#Qandli_diabet_I_turi 🆕🆕🆕
Qandli diabet (I turi) bu insulin yetishmasligi tufayli kelib chiqadigan endokrin kasallik bo‘lib, asosan yoshlar va bolalarda kuzatiladi. Keling, bu kasallik haqida to‘liq ma’lumotni ko‘rib chiqamiz: ✅
1. Etiologiyasi ⚡️
Qandli diabetning I turi asosan autoimmun kasallik hisoblanadi, bunda tananing immun tizimi o‘zining beta hujayralarini yo‘q qiladi. Beta hujayralari insulin ishlab chiqaruvchi hujayralardir, ular pankreatik orolchada joylashgan. Etiologik omillar quyidagilar bo‘lishi mumkin:✔️
•
Genetik omillar: Kasallikka moyillik irsiy yo‘l bilan yuqishi mumkin. Buning uchun maxsus genlar majmuasi mavjud.✔️
•
Atrof-muhit omillari: Viruslar (masalan, qo‘zichoq va enteroviruslar) autoimmun javobni qo‘zg‘atishi mumkin.✔️
•
Autoimmun javob: Tana beta hujayralarini begona hujayralardek qabul qilib, ularga qarshi antitanachalar ishlab chiqaradi, bu insulin ishlab chiqarishni sekin-asta kamaytiradi va to‘xtatadi.✔️
2. Patogenezi ✅
Kasallik rivojlanish jarayoni quyidagicha: 💥
• Beta hujayralari immun tizimi tomonidan yo‘q qilinadi.✔️
• Insulin yetishmovchiligi paydo bo‘ladi, natijada hujayralar glyukozani qabul qila olmaydi va energetik yetishmovchilikka duchor bo‘ladi.✔️
• Qonda glyukoza darajasi oshadi (giperglikemiya) va bu to‘qima va organlarga zarar yetkazadi.✔️
• Yana, glyukozaning ko‘payishi osmotik diurezni oshiradi va bu organizmdan ortiqcha suyuqlik chiqarilishiga olib keladi.✔️
3. Klinikasi ✅I tur qandli diabet quyidagi asosiy belgilarga ega: 💥
•
Charchoq va zaiflik ✔️
•
Ko‘p chanqash (polidipsiya) ✔️
•
Ko‘p siyish (poliuriya) ✔️
•
Tez ozish - tana insulin yetishmovchiligi sababli energiyani yog‘ va mushaklardan oladi ✔️
•
Ko‘p ovqatlanishga ehtiyoj (polifagiya) ✔️
• O‘tkir asoratlarda qandli diabet ketoatsidozi (diabetik ketoatsidoz) paydo bo‘lishi mumkin, bu og‘ir ahvol hisoblanadi. ✔️
4. Diagnostikasi 💥
Qandli diabet I turini aniqlash uchun quyidagi laborator testlardan foydalaniladi: ⬇️
•
Qondagi glyukoza darajasini aniqlash: Qonda glyukozaning och qoringa yuqori darajada bo‘lishi diagnostik belgidir. ✔️
•
Glikozirlangan gemoglobin (HbA1c): Qandli diabet bilan uzoq vaqt davomida qonda glyukoza miqdorini o‘rtacha aniqlaydi. ✔️
•
Autoantitanachalarni aniqlash: Beta hujayralarga qarshi autoantitanachalar mavjudligi qandli diabet I turiga xos. ✔️
•
C-peptid darajasi: Bu insulin ishlab chiqarilish darajasini baholaydi. ✔️
5. Davolash ✅
I tur qandli diabet uchun asosiy davolash insulin terapiyasidir. Insulin turli yo‘llar bilan yuboriladi va quyidagi usullar qo‘llaniladi: ⬇️
•
Insulin inyektsiyalari – bemor har kuni insulin ukolini olishga majbur bo‘ladi. ✔️
•
Insulin pompalari – bu qurilma orqali insulin asta-sekin va muntazam ravishda tanaga yuboriladi. ✔️
•
Oziqlanish va jismoniy faoliyat – qondagi glyukoza darajasini boshqarish uchun to‘g‘ri parhez va mashg‘ulotlar zarur. ✔️
6. Qiziqarli faktlar ✅
• Qandli diabet I turi odatda yosh bolalar va o‘smirlar orasida ko‘p uchraydi, ammo har qanday yoshda paydo bo‘lishi mumkin. ✔️
• Bugungi kunda kasallikni to‘liq davolash usuli hali mavjud emas, ammo ilmiy tadqiqotlar davom etmoqda va kelajakda beta hujayralar transplantatsiyasi yoki gen terapiyasi yordamida davolash imkoni mavjud bo‘lishi mumkin. ✔️
• Kasallik bilan yashovchilar uchun zamonaviy texnologiyalar, masalan, glyukoza monitoring tizimlari, insulin pompalari va sun’iy pankreatik qurilmalar ishlab chiqilgan bo‘lib, ular qandli diabet bilan yashashni sezilarli darajada osonlashtiradi. ✔️
Bu qandli diabet I turi haqida asosiy ma’lumotlar edi, agar qo‘shimcha savollaringiz bo‘lsa, albatta so‘rang! ✉️
Doctor- " ZSHZ " kanali uchun maxsus buldi❗️☄️
@doctor_ZSHZ ⭐️✅
