ldi!

“Yil yakuni O‘zbekistonning Jahon savdo tashkilotiga a’zoligi bo‘yicha juda mazmunli bo‘lmoqda — ikkita eng yirik global savdo egalari — Amerika va Xitoy bilan muzokaralar yakunlandi. 22 ta mamlakat bilan muzokaralar tugadi, ko‘p qolmadi!”, — deb yozdi u.

Umid qilaman, Trumpning tashqi siyosati JSTning obro'yiga salbiy ta'sir qilmaydi!

2.5k 0 15 17 50

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

23 Nov, 18:24

Forward from: Valijon Turakulov | Minimalism

Autsorsing (outsourcing) - bu biznes egalari o'z maqsadlari yo'lida tashqi (out) manba(source) lardan foydalanishlariga aytiladi.

.
Bu har ikki tomon uchun ham foydali hisoblanadi. Masalan, Apple telefon dizayni va tezligiga oid innovatsiyalar bilan shug'ullanib, nisbatan osonroq bo'lgan iPhone'ning qismlarini yig'ish (assembly)ni Xitoylik ishchilarga topshirib qo'ya qoladi. Bu holatda Apple nafaqat arzon ishchi kuchiga ega bo'ladi, balki o'zining asosiy ishi innovatsiyalarga bor e'tiborini berishga imkon qila oladi.
.
Siz buni o'z shaxsiy rivojlanishingizda ham foydalana olasiz. Hamma narsani o'zim qilaman deydigan odam 'muvaffaqiyat' deb atalmish musboqaning saralash bosqichidaroq muvaffaqiyatsizlikka uchraydi. Buning uchun siz qaysi sohada eng yaxshisi ekanligingiz bilib oling va bor e'tiboringizni unga qarating. Qolgan yumushlarni esa autsorsing qiling. Shunda sizda liderlik va boshqalarga vazifalar bera olish (task delegation) xususiyatlari shakllanadi.
.
Aytaylik siz veb-dizaynersiz va sizning bir soatlik unumdorligingiz 100 ming so'mga teng. Ko'chadan ovqat sotib olish uchun esa 40-50 ming sarflaysiz. Nega autsorsing qilmaysiz?! Agarchi unumdorligingiz 50 ming so'mga teng bo'lsa ham, agar siz aktiv loyihada ish olib borayotgan bo'lsangiz, albatta, autsorsing qilishni tavsiya qilaman. Chunki, insonning tajriba egri chizig'i (learning curve) hamda harakatlarining dinamik qaytimi (dynamic return) hozir siz o'zingizga sarmoya sifatida kiritayotgan ovqat pulini albatta oqlaydi!

3.3k 0 16 30

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

23 Nov, 16:34

Ikkinchi beshlikdan sizga eng yoqqan termin qaysi biri bo'ldi?

Poll

6. Yuqori ishonch tarafkashligi
7. Beg‘araz yordamga moyillik
8. Tasdiqlash tarafkashligi
9. Mavjudlik tarafkashligi
10. Mavjud holatni saqlash tarafkashligi

101 votes

2.8k 0 1 4

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

23 Nov, 16:32

Shu paytgacha o'tilgan 15 termindan 10 tasi:

Birinchi beshlik:
1. Yo‘qotishdan qo‘rqish ✅
[Loss Aversion]
2. Ramkaga solish ta’siri ✅
[Framing Effect]
3. Qaytmas xarajatlar falsafasi ✅
[Sunk Cost Fallacy]
4. Psixologik hisob-kitob ⭐
[Mental Accounting]
5. Egalik effekti ✅
[Endowment affect]

Ikkinchi beshlik:
6. Yuqori ishonch tarafkashligi ✅
[Overconfidence Bias]
7. Beg‘araz yordamga moyillik ⭐
[Altruism Bias]
8. Tasdiqlash tarafkashligi ✅
[Confirmation Bias]
9. Mavjudlik tarafkashligi ✅
[Availability Bias]
10. Status-kvo tarafkashligi✅
[Status-quo Bias]

⭐️Yuqoridagi so'rovnomaga ko'ra eng ko'p yoqqan mavzu

2.7k 0 29 5

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

23 Nov, 12:18

Azizbekdan bitkoin narxiga boshqacha nuqatai nazar bilan qarash: aslida har-bir narsa 'bitkoin' bo'la oladi. Shunchaki uni "sotib olish"* kerak, xolos!

*boshlash

Aziz Rahimov

Bitkoin narxi 100 000$ ga chiqdi. 2017 yilda 6k$ga 2ta olib qo’yganingizda, hozir 200k pulingiz bo’lardi. Yoki bo’lmasdi. Balki 90% investorlarga o’xshab 10k$ga chiqqanda sotib yuborardingiz. 2017-yilda blog boshlab, to’xtatmaganingizda - sohangizda eng kuchli blog bo’lardingiz. 2017-yilda ...

2.2k 0 3 6 46

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

23 Nov, 12:05

da Trumpning tariflar bo'yicha qilmoqchi bo'lgan siyosatining oqibati dunyo rivojlanishini bir necha o'n yilliklarga orta surib yuborishi haqida aytgan edim.

Mana bu videoda bu oqibatlarni chiroyli tushuntirib berishibdi. Rasmda ko'rib turganingizdek dunyo 1900 yillar boshidagi yuqori ta'rif urushlaridan deyarli bir asr deganda qutila olishdi. Endi esa prezident bo'lmish Trump rasmda ko'rinib turganidek yuqori ta'riflarni joriy qilmoqchi!

Ha, aytganday, anu tovuq nimani bildiradi demoqchimisiz? 60-yillarda Germaniyalik iste'molchilar AQSHda yetishtirilgan tovuq go'shtini juda ham afzal ko'ra boshlabdilar. Bunga chiday olmagan nemis tovuq boqarlari hukumatga lobbiying qilib, Amerikadan kelayotgan tovuq go'shtlarifa ta'rif qo'yib berishlarini aytishgan. Natijada AQSHlik fermerlar nemis bozorlaridan chiqib ketishga majbur bo'lishgan. AQSH hukumati ham bunga qarshi javob sifatida nemis traklariga 25 foizli boj joriy qilishgan. Eng qizig'i o'sha bojlar hali ham amalda qolib ketgan ekan. Bu huddi Trump o'rnatib ketgan bojlarni Bayden yo'q qilmaganiga o'xshaydi. Saboq bitta:

Bojlar joriy qilindimi, endi ularning olib tashlanishi juda ham qiyin bo'ladi! Sababi siyosatchi ba'zi guruhlarga yomon ko'rinib ochko yo'qotishni istamaydi!

2.2k 0 5 8

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

22 Nov, 09:12

Hozirgacha hibsga olish orderini qo‘llab-quvvatlayman deb e'lon qilgan davlatlar:
🇳🇱Niderlandiya
🇮🇪 Irlandiya
🇫🇷Fransiya
🇮🇹Italiya
🇯🇴Iordaniya
🇱🇹Litva
🇳🇴Norvegiya
🇿🇦Janubiy Afrika
🇪🇸Ispaniya
🇸🇪Shvetsiya
🇨🇭Shveytsariya
🇹🇷Turkiya
🇪🇺Yevropa Ittifoqi

Bu orderga qarshi chiqayotgan davlatlar:
🇺🇸AQSH
🇦🇷Argentina
🇭🇺Vengriya

2.4k 0 12 15 48

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

22 Nov, 09:09

Xabaringiz bor kecha Xalqaro Jinoyat Sudi Isroil bosh vaziri Netanyahu va sobiq mudofaa vaziri Gallantni G'azo sektoridagi insoniyatga qarshi daxshatli jinoyatlari uchun qamoqqa olishga order berdi. (Bularning ichida Hamas bosh qo'mondonlaridan biri ham bor.)

Huddi shunday order Putin uchun ham chiqarilganida buni adolat bo'ldi deya qarshi olgan AQSH va uning tarafdorlari endi tillarini tishlab qolishdi. Ba'zilar esa bu adolatsizlik deb jar solmoqda!

Bu huddi biz qaytarilgan bir qaytariqqa o'xshaydi: "Kambag'allaringiz jinoyat qilganda ularga qarshi chora ko'rib, boy va mashhur insonlar shu kabi jinoyatlarni qilganda ularning ishlariga bahona izlamang!"

AQSH hukumat vakillarini ham "tushunsa" bo'ladi: chunki, Netanyahu hibsga olinsa, keyingi navbat o'zlariga keladi (chunki, qurol yaroqni o'zlari ta'minlab berdilar, axir). Shuning uchun ular "Ga'zoda urushni to'xtatish hamda asirlarni ozod qilish bo'yicha" qabul qilingan Birlashgan Millatlar tashkilotining rezalutsiyasini ham shunchaki veto* qo'yish bilan yo'qqa chiqarishdi!

*Veto bu BMT xavfsizlik kengashining 5 ta doimi azolari (AQSH, Buyuk Britaniya, Fransiya, Xitoy, Rossiya) tomonida, agarchi butun boshli a'zolar "qo'llaymiz" deb ovoz berib turgan bo'lsa ham, "Men qo'llamayman" deya rezalutsiyani bekorga chiqaradigan qonuniy(!) kuchi! Qisqasi AQSH bu urush(?)/genosidni tugashini istamagan ko'rinadi!

2.4k 0 11 1 30

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

21 Nov, 06:56

00:00

Video is unavailable for watching

Show in Telegram

Ma’lumotlarni vizual taqdim etish (Data visualization) juda ham yoqadi. Buni Ma'lumotlar ilmi (Data Science) orqali o'rganib, ma'lum dasturlar orqali videodagi holatda qilinsa bo'ladi.

Videoda Amerikaliklar kunning turli soatlarida vaqtlarini qanday o'tkazishlari interaktiv holatda tasvirlab berilgan ekan. Ranglar quyidagi yumushlarni aks ettiradi:

Qizil: Bo‘sh vaqt (TV ko‘rish, muloqot)
Ko‘k: Diniy ishlar
Yashil: Ko‘ngilli ishlar
Oq: Sayohat qilish
Binafsha: Uy ishlari
Moviy-yashil: Ish (ofisda)
Sariq: Uyqu
To‘q sariq: Ovqatlanish
Och yashil: Xarid qilish
Och binafsha: Ta’lim olish
To‘q ko‘k: Shaxsiy parvarish

Magister yoki PhD ni aynan shu sohada ham qilsangiz bo'ladi. Ma'lumotlar erasida bu ilmga talab juda ham yuqori!

2.7k 0 53 4 43

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

20 Nov, 11:36

#öninchi_kun #xulq_atvor_iqtisodiyoti
Yoki birinchi bo'l, yoki boshqacha!

Status-kvo (mavjud holatni saqlash) tarafkashligi - bu kishining mavjud holatini o'zgartirishdan qo'rqish hissidir. Agargi o'sha o'zgarish sizni yanada yaxshiroq natijalarga olib borishini bilsangiz-da, ong ostidagi ma'lum sabablarga ko'ra joriy holatingizdan qoniqib yuraverasiz.

Bu holat deyarli hammada bo'ladi. Masalan, sizga ma'lum bo'ldiki, qo'shningiz foydalanayotgan WiFi xizmati siznikidan ko'ra tezroq va arzonroq ekan. Shunda siz shunchaki ovoragarchilikni o'ylab status-kvoni saqlab qolishni afzal ko'raverasiz va eski WiFi xizmatidan foydalanaverasiz (aslida bu irratsional qaror bo'lsa ham).

Odamlarning status-kvoni saqlab qolishga bo'lgan holatidan bizneslar ham zo'r foydalanadi. Marketingni shunday qilishadiki, siz ularning maxsuloti yoki xizmatidan bir marotabagina foydalansangiz kifoya. Endi siz boshqa muhsulot yoki xizmatlarga o'tib keta olmay qolasiz. Bu narsani biznesda "o'zgartirish xarajatlari" - "switching cost" deb atashadi. Ya'ni iste'molchi bir mahsulotdan, masalan, qo'l telefonini iOS (iPhone)dan Androidga o'zgartirishi unga nafaqat moliyaviy xarajatlar balki ovoragarchilik, o'rganib qolgan interfeysdan boshqaga o'tish kabi nomoddiy xarajatlarbi ham olib kelishini bilishadi. Shuning uchun Telegram funksiya jihatdan WhatsAppdan ming chandon yaxshi bo'lsa-da, WhatsApp chilar osongina Telegramga o'tib qo'ya qolmaydi. Biznesda birinchi bo'lish juda ham muhim.

Yoki birinchi bo'l, yoki boshqacha!

Qisqa qilib aytganda, status-kvoni saqlash tarafkashligi bu odamni komfort zonada chiqmasdan, o'z qobig'iga o'ralib olib, rivojlanmaslikka va to'g'ri qarorlar qabul qilmaslikka olib boradigan ong osti holatidir. Qaror qabul qilishda undan ehtiyot bo'ling!

10.5k 1 31 2 19

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

20 Nov, 09:33

Sohalarning, ayniqsa energetika sohasining, bir-biriga bog'liqligi haqida:

Energetika sohasidagi inqiroz mana eksportimizga ham yaxshigina o'z ta'sirini o'tkazib ulguribdi. Yanayam qishloq xo'jaligi energetika intensiv sanoat emas, boshqa sanoatlarni va yalpi ta'sirni endi tasavvur qilib olavering.

Energetika sohasida tub islohatlarga naqadar muhtojmiz.

2.4k 0 5 2 17

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

19 Nov, 12:51

"13% yolg'on gapirayotgan bo'lyaptimi" ni soddaroq qilib tushuntirishga harakat qilaman

Tasavvur qiling xonada 100 kishi bor va ularning har biridan yakka holatda "Xonadagi o'rtacha aqlli insondan aqlliroqman deb o'ylaysizmi" degan savol so'raldi. 63 kishi "Ha" deb javob berdi. Demak, shu joyda 13 kishi yolg'on gapirayotgan bo'ladi. Chunki agar IQ darajasi bo'yicha o'sha 100 kishini eng aqllilik darajasi bo'yicha qo'yib chiqilsa (birinchi o'rinda eng yuqori IQ dagi inson, yuzinchi o'rinda eng past IQ dagi inson tursa) savolda so'ralgan "o'rtacha aqlli inson" 50-o'rinda turadi. Ya'ni xonadagilar teng ikkiga bo'linadi: IQ si o'rtachadan balandlar va IQ si o'rtachadan pastlar. Demak, xonadagi IQsi o'rtachadan balandlarning soni matematik jihatdan 50 tadan ko'p bo'lishi mumkin emas. Yuqoridagi 63 kishidan 13 kishi aslida IQsi o'rtachadan past guruhga mansub bo'lsa-da, o'zini IQ si o'rtachadan yuqori sanamoqda.

Bu ma'lumot foizda ko'rsatilsa (bizning yuqoridagi so'rovnomamizga o'xshab) ishtirokchilarning nechtaligi o'z ahamiyatini yo'qotadi. Lekin matematik jihatdan olib qaralganda "Ha" deb javob beradiganlar 50% dan oshmasligi kerak. Bu nimaga dalolat qiladi? Bu narsa, yuqoridagi postda aytilganidek, biz insonlar tabiatida Yuqori ishonch tarafkashligi (Overconfidence Bias) borligini yani bir marotaba isbotlaydi. Masala kim aqlli ekanligini isbotlashda emas (zotan bu deyarli ilojsiz ish), balki, shunchaki inson tabiatida o'ziga yuqori baho berish tarafkashligi borligini ko'rsatib berishda. Isbot uchun huddi bizning so'rovnomaga o'xshagan boshqa faktlarni ham keltirib o'tsam:
.
Amerikalik haydovchilarning 73 foizi (shotlandiyaliklarning 69 foizi) o'rtacha haydovchidan yaxshiroqman deb o'ylashar ekan (manba)
.
64 foizi (avstraliyalik sarmoyadorlarning 80 foizi) o'rtacha investordan yaxshiroq investorman deb o'ylashar ekan (manba)
.
65 foizi o'rtacha aqlli amerikalikdan aqlliroqman deb o'ylashar ekan (manba)
.
Standfor Universitetining 87% MBA talabalari o'zlarini mediandan yaxshiroqman deb hisoblashar ekan (manba)
.
Eng qizig'i universitet professorlarining 94 foizi dars berish usulida o'rtacha o'qituvchidan yaxshi o'qitaman deb o'ylashar ekan (manba). Rostanam shu-da (manba) 😀

Demak, xavotirga o'rin yo'q. O'zga ishonch nafaqat bizda balki butun dunyoda bor kasallik! Lekin ratsional qarorlar qabul qilishda, endi siz bu ilmdan xabardor inson sifatida, albatta, e'tiborliroq bo'lish talab etiladi.

P.S. Mubolag'a emas. Bu kanalda deyarli hamma o'rtacha o'zbekistonlikdan aqlli. Chunki bu kanal tahliliy kanal (ko'ngilxushlik qiladigan yoki vaqtni isrof qiladigan kanal emas). Mana shu narsani o'yalagan holda so'rovnomani 35 dan ortiq kanal va guruhlarda aylantirdik, 1300 kishi javob berdi. Lekin ishonchim komil: agar shu kabi so'rovnoma butun boshli O'zbekiston bo'yicha qilinsa ham natija baribir 60% dan ko'proq chiqaveradi!

2.6k 0 9 10 36

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

19 Nov, 11:15

Demak, ovoz berganlarning 13% yolg'on gapirayotgan bo'lyaptimi shunda?

Menimcha nima haqida gap ketayotganini bildingiz, a?

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

#oltinchi_kun #xulq_atvor_iqtisodiyoti Haddan ziyod o'ziga ishonchning xatosi! Yuqori ishonch tarafkashligi -- bu odamlarning o'z bilim va tajribalariga hamda bashorat qilish qobiliyatlariga haddan ziyod ishonib yuborish moyilligidir. O‘ziga haddan ortiq ishonch odamlarni xavf-xatarlarni yetarlich...

2.7k 0 3 3 11

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

19 Nov, 06:34

Kecha o'zim bilan o'zim kelishib kanalimga reklama berishga ko'ndirdim :)

Iqtisod va biznes sohasi bilimlari hamda O'zbekiston va dunyo yangiliklari

Iqtisodiy tahlil: @v_turakulov

Hayot tajribamdan falsafiy fikrlar hamda kunlik eslatmalar

Shaxsiy rivojlanish: @v_turakulov_stories

Ramkadan tashqari fikrlar va kunlik yangiliklar (ko'proq video va rasm shaklida story'larda)

Instagram: Valijon Turakulov

Shu iqtisod kanalining iqtisodiy tahlil muhokama guruhi

Muhokama: @v_turakulov_suhbat

Endi sizlar ham bu kanallarga follow qilib, reklamaga ketkazgan pulimni oqlanglar :)

3k 0 11 17 91

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

18 Nov, 17:28

Shoshmang, shoshmang! Bu dunyo o'zi umuman (shuncha ma'lumotlardan keyin) yashashga xavfsizmi?

Aslida istalgan narsa bo'lishi mumkin. Lekin har doim bu "istalgan narsa" bizga emas, boshqalarning boshiga tushadi. Unutmang, biz ham qachondir "boshqa" bo'lamiz!

Men ChatGPT'ga
"Vengeriyada tug'ulib, O'zbekistonga turist sifatida kelib, harakatlanayotgan mashinaga tosh qulashi natijasida vafot etishning matematik ehtimolligini hisoblab ber" deb so'radim.

Anchagina hisob kitobdan so'ng: yillik ehtimollik 0.00548% (~1 kishi har 18,250,000 kishiga) ekan. Bu deyarli "bo'lmaydigan voqea"! Ya'ni bu bo'lmaydigan voqea boshqalar uchun, lekin taqdir egasi uchun buning ehtimolligi 100%!

Bir o'ylab ko'ring.

3/3

Valijon Turakulov | Minimalism

#taqdir #tafakkur Vengriyada tug'ulasan. U yerlarda yoshliging o'tadi. U paytlarda sen xatto O'zbekiston degan davlat bor ekanligini ham bilmaysan. Keyin, keyin esa, sayohat qilging keladi. Sen O'zbekistonga bir katta toshning ostida qolib ketish uchun kelasan... "Taqdir odamlarga bormaydi, balki...

3.1k 0 22 45

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

18 Nov, 17:28

#misollar
🌴Odamlar akula hujumi haqidagi yangilikdan so'ng, akula hujumidan qo'rqib "sizlar cho'milaveringlar, men kakos darxtining soyasida dam olib o'tiraman" deb aytishlari aslida "xavfliroq" ekanligini bilarmikinlar? Akulaning odamga hujum qilish ehtimoli 3,7 milliondan birni tashkil etadi (juda kam ehtimollik). Akulalar butun dunyo bo‘yicha yiliga o‘rtacha 10 ta o‘limga sabab bo‘ladi. Har yili taxminan 150 kishi esa kokos yong‘oqlarining boshlariga tushishidan halok bo‘ladi.
.
🎟Lotoreya o'yinlarida yutkan bir insonni ko'rib ko'pchilik loterayada o'ynashga qaror qilaveradi. Aslida, yutkan inson bir misol bo'lsa, yutkazgan million odam ham bor misol sifatida.
.
🥇Hakamlar oldida chiqish qilinadigan musobaqalarda oxirgi navbatda chiqqan guruhning yutish ehtimoli ko'proq bo'ladi. Sababi hakamlarning xotiralarida so'ngi guruhning chiqishi yaqqol aks etib turadi.
.
🫀Matbuotda terrorizmni va uning oqibatidan o'lib ketishni juda ham vahimali qilib ko'rsatishadi. Aslida sizning yurak kasalliklaridan vafot etishingiz terror hujumdan ko'ra 50 marotaba ko'proq ehtimolligi borligini bilasizmi?

2/3

2.4k 0 16 23

Valijon Turakulov | Iqtisodiy blog

18 Nov, 17:28

#toqqizinchi_kun #xulq_atvor_iqtisodiyoti
Akula xavflimi yoki kakos yong'og'i?!
Yohud, voqealar va voqelik bir xilmi?

Mavjudlik tarafkashligi - bu odamlar yaqinda yuz bergan yoki qandaydir hissiy ta’sir qoldirgan voqealarni eslashlari natijasida voqelikni boshqacha tushunishlari va shuning bois irratsional (noto'g'ri) qaror qabul qilishlari bilan ifodalanadi.

Faraz qiling, siz samolyot halokati haqidagi yangilikni ko‘rib qoldingiz. Endi siz uchoqqa chiqmaslikka qaror qilasiz lekin bemalol mashinaga chiqaverasiz. Vaholanki samolyotda safar qilish mashinada safar qilishga nisbatan xavfsiz-ku!

#stats
- Uchoqda sayohat qilish mashinada sayohat qilishga nisbatan 100 marotaba xavfsiz: har bir milliard yo‘lovchi/kilometr uchun o‘lim ko‘rsatkichlari uchoq uchun 0,07 va avtotransportlar uchun 7 kishiga to'g'ri keladi.
[manba]
- Samolyot halokatida halok bo‘lish ehtimoli 11 millionda 1 ga teng bo‘lsa, avtohalokatda halok bo‘lish ehtimoli 101 da 1 ni tashkil etadi.
[manba]
- 11-Sentyabr voqealaridan so'ng odamlar uchoqlardan qo'rqib, avtomashinalarda sayohat qilishni boshlab yuborishgan. Natijada bu avtohalokatdan o'lganlar sonini o'sha yili 1,595 taga ko'paytirgan ekan.
[manba]

1/3