💤
Qattiq charchaysiz, ammo uxlay olmaysiz…Bu ilmiy fakt bilan universitetda tanishgan edim. Anatomiya ustozimiz: “odam haddan ziyod charchasa, uyquga yotadi ammo uxlay olmaydi” degan qavlni tushuntirib bergan edilar. Bu uchun maxsus metodlar o’rgatgandilar.
Men esa sizga nima uchun odam qattiq charchoqda uxlay olmasligini bir qancha sabablarini tushuntiraman:
1. Nerv sistema faollashuvi⚠️
Qattiq charchoq nerv faoliyatini tezlashtirib, qo’shimcha energiya yoki zahiradagi energiyani sarflashga tayyor turadi, shiddat bilan ishlagani sabab uyqu gormoni sintezlanishi pasayadi.
2. Jismoniy charchoq uyqu gormoniga teskari ishlaydi🪫
Ha, buni “Harvard Medical School” tadqiqotchilari aniqlagan. Doimiy jismoniy charchoq egalarida uyqu gormoni sust ishlab chiqariladi. Shu sababli, ular uyqulari ko’p buziladi, kechalari ko’p uyg’onishadi.
3. Stress yoki charchoq bilmay davomiy ishlash insomnianing bir turiga olib keladi❗️
Ruhiy va jismoniy charchoq uyqusizlikka yetaklaydi. Uyquni rad qilaverish yoki organizmga bee’tibor bo’lish oxir-oqibat psixik kasalliklarga yetaklab boradi.
4. Uyqu gormoni va yorug’lik☀️
Telefon va televizor nurlari “ko’k nur” chiqaradi o’zidan. Bu nur quyosh spektridagi nur bilan deyarli bir xil. Melatonin gormoni, ya’ni uyqu gormoni esa qorong’u vaqtda jadal ishlab chiqariladi. Yorug’ xonalarda yoki chirog’i yoqiq xonalarda, uyqu sifati shu sababli ham past bo’ladi.
Har qanday yorug’lik melatoninga qarshi ishlaydi. Shu sababli biz kech tushganda uxlaymiz.
5. Ko’k nurlar va sikl buzilishi📱📱
Telefon nuri nafaqat gormon sintezlanishini pasaytiradi, balki uyquni kechiktiradi ham. Shu sababli, kechasi telefon o’ynasak soat 2-3 gacha qolib ketamiz. Bu esa uyqu siklining kechiktirilishi deyiladi.
Qanday uyquni joyiga solish, qattiq charchoqda uxlay olish mumkin❓
•uyqu gigyenasiga amal qilish
•haddan ziyod o’ylamaslik
•dush qabul qilish
•yorug’lik yo’q xonada yotish
•avval organizmga tinchlik berish
•gadjetlardan foydalanmaslik
•tinchlanish
Ustozimiz esa bizga asal choy ichinglar deganlar. Menda uyqu bilan munosabat “qanddek” bo’lgani uchun, hech ham ishim tushmagan ekan.
📱
@Maryam_Javlan