Sukut Saqlama (NeMolchi.uz o'zbek tilida)

① U-17 O‘zbekiston ayollar jamoasi – CAFA turniri g‘oliblari!

Dushanbeda bo‘lib o‘tgan CAFA U-17 Women's Championship 2025 turnirida 17 yoshgacha bo‘lgan jamoamiz g‘alaba qozondi. Qizlar ishonchli o‘yin namoyish etib, Eron (1: 0) va Tojikiston (1: 0), shuningdek Qirg'iziston bilan durang o‘ynadilar (0: 0). Ushbu natijalar ularga muddatidan oldin birinchi o‘rinni egallashga imkon berdi.

O‘zbekistonda ayollar futboli rivojlanmoqda va bu g‘alaba bizda yangi chempion qizlar avlodi o‘sayotganiga darak. Afsuski, bu yangilikni biron rasmiy manbalarda ko‘rmadik. Jamoamizni tabriklaymiz va keyingi o‘yinlarida muvaffaqiyat tilaymiz!

#SukutSaqlama #SportdaAyollar

"8-mart butun dunyoda Xalqaro xotin-qizlar kuni sifatida nishonlanadi. Bu bayram ayollarning ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy huquqlari uchun olib borgan kurashlari natijasida paydo bo‘lgan.

1857-yil 8-mart kuni Nyu-York shahrida to‘qimachilik va poyabzal fabrikalari ishchilari 16 soatlik ish kuni va adolatsiz ish haqiga qarshi norozilik namoyishi o‘tkazadilar. Bu voqea ayollarning mehnat sharoitlarini yaxshilash uchun kurashining boshlanishi edi.

1910-yilda Daniya poytaxti Kopengagenda o‘tkazilgan xalqaro sotsialist ayollar konferensiyasida nemis faoli Klara Setkin ayollar uchun maxsus kun belgilash tashabbusi bilan chiqadi. Uning taklifi konferensiya ishtirokchilari tomonidan bir ovozdan qo‘llab-quvvatlanadi. Shu tariqa, 1911-yil 8-martda birinchi marta Xalqaro xotin-qizlar kuni nishonlanadi.

1977-yilda Birlashgan Millatlar Tashkiloti 8-martni Xalqaro xotin-qizlar huquqlari va xalqaro tinchlik kuni sifatida rasman e’tirof etdi. Bu esa bayramning butun dunyoda keng nishonlanishiga turtki bo‘ldi.

8-mart – ayollarning huquqlari uchun olib borgan kurashlari va erishgan yutuqlarini yodga olish kuni. Bu sana bizga gender tengligi va ayollarning jamiyatdagi o‘rnini mustahkamlash yo‘lida davom etishimiz kerakligini ta’kidlab turadi.

Bayram bilan birodarkalarim", deb yozmoqda Nurbek Alimov o‘z kanalida

#SukutSaqlama #Fikr

Dilfuza Kurolova – inson huquqlari bo‘yicha yurist, Toshkent davlat yuridik universitetining yurisprudensiya yo‘nalishi bakalavri (2010) va xalqaro huquq magistri (2012), Bishkekdagi EXHT akademiyasining siyosatshunoslik va xavfsizlik magistri (2015) darajasiga ega. AIEPS (American Institute for Economic and Political Studies) dasturi bitiruvchisi va TFAS stipendiati, Jon Smit Trust stipendiati, va Mampassi Collective rezidenti.
⠀
EXHTning Venadagi shtab-kvartirasida (2015-yil), Toshkent shahar jinoyat va fuqarolik ishlari boʻyicha tuman sudlarida (2007-2010-yillarda) amaliyot oʻtagan. U “Elektron hukumat” markazi va ko‘krak bezi saratoni assotsiatsiyasida faoliyat yuritgan.
⠀
2016 yildan - Jahon banki, OTB, Xalqaro huquqshunoslar komissiyasi, YUNISEF, XMT, BMTTD va boshqa loyihalarda huquqiy va ijtimoiy masalalar bo‘yicha xalqaro va milliy loyihalar maslahatchisi.

U Toshkent davlat yuridik universitetida dars bergan, 2020-yil avgust oyidan boshlab Toshkentdagi Xalqaro Vebster universitetida adyunkt-professor lavozimida ishlab kelmoqda. Bepul yuridik onlayn maslahatlar beradi.
⠀
Ijtimoiy inson huquqlarini tadqiqotchisi va targ‘ibotchisi. “Gender zo‘ravonlikka qarshi 16 kunlik faol hatti-harakatlar” kampaniyasi doirasida O‘zbekiston faoli sifatida BMTning Markaziy Osiyodagi Ayollar tashkiloti tuzilmasida ishtirok etadi.
⠀
❓Ko‘pchilikni nega olimalar soni kamligi, Nobel va boshqa ilmiy mukofotlar laureatlari orasida ular deyarli yo‘qligi haqidagi savol qiynalmoqda. Sizningcha, asl sabab nima?
– Mamlakatimiz voqeligidan kelib chiqib, men bir nechta omillarni ko‘raman:
– ta'lim olish imkoniyati: hamma qizlar ham oliy o‘quv yurtlarida o‘qishni davom ettira olmaydi, ilm-fan sohasidagi faoliyatini-ku aytmasa ham bo‘ladi. Qizlar turmushga chiqqandan keyin ilmiy ish bilan shug‘ullanish imkoniyatiga ega bo‘lishlari haqida, albatta, ijobiy misollar bor, lekin ko‘pincha bunday hollarda ilmiy ishlar ilmiy nashrlar uchun xalqaro talablarga javob bermaydi va bu tadqiqotlar unchalik chuqur va qiziqarli emas.
– moliyaviy qo‘llab-quvvatlash: hamma kitoblar va nashrlar ham bepul emas, fundamental ilmiy adabiyotlardan foydalanmasdan turib, ilmiy kashfiyotlar va tadqiqotlarni amalga oshirish mumkin emas.
– jamiyat va oila qo‘llab-quvvatlashi: oila, jamiyat va qo‘shnilar ko‘pincha ayollarga bosim o‘tkazadilar, ulardan ijtimoiy rolini qoyillatib bajarishni talab qilishadi, bu ko‘p jihatdan nafaqat ayollar, balki umuman har qanday tadqiqotchining qobiliyatini cheklaydi.
Global ahamiyatga ega bo‘lgan tadqiqotlar puxta, mashaqqatli va sinchkov mehnatni talab qiladi, afsuski, buning uchun ayollarga imkoniyat, vaqt va yordam yetishmaydi.
⠀
Manba: qvant.uz
⠀
#SukutSaqlama #IlmFandaAyollar

Bugun biz Xalqaro xotin-qizlar kuni - kuchli, aqlli va ilhomlantiruvchi ayollar kunini nishonlamoqdamiz!

Tarixdagi taniqli ayollarning so‘zlarini ulashib, opa-singillarga bo‘lgan tilaklaringizni sharhlarda kutamiz. Bu kun barchaga 8-mart gullar haqida emas, balki huquqlar, kuch va qo‘llab-quvvatlash haqida ekanligini eslatib tursin!

#8MartGullarHaqidaEmas #SukutSaqlama

Xalqaro xotin-qizlar kuni – bu tenglikni e’tirof etish demakdir

O‘zbekiston Davlat xavfsizlik xizmati chegara qo‘shinlari ayol harbiy xizmatchilardan fotoreportaj e’lon qildi. Va bu Xalqaro xotin-qizlar birdamlik kuni bilan tabriklash qanday bo‘lishi kerakligiga misol - "jamoa ko‘rki" emas, non pishirish va raqs musobaqalari haqida emas, balki erkak hamkasblari bilan teng ravishda ishlaydigan ayol mutaxassislarni e'tirof etish haqida.

Bu kabi misollar muhim ahamiyatga ega, chunki ular ommaviy ongga ta'sir ko‘rsatadi. Qizlar ayolllar har qanday sohaning mutaxassisi bo‘la olishini ko‘rsa, bu ularga tanlash imkoniyatini beradi. Va bu o‘z navbatida o‘z o‘rniga ega bo‘lishda kurashishni talab etmaydigan jamiyatni yaratadi.

Umid qilamizki, boshqa idoralar ham bundan o‘rnak olib, o‘z tuzilmalarida ishlaydigan ayollarni ko‘rsatishni boshlaydilar. Hech qanday stereotiplar, kamsitishlar, "ehtirom haftaliklari"siz - xuddi teng huquqli hamkasblar kabi. Chunki ayollar hamjihatligi rasmiyatchilik emas, balki har kuni erishilgan yutuqlar va imkoniyatlarni tan olishdir.

#AyollarBirdamligi #SukutSaqlama

O‘zbekistonda 8-mart: huquqlar uchun kurashdan “ehtirom haftaligi”gachami?

1920-yillarda O‘zbekistonda 8-mart ayollar ozodligi ramzi bo‘lgan. Shu kuni minglab ayollar ko‘chalarga chiqib, ta’lim olish, mehnat qilish va zo‘ravonlikka yo‘g‘rilgan urf-odatlardan xalos bo‘lishni talab qilib namoyishlarga chiqishgan. 1927-yilda “Hujum” harakati boshlandi: ayollar ommaviy ravishda mustaqil hayotga boʻlgan huquqlarini eʼlon qilib, paranjilarini yoqib yuborishadi. Bu shunchaki bayram emas, balki huquqlar uchun kurash edi.

Keyinchalik, sovet tuzumi davrida 8-mart "ishchi xotin-qizlar"ni hurmat qilish, yetakchi ishchilarni taqdirlash va "ayollar burchi" ni targ'ib qilish kuniga aylantirildi - lekin hech bo‘lmaganda ayollarning jamoat hayotidagi yutuqlari haqida gapirildi.

Bugun biz nimani ko‘rmoqdamiz?

2024-yilda bizga “Ayolga ehtirom haftaligi” taklif qilinmoqda – go‘yo ayollarga ehtirom asosiy me’yor emas, balki bir martalik harakat bo‘lishi kerakdek. Huquq va imkoniyatlar o‘rniga “Ayollar va qizlar uyi” tashkil etilmoqda, bu yerda ularga uy uyumushlari o‘rgatiladi va “oilaviy hayotga tayyorlanadi”.

Bundan kelib chiqadiki, bir asr oldin ayollar o‘z taqdirlarini o‘zlari hal qilish huquqi uchun kurashganlar, hozir esa ular yana qulay bo‘lishga o‘rgatilmoqdami?

8-mart maqtovlar va pazandachilik darslari haqida emas. Bu ayollar birdamlik kuni bo‘lib, bizning huquqlarimiz tarqatma materiallar, haftalik aksiyalar yoki dasturxon tuzish bo‘yicha uyda o‘tkaziladigan kurslar mavzusi bo‘lmasligi kerakligini eslatadi.

#SukutSaqlama #8MartGullarHaqidaEmas

Nemolchi.uz loyihasi sizlarni 8-mart – xotin-qizlar huquqlari uchun kurashi va birdamligi kuni bilan tabriklaydi! Biz dugonalaringiz, hamkasblaringiz va yaqinlaringizga yuborishingiz mumkin bo‘lgan feminizmga yo‘g‘rilgan tabriknomalar tayyorladik. Bu kun bizga nafaqat bahor, balki biz, ayollar, yiliga bir marta emas, balki har doim tenglik, xavfsizlik va hurmatga loyiq ekanligimizni eslatib tursin.

#8Mart #AyollarHuquqlari #SukutSaqlama

Ayollar erkinligining bahosi: teatrda o‘ynagani uchun o‘ldirilgan

Birinchi o‘zbek aktrisalaridan biri Tursunoy Saidazimova hayotiga bag‘ishlangan maqoladan parchalarni e’lon qilamiz. Maqola Tursunoy o‘ldirilganidan ko‘p o‘tmay, 1928-yil “Yangi yo‘l” jurnalining 6-sonida chop etilgan.
========
U ochilmagan kurtakdek edi
Muallif: G‘afur G‘ulom, Fotoxov suratlari.

“Bu kun Saidazim uchun quvonchli kun edi. 1912-yilning bahori [Vikipediyada Tursunoyning tug‘ilgan yili 1911-yil qilib ko‘rsatilgan– tahr.], Toshkent, Beshyog‘och mahallasi – mardikor oilasida uzoq kutilgan yolg‘iz qiz Tursunoy dunyoga keldi. Uning nigohida qurbonlikning muqarrarligi yaqqol sezilib turardi. Uning otasi juda kambag‘al edi va uni qora ko'zlari bilan sotib yubordi. 12 yoshida u Mirsobirning to‘liq nazoratiga o‘tdi.

1924-yil, ayollarning ozodlik vaqti yaqinlashib qoldi. [muallif bu yerda qamoqxonalar, zanjirlar, din, qal'alar va boshqalar haqida yozadi. - Mariann Kemp] Tursunoy Mirsobirdan qutqarildi. Tergov jarayonida ikkalasi ham mahalla qo‘mitasiga yoshini tasdiqlovchi hujjatlarni taqdim etishi kerak edi. Sud ko‘magi bilan Tursunoy dastlab 9-sonli maktab-internatga o‘qishga yuborildi, so‘ngra Xotin-qizlar bilim yurtiga o‘qishga kirish imkoniyatini qo‘lga kiritdi. Uning iste'dodi juda tez namoyon bo‘ldi. O‘qituvchilar uni Moskva teatr studiyasiga aktyorlik bo‘yicha o‘qishga yuborishni tavsiya qilishdi. U ketdi.

O‘nlab yillar davomida o‘zbek teatrida ayollar rollarini erkaklar ijro etishdi. Biroq, iqtidorli aktrisalar paydo bo‘ldi: Tursunoy, Zamira, Sara-Oy. Bu uchlik o‘zbek sahnasini gullab-yashnatdi.

Tursunoy o‘zbek qizlarini sahnada yorqin tasvirlagan. [shundan keyin muallif uning turli rollardagi ijrosini tasvirlaydi - Mariann Kemp] Bu yil Oʻzbekiston davlat teatri truppasi Oʻzbekistonning barcha shaharlari, jumladan, Buxoroni ham aylanib, ishchi va dehqonlarga oʻz sanʼatini namoyish etishni rejalashtirgan edi. Tursunoy truppa tarkibida u yerga jo‘natilgan, ammo uning jasadi Samarqandga qaytarilgan. Amir etib tayinlangan sobiq hokim G‘ijduvonning avlodlari uni qo‘zichoqdek so‘yishgan [Vikipediya ma’lumotlariga ko‘ra, Tursunoy eri tomonidan o‘ldirilgan, nomus o‘ldirishi – muharrir eslatmasi]. Tursunoy bir marta qichqirdi - va darhol yuragiga zarba berdi. Uning bilaklari ham kesilgan bo‘lsa kerak. Tursunoyning qonga bo‘yalgan lablari endi yangi hayot haqida kuylamaydi. Yovuzlar begunoh gulni shafqatsizlarcha yulib oldi...

Qotillar jasadni yashira olmadilar. Biz uni topib, katta sharaf bilan Samarqandga olib keldik. Ishchilar va dehqonlar yig‘lab, qotillarni la’natladilar, ularga o‘lim tilashdi”.

1-surat: Tursunoy dafn qilinishdan oldin.
2-rasm: Tursunoyning jasadi tashlangan quduq.
======

Nemolchi.uz tahririyati Indiana universitetining Blumington universiteti professori, Markaziy Yevrosiyo tadqiqotlari kafedrasi professori Mariann Kempga jurnalning skanerlangan sahifalari hamda matnning qisqacha tarjimasini taqdim etgani uchun minnatdorchilik bildiradi.

#SukutSaqlama #O‘zlik #Tarix #8MartGullarHaqidaEmas