#Maqola
📚 Eng ko‘p nusxada sotilgan kitoblar
Kitob juda uzoq yillar ma'lumot saqlash, tarqatishda yetakchi bo‘lgan va hamon ko‘p jihatdan shundayligicha qolmoqda. Dunyodagi kutubxonalar ilm-ma'rifat maskani, axborot makoni hisoblanadi va ularda eng ommabop hamda durdona asarlar saqlanadi. Bugun e'tiboringizga eng ko‘p nusxada chop etilgan va sotilgan kitoblar ro‘yxatini taqdim etamiz. Albatta, ularning ko‘pchiligi o‘zbek kitobxonlariga ham yaxshi tanish.
Dunyodagi eng ko‘p nusxada tarqatilgan kitob shubhasiz Injil hisoblanadi. Qadimiyligi, nasroniylar sonining ko‘pligi va uzoq yillar bu din yetakchi bo‘lganligi, targ‘ibotga alohida e'tibor qaratilganligi tufayli Injil ma'lumotlarga ko‘ra turli yillarda, tillarda va shakllarda 6 mlrd nusxada chop etilgan deb hisoblanadi. Har soniyada dunyoning qaysidir burchagida kamida bir nusxa Injil chop etiladi va hozirgacha bu kitob 2000 dan ortiq tillarga tarjima qilingan. Eng qizig‘i bu kitobda “o‘g‘irlama” deya xitob qilingan bo‘lsada, Injil eng ko‘p o‘g‘irlanuvchi kitoblar orasida ham yetakchi.
Keyingi o‘rinni Muqaddas Qur'oni Karim egallaydi.
Inson tomonidan yozilgan kitoblar orasida yaqqol yetakchi Mao Tszedunning siyosiy va mafkuraviy sitatalar to‘plami hisoblanadi. Majburiy tarzda o‘qitilish joriy qilingan bu to‘plam turli yillar davomida 900 mln nusxadan ko‘proq chop etilgan.
Ammo bugun biz e'tiqod yuzasidan yoki siyosiy targ‘ibot vajidan tarqatilgan kitoblarni emas, aynan bozor talabiga ko‘ra chop etilgan va erkin tarzda xarid qilingan kitoblar haqida ma'lumotlar taqdim etamiz (raqamlar taqriban, sababi bu kitoblarning mualliflik huquqlari himoya qilinmagan nusxalari ham ko‘p chop etilgan):
😎 10. Napoleon Xill, “O‘yla va boy bo‘l” (1937) — 75 mln nusxa.
Bu kitob muallifning 20 yil davomidagi mehnatidir. Jurnalist Xill 1917 yilda yetakchi ishbilarmonlarning omad formulalarini yoritish bo‘yicha buyurtma oladi hamda uzoq yillar davomida 500 dan ortiq badavlat kishilar bilan suhbatlashadi. Shundan so‘ng ularning eng ilg‘or fikrlarini jamlab, o‘z xulosalariga ko‘ra “O‘yla va boy bo‘l” asarini yozadi va bu kitob darhol muvaffaqiyat qozonadi. Keyinchalik muallif “Omad qonunlari”, “Boylik kaliti” kabi asarlarini ham taqdim etadi.
😎9. Den Braun “Da Vinchi siri” (2003) — 85 mln nusxa.
Tarixning sir-asrorlarini ochishga uringan bu kitobning o‘zi ham, u asosda ishlangan film ham ulkan muvaffaqiyatga erishdi. Keyinchalik muallif “Farishtalar va iblislar” asarini ham yozadi.
😎8. Sao Syuetsin “Qizil ko‘shkdagi uyqu” (boshlanishi 1791 y.) — t. 100 mln nusxa.
Bu nafaqat kitob, balki katta davrni qamrab olgan to‘plamdir. Dastlabki qismlari Sao Syuetsin tomonidan yozilgan va eng kamtar hisob-kitoblarga ko‘ra ham 100 mln nusxada chop etilgan. Bu asar Xitoyning eng buyuk to‘rt romanidan biri hisoblanadi. Shuningdek “Qizil ko‘shkdagi uyqu” o‘ta murakkabligi bilan ham nom qozongan – unda 40 nafardan ortiq bosh qahramon, 500 dan ortiq ikkinchi darajali qahramonlar bo‘lib, ularning har biri asar kompozitsiyasida o‘ziga xos o‘rin tutadi.
😎7. Agata Kristi, “10 ta negr bolasi” (1939) — 100 mln nusxa.
Irqiy ziddiyatlarning oldini olish uchun bu kitob dunyoning ko‘plab davlatlarida “Barcha nobud bo‘ldi” degan nom ostida ham chop etilgan. Detektiv janrining shoh asari darajasiga ko‘tarilgan bu asarga asosan ko‘plab filmlar ishlangan.
😎6. Joan Rouling “Garri Potter va hikmatlar toshi” (1997) — 107 mln nusxa.
Joan Roulingning bu asari insoniyat, ayniqsa bolalar virtual olamga qiziqishga kirishgan bir paytda dunyo yuzini ko‘rdi va yana ko‘pchilikni kitoblarga qaytara oldi. “Garri Potter”ni juda ko‘pchilik nashriyotlar chop etishni istamagan. Ammo baribir omad Roulingga kulib boqdi va aynan “Garri Potter” uni birinchi yozuvchi-milliarderga aylantirdi. Keyinchalik Potterning keyingi sarguzashtlari haqida ham asarlar e'lon qilindi va filmlar ishlandi.
📚 Eng ko‘p nusxada sotilgan kitoblar
Kitob juda uzoq yillar ma'lumot saqlash, tarqatishda yetakchi bo‘lgan va hamon ko‘p jihatdan shundayligicha qolmoqda. Dunyodagi kutubxonalar ilm-ma'rifat maskani, axborot makoni hisoblanadi va ularda eng ommabop hamda durdona asarlar saqlanadi. Bugun e'tiboringizga eng ko‘p nusxada chop etilgan va sotilgan kitoblar ro‘yxatini taqdim etamiz. Albatta, ularning ko‘pchiligi o‘zbek kitobxonlariga ham yaxshi tanish.
Dunyodagi eng ko‘p nusxada tarqatilgan kitob shubhasiz Injil hisoblanadi. Qadimiyligi, nasroniylar sonining ko‘pligi va uzoq yillar bu din yetakchi bo‘lganligi, targ‘ibotga alohida e'tibor qaratilganligi tufayli Injil ma'lumotlarga ko‘ra turli yillarda, tillarda va shakllarda 6 mlrd nusxada chop etilgan deb hisoblanadi. Har soniyada dunyoning qaysidir burchagida kamida bir nusxa Injil chop etiladi va hozirgacha bu kitob 2000 dan ortiq tillarga tarjima qilingan. Eng qizig‘i bu kitobda “o‘g‘irlama” deya xitob qilingan bo‘lsada, Injil eng ko‘p o‘g‘irlanuvchi kitoblar orasida ham yetakchi.
Keyingi o‘rinni Muqaddas Qur'oni Karim egallaydi.
Inson tomonidan yozilgan kitoblar orasida yaqqol yetakchi Mao Tszedunning siyosiy va mafkuraviy sitatalar to‘plami hisoblanadi. Majburiy tarzda o‘qitilish joriy qilingan bu to‘plam turli yillar davomida 900 mln nusxadan ko‘proq chop etilgan.
Ammo bugun biz e'tiqod yuzasidan yoki siyosiy targ‘ibot vajidan tarqatilgan kitoblarni emas, aynan bozor talabiga ko‘ra chop etilgan va erkin tarzda xarid qilingan kitoblar haqida ma'lumotlar taqdim etamiz (raqamlar taqriban, sababi bu kitoblarning mualliflik huquqlari himoya qilinmagan nusxalari ham ko‘p chop etilgan):
😎 10. Napoleon Xill, “O‘yla va boy bo‘l” (1937) — 75 mln nusxa.
Bu kitob muallifning 20 yil davomidagi mehnatidir. Jurnalist Xill 1917 yilda yetakchi ishbilarmonlarning omad formulalarini yoritish bo‘yicha buyurtma oladi hamda uzoq yillar davomida 500 dan ortiq badavlat kishilar bilan suhbatlashadi. Shundan so‘ng ularning eng ilg‘or fikrlarini jamlab, o‘z xulosalariga ko‘ra “O‘yla va boy bo‘l” asarini yozadi va bu kitob darhol muvaffaqiyat qozonadi. Keyinchalik muallif “Omad qonunlari”, “Boylik kaliti” kabi asarlarini ham taqdim etadi.
😎9. Den Braun “Da Vinchi siri” (2003) — 85 mln nusxa.
Tarixning sir-asrorlarini ochishga uringan bu kitobning o‘zi ham, u asosda ishlangan film ham ulkan muvaffaqiyatga erishdi. Keyinchalik muallif “Farishtalar va iblislar” asarini ham yozadi.
😎8. Sao Syuetsin “Qizil ko‘shkdagi uyqu” (boshlanishi 1791 y.) — t. 100 mln nusxa.
Bu nafaqat kitob, balki katta davrni qamrab olgan to‘plamdir. Dastlabki qismlari Sao Syuetsin tomonidan yozilgan va eng kamtar hisob-kitoblarga ko‘ra ham 100 mln nusxada chop etilgan. Bu asar Xitoyning eng buyuk to‘rt romanidan biri hisoblanadi. Shuningdek “Qizil ko‘shkdagi uyqu” o‘ta murakkabligi bilan ham nom qozongan – unda 40 nafardan ortiq bosh qahramon, 500 dan ortiq ikkinchi darajali qahramonlar bo‘lib, ularning har biri asar kompozitsiyasida o‘ziga xos o‘rin tutadi.
😎7. Agata Kristi, “10 ta negr bolasi” (1939) — 100 mln nusxa.
Irqiy ziddiyatlarning oldini olish uchun bu kitob dunyoning ko‘plab davlatlarida “Barcha nobud bo‘ldi” degan nom ostida ham chop etilgan. Detektiv janrining shoh asari darajasiga ko‘tarilgan bu asarga asosan ko‘plab filmlar ishlangan.
😎6. Joan Rouling “Garri Potter va hikmatlar toshi” (1997) — 107 mln nusxa.
Joan Roulingning bu asari insoniyat, ayniqsa bolalar virtual olamga qiziqishga kirishgan bir paytda dunyo yuzini ko‘rdi va yana ko‘pchilikni kitoblarga qaytara oldi. “Garri Potter”ni juda ko‘pchilik nashriyotlar chop etishni istamagan. Ammo baribir omad Roulingga kulib boqdi va aynan “Garri Potter” uni birinchi yozuvchi-milliarderga aylantirdi. Keyinchalik Potterning keyingi sarguzashtlari haqida ham asarlar e'lon qilindi va filmlar ishlandi.