tanga.uz — biznes va moliyaviy yangiliklar

28-yanvar kuni Alibaba Cloud (Singapur) kompaniyasi O'zbekistonda QQS to'lovchi sifatida ro'yxatdan o'tdi.

Bu orqali O'zbekistonda soliq to'lovchi xorijiy elektron kompaniyalar soni 65 taga yetdi.

"Alibaba Cloud" Xitoyning Alibaba Group kompaniyasi tarkibiga kiradi. Bu kompaniya pullik asosda taqdim etiladigan bulutli xizmatlarni taklif etadi, ular elastik hisoblash, ma’lumotlarni saqlash, katta ma’lumotlarni qayta ishlash, DDoS himoyasi va kontentni yetkazib berish tarmoqlarini (CDN) o‘z ichiga oladi.

Gartner ma’lumotlariga ko‘ra, bu Xitoy va Osiyo-Tinch okeani mintaqasidagi eng yirik bulutli hisoblash kompaniya hisoblanadi.

Malumot uchun, Alibaba internet do'koni 2025-yilning 1-iyuliga qadar O'zbekistonda yuridik shaxs sifatida davlat ro'yxatidan o'tmasa, mamlakatda faoliyatini yakunlashi mumkin. Bu haqida batafsil ushbu post orqali o'qish mumkin.

Avvalroq, elektron xizmatlar ko‘rsatuvchi xorijiy kompaniyalarning 2024-yilda O'zbekistonda to'lagan soliqlari haqida yozgandik.

Telegram | Instagram | Youtube | X

2024-yilni 9 ta bank umumiy hisobda 4,5 trln so'mdan ko'proq zarar bilan yakunladi.

2024-yilni zarar bilan yakunlagan banklar quyidagilar:

➖ Biznesni rivojlantirish banki — -2 trln 231 mlrd so’m;
➖ Mikrokreditbank — -1 trln 704 mlrd so’m;
➖ Ipoteka-bank — -240,2 mlrd so’m;
➖ AVO bank — -93,3 mlrd so’m;
➖ Apex Bank — -75 mlrd so’m;
➖ Garant bank — -64,3 mlrd so’m;
➖ Yevroosiyo Banki — -39,1 mlrd so’m;
➖ Yangi Bank — -31,9 mlrd so’m;
➖ Hayot Bank — -22,5 mlrd so’m.

Banklardagi vaziyat haqida

Hayot Bank, Yangi Bank va Apex Bank 2023-yilda, Yevroosiyo Banki esa 2024-yilning boshida davlat ro'yxatidan o'tkazilgan. Bu mazkur banklar hozircha foydaga kirmaganini izohlaydi.

Yil davomida Yevroosiya bankidan tashqari, qolgan uchala banklarning kredit portfeli va depozit bazasida ijobiy o’zgarishlar kuzatilgan.

Hayot Bankning boshqa ko’rsatkichlari yil davomida yaxshi tomonga o’zgargan. Xususan, bankning depozit bazasi va kredit portfeli 1 trln so’mdan oshgan.

Yevroosiyo banki hozirda raqamli bankni ishga tushirish ustida ishlamoqda.

Garant bank aksiyadori o’zgargandan so’ng bankning moliyaviy hisobotlari qayta o’rganilgan va shundan so’ng bank yilni zarar bilan yakunlashi ma’lum bo’lgandi.

BRB va MKBANK

Biznesni rivojlantirish banki va Mikrokreditbank yil davomida qariyb 4 trln so’m zarar ko’rgan.

Ikkala davlat banki O’zbekistonda eng ko’p imtiyozli kreditlar ajratuvchi banklar hisoblanadi. Ushbu kreditlarning muammoli kreditga aylanish ehtimoli ham balandroq hisoblanadi.

Biznesni rivojlantirish banki 2023-yildagi rebrending (bunga qadar Qishloq Qurilish Bank) natijasida faoliyat maydonini ham o'zgartirganini ko'zda tutish lozim.

Kredit xatarlarini oldini olish uchun shakllantirilgan rezerv mablag’lari qaytganda bu banklar ham sof foydaga qaytishi mumkin.

Telegram | Instagram | Youtube | X

Dollar kursi yana arzonladi

31-yanvardan dollarning so’mga nisbatan rasmiy kursi 12 957,01 so’m etib belgilandi.

Telegram | Instagram | Youtube | X

Raqobat qoʻmitasi “Payme”ni onlayn to‘lov tizimlari bozorida ustun mavqega ega raqamli platforma operatori deb e‘tirof etdi.

Bu qarorga “Payme” AJning Raqobat qo‘mitasiga taqdim etgan xabarnomasi asos bo'lgan.

Ustun mavqe qanday aniqlanadi?

Bunda kompaniyaning:

➖ agar yillik daromadi 37,5 mlrd soʻmdan yuqori boʻlsa;
➖ agar foydalanuvchilari soni 50 mingdan oshsa;
➖ agar bozordagi ulushi 40 foizdan yuqori boʻlsa ustun mavqega ega kompaniyalar roʻyxatiga kiritiladi.

Ustun mavqe va monopoliya o'rtasida biroz farq mavjud. Ustun mavqega ega kompaniyalar ham bozorga ta'sir ko'rsatishi mumkin, lekin ularning raqobatchisi bo'ladi. Bunga misol qilib, Agrobank, Yandex Taxi, Beeline kabi ustun mavqega ega kompaniyalarni keltirish mumkin.

O'zbekistonda shu kabi kompaniyalar ro'yxatini ushbu havola orqali ko'rish mumkin.

Telegram | Instagram | Youtube | X

SQB sof foydasi so'nggi besh yilda 62 foizga o'sdi

O'zsanoatqurilishbank 2024-yilni 1,3 trln so'mdan ko'proq sof foyda bilan yakunladi. Bu 2023-yilga nisbatan 43 foizga ko'proqdir. Sof foyda ko'rsatkichi bo'yicha 3-o'rinni band qildi.

Bankning sof foydasi so'nggi 2022-yilga nisbatan 121 foizga, 2020-yilga nisbatan esa 62,3 foizga o'sdi. Ma'lumot uchun, SQB 2021-yilda deyarli 1 trln so'm sof foyda bilan O'zbekiston banklari orasida birinchi o'rinni egallagandi.

SQB haqida

Bankning tarixi 1922-yilga borib taqaladi. Hozirgi kunda ustav kapitali 4,6 trln so'mdan ko'proqni tashkil qiladi.

Bank quyidagi aksiyadorlarga tegishli:
➖ 82,1% ulushi O'zbekiston Respublikasi Tiklanish va Taraqqiyot jamg'armasiga,
➖13,1% ulushi Prezident huzuridagi Strategik islohotlar agentligiga,
➖1,2% ulushi esa "O'ZTRANSGAZ" АК ga hamda
➖3,6% ulushi boshqalarga tegishli.

2023-yilning oktyabr oyidan beri Akbarjonov Aziz Akbarjon o'g'li bank boshqaruv raisi hisoblanadi.

Avvalroq, O'zsanoatqurilishbankni xususiylashtirish bo'yicha muddatlar uzaytirilgani haqida xabar berilgandi.

Bankning aktivi, kapitali va kredit portfeli

2024-yilda bankning aktivlari 87,6 trln so'm, jami kapitali esa 10 trln so'mdan oshgan. Bankning kredit portfeli 65,5 trln so'mdan ko'proqni tashkil qildi.

Bank aktivlari 2020-yildan beri 78,6 foizdan ko'proqqa o'sganini qayd etish lozim.

Telegram | Instagram | Youtube | X

Dollar kursi arzonladi

29-yanvardan dollarning so’mga nisbatan rasmiy kursi 12 968,34 so’m etib belgilandi.

Telegram | Instagram | Youtube | X

O'zbekistonda bloklanganiga qaramay TikTok 2024-yilda 7,5 mlrd so'm daromad qilgan

Platforma O'zbekistonda 2024-yil ilk bor eng ko’p soliq to'lovchi TOP-10 xorijiy elektron kompaniyalar ro'yxatidan joy oldi. Yil davomida kompaniya qariyb 1 mlrd so'm soliq to'lagan.

Ma'lumot uchun, TikTok platformasi O'zbekistonda 2021-yil bloklangan. 2023-yilning 5-oktyabr sanasida esa platforma soliq to'lovchi sifatida ro'yxatdan o'tgan.

O‘zbekistonda elektron xizmatlar ko‘rsatuvchi 63 ta xorijiy kompaniya tomonidan 2024-yilda 115,8 mlrd soʻm soliq toʻlangan. 2023-yilda bunday kompaniyalar soni 55 tani tashkil qilgandi.

Soliqlarning asosiy qismi TOP-10 kompaniyalar hisobiga to’g’ri kelgan. Ular yil davomida quyidagicha miqdorda soliqlar to'lagan:

1. Meta — 41,7 mlrd so'm;
2. Google — 29 mlrd so'm;
3. Apple — 27,3 mlrd so'm;
4. Amazon — 4,1 mlrd so'm;
5. Вooking.соm — 3,6 mlrd so'm;
6. Netflix — 1,4 mlrd so'm;
7. Zoom — 1,4 mlrd so'm;
8. Acca — 1,2 mlrd so'm;
9. Xsolla — 966,7 mln so'm;
10.TikTok — 903 mln so'm.

O’tgan yilda ushbu kompaniyalar to’lagan soliqlar 2023-yilga nisbatan 1,5 barobarga oshgan.

Shuningdek, mazkur kompaniyalarning xizmatlari hajmi ham 1,5 barobarga o'sib, 959 mlrd so'mga yetgan.

Eng ko'p xizmatlarni Meta kompaniyasi ko'rsatgan va yil davomida salkam 346 mlrd so'm daromad olgan. Bu 2023-yilga nisbatan 44 foizga ko'proqdir.

Yillik o'sish bo'yicha Apple yetakchilik qilgan va 88% o'sish qayd etgan. Shu bilan birga Google xizmatlari hajmida ham 36 foizlik o'sish qayd etilgan.

Qayd etish lozimki, mazkur kompaniyalar daromadi o'sishida dollar kursining so'mga nisbatan qimmatlashi ham kichik rol o'ynaydi.

Telegram | Instagram | Youtube | X

Dollar kursi ko'tarildi

28-yanvardan dollarning so'mga nisbatan rasmiy kursi 12 974,98 so'm etib belgilandi.

Telegram | Instagram | Youtube | X

Xitoyning "DeepSeek" bepul chat-boti global texnologiya bozorini "joyidan qo'zg'atdi". DeepSeek App Store'da yuklab olishlar bo'yicha ChatGPT'ni ortda qoldirdi.

DeepSeek qanday kompaniya?

DeepSeek — bu ochiq kodli katta til modellarini (LLM) ishlab chiquvchi Xitoyning sun’iy intellekt kompaniyasi. Kompaniya Xitoyning High-Flyer hedj fondi tomonidan moliyalashtiriladi.

Kompaniya 2023-yilda AQSHning Nvidia va AMD chiplarini Xitoyga eksportini cheklashi fonida tashkil etilgan.

Mazkur kompaniya sarmoyasiga $5,6 mln tikilgani investorlarning xalqaro IT-gigantlari faoliyatiga shubha soya sola boshladi. Sababi, OpenAI kabi kompaniyalar sun'iy intellektga asoslangan chat-botlarni rivojlantirish uchun $100 mlndan ko'proq sarflamoqda.

Kompaniya 27-yanvar kuni bepul chatbot ilovasini ishga tushirdi. ChatGPT'ga muqobil ilova AQShda yuklab olishlar soni bo'yicha uni ortda qoldirdi.

Xalqaro fond bozorlari "qattiq silkindi"

Nvidia kompaniyasi bir kunda $589 mlrd yo‘qotdi. Bu AQSH fond bozori tarixidagi eng katta kunlik yo‘qotish hisoblanadi.

Xitoy kompaniyasi mahsuloti Nvidia chiplariga ehtiyojni kamaytirishi taxmin qilinmoqda. Shuningdek, Microsoft va Meta aksiyalari 3 foizga arzonladi ($100 mlrd+ yo'qotish). Google kompaniyasi $80 mlrdni qo'ldan boy berdi.

Tesla va Amazon aksiyalari ham keskin pasaydi. Bundan tashqari, dunyoning eng boy shaxslari $108 mlrddan ko'pro boyliklaridan ayrilgani aytilmoqda.

Sun'iy intellekt bo'yicha Xitoy va AQSH poygasi tobora avjiga chiqmoqda.

Telegram | Instagram | Youtube | X

O'zMilliybank sof foydasi so'nggi 5 yilda ikki barobarga oshdi

O'zMilliybank 2024-yilni 1,7 trln so'mdan ko'proq foyda bilan yakunladi. Bankning sof foyda ko'rsatkichi so'nggi 5 yilda salkam 2 barobarga o'sdi.

Bank 2022-yildan buyon sof foyda olgan banklar ro'yxatida birinchi bo'lib qolmoqda. 2021-yilda esa SQB birinchi bo'lgandi.

Forbes Russia tomonidan bank 2022-yilda O'zbekistonning eng ishonchli banki deb topilgan.

Bankni 2017-yildan beri Alisher Mirsoatov boshqarib kelmoqda.

Bankning 59,30% ulushi Tiklanish va tarraqiyot jamg'armasiga, qolgan 40,70% ulushi esa Iqtisodiyot va Moliya vazirligiga tegishli hisoblanadi.

Bankning aktivi, kapitali va kredit portfeli

2024-yilda bankning aktivlari 135,1 trln so'm, jami kapitali esa qariyb 18.9 tlrn so'mga yetgan. Bankning kredit portfeli 108 trln so'mdan ko'proqni tashkil qildi.

Bank aktivlari 2021-yildan beri 50 foizdan ko'proqqa o'sganini qayd etish lozim.

Telegram | Instagram | Youtube | X

23-yanvardan “Asaka Motors” zavodida Wuling N111 avtomobilini ishlab chiqarish boshlandi.

Avtomobil narxi — 126 mln so‘m.

Wuling N111 avtomobili yo‘lovchi va yuk tashishga mo‘ljallangan boʻlib, 82 ot kuchiga ega bo‘lgan 1,2 litrli injektor atmosferali dvigatel bilan jihozlangan.

O‘rtacha yonilg‘i sarfi 100 km uchun 6,3 litrni tashkil etadi, yonilg‘i baki hajmi esa 38 litrga teng.

Avtomobilning uzunligi 3,8 metrni, kengligi 1,5 metrni, balandligi esa 1,8 metrni tashkil etuvchi avtomobil 7 nafargacha yo‘lovchini sig‘dira oladi.

Hozirda Wuling N111 miniveniga oldindan buyurtma uchun so‘rov yuborish mumkin.

Telegram | Instagram | X

Dollar kursi 16-yanvardan buyon ilk marta arzonladi

27-yanvardan dollarning so'mga nisbatan rasmiy kursi 12 963,27 so'm etib belgilandi.

Telegram | Instagram | X

“Plug and Play Uzbekistan” startaplar uchun akseleratsiya dasturining 4-bosqichiga arizalar qabul qilmoqda.

Dastur davomiyligi uch oy bo‘lib, ishtirokchilar venchur strategiyasi bo‘yicha qimmatli bilimlar, mahsulot yaratish va texnologik yechimlarni takomillashtirish bo‘yicha tajribaga ega bo‘lishadi.

Shuningdek, brending va o‘sishni tezlashtirish usullari bilan tanishish va bozorga kirish strategiyalarini o‘rganishadi.

Kimlar ariza topshirishi mumkin?
- Mentoring, resurslar va global kengayish imkoniyatini izlayotgan fintech, korporativ va AI startaplari.
- Yuqori o‘sish salohiyatiga ega bo‘lgan, isbotlangan muvaffaqiyat va rivojlanish imkoniyatiga ega bo‘lgan startaplar.

Ishtirok etishni xohlovchi nomzodlar arizalarni 1-fevralgacha ushbu havola orqali jo‘natishlari kerak.

Ma'lumot uchun, "Plug and Play" Zip24, Zypl.ai va Point AI kabi istiqbolli o‘zbek startaplarini qo‘llab-quvvatlagan. Dunyo miqyosida "Plug and Play Ventures" kompaniyasi har yili 200 dan ortiq startaplarga sarmoya kiritadi. Hozirda Plug and Play portfelida 34 ta startap mavjud.

Telegram | Instagram | X

2024-yilda O'zbekistonda korxona va tashkilot xodimlarining o'rtacha oyligi 5 mln 357 mingni tashkil etgan. Bu ko‘rsatkich 2023-yilga nisbatan 17,4%ga oshgan.

Hududlar kesimida eng yuqori ko‘rsatkich Toshkent shahrida — 9 mln 72 ming so‘m (2023-yilga nisbatan 21,4 foizga yuqori) qayd etilgan.

Qashqadaryo viloyatida o’rtacha oylik ish haqi 3 mln 785 ming so‘mni (12,2%) tashkil qildi. Bu respublikadagi eng past ko’rsatkich hisoblanadi.

Sohalar kesimida bank va kredit tashkilotlari xodimlari — 15 mln 263 ming so‘m bilan yetakchilik qilmoqda.

Eng kam maosh to’lanayotgan sohalar esa ta’lim (3,6 mln so‘m), sog’liqni saqlash hamda ijtimoiy xizmat ko‘rsatish (3,4 mln so‘m) bo’lib qolmoqda.

Telegram | Instagram | X

Urganch shahrida birinchi KFC filiali ishga tushdi. Bu KFC’ning O'zbekiston bo'ylab 29-filiali hisoblanadi.

Ish vaqti 24/7 shaklida amalga oshiriladi. Texnik tanaffus 4:00 dan 6:00 gacha olib boriladi.

Manzil: Xorazm viloyati, Urganch, Feruz MFY, Paxlavon Maxmud ko'chasi, 59/8-uy, kor. A

Filialning rasmiy ochilish marosimi 1-fevral kuni soat 14:00 da o'tkaziladi.

Avvalroq, o'tgan yilning dekabr oyida KFC tarmog‘i Marg‘ilon va Sergeli tumanida yangi filiallarini ochgani haqida yozgandik.

Nima deb o'ylaysiz, 30-filial qayerda ishga tushadi?

Telegram | Instagram | X

Hozirda respublikada rasmiy daromadi bo'lmagan fuqarolarning ipoteka krediti olish imkoniyati bor. Ammo, xorijga ishga ketganlar kredit va subsidiya ololmaydi.

Prezident tomonidan, so'nggi olti oyda muntazam pul o'tkazib kelayotgan migrantlarning daromadini hisobga oluvchi tizim yaratish bo'yicha topshiriq berildi.

Buning natijasida, xorijda ishlovchilarga ham ipoteka kreditlari yoki subsidiyalar ajratish imkoniyati yaratilishi mumkin.

Avvalroq, 2024-yilda ipoteka kreditlari bo'yicha qaysi banklar eng ko'p subsidiya ajratgani haqida yozgandik.

Telegram | Instagram | X

Shu yilning 1-yanvaridan boshlab banklarning ustav kapitalining minimal miqdori 500 mlrd so‘m etib belgilandi.

1-yanvar holatiga ko'ra, O'zbekistonda 4 ta tijorat banki ustav kapitalining eng kam miqdori talabini bajarmagan.

Markaziy bank vakili Nusratulla Fazilovning soʻzlariga koʻra, ikkita bank "texnik sabablarga ko'ra" ustav kapitali bo'yicha talabni bajarmagan. Jumladan, Eron Soderot Bank ustav kapitalini AQSh dollarida ko'rsatgan.

Shuningdek, yaqinda xususiylashtirilgan Poytaxt bankka esa talabni bajarish uchun 2028-yilgacha muhlat berilgan.

Regulyator Yangi Bank va Yevroosiyo banklarining aktiv operatsiyalarini cheklab qo’ydi.

Fazilovning aytishicha, “Yevroosiyo banki” mablag‘lari “Tenge Bank”da saqlanmoqda va mart oyigacha ustav kapitalini to‘ldirilishi kerak. “Yangi Bank” uchun ham ustav fondini oshirish bo‘yicha chora-tadbirlar belgilangan.

Telegram | Instagram | X

Asosiy stavka yillik 13,5% darajasida o‘zgarishsiz qoldirildi

Bu qaror Markaziy bank boshqaruvining yig‘ilishida qabul qilindi.

Telegram | Instagram | X

Dollar kursi 13 000 so'mlik chegaraga yaqinlashdi

23-yanvardan dollarning so'mga nisbatan rasmiy kursi 12 990 so'm etib belgilandi.

Bu dollarning so'mga nisbatan rasmiy kursi tarixidagi rekord hisoblanadi.

Telegram | Instagram | X