Forward from: Vashington kundaligi
Vaksina bo'yicha so'nggi yangiliklar: pandemiya qachon tugaydi?
Bir narsa aniq: dunyo bo'ylab, xususan, O'zbekistonda koronavirusga qarshi qo'yilgan cheklovlar va karantin choralari virusni butunlay yo'q qilishga emas, aksincha, uning tarqalishini sekinlashtirishga, pandemiyani nazorat ostida ushlab turishga qaratilgan. Ya'ni, vaksina yaratilmaguncha koronavirusni butunlay yenga olmaymiz. Bu oddiy haqiqat.
Vaksina qachon tayyor bo'ladi?
Demak, hammasi vaksina qachon tayyor bo'lishiga bog'liq. Ayni paytda dunyoning AQSh, Xitoy, Britaniya, Germaniya, Rossiya, Hindiston kabi o'nlab davlatlarida koronavirusga qarshi vaksina yaratish bo'yicha ishlar olib borilmoqda. AQSh hukumati kamida 3 ta kompaniyaga moddiy jihatdan yordam beryapti, vaksinani tekshiruvdan o'tkazish jarayonini tezlashtirish bo'yicha yengilliklar berilgan.
Mana shunday kompaniyalardan biri "Moderna" kecha insonlar ustida o'tkazilgan ilk sinovlarning natijalarini e'lon qildi. Unga ko'ra, koronavirusga qarshi sinovdagi vaksinani qabul qilgan 45 bemorning barchasida virusni o'ldiruvchi antitanachalar paydo bo'lgan. Ya'ni, bu vaksina sinovdan muvaffaqiyatli o'tyapti, degani. Sinovning navbatdagi va so'nggi bosqichi shu oy oxirida boshlanishi kutilyapti. Unda 30 ming bemor ishtirok etadi.
Bu faqat AQShdagi bir kompaniya o'tkazgan sinovning natijasi. Bundan tashqari, mamlakatda yana ko'plab kompaniyalar boshqa nomzod vaksinalar ustida ish olib bormoqda.
Masalan, AQShning yana bir "Pfizer" kompaniyasi Germaniyaning "BioNTech" firmasi bilan hamkorlikda ikkita vaksina ustida ish olib boryapti. Shu oy boshida o'tkazilgan dastlabki inson sinovlari barcha bemorlarda antitanachalar paydo bo'lganini tasdiqlagan. Bu vaksina shu yil oxirigacha tayyor bo'lishi va'da qilinmoqda.
Bunday sinovlar nafaqat AQShda, balki dunyoning ko'plab boshqa mamlakatlarida ham davom etyapti. Jahon Sog'liqni saqlash tashkilotiga ko'ra, ayni paytda turli davlatlarda 150 dan ortiq vaksina ustida ish olib borilmoqda. Ularning 21 tasi hozir insonlar ustida sinov o'tkazish bosqichida.
Vaksina hammaga yetadimi?
Mutaxassislarga ko'ra, shu yil oxirigacha sinovdan muvaffaqiyatli o'tgan vaksinalar soni qanchaligi ma'lum bo'ladi. Shundan so'ng ularni ommaviy ravishda ishlab chiqarish jarayoni boshlanadi. Vaksina qaysi mamlakatda kashf qilingan bo'lsa, uni qaysi davlat birinchi bo'lib moliyalagan bo'lsa, tabiiyki, uni o'sha davlat birinchi bo'lib oladi. Masalan, AQSh allaqachon 300 million dozaga buyurtma bergan va bu buyurtmalar 2021-yil yanvargacha tayyor bo'lishini umid qilyapti. AQShda jami aholi soni 328 million atrofida. 300 millionta vaksina deyarli barchani qamrab olishga yetadi.
Ko'plab davlatlar hozir sinov bosqichida turgan vaksinalar bo'yicha kelishuv va shartnomalar tuzishni boshlagan. Ya'ni, vaksina ishlab chiqaruvchi kompaniya kim bilan shartnoma tuzgan bo'lsa, birinchi navbatda ularga yetkazib beradi.
Mutaxassislarga ko'ra, 2021-yil oxirigacha butun yer shari aholisini qamrab oladigan darajada vaksinani milliardlab dozada ishlab chiqarish mumkin. Chunki qayerdadir kashf qilingan vaksinani katta miqdorda ishlab chiqarish uchun Xitoy va Hindiston kabi farmasevtik ishlab chiqarish quvvati yuqori bo'lgan mamlakatlar jalb etiladi. Ammo vaksinani erta qo'lga kiritish bo'yicha davlatlar orasida raqobat bo'lishi aniq. Chunki virus keng tarqalayotgan hozirgi paytda har bir kun va hatto bir soat ham qaysidir inson hayotini saqlab qolish uchun imkoniyatdir.
Demak, O'zbekiston ham hozirdan potensial vaksina ishlab chiqaruvchi davlatlar va kompaniyalar bilan vaksina yetkazib berish bo'yicha kelishuv va muzokaralarni boshlashi kerak.
@bmamadiev
Bir narsa aniq: dunyo bo'ylab, xususan, O'zbekistonda koronavirusga qarshi qo'yilgan cheklovlar va karantin choralari virusni butunlay yo'q qilishga emas, aksincha, uning tarqalishini sekinlashtirishga, pandemiyani nazorat ostida ushlab turishga qaratilgan. Ya'ni, vaksina yaratilmaguncha koronavirusni butunlay yenga olmaymiz. Bu oddiy haqiqat.
Vaksina qachon tayyor bo'ladi?
Demak, hammasi vaksina qachon tayyor bo'lishiga bog'liq. Ayni paytda dunyoning AQSh, Xitoy, Britaniya, Germaniya, Rossiya, Hindiston kabi o'nlab davlatlarida koronavirusga qarshi vaksina yaratish bo'yicha ishlar olib borilmoqda. AQSh hukumati kamida 3 ta kompaniyaga moddiy jihatdan yordam beryapti, vaksinani tekshiruvdan o'tkazish jarayonini tezlashtirish bo'yicha yengilliklar berilgan.
Mana shunday kompaniyalardan biri "Moderna" kecha insonlar ustida o'tkazilgan ilk sinovlarning natijalarini e'lon qildi. Unga ko'ra, koronavirusga qarshi sinovdagi vaksinani qabul qilgan 45 bemorning barchasida virusni o'ldiruvchi antitanachalar paydo bo'lgan. Ya'ni, bu vaksina sinovdan muvaffaqiyatli o'tyapti, degani. Sinovning navbatdagi va so'nggi bosqichi shu oy oxirida boshlanishi kutilyapti. Unda 30 ming bemor ishtirok etadi.
Bu faqat AQShdagi bir kompaniya o'tkazgan sinovning natijasi. Bundan tashqari, mamlakatda yana ko'plab kompaniyalar boshqa nomzod vaksinalar ustida ish olib bormoqda.
Masalan, AQShning yana bir "Pfizer" kompaniyasi Germaniyaning "BioNTech" firmasi bilan hamkorlikda ikkita vaksina ustida ish olib boryapti. Shu oy boshida o'tkazilgan dastlabki inson sinovlari barcha bemorlarda antitanachalar paydo bo'lganini tasdiqlagan. Bu vaksina shu yil oxirigacha tayyor bo'lishi va'da qilinmoqda.
Bunday sinovlar nafaqat AQShda, balki dunyoning ko'plab boshqa mamlakatlarida ham davom etyapti. Jahon Sog'liqni saqlash tashkilotiga ko'ra, ayni paytda turli davlatlarda 150 dan ortiq vaksina ustida ish olib borilmoqda. Ularning 21 tasi hozir insonlar ustida sinov o'tkazish bosqichida.
Vaksina hammaga yetadimi?
Mutaxassislarga ko'ra, shu yil oxirigacha sinovdan muvaffaqiyatli o'tgan vaksinalar soni qanchaligi ma'lum bo'ladi. Shundan so'ng ularni ommaviy ravishda ishlab chiqarish jarayoni boshlanadi. Vaksina qaysi mamlakatda kashf qilingan bo'lsa, uni qaysi davlat birinchi bo'lib moliyalagan bo'lsa, tabiiyki, uni o'sha davlat birinchi bo'lib oladi. Masalan, AQSh allaqachon 300 million dozaga buyurtma bergan va bu buyurtmalar 2021-yil yanvargacha tayyor bo'lishini umid qilyapti. AQShda jami aholi soni 328 million atrofida. 300 millionta vaksina deyarli barchani qamrab olishga yetadi.
Ko'plab davlatlar hozir sinov bosqichida turgan vaksinalar bo'yicha kelishuv va shartnomalar tuzishni boshlagan. Ya'ni, vaksina ishlab chiqaruvchi kompaniya kim bilan shartnoma tuzgan bo'lsa, birinchi navbatda ularga yetkazib beradi.
Mutaxassislarga ko'ra, 2021-yil oxirigacha butun yer shari aholisini qamrab oladigan darajada vaksinani milliardlab dozada ishlab chiqarish mumkin. Chunki qayerdadir kashf qilingan vaksinani katta miqdorda ishlab chiqarish uchun Xitoy va Hindiston kabi farmasevtik ishlab chiqarish quvvati yuqori bo'lgan mamlakatlar jalb etiladi. Ammo vaksinani erta qo'lga kiritish bo'yicha davlatlar orasida raqobat bo'lishi aniq. Chunki virus keng tarqalayotgan hozirgi paytda har bir kun va hatto bir soat ham qaysidir inson hayotini saqlab qolish uchun imkoniyatdir.
Demak, O'zbekiston ham hozirdan potensial vaksina ishlab chiqaruvchi davlatlar va kompaniyalar bilan vaksina yetkazib berish bo'yicha kelishuv va muzokaralarni boshlashi kerak.
@bmamadiev