Santuagara (21+)

​​#nazm #tarjima

از قعر گل سیاه تا اوج زحل
کردم همه مشکلات گیتی را حل
بیرون جستم زقید هر مکر و حیل
هر بند گشاده شد مگر بند اجل

From the depth of the black earth up to Saturn's apogee,
All the problems of the universe have been solved by me.
I have escaped from the coils of snares and deceits;
I have unraveled all knots except the knot of Death.

Qora loy tubidan to Zuhal qadar,
Kahkashon sirlarin ayladim oshkor,
Har tuzoq, makrni etdim-u safar,
Lek o‘lim tugunin yechmog‘im mahol...

©Abu Ali ibn Sino (Husayn)

​​#review #folklor

🦄"Go‘ro‘g‘lining tug‘ilishi"

Epos xalqning badiiy taqdirnomasidir.

- Shomirza Turdimov

"Go‘ro‘g‘lining tug‘ilishi" – Go‘ro‘g‘li dostonlari turkumining muhim qismi bo‘lib, unda ulug‘ alpning mo‘jizaviy dunyoga kelishi tasvirlanadi. Bu doston faqat syujet jihatidan emas, balki badiiy jihatdan ham o‘ziga xos bo‘lib, xalqona tasvir vositalari va epik mubolag‘alarga boy.

Doston nomidagi Go‘ro‘g‘li so‘zi ikki qismdan tarkib topgan: "go‘r" – ya’ni "qabr" va "o‘g‘li" – "o‘g‘il" ma’nolarini anglatadi. Bu nom qahramonning dunyoga kelish tarixi bilan bog‘liq bo‘lib, u xalq orasida sirli va mo‘jizaviy kelib chiqish afsonasi bilan mashhur. Bu nomning o‘ziyoq uning oddiy inson emas, balki taqdir tomonidan maxsus vazifaga tayinlangan shaxs ekanini anglatadi.

Shunday bo‘lishiga qaramasdan boshqa talqinlar ham mavjud. Masalan, go‘r so‘zi ko‘r so‘ziga yaqin. Go‘ro‘g‘lining otasi Ravshan ko‘r qilinadi, shu sababli ko‘r insonning o‘g‘li deyilgan bo‘lishi ham mumkin. Ustoz Shomirza Turdimov esa go‘r-ko‘r so‘zi yorug‘, oydin, nur, yog‘du ma'nolarini anglatib, Ravshan nomiga muqobillashgan degan fikrni ilgari suradilar.

Asarning eng diqqatga sazovor jihatlaridan biri uning tili va uslubidir. Dostonning har bir satri xalqning donishmandligi va poetik mahorati bilan sug‘orilgan. She’riy ifodalar, jonli tasvirlar va ohangdor jumlalar uni shunchaki epik asar emas, balki maftunkor adabiy yodgorlikka aylantiradi. Uning tili shunchalik shirali va jozibali ekanki, o‘quvchi o‘zini go‘yo qahramonlar bilan yonma-yon turgandek his qiladi.

"Go‘ro‘g‘lining tug‘ilishi" – faqat qahramonlik haqidagi doston emas, balki o‘zbek xalqining boy og‘zaki ijodi namunasi hamdir. Uning shirali va ohangdor tili asarni o‘qishni nafaqat zavqli qiladi, balki xalq ruhiyati va tafakkuriga chuqurroq kirib borish imkoniyatini ham beradi.

Men dostonni o‘qish jarayonida xalqimizni asrlar davomida shakllanib kelgan e'tiqodi, san'ati va madaniyatini ich-ichimdan his qildim. Aflotunning g‘oyalari singari borliqda aysh-u ishrat qilgan hukmdorlarning kayf-u safosi omi xalqqa shu dostonlar orqali soya solgan. Ulardagi ruhiy va jinsiy holatlar mutlaq alohida bir mavzu, bu to‘g‘risida turkumning boshqa kitoblari yakunlangach mufassal to‘xtalamiz)

Hurmat ve ehtirom ila S.N.K

​​#review

🤩"Mushuklar malikasi Minush" (12+)
🌚Anni Shmidt

Agar chindan ham uning azoblarini dilimda sezgan bo‘lsam, demak, men tamoman va chinakam odamga aylanib bo‘ldimmi?

Nima desam, mushuklar va insonlar olamini bir-biridan ajratib bo‘ladimi. Yosh bir bola go‘dakligidanoq xumpar bilan birga ulg‘aysa, o‘ynashsa va har tong uni sochini tortib uyg‘otsa bundan ortiq baxt bormi sabiylarga. Bolalar hayvonlarga mehr-muruvvatli bo‘lishni o‘rganishlari uchun eng yaxshi usul ularni parvarish qilishlari va mehr almashinuvini ta'minlash, mushuklar esa bu uchun ayni munosib jonivorlar sirasiga kiradi.

Mutolaasi insonga o‘zgacha zavq bag‘ishlagan mushuklar malikasi Minush qissasi unutilmas bir kitob. Asar voqealari tizimini ajoyibligi, tilning sodda va qulayligi, hamda qahramonlar hayotining o‘zgacha olami bolajonlar xayolotini yanada kengaytirishi shubhasiz. Yana qissadagi har bir mushukning o‘z haqiqati borligi, u haqiqatlar ba'zan insonlar olamiga to‘g‘ri kelmasligi, bizning haqiqatlarimiz ham goh-gohida ularning adolat tarozisiga putur yetkazishi ajib bir tarzda ochib berilgan.

Dastavval qissadagi baravj, egachi, ro‘znoma so‘zlari bolajonlarga og‘irlik qilsa kerak deb ranjigan edim, lekin kitob muqaddimasidagi 12+ belgisini ko‘rib ko‘nglim joyiga tushdi. Sharifjon Ahmad niderland tilidan ushbu kitobni tarjima qilib, yana bir bor o‘z mahoratini o‘zbek o‘qirmanlariga namoyish etdi. Asar tekshiruvdan o‘tdi, endi bolajonlar o‘qishi uchun bir chekkaga olib qo‘ysak bo‘ladi)

P.s: izohlarda o‘z maymunchamni suratlarini qoldiraman😇

​​#review #ru🇷🇺 #alluk

🔮Небесные тела (Samo jismlari)
🙏Джоха Аль-Харти (Joxa Alharti)

Ey mah, falakda yo‘q erur mah, sen bo‘l,
Ey oftob, agar sahar yo‘q, sen bo‘l.

Alisher Navoiy

Joxa Alharti – Ummonlik yozuvchi, uning Celestial Bodies (arabcha asl nomi: "Sayyidat al-Qamar") romani 2019-yilda Man Booker International mukofotini qo‘lga kiritgan. Bu asar Ummon jamiyatining o‘tish davrini, an’analar va zamonaviylik o‘rtasidagi ziddiyatlarni aks ettiradi. Asar sodda tilga yozilgan bo‘lishiga qaramay o‘tish davridagi Ummon portretini g‘arb dunyosiga ochib berganligi uchun ham mashhurlikka erishgan.

Asar Ummon tarixining turli bosqichlarini aks ettiruvchi ko‘p qatlamli hikoya. Kitob Usayba qishlog‘ida yashovchi uch opa-singil – Mayya, Asma va Xavla hayoti orqali o‘tmish va kelajak o‘rtasidagi ziddiyatni o‘rganadi. Mayya baxtsiz nikohga kirib, o‘zini ona sifatida topadi. Asma an’ana va ma’rifat o‘rtasida taraddudlanadi, Xavla esa uzoq yillar davomida o‘z sevgisini kutadi. Ushbu ayollar va ularning oilalari orqali muallif Ummon jamiyatining kolonializm oldidan va mustaqillikdan keyingi murakkab ijtimoiy tuzilishini yoritadi.

Alharti hikoyani an’anaviy vaqt chizig‘iga rioya qilmasdan, epizodik va ko‘p ovozli yondashuvda taqdim etadi. Har bir bo‘lim turli nuqtai nazardan yozilgan bo‘lib, ayniqsa, Abdulloning (Mayyaning eri) ichki monologlari o‘quvchini o‘ziga tortadi. Uning o‘tmishi, otasining qullik tizimi bilan bog‘liq fojialari va zamonaviy dunyoda o‘zini qanday his qilishi romanning eng kuchli jihatlaridan biridir.

Bu asar Ummon jamiyatida ayollarning roli, mustamlakachilik ta’siri, qullikning merosi va zamonaviylik sari harakat kabi murakkab mavzularni qamrab oladi. Muallifning nafis va poetik tili kitobga o‘ziga xos badiiy ohang beradi. Samo jismlari (Celestial Bodies) – bu tarixiy va shaxsiy hikoyalarni o‘zida mujassam qilgan ajoyib roman. Alharti Ummonning o‘tish davrini hayotiy obrazlar va ta'sirchan hikoyalar orqali yoritadi. Bu asar nafaqat arab adabiyotining yorqin namunasi, balki jamiyat va madaniyatni anglashga yordam beruvchi muhim romanlardan biridir.

​​#nazm

SO‘Z DARDI

(Abdulla Oripov, Rauf Parfi portretiga chizgilar)

"...Qog‘ozdan men qo‘rqib o‘sdim.
Shu bois, tunlarim befayz.
Sen-chi, qo‘rqmaysanmi, do‘stim,
Tunda, qog‘oz bilan yuzma-yuz?

Ko‘z yoshingga botirib qalam,
Qo‘rqinchli emasmi bo‘zlamoq,
Oq qog‘ozning yuziga qarab
Faqat haqiqatni so‘zlamoq.

Qo‘rqinchli emasmi, chiroq atrofida
Badbashara so‘zlarning raqsi,
Qog‘oz ko‘zgu, titramaysanmi
Nogoh paydo bo‘lsa o‘z aksing?

O‘layotgan odam labiga
Ko‘zgu tutgan kishi kabi, vahm
Bosmaydimi, ko‘zguni tutsang
Haqiqatning labiga sen ham?..

Nihoyat kim dardingda kulsa
Va seni bu qog‘ozdan, So‘zdan
Qo‘rqinchingdan ayirmoq bo‘lsa,
Qo‘rqinchli emasmi senga?..."

1975-yil

#qõllov

Kitobxonlik rivoji uchun tahlilga o‘z xissangizni qo‘shing, so‘rovnomani to‘ldirib kitob yutib olishingiz ham mumkin ekan😇

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc7fCSIWy-yo1dt2efwtN5tBfJAx1enwNQkr0BoArNfZxh4fg/viewform?usp=dialog